GS Đào Trọng Thi: Chưa hiểu thẩm định lại SGK tiếng Việt lớp 1 thế nào?
Về ý kiến sắp tới Bộ GD&ĐT sẽ thẩm định lại Bộ SGK tiếng Việt lớp 1, GS Đào Trọng Thi cho hay: “Tôi chưa hiểu Bộ GD&ĐT sẽ làm như thế nào, để vừa khoa học vừa thuyết phục được dư luận”.
Trao đổi với PV Dân trí sáng nay (14/10), GS Đào Trọng Thi, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh thiếu niên và Nhi đồng Quốc hội cho biết có theo dõi dư luận xã hội mấy hôm nay liên quan đến sách giáo khoa (SGK) tiếng Việt lớp 1.
“Tôi cho rằng, cần triển khai một thời gian sau đó tổng kết đ.ánh giá mới chính xác.
Dư luận nhiều khi chỉ nhìn thấy bề nổi nhưng cũng nên lắng nghe các nhà khoa học, để hiểu vì sao họ viết như vậy.
Trong quá trình thực hiện, điều gì chưa hợp lý vẫn có thể điều chỉnh”, GS Đào Trọng Thi cho hay.
Cũng theo chuyên gia này, khi áp dụng một bộ SGK mới, giáo viên được tập huấn rất nhiều lần, tiếp cận nhiều chuyên gia mới hiểu.
Vì vậy, nếu chỉ nhìn qua để đ.ánh giá toàn bộ SGK là chưa toàn diện.
Một số bài học trong SGK tiếng Việt lớp 1 Cánh diều bị dư luận phản ứng.
Về ý kiến sắp tới Bộ GD&ĐT sẽ thẩm định lại Bộ SGK tiếng Việt lớp 1, GS Đào Trọng Thi cho hay: “Tôi chưa hiểu Bộ GD&ĐT sẽ làm như thế nào để vừa khoa học vừa thuyết phục được dư luận. Có lẽ điều này nên chờ Bộ GD&ĐT”.
Cũng băn khoăn về bộ SGK tiếng Việt lớp 1, TS Nguyễn Tùng Lâm, Chủ tịch Hội Tâm lý Hà Nội, một trong bảy thành viên Tổ tư vấn của Ủy ban quốc gia đổi mới GD&ĐT giai đoạn 2016-2021 cho biết, đã là “sạn” thì cần thiết phải “nhặt”.
“Dư luận lên tiếng quyết liệt như vậy, tôi cho là rất tốt và phải trân trọng, không thể lấp liếm những ý kiến ấy.
Ngay Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam tại buổi làm việc với lãnh đạo Bộ GD&ĐT mới đây cũng cho rằng, cần trân trọng các ý kiến, đồng thời Bộ GD&ĐT phải tiếp thu nghiêm túc”, TS Tùng Lâm nói.
Chuyên gia này cho biết thêm, sẽ phải thẩm định lại SGK tiếng Việt, trong đó đặt ra trách nhiệm của Hội đồng thẩm định cũ và một hội đồng khác sẽ đ.ánh giá độc lập lại bộ sách.
“Việc để lọt những chi tiết còn gây tranh cãi trong SGK, Hội đồng thẩm định SGK tiếng Việt cần phải chịu trách nhiệm và rút kinh nghiệm.
Tuy nhiên, chúng tôi đã đề xuất và thống nhất, phải có hội đồng khác so với hội đồng cũ, đ.ánh giá độc lập nhằm đảm bảo khách quan.
Đồng thời việc thẩm định các bộ SGK lớp 2, lớp 6 tới đây cần phải làm chặt chẽ hơn.
Nên chăng trước khi thẩm định, các tác giả và NXB phải đưa SGK lên mạng để lấy ý kiến công luận”, TS Tùng Tâm đề xuất.
TS Nguyễn Tùng Lâm: “Chúng tôi đã đề xuất và thống nhất, phải có hội đồng khác hội đồng cũ, đ.ánh giá độc lập để đảm bảo khách quan”.
Video đang HOT
Được biết SGK tiếng Việt lớp 1 Cánh diều mới đưa vào sử dụng hơn một tháng nhưng vấp phải phản ứng của dư luận xã hội.
Theo nhà văn Nguyễn Quang Vinh, sách thiếu vắng những tác phẩm trong kho tàng văn học Việt Nam.
Trong sách có quá nhiều các từ ngữ phương ngữ, khẩu ngữ, từ ngữ ít dùng: gà nhí, gà nhép, sẻ ri, ca ri ri, pianô, xe téc, nhá cỏ, nhá dưa, quà quà, chả (lo), tí gì, vù, vọt, hí hóp, la liếm, tỏ vẻ, thô lố, ngó, ngộ, nom, ướt nhẹp, dăm (nhà)…
46 bài/82 bài đọc là các văn bản sao phỏng từ các truyện ngụ ngôn nước ngoài , trong đó có 8 bài được tách ra thành 2 phần cho 2 bài, làm lệch lạc về nội dung.
Có gần 50% các bài đọc dựa trên các cốt truyện có nội dung liên quan đến các yếu tố bạo lực, thói xấu, hoặc xa lạ với trẻ (đe doạ, bắt nạt, l.ừa đ.ảo, lười biếng, sinh đẻ), không có tính giáo dục.
Các nhân vật chủ yếu trong bài đọc chủ yếu có quan hệ không thân thiện hoặc không có quan hệ gì trong thực tế để liên tưởng (thỏ – cún – vượn)…
Các hoạt động, cảm xúc chủ yếu của các nhân vật này là: sợ (thống kê sơ bộ ở mấy bài đã khoảng chục lần), lo, ăn thịt, doạ, dữ, dám, giả vờ, la, than, cuỗm, quắp, tợp, tha, la, cắn, mổ, nhá, chộp, tóm cổ, kẹp cổ, nuốt mồi, bắt, chén, hùng hục, phàn nàn, than thở, lầm rầm, van xin, than thở, liếm, la liếm, vùng vằng, lem lẻm, cằn nhằn, gật gù…
Trước phản ứng của dư luận, Bộ GD&ĐT cho biết, sẽ rà soát thẩm định lại SGK tiếng Việt lớp 1.
Trao đổi với PV Dân trí, GS Nguyễn Minh Thuyết, Chủ biên SGK tiếng Việt lớp 1 Cánh diều cũng cho hay, nhóm tác giả sẽ lắng nghe và điều chỉnh những gì chưa hợp lý trong sách. Tuy nhiên, ông mong dư luận hãy bình tĩnh trước khi phán xét.
Thầy trò đ.ánh vật với Tiếng Việt 1 Cánh Diều, trách nhiệm hội đồng thẩm định đâu
Giáo sư Thuyết tin chắc rằng các thầy cô đang dạy lớp 1 khi sử dụng bộ sách này có thể dạy được ngay, thậm chí rất ít cần tập huấn. Nhưng thực tế thì ngược lại.
Sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 1 Cánh diều vừa đưa vào giảng dạy được hơn một tháng đầu năm học đã vấp phải sự phản ứng của giáo viên, phụ huynh học sinh và nhiều ý kiến của dư luận xã hội.
Cụ thể, các bài học được cho thiết kế nhiều nội dung, quá tải đối với học sinh lớp 1. Đặc biệt, sách giáo khoa dùng để giảng dạy cho học sinh lớp 1 sử dụng quá nhiều phương ngữ thay vì từ phổ thông chuẩn mực, và cách đặt câu không theo đúng ngữ pháp.
Ví dụ như: trong bài tập đọc "Thỏ và rùa", tác giả đưa những từ như "nhá rau, nhá cỏ" thay vì nhai rau, nhai cỏ. Hay "thở hí hóp", "lồ ô"... Chưa kể, những ngày qua cộng đồng mạng cũng dậy sóng vì những bài tập đọc, câu chuyện đưa vào sách giáo khoa thiếu tính giáo dục như: "Ve và gà": "Hai con ngựa"...
Phụ huynh cho rằng đây là bài học nhưng lại dạy học sinh cách nói dối, trốn việc. Ảnh: TD.
Cô Nguyễn Thùy Trang - Giáo viên dạy lớp 1 một trường tiểu học tại Hà Nội cho biết khi trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam:
"Sách giáo khoa của môn Tiếng Việt bộ Cánh Diều quá nặng đối với trẻ học lớp 1. Sách giáo khoa phải dạy theo tốc độ nhanh thế thì các em mới làm quen với chữ cái thì làm sao mà đọc nhanh được?.
Theo tôi đó cũng là nguyên nhân dẫn đến trẻ lớp 1 không thể tiếp thu được, giáo viên đành phải phối hợp với phụ huynh kèm thêm cho các con ở nhà và hệ quả là vấp phải sự phản ứng từ rất nhiều phụ huynh trong trời gian vừa qua.
Nhưng thay vì nhìn nhận đúng vấn đề bất cập của sách giáo khoa mới và phải sửa tận gốc thì Bộ Giáo dục và Đào tạo lại yêu cầu giáo viên chúng tôi không giao bài tập cho học sinh về nhà.
Nhưng việc không giao bài tập về nhà cũng chỉ đúng một phần vì các phụ huynh không nắm bắt được phương pháp dạy trên lớp, dẫn đến dạy sai cách ảnh hưởng đến các con.
Nhưng thực tế không giao bài tập về nhà trong khi yêu cầu bài giảng trên lớp của chúng tôi không thay đổi, không giảm tải thì vấn đề vướng mắc trong việc dạy vẫn còn nguyên.
Chương trình cũ mỗi ngày học sinh chỉ cần học 2 âm với 4 từ mới đơn giản, ngắn gọn dễ hiểu.
Trong khi ở bộ sách giáo khoa mới bài đọc dài, nhiều chữ, câu văn lủng củng khó đọc mà muốn đọc được hết đoạn văn mẫu thì đòi hỏi học sinh phải biết hết mặt chữ cái, mà việc đó thì không thể vì năm học mới bắt đầu được hơn 1 tháng".
Cũng về vấn đề này, Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, nhà giáo Phạm Thị Lý - Phó hiệu trưởng Trường tiểu học Lômônôxốp (Mỹ Đình, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội), chia sẻ:
"Trong khi chúng tôi triển khai dạy thực tế trong thời gian vừa qua và bản thân tôi cũng đã đi dự nhiều tiết dạy ở một số nhà trường, cũng như nghe phản ánh của nhiều giáo viên thì thấy có một số tồn tại khá nan giải.
Ở môn Tiếng Việt tôi thấy ngữ liệu dài quá, lượng tiếng và câu khá nhiều. Ví dụ như hiện nay đang là tuần học thứ 5 tính từ đầu năm học mà bài đọc của học sinh đã có tới 3 câu, điểm này khá nặng so với chương trình cũ.
Trước đây dạy hết âm rồi mới dạy đến vần và như vậy học sinh sẽ không bị lẫn âm, tiếng, vần, từ. Nhưng hiện nay đang học âm lại đan xen học vần, rồi lại sang học âm...dẫn đến học sinh không phân biệt được đâu là âm, đâu là vần, đâu là tiếng hay từ. Tất nhiên cũng không phải là tất cả học sinh đều như vậy nhưng cũng là đa số. Giáo viên cũng rất khó trong quá trình dạy trên lớp.
Điểm khó và nổi bật nhất của môn Tiếng Việt năm nay đó là từ, câu, chữ, tiếng quá nhiều và dài, thời lượng 35 phút cho 1 tiết học thì tôi thấy các trường sẽ khó mà tải nổi lượng kiến thức cho học sinh, phải tầm 60 phút thì mới có thể hòm hòm được.
Các môn khác thì đang có tình trạng các câu lệnh nhiều chữ quá, học sinh chưa biết đọc nên không thể hiểu được sách yêu cầu làm gì? Và giáo viên thường xuyên phải nói hộ, thậm chí nói đi nói lại rất nhiều lần cái lệnh đó thì học sinh mới làm được".
Có khá nhiều dư luận xã hội cho rằng những câu văn đọc lủng củng, trúc trắc. Ảnh: TD.
Những câu văn quá dài so với học sinh lớp 1 mới học được 1 tháng. Ảnh: TD.
Không ai nhận sai và chịu trách nhiệm
Trả lời trên baodansinh.vn: Giáo sư Nguyễn Minh Thuyết cho biết: "Nếu nhìn vào sách Tiếng Việt lớp 1 của bộ sách "Cánh Diều" thì sẽ thấy sự kế thừa sách giáo khoa hiện hành nhiều, do đó tin chắc rằng các thầy cô đang dạy lớp 1 hiện nay khi sử dụng bộ sách có thể dạy được ngay.
Thậm chí rất ít cần tập huấn bởi tính kế thừa, và đây là Bộ sách giáo khoa lớp 1 duy nhất được 100% Hội đồng thẩm định chấm đạt". [1]
Thực tế các giáo viên và cha mẹ học sinh có con vào lớp 1 học sách Tiếng Việt 1 Cánh Diều đang phải lao đao, rất khó khăn trong việc dạy chữ, còn không ít học sinh lớp 1 cũng đang phải đ.ánh vật với những con chữ mà Tổng chủ biên chương trình làm Chủ biên.
Nếu thông tin 100% Hội đồng thẩm định sách giáo khoa Tiếng Việt 1 Cánh Diều chấm đạt là đúng như khẳng định của Giáo sư Nguyễn Minh Thuyết, vậy các vị bỏ phiếu thông qua sách giáo khoa này giải thích thế nào với dư luận?
Trước áp lực dư luận, Giáo sư Nguyễn Minh Thuyết - Tổng chủ biên chương trình giáo dục phổ thông mới, Chủ biên sách giáo khoa Tiếng Việt 1 bộ sách Cánh Diều cho biết, những ý kiến góp ý của dư luận, các tác giả sẽ tiếp thu và có sự điều chỉnh. Còn hội đồng thẩm định cuốn sách giáo khoa này thì sao?
Hội đồng thẩm định thành lập theo quyết định của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo theo tinh thần của Thông tư 33 (về tiêu chuẩn, quy trình biên soạn, chỉnh sửa sách giáo khoa; tiêu chuẩn, tổ chức cá nhân biên soạn sách giáo khoa; tổ chức và hoạt động của Hội đồng quốc gia thẩm định sách giáo khoa).
Thông tư này có 4 tiêu chuẩn, 13 tiêu chí về sách giáo khoa. Hội đồng thảo luận và xây dựng 40 minh chứng cần đạt để làm căn cứ thẩm định.
Hội đồng thẩm định các bản mẫu sách giáo khoa của từng môn/hoạt động giáo dục đọc độc lập bản thảo trong 15 ngày, sau đó nghe tác giả sách giáo khoa trình bày nội dung và quan điểm. Tiếp theo, Hội đồng làm việc độc lập với bản thảo và họp phân tích, kết luận lần 1, với sự tham gia của tác giả.
Có 3 mức đ.ánh giá bản thảo là "đạt", "đạt nhưng phải sửa" và "không đạt". Những bản thảo được đ.ánh giá là đạt nhưng phải sửa, tác giả có 1 tháng để sửa và thẩm định vòng 2 (trình tự giống như vòng 1). Sách được đ.ánh giá không đạt, tác giả và các nhà xuất bản có thể chỉnh sửa để đề nghị thẩm định lại từ đầu.
Với sách giáo khoa lớp 1 được thẩm định vừa qua, sau vòng 1, theo Bộ Giáo dục và Đào tạo, không có bản thảo nào "đạt" ngay, ngoài một số "không đạt", hầu hết bản thảo "đạt nhưng cần sửa chữa" [2].
Ngay như phần câu hỏi có quá nhiều chữ dẫn tới việc các em học sinh khó đọc và không hiểu câu hỏi. Ảnh: TD.
Để thẩm định sách giáo khoa lớp 1, năm 2019, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ký quyết định thành lập 9 Hội đồng quốc gia thẩm định sách giáo khoa các môn học và hoạt động giáo dục lớp 1 biên soạn theo chương trình giáo dục phổ thông 2018.
Trong đó, Hội đồng thẩm định sách giáo khoa môn tiếng Việt gồm 15 thành viên.
Chủ tịch Hội đồng là Giáo sư, tiến sĩ Trần Đình Sử, nhà lý luận văn học, nguyên Chủ nhiệm khoa Ngữ văn, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội; chủ biên sách giáo khoa ngữ văn hiện hành lớp 6, 7, 8, 9 (phần làm văn), tổng chủ biên bộ nâng cao sách giáo khoa ngữ văn nâng cao lớp 10, 11, 12.
Phó chủ tịch Hội đồng là Giáo sư, tiến sĩ ngôn ngữ học Mai Ngọc Chừ (Đại học Quốc gia Hà Nội).
Trong số 13 thành viên còn lại của Hội đồng, có 1 thư ký Hội đồng là chuyên viên Vụ Giáo dục tiểu học (Bộ Giáo dục và Đào tạo).
Có 5 giáo viên dạy lớp 1 ở các địa phương; trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo cấp huyện; hiệu trưởng một số trường tiểu học; giảng viên trường Đại học sư phạm.
Trả lời trên vov.vn, Giáo sư, tiến sĩ Mai Ngọc Chừ - Phó Chủ tịch Hội đồng thẩm định sách giáo khoa Tiếng Việt đã cho biết: "Tất cả những vấn đề mà cộng đồng xã hội đã nêu ra thì Hội đồng đã đề cập đến và tôi nói ngay như vậy, chứ không phải như mọi người nói là Hội đồng không biết gì.
Cho đến nay chúng tôi khẳng định các bộ sách giáo khoa Tiếng Việt mà chúng tôi thẩm định không có gì sai, tất cả những vấn đề sai đều đã được chúng tôi chỉ ra. Vấn đề đ.ánh giá sách giáo khoa nó có các mức độ phù hợp cao, mức độ phù hợp trung bình, và nếu mà không phù hợp là phải thay.
Những vấn đề mà xã hội đã nêu ra thì Hội đồng đều đã khuyến cáo nhóm tác giả, ví dụ như các chuyện cua cò và đàn cá, hay như chuyện hai con ngựa, hoặc chuyện lừa thỏ và cọp...thì trong biên bản Hội đồng thẩm định có viết rất rõ là khuyến cáo nhóm tác giả nên thay các ngữ liệu này bằng ngữ điệu khác...nhưng nhóm tác giả vẫn kiên quyết giữ quan điểm của họ và không sửa".
Theo Giáo sư, tiến sĩ Mai Ngọc Chừ: "Trách nhiệm thì chủ biên và nhóm tác giả sẽ phải chịu trách nhiệm về nội dung của cuốn sách đó vì Hội đồng thẩm định đã khuyến cáo rồi nhưng họ vẫn giữ quan điểm và không chỉnh sửa. Vậy trách nhiệm thuộc về nhóm tác giả". [3]
Giáo sư Trần Đình Sử - Chủ tịch Hội đồng thẩm định sách giáo khoa tiếng Việt lớp 1 cũng cho biết, trong quá trình thẩm định, một số vấn đề dư luận phản ứng về sách giáo khoa tiếng Việt lớp 1 của bộ Cánh Diều hiện nay như dùng từ ngữ khó hiểu, khó nhớ, ngữ liệu bài đọc không hay, thiếu tính giáo dục... cũng đã từng được hội đồng thẩm định góp ý và đề nghị tác giả điều chỉnh. Tuy nhiên, tác giả sách đã bảo lưu quan điểm. [4]
Nhưng trên nld.com.vn thì Chủ tịch Hội đồng thẩm định môn Tiếng Việt 1 Giáo sư Trần Đình Sử lại cho rằng: "Những từ như "gà nhí", "gà nhép", "chả", "tợp" đều có trong cuốn Từ điển Tiếng Việt do Hoàng Phê chủ biên, nên không thể nói không thông dụng.
Ông cũng cho rằng từ "chén" trong bài "Cua, cò và đàn cá " được sử dụng để chỉ việc ăn thô tục. Với bối cảnh của bài học này, dùng từ "chén" là hoàn toàn phù hợp, không sai. [5]
Từ phát biểu của 2 vị giữ trọng trách thẩm định sách giáo khoa Tiếng Việt 1 Cánh Diều với truyền thông có thể thấy rõ, quả bóng trách nhiệm đang được chuyền qua đá lại, chỉ có thầy trò và cha mẹ có con vào lớp 1 học sách Tiếng Việt 1 Cánh Diều phải gánh.
Giáo dục phải chăm chút từ những vấn đề nhỏ nhất Trao đổi với PV Báo CAND, ông Nguyễn Văn Ngai, nguyên Phó Giám đốc Sở GD-ĐT TP Hồ Chí Minh đã đưa ra nhiều ý kiến thẳng thắn xung quanh vấn đề trên. Ảnh minh họa Bộ sách Cánh diều trước đó vào thời điểm tháng 5/2020, cũng đã đạt được 100% số phiếu tín nhiệm của nhiều trường trên địa bàn thành...
