Gỡ vướng tự chủ giáo dục nghề nghiệp

Hiện nay, đa số các cơ sở giáo dục nghề nghiệp vẫn ngại tự chủ tài chính do lo sợ không thu hút được học sinh, không có nguồn thu để chi thường xuyên.

Cao đẳng Kỹ nghệ 2 TP.HCM đã thí điểm cơ chế tự chủ tài chính.

Hiện cả nước có 1.954 cơ sở giáo dục nghề nghiệp, trong đó hơn 1.500 trường trung cấp, cao đẳng công lập. Có 3 trường đã thí điểm cơ chế tự chủ là Cao đẳng Kỹ nghệ 2 TP.HCM, Cao đẳng Lilama 2 Đồng Nai và Cao đẳng Bình Định.

Ngại tự chủ tài chính

TS. Huỳnh Thanh Điền, thành viên nhóm tư vấn Đề án công nghiệp hỗ trợ TP.HCM cho rằng, cần có lộ trình thực hiện tự chủ tài chính phù hợp với đặc điểm, thế mạnh của từng trường. Trước mắt giai đoạn 2018-2020, TP.HCM nên chọn một số trường đang tuyển sinh tốt, có ngành đào tạo thuộc diện ưu tiên của thành phố như du lịch, công nghệ thông tin, điều dưỡng…để khuyến khích tự chủ.

“Chủ trương tự chủ tài chính là bộ lọc hiệu quả bởi khi tự chủ, một số trường không đáp ứng nhu cầu xã hội, không tuyển sinh được sẽ buộc phải giải thể, hoặc sáp nhập lại với các trường khác hiệu quả hơn”, Tiến sỹ Huỳnh Thanh Điền nhấn mạnh.

Trong khi đó, bà Nguyễn Thị Lý – Hiệu trưởng trường Cao đẳng công nghệ Thủ Đức nói rằng: Nhà trường phải tìm mọi cách để giữ chân đội ngũ giảng viên, nhân viên. Mặt khác, khi tự chủ tài chính, gần như nguồn thu của các trường chỉ trông chờ vào học phí nhưng nếu tăng học phí chắc chắn số lượng học sinh sẽ giảm đáng kể.

“Thực tế hiện nay học phí mới chỉ 6 triệu đồng/năm học nhưng đã có nhiều học sinh phải vay vốn Ngân hàng chính sách xã hội; nếu tăng lên từ 14-20 triệu đồng/năm, học sinh rất khó khăn”, bà Lý nói.

Đại diện một số cơ sở giáo dục nghề nghiệp khác cũng cho rằng, các trường vẫn chưa được tự quyết trong vấn đề nhân sự, nội dung đào tạo, chỉ tiêu tuyển sinh, hợp tác với doanh nghiệp… Muốn tự chủ tài chính cần phải tháo gỡ những vướng mắc này.

Cần đồng bộ các quy định

Theo đánh giá của nhiều chuyên gia, hiện nay cơ chế, chính sách về tự chủ đại học còn thiếu và chưa đồng bộ. Đáng nói, việc giao quyền tự chủ đối với cơ sở giáo dục nghề nghiệp mới chỉ thực hiện thí điểm, chưa trở thành nhu cầu nội tại của các trường; điều kiện tự chủ mới chỉ tiếp cận từ góc độ tài chính mà chưa tính đến năng lực chuyên môn và tổ chức quản lý của các cơ sở đào tạo. Một số cơ sở giao dục đại học chưa đủ năng lực và thiếu sự sẵn sàng cho nên lúng túng trong thực hiện.

Chuyên gia kinh tế Đinh Trọng Thịnh cho rằng, nguồn thu khi tự chủ vẫn chủ yếu dựa vào học phí cho nên sẽ khó giúp các trường tích lũy vốn để đầu tư phát triển hạ tầng, đào tạo đội ngũ. Trong khi đó, các văn bản của Nhà nước hiện nay còn thiếu, chưa rõ ràng, dễ gây “tranh cãi”.

“Bất cập lớn trong tự chủ hiện nay là đang thiếu cơ chế, hành lang pháp lý để thực hiện. Muốn tự chủ được, cơ sở đào tạo phải tự cân đối được tài chính và vẫn phải đầu tư theo định hướng của Nhà nước”, ông Thịnh nói.

GS.TS. Gebhard Hafer – Hiệu trưởng Trường BBW University of Applied Science (Đức) chia sẻ: “Ở Đức hiện có hơn 60% học sinh tốt nghiệp phổ thông đi vào học nghề. Trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0, các cơ sở giáo dục nghề nghiệp phải thường xuyên cập nhật những yêu cầu về năng lực mà doanh nghiệp đòi hỏi. Có 4 trụ cột quyết định sự thành công của giáo dục nghề nghiệp mà vai trò dẫn đầu là chính phủ. Tại Đức, chính phủ đóng vai trò cấp ngân sách cho các cơ sở giáo dục nghề nghiệp. Thứ đến là các công ty, doanh nghiệp, hiệp hội đóng góp 30% nguồn lực cho giáo dục nghề nghiệp”.

“Cần có một cơ chế, chính sách phù hợp để doanh nghiệp và nhà trường phối hợp với nhau một cách linh hoạt trong các quy trình về xây dựng chương trình đào tạo, chuẩn đầu ra…”, GS.TS. Gebhard Hafer nhấn mạnh.

Theo en ternews