Góp ý dự thảo Luật Giáo dục (sửa đổi): Hiệu trưởng trường phổ thông không có nhiệm vụ tăng nguồn thu
Nếu như ở bậc ĐH, tự chủ về tài chính bao hàm vấn đề tạo lập nguồn thu và phân phối, kiểm soát nguồn thu thì ở giáo dục phổ thông chỉ dừng lại ở mức phân phối và kiểm soát nguồn thu. Có nghĩa là việc tạo lập nguồn thu không phải là nhiệm vụ của hiệu trưởng trường phổ thông.
Nhiều chuyên gia giáo dục cho rằng cần xem xét lại vấn đề tự chủ đối với giáo dục phổ thông. Những góp ý này đã được chia sẻ tại hội thảo liên quan vấn đề các quy định về tự chủ và quản lý nhà nước trong dự thảo Luật giáo dục (sửa đổi) diễn ra mới đây tại Trường ĐH Luật TPHCM.
Hiệu trưởng trường phổ thông không có nhiệm vụ tự kiế.m tiề.n
PGS. TS Nguyễn Văn Vân, nguyên trưởng khoa Luật thương mại, Trường ĐH Luật TPHCM đặt vấn đề rằng “nếu trong giáo dục ĐH, tự chủ có 3 mảng gồm tài chính, nhân sự tổ chức và chuyên môn nghiệp vụ. Còn trong giáo dục phổ thông chúng ta có nên đặt ra tự chủ tài chính hay không và mục tiêu tự chủ cho trường phổ thông là gì?”.
PGS. TS Nguyễn Văn Vân, nguyên trưởng khoa Luật thương mại, Trường ĐH Luật TPHCM.
Theo ông Vân, trong thực tế, đọc xuyên suốt dự thảo luật giáo dục thì vấn đề tự chủ chỉ nêu ở “tự chủ cho cơ sở giáo dục” mà không chia cho bậc học nào (đại học, giáo dục nghề nghiệp, phổ thông…). Ông Vân cho rằng dù tự chủ nhưng tùy loại hình trường thuộc sở hữu ai, nếu công lập thì tự chủ có giới hạn, còn nếu ngoài công lập thì sẽ khác.
Trong công lập, nếu trường trường chuyên, lớp chọn, chất lượng cao thì mức độ tự chủ phải cao hơn so với trường giáo dục bắt buộc. “Chúng ta đang duy trì một cơ chế cào bằng trong luật, điều này dẫn đến cực kỳ khó hiểu và rất khó áp dụng trong thực tế”, chuyên gia này nhận định.
Nói về khái niệm tự chủ thì ở ĐH, ông Vân cho biết khi nghiên cứu tài liệu nước ngoài thì họ không sử dụng khái niệm tự chủ mà sử dụng là “tự trị đại học” và gắn liền với tự do học thuật. Điều đó có nghĩa xuất phát từ tự do học thuật sẽ dẫn đến tự trị ĐH. “Còn ở Việt Nam, gõ từ khóa “tự chủ tài chính” dẫn đến tự chủ.
Có nghĩa là chúng ta lấy tài chính làm cái trọng tâm để phát triển lên những quyền khác về nhân sự, tổ chức, học thuật. Tức là đi theo trục ‘tiề.n – quyền”, có tiề.n thì mới có quyền, rất thực dụng. Tôi muốn chúng ta cần hiểu đúng khái niệm “tự chủ” mà chúng ta nói trong dự thảo luật”, ông Vân nói .
Dưới quan điểm cá nhân của mình, ông Vân cho rằng không nên bổ sung trong dự thảo luật này một điều luật về tự chủ. “Chỉ cần nâng cấp, cụ thể hóa toàn bộ các điều luật trong dự thảo luật giáo dục này. Ví dụ như quyền của trường phổ thông trong xây dựng chương trình và thực hiện chương trình, được lựa chọn sách giáo khoa, quyền nghĩa vụ của nhà giáo, của thủ trưởng được phân định một cách rạch ròi giữa chức năng quản lý của cơ quan quản lý nhà nước với cơ sở giáo dục.
Tự chủ là linh hồn xuyên suốt tất tần tật các điều luật trong luật chứ không phải ban hành riêng một điều luật là hệ thống giáo dục Việt Nam sẽ tự chủ. Do đó, tôi phản đối quan điểm “nên bổ sung một điều trong dự thảo này” mà phải sửa một các loạt điều luật theo hướng trao quyền nhiều hơn cho cơ sở giáo dục mới hướng đến mục tiêu tự chủ”, ông Vân nói.
Bên cạnh đó, ông Vân cho rằng trong thực tế có sự nhầm lẫn giữa tự chủ giáo dục với vấn đề tự tìm nguồn thu. Ở ĐH, tự chủ về tài chính bao hàm vấn đề tạo lập nguồn thu và phân phối, kiểm soát nguồn thu.
Video đang HOT
Còn ở giáo dục phổ thông chỉ dừng lại ở mức phân phối và kiểm soát nguồn thu. Có nghĩa là việc tạo lập nguồn thu không phải là nhiệm vụ của hiệu trưởng trường phổ thông mà nhà nước phải thực thi trách nhiệm đó của mình. Giáo dục phổ thông mà đặc biệt là giáo dục bắt buộc toàn bộ kinh phí từ ngân sách nhà nước và giao cho hiệu trưởng quyền phân phối nguồn kinh phí đó làm sao hiệu quả kèm trách nhiệm liên quan.
Do đó, hiệu trưởng trường phổ thông, đặc biệt ở bậc tiểu học, THCS thì không trao quyền tự tìm nguồn thu, tự xoay xở vì như thế hoàn toàn không đúng. Một quốc gia cho dù nghèo nàn đến mức nào thì quốc gia đó cũng phải đảm bảo ngân sách cho giáo dục bắt buộc.
Cho nên không nên đán.h tráo khái niệm tự chủ là tự chủ tài chính, có nghĩa là hiệu trưởng các trường phổ thông, các trường cấp 1, cấp 2 phải đi tìm nguồn thu và đi đến chuyện lạm dụng xã hội hóa để sống được. Luật phải tuyên bố rõ điều này để tránh hiểu lệch lạc về xã hội hóa và khái niệm tự chủ.
Tự chủ giúp các trường thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới tốt hơn
TS Phạm Thị Ly, hành viên Hội đồng quốc gia giáo dục và phát triển nguồn nhân lực, đán.h giá dự thảo luật giáo dục sửa đổi lần này có nhiều điểm tích cực và tiến bộ, quan trọng nhất thừa nhận sự đa dạng trong hệ thống giáo dục (chẳng hạn như điều 14, điều 16).
“Tuy nhiên, vấn đề cần bàn là tư tưởng đó có thể hiện nhất quán trong quy định của luật hay không? Tôi thấy mặc dù thừa nhận sự đa dạng nhưng hình như chưa đủ để thay đổi thực tế. Có những thực tế nếu chỉ dừng lại ở các quy định trong luật như hiện nay thì sẽ không giải quyết được. Chẳng hạn như vấn đề thu nhập giáo viên đã tồn tại lâu nay, hay như vấn đề tự chủ và quyền tự chủ của nhà trường”, bà Ly nói.
TS Phạm Thị Ly, hành viên Hội đồng quốc gia giáo dục và phát triển nguồn nhân lực
Theo bà Ly, hiện nay mức độ tự chủ của các trường vẫn còn đang giới hạn nên luật sửa đổi đặt ra vấn đề này rất đúng vì trước đây chỉ nói tự chủ đại học nhưng không nhắc gì tới phổ thông vì đặc thù của cấp học này.
Trong bối cảnh chương trình giáo dục phổ thông tổng thể được ban hành với tinh thần trao quyền nhiều hơn cho các cơ sở giáo dục trong việc không chỉ lựa chọn sách giáo khoa, mà còn các phương pháp tiếp cận, nội dung thực hiện. Do đó, quyền tự chủ của các trường cần phải được khẳng định rõ hơn để các trường thực hiện được chủ trương của chương trình giáo dục tổng thể này.
“Chương trình hiện nặng nhưng các trường không có quyền thay đổi. Các trường tư và quốc tế đồng thời phải duy trì chương trình nhà nước và chương trình bổ sung mà họ thấy rằng xã hội có nhu cầu, dẫn đến chương trình học rất nặng nề. Vì vậy, mới có xu hướng không đáng khuyến khích là học sinh chuyển từ trường phổ thông sang chương trình giáo dục thường xuyên – một lựa chọn tiêu cực để có một bằng đáp ứng để vào ĐH”, TS Ly nói.
Bà Ly đề xuất, cần trao quyền cho các trường lựa chọn nội dung và phương pháp giảng dạy miễn đáp ứng được nội dung quy định trong giáo dục phổ thông tổng thể. Khi đó, mức độ can thiệp của các cơ quan nhà nước (như sở, phòng) cần cân nhắc lại để đảm bảo quyền tự chủ cho các trường.
Lê Phương
Theo Dân trí
Trường học lạm thu do lạm dụng xã hội hóa?
Tự chủ tài chính với trường phổ thông đồng nghĩa với bản thân mỗi trường phải tìm kiếm các nguồn thu và khả năng lạm dụng chính sách xã hội hóa để tạo nguồn thu, gia tăng học phí hoặc các khoản nộp ngoài học phí...
Tiến sĩ Phạm Thị Ly, thành viên Hội đồng quốc gia giáo dục và phát triển nguồn nhân lực, phát biểu trong hội thảo sáng 16.1 - ẢNH: HÀ ÁNH
Những vấn đề về tự chủ trong nhà trường đã được các chuyên gia trình bày thẳng thắn trong hội thảo khoa học cấp quốc gia góp ý các quy định về tự chủ và quản lý nhà nước trong dự thảo luật Giáo dục (sửa đổi), diễn ra tại Trường ĐH Luật TP.HCM sáng 16.1.
Nhiệm vụ của hiệu trưởng không phải để tăng nguồn thu
Đề nghị bảng lương đặc thù cho giáo viên
PGS-TS Bùi Xuân Hải, Phó hiệu trưởng Trường ĐH Luật TP.HCM, đặt vấn đề: "Dạy ĐH thậm chí còn dễ hơn bậc mầm non nhưng lương bổng giáo viên bậc học này lại quá thấp vì hiện bảng lương giáo viên đang cào bằng với các ngành nghề khác. Có nên quy định trong luật Giáo dục sửa đổi về quy chế tuyển dụng đặc thù và thang bảng lương đặc thù với nhà giáo?".
Liên quan tự chủ tài chính, PGS-TS Nguyễn Văn Vân, nguyên Trưởng khoa Luật thương mại Trường ĐH Luật TP.HCM, cho rằng chúng ta đang nhầm lẫn giữa tự chủ giáo dục với tự tìm nguồn thu.
Ông Vân nói, tự chủ ĐH thì ủng hộ tuyệt đối nhưng với giáo dục phổ thông phải xem lại. Ở bậc ĐH thì tự chủ tài chính bao gồm tạo lập, phân phối và kiểm soát nguồn thu. Nhưng ở bậc phổ thông, tự chủ chỉ dừng lại ở việc phân phối và kiểm soát nguồn thu. Còn tạo lập nguồn thu không phải nhiệm vụ của hiệu trưởng. Hiệu trưởng không phải làm nhiệm vụ xoay xở để tăng nguồn thu.
Với bậc phổ thông, đặc biệt tiểu học và THCS, theo ông Vân, không nên và không thể đặt ra vấn đề tự chủ tài chính vì bản chất, mục tiêu và nhiệm vụ chỉ phổ cập kiến thức cho một công dân. Nhà nước chuyển kinh phí cho trường thực hiện nhưng song song với quyền là trách nhiệm. Một quốc gia nghèo nàn đến mấy cũng phải đảm bảo được kinh phí cho giáo dục bắt buộc. Nhà nước không thể chuyển gánh nặng tài chính giáo dục phổ thông cho người học dù dưới bất kỳ danh nghĩa tự chủ hay xã hội hóa giáo dục.
Theo ông Vân, nếu đặt ra tự chủ tài chính với trường phổ thông đồng nghĩa với bản thân mỗi trường phải tìm kiếm các nguồn thu và khả năng lạm dụng chính sách xã hội hóa để tạo nguồn thu, gia tăng học phí hoặc các khoản nộp ngoài học phí và đi ngược với chính sách giáo dục bắt buộc mà dự thảo luật đề ra.
"Chúng ta không nên đán.h tráo khái niệm, lạm dụng khái niệm xã hội hóa để lạm thu. Nếu không tuyên bố rõ trong luật chúng ta sẽ hiểu lệch lạc các khái niệm này", ông Vân nhấn mạnh.
Ông Vân nói thêm: "Khái niệm tự chủ trong ĐH ở nước ngoài là tự trị ĐH và gắn liền với tự do học thuật. Còn ở VN, khi gõ tìm từ khóa thì tự chủ tài chính dẫn đến tự chủ ĐH, tức lấy tài chính làm trọng tâm nên rất thực dụng".
Từ đó, ông Vân đề xuất, không nên bổ sung trong dự thảo này một điều luật về tự chủ giáo dục, thay vào đó là cụ thể hóa bằng các quyền và nghĩa vụ. Khi đó tinh thần tự chủ xuyên suốt trong toàn văn bản luật.
Có nên phát triển trường công chất lượng cao ?
Thạc sĩ Hồ Sỹ Anh, Viện Nghiên cứu giáo dục (Trường ĐH Sư phạm TP.HCM), đặt ra vấn đề trường công lập chất lượng cao và tư nhân thuê cơ sở giáo dục công lập.
Thạc sĩ Anh cho biết, những năm gần đây mô hình trường công lập được triển khai ở nhiều địa phương với các tên gọi khác nhau. Nhưng luật Giáo dục không quy định nên rất khó để phát triển lâu dài và nguy cơ mất công bằng trong giáo dục nên luật sửa đổi cần có quy định này.
Tuy nhiên, theo PGS-TS Nguyễn Kim Hồng, nguyên Hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm TP.HCM, giáo dục phổ thông mà đặc biệt là tiểu học và THCS, không nên triển khai chương trình chất lượng cao thu học phí cao ngay trong trường công lập. Vì đây là bậc học bắt buộc, cần có sự đồng đều và nếu muốn có môi trường học tốt hơn thì học sinh có thể lựa chọn trường tư hoặc trường quốc tế.
Chương trình nặng vì thiếu tự chủ
Tiến sĩ Phạm Thị Ly, thành viên Hội đồng quốc gia giáo dục và phát triển nguồn nhân lực, cho biết mức độ tự chủ của các trường hiện nay còn đang giới hạn nên dự thảo luật đề cập rất đúng.
Theo tiến sĩ Ly, tinh thần của chương trình giáo dục phổ thông tổng thể đã trao quyền lựa chọn nhiều hơn cho các trường không chỉ sách giáo khoa mà còn phương pháp tiếp cận. Vì thế quyền tự chủ này cần được khẳng định để thực hiện quyền mà chương trình giáo dục phổ thông tổng thể hướng đến. Nhưng trong dự thảo luật này, quyền tự chủ của trường về chuyên môn hay cách tiếp cận giáo dục không được nêu ra, hàm ý trường phải tuân theo sự chỉ đạo của các cấp nhà nước.
"Chương trình hiện nặng nhưng các trường không có quyền thay đổi. Các trường tư và quốc tế đồng thời phải duy trì chương trình nhà nước và chương trình bổ sung mà họ thấy rằng xã hội có nhu cầu, dẫn đến chương trình học rất nặng nề. Vì vậy, mới có xu hướng không đáng khuyến khích là học sinh chuyển từ trường phổ thông sang chương trình giáo dục thường xuyên - một lựa chọn tiêu cực để có một bằng đáp ứng để vào ĐH", tiến sĩ Ly nêu ví dụ.
Tiến sĩ Ly đề xuất, cần trao quyền cho các trường lựa chọn nội dung và phương pháp giảng dạy miễn đáp ứng được nội dung quy định trong giáo dục phổ thông tổng thể. Khi đó, mức độ can thiệp của các cơ quan nhà nước (như sở, phòng) cần cân nhắc lại để đảm bảo quyền tự chủ cho các trường.
Theo thanhnien
Đề xuất giáo viên THPT phải có trình độ thạc sĩ Sáng 28.12, Trường ĐH Luật TP.HCM đã tổ chức hội thảo khoa học cấp quốc gia góp ý dự thảo luật Giáo dục (sửa đổi) với sự tham dự của nhiều chuyên gia giáo dục. Ông Trịnh Duy Trọng phát biểu tại hội thảo - HÀ ÁNH Phát biểu tại hội thảo, tiến sĩ Nguyễn Kim Dung, Viện trưởng Viện Nghiên cứu giáo...