GS.Ngô Việt Trung: Nếu Bộ GD không sửa quy chế sẽ còn tiếp tục có TS ‘cầu lông’
Nếu đ.ánh giá đúng, luận án chỉ ở tầm báo cáo, khảo sát, cán bộ hành chính cũng có thể soạn được, không thể coi là công trình nghiên cứu khoa học.
Những ngày gần đây, luận án tiến sĩ “Nghiên cứu giải pháp phát triển môn cầu lông cho công chức viên chức thành phố Sơn La” đang được bàn luận rất nhiều trên các diễn đàn học thuật. Một số quan điểm cho rằng nội dung đề tài nghiên cứu trên chưa xứng tầm với luận án tiến sĩ, nhiều người còn bày tỏ sự “ngỡ ngàng” khi luận án này được bảo vệ thành công.
Luận án có tiêu đề “Nghiên cứu giải pháp phát triển môn cầu lông cho công chức viên chức thành phố Sơn La” của nghiên cứu sinh Đặng Hoàng Anh thuộc chuyên ngành giáo dục học, được công bố ngày 23/12/2021 tại Viện Khoa học thể dục thể thao (Tổng cục Thể dục thể thao – Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch).
Bản đầy đủ luận án có 126 trang A4, gồm có 3 chương, trong đó tại phần “Những đóng góp mới của luận án”, theo nghiên cứu sinh này, luận án đã đ.ánh giá thực trạng phong trào cầu lông trong đội ngũ công chức, viên chức thành phố Sơn La cho thấy, còn tồn tại những bất cập cơ bản làm hạn chế sự phát triển của phong trào như: sự nhận thức chưa đầy đủ của công chức, viên chức về ý nghĩa của việc tập luyện cầu lông; thiếu cộng tác viên cầu lông; công tác xã hội hóa môn cầu lông chưa hiệu quả; thể lực của đội ngũ công chức, viên chức còn hạn chế.
Luận án “Nghiên cứu giải pháp phát triển môn cầu lông cho công chức viên chức thành phố Sơn La” của nghiên cứu sinh Đặng Hoàng Anh gây xôn xao trên nhiều diễn đàn học thuật. (Ảnh: Chụp màn hình)
Đồng thời, qua phân tích SWOT đã xác định được những điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức trong việc phát triển phong trào cầu lông trong đội ngũ công chức, viên chức thành phố Sơn La…
Trao đổi với Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam về luận án trên, Giáo sư, Tiến sĩ khoa học Ngô Việt Trung – Chủ tịch Hội Toán học Việt Nam cho rằng, các nhà khoa học nghiêm túc sẽ không bao giờ cho thông qua những luận án như “tiến sĩ cầu lông”.
Gốc rễ của vấn đề là do quy chế đào tạo tiến sĩ mới ban hành năm 2021 đã hạ thấp chuẩn đầu ra so với quy chế năm 2017, thậm chí còn thấp hơn quy chế trước năm 2017.
“Năm 2021, khi quy chế đào tạo tiến sĩ mới ban hành, lúc đó có người ví Bộ Giáo dục và Đào tạo đã cho nổ một quả bom “nổ chậm”. Không cần phải đợi lâu, vừa qua chúng ta đã thấy hàng loạt thông tin “sốc” về đào tạo tiến sĩ.
Video đang HOT
Đầu tiên phải kể đến luận án tiến sĩ “cầu lông” thuộc chuyên ngành giáo dục học được bảo vệ tại Viện Khoa học thể dục thể thao. Sau đó là 16 luận án kiểu “Quá trình chuyển biến kinh tế xã hội tỉnh …” của Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam…
Các luận án này rập theo vài khuôn mẫu. Cá nhân tôi cho rằng, nếu đ.ánh giá đúng, luận án chỉ ở tầm báo cáo, khảo sát, cán bộ hành chính cũng có thể soạn được, không thể coi là công trình nghiên cứu khoa học. Đây cũng là thực tế đáng lo ngại về đào tạo tiến sĩ ở nhiều cơ sở hiện nay”, Giáo sư Ngô Việt Trung nói.
Chủ tịch Hội Toán học Việt Nam cho biết, đã có thời kỳ Viện hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam được coi là “lò ấp” tiến sĩ, đào tạo trung bình mỗi ngày một người. Do áp lực dư luận nên Bộ Giáo dục và Đào tạo đã thay đổi quy chế đào tạo tiến sĩ năm 2017, trong đó yêu cầu nghiên cứu sinh bảo vệ phải có công bố khoa học trên tạp chí quốc tế uy tín nhằm có sự đ.ánh giá khách quan các kết quả nghiên cứu.
Tuy nhiên, sau khi quy chế này được áp dụng, nhiều cơ sở đào tạo, đặc biệt là các cơ sở đào tạo trong lĩnh vực khoa học xã hội rơi vào tình trạng ế ẩm, không có học viên tiến sĩ nên Bộ Giáo dục và Đào tạo lại ban hành quy chế mới cùng những tiêu chuẩn còn thấp hơn quy chế trước năm 2017 với mục đích các cơ sở “tự chủ, tự chịu trách nhiệm” về quá trình đào tạo.
“Đúng ra, khi chất lượng tiến sĩ có vấn đề, trách nhiệm sẽ thuộc về những người lãnh đạo và giảng viên ở cơ sở đào tạo những tiến sĩ đó. Thế nhưng, sau kết luận thanh tra của Bộ Giáo dục và Đào tạo năm 2017, tôi cũng không rõ ai ở Viện hàn lâm Khoa học xã hội bị kỷ luật”, Giáo sư Ngô Việt Trung chia sẻ.
Giáo sư Ngô Việt Trung cũng bày tỏ lo ngại bởi rất nhiều trường hợp được đào tạo từ những luận án như “tiến sĩ cầu lông” đã và đang trở thành lãnh đạo, giảng viên đại học, thậm chí tệ hơn khi họ là người hướng dẫn luận văn, luận án ở các cơ sở giáo dục, tiếp tục đào tạo những thế hệ giống như họ.
“Nếu Bộ Giáo dục và Đào tạo không có những biện pháp kiên quyết thì hệ thống bằng cấp của chúng ta sẽ bị mục ruỗng toàn bộ. Theo tôi, cần có một quy chế chặt chẽ hơn trong đào tạo tiến sĩ, nên yêu cầu nghiên cứu sinh bảo vệ phải có công bố khoa học trên các tạp chí quốc tế uy tín”, Chủ tịch Hội Toán học Việt Nam nêu quan điểm.
Từ vụ 'tiến sĩ cầu lông': Đang tồn tại chính sách khuyến khích việc háo danh?
Từ tiến sĩ nghiên cứu về cầu lông, nguy hiểm nhất hiện nay là đang tồn tại hệ thống những tiến sĩ kém chất lượng hướng dẫn luận văn tiến sĩ cho thế hệ tiếp theo.
Luận án tiến sĩ giáo dục học nghiên cứu giải pháp phát triển môn cầu lông cho công chức viên chức thành phố Sơn La của tác giả Đặng Hoàng Anh, được hướng dẫn và bảo vệ, nghiệm thu thành công tại Viện Khoa học Thể dục Thể thao (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) khiến nhiều người xôn xao.
Rõ ràng ở đây tác giả Đặng Hoàng Anh có học thật. Trước khi được cấp bằng tiến sĩ thật, nghiên cứu cũng được các GS, PGS hướng dẫn, có hội đồng phản biện. Thế nhưng giá trị nghiên cứu, tính thực tiễn, chất lượng của luận án tiến sĩ vẫn là câu hỏi. Dư luận băn khoăn, sẽ không chỉ có những luận án tiến sĩ nghiên cứu về cầu lông và rồi những luận án nghiên cứu bóng bàn, tennis... cũng được thông qua, đất nước có thêm nhiều tiến sĩ mới, hữu danh nhưng vô thực.
Thẳng thắn nói về vấn đề này, PGS Đỗ Văn Dũng, nguyên hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM, cho rằng chung quy cũng chỉ vì t.iền. Bởi theo ông Dũng, quy trình hiện nay ở Việt Nam là mang học vị - lên chức - có t.iền.
Còn ông Lê Trường Tùng, Chủ tịch Hội đồng quản trị Trường ĐH FPT, cho rằng mong muốn có danh không phải xấu nhưng vấn đề hiện nay là đang tồn tại các chính sách khuyến khích việc háo danh. Đó là chỉ tiêu cán bộ công chức có bằng tiến sĩ, tiêu chí để trở thành phó giáo sư, giáo sư và tiêu chí bổ nhiệm gắn với bằng cấp, học vị...
Thứ hai theo ông Tùng là hệ thống đào tạo cấp bằng tiến sĩ hiện đang bị suy thoái từ các trường, viện, giảng viên hướng dẫn, hội đồng phản biện, nghiệm thu... dẫn tới sẽ có thêm nhiều tiến sĩ kém chất lượng.
Luận án tiến sĩ nghiên cứu về phát triển môn cầu lông đang gây xôn xao
Theo ông Tùng, câu chuyện tiến sĩ kém chất lượng không phải là mới, nhưng quan ngại nhất là tình trạng tiến sĩ kém chất lượng hướng dẫn luận văn tiến sĩ cho thế hệ tiếp theo và dẫn tới có cả hệ thống mà nguyên nhân chính là quy chế đào tạo sau đại học chưa đủ mạnh để siết chất lượng.
Cần lập hội đồng giám định lại một số luận án tiến sĩ
Còn ông Hoàng Ngọc Vinh, Nguyên Vụ trưởng Vụ Giáo dục chuyên nghiệp (Bộ GD-ĐT) cho rằng các nghiên cứu sinh cũng nên nhìn nhận lại mình nếu không có đủ năng lực nghiên cứu để làm nghiên cứu sinh và bảo vệ luận án tiến sĩ thì chưa nên làm.
Theo ông Vinh qua sự việc này rõ ràng các hội đồng chấm luận án phải chịu trách nhiệm giải trình, trong đó người hướng dẫn chịu trách nhiệm rất lớn trong việc nghiên cứu. Các cơ quan quản lý nhà nước cũng không thể buông trách nhiệm mà cần thiết đối chiếu với Khung trình độ quốc gia Việt Nam để công nhận hoặc không công nhận kết quả nghiên cứu của tiến sĩ.
Ông Vinh cũng nhìn nhận, mục tiêu đào tạo giảng viên có trình độ tiến sĩ nhưng phải là tiến sĩ thật chứ không phải tiến sĩ "giấy" nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đại học. Tuy nhiên có ngành học rất khó có người có học vấn tiến sĩ, được đào tạo bài bản để trở thành người hướng dẫn như ngành thể dục thể thao.
Do vậy nếu nhà nước muốn đào tạo tiến sĩ ngành này thì nên đào tạo đội ngũ thầy trước và nếu thầy không có chuyên môn phù hợp để hướng dẫn cần dừng lại. Trong trường hợp tác giả Đặng Hoàng Anh nghiên cứu giải pháp phát triển môn cầu lông cho công chức viên chức thành phố Sơn La, theo ông Vinh, giảng viên chính hướng dẫn có chuyên môn kinh tế kinh doanh nên hướng dẫn dễ rơi vào cảnh "đầu Ngô mình Sở" và không giúp cho nghiên cứu sinh nhiều.
Ông Vinh cũng đề xuất đã đến lúc cần có một hội đồng để giám định lại một số luận án tiến sĩ dựa vào Khung trình độ quốc gia Việt Nam (VQF). Đồng thời phải xem xét trách nhiệm của giảng viên hướng dẫn và của hội đồng bảo vệ, công bố công khai danh tính thành viên hội đồng bảo vệ các luận án tiến sĩ. Trong đó trách nhiệm người phản biện và của chủ tịch hội đồng cần đặt lên hàng đầu. Nếu có sự thỏa hiệp hoặc đi đêm với nghiên cứu sinh thì cần có kỷ luật thích đáng vì tội gian trá học thuật.
Từ vụ tiến sĩ nghiên cứu về cầu lông, một hiệu trưởng một trường ĐH ở TP.HCM, cho rằng cũng không nên trách vị tiến sỹ này mà chứng tỏ công tác quản lý chuyên môn của đơn vị đào tạo kém; cán bộ khoa học hướng dẫn luận án (bởi thầy trò đã bàn luận và thống nhất tên luận án ngay từ đầu); Hội đồng chấm đề cương luận án (trong đó có tên luận án và nội dung thực hiện của luận án) có vấn đề.
Theo ông nếu tất cả đều có trách nhiệm trong suốt quá trình thực hiện thì nghiên cứu sinh này có thể đã nhận ra ngay trong quá trình thực hiện nghiên cứu và không đến nỗi này.
Đúng quy trình
Nghiên cứu sinh Đặng Hoàng Anh đang là giảng viên giảng dạy môn Giáo dục thể chất, thuộc Trung tâm Giáo dục quốc phòng và An ninh của ĐH Tây Bắc.
Trả lời VOV, ông Dương Xuân Lượng, Phó Giám đốc Trung tâm Giáo dục quốc phòng và An ninh cho biết, việc nhiều ý kiến bình luận trên mạng có thể do chưa hiểu sâu về lĩnh vực thể dục thể thao nên cho rằng hàm lượng khoa học, tính mới mẻ của đề tài này chưa "xứng" để trở thành luận án tiến sĩ.
"Tuy nhiên điều quan trọng là luận án này đã được hội đồng khoa học chấm, thông qua, công nhận" - ông Lượng nói.
Còn ông Trần Hiếu, Viện trưởng Viện Khoa học Thể dục thể thao (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) cũng khẳng định đề tài này đã được hội đồng thẩm định qua nhiều vòng, có đầy đủ thủ tục và biên bản nghiệm thu đúng quy trình.
Dự thảo quy chế tuyển sinh ĐH 2022: Nhiều rắc rối cho thí sinh, khó cho trường Theo Bộ Giáo dục và đào tạo, dự thảo quy chế tuyển sinh 2022 vừa công bố đã có những điều chỉnh về mặt kỹ thuật, tuy nhiên vẫn đảm bảo quyền lợi của thí sinh. Ngày 14/4, Bộ Giáo dục và đào tạo đã công bố dự thảo quy chế tuyển sinh đại học, cao đẳng ngành giáo dục mầm non năm...
