Gieo ước mơ cho trẻ bản nghèo
Suốt những năm tiểu học, THCS, mỗi ngày đi học, Pấng đi bộ 5 – 6km. Đến cái đồng hồ cũng chẳng có. Pấng đến lớp theo “kinh nghiệm” ngó ra màn trời.
Là tỉnh biên giới miền núi thuộc vùng Tây Bắc của Tổ quốc, Điện Biên nằm cách Hà Nội gần 500km. Tháng 5-2019, kỷ niệm 65 năm Ngày chiến thắng Điện Biên Phủ, xuất phát ở Hà Nội từ 5 giờ sáng, chúng tôi đi mải miết qua bao nhiêu đồi núi dốc, hiểm trở, đến 5 giờ chiều mới tới Điện Biên.
Thú thật, tôi đã ngại ngần tự nhủ, chắc phải khi nào có việc quan trọng lắm tôi mới lại ngồi xe lên đó. Với tôi là vậy, nhưng với một thầy giáo ở Điện Biên, chỉ cần có cơ hội là anh lại vượt đường xa về Hà Nội, vào TPHCM, đi bất cứ chỗ nào, miễn là nó có ích cho công việc giảng dạy của anh, cho những học sinh vùng khó.
Tiến sĩ tiếng Anh đầu tiên của tỉnh Điện Biên
Đó là TS Lò Văn Pấng, 45 tuổi, giảng viên người Thái Trường Cao đẳng Sư phạm tỉnh Điện Biên. Cậu bé Pấng sinh ra ở bản Bhong, xã Thanh Xương, huyện Điện Biên. Từ nhà đến thị tứ Điện Biên ngày đó xa thật là xa, phương tiện đi lại của cậu chính là đôi chân gầy guộc. Thời đó, dân bản không ai quan tâm việc đi học. Bố mẹ còn không làm giấy khai sinh cho con. Sinh ra còi cọc vì thiếu thức ăn, 8 tuổi, Pấng mới tạm đủ lớn để vào lớp 1.
Suốt những năm tiểu học, THCS, mỗi ngày đi học, Pấng đi bộ 5 – 6km. Đến cái đồng hồ cũng chẳng có. Pấng đến lớp theo “kinh nghiệm” ngó ra màn trời. Vì thế mà nhiều lần cậu đến lớp muộn. Đi học muộn, thầy cô hoặc phạt, hoặc không cho vào lớp, Pấng cũng nản lắm, nhưng Pấng nào dám ra khỏi nhà khi trời còn tối đen, cứ phải đợi rạng sáng.
Hồi đó, giáo viên dạy ở vùng quê của Pấng chủ yếu là người Kinh lên, các cô cũng chưa hiểu nhiều về ngôn ngữ, phong tục người Thái, vì thế mà cô – trò không hiểu nhau, dẫn đến nhiều câu chuyện buồn vui lẫn lộn, đến giờ Pấng vẫn nhớ.
“Hồi xưa người Thái không trồng hoa bao giờ, nhưng trước cửa lớp lại thường có bồn hoa. Cô giáo yêu cầu học sinh mang hoa đến trồng vào bồn. Người Thái không có hoa, người Thái không lấy đâu ra”, Lò Văn Pấng kể.
TS Lò Văn Pấng chia sẻ kinh nghiệm học tập cho sinh viên
Có một câu chuyện mà Pấng bảo rất buồn cười là ở Điện Biên, người Kinh thường mang cây hoa 10 giờ trồng trên mộ người đã khuất. Để có hoa trồng ở bồn hoa trước cửa lớp, Pấng và các bạn đi nhổ trộm hoa trên mộ. “Chúng tôi gọi đó là hoa nghĩa trang. Còn thầy cô thì không cần biết. Đó là sự khác biệt về văn hóa và đã không có sự thấu hiểu”, Pấng nói.
Khi lên THPT, cả thị xã Điện Biên lúc đó chỉ có duy nhất 1 trường cấp 3. Pấng không thể đi bộ được nữa. Lúc đó, bố Pấng đã ốm nặng lắm rồi, nhưng ông nói “kiểu gì tao cũng phải cho mày đi học, Pấng ạ”. Rồi ông ngày ngày ngồi tách ngô để bán, góp từng đồng tiền lẻ. Cuối cùng, Pấng cũng có một chiếc xe đạp để đến trường. Năm lớp 10 đó, khi Pấng đã có xe đạp đi học, bố Pấng mất.
Trải qua những ngày tháng đó, Pấng hiểu, dù thế nào, Pấng cũng phải học lên thôi, chỉ có đi học thì mới có cuộc sống tốt đẹp hơn, mới chấm dứt được nghèo khó.
“Ngay từ hồi nhỏ xíu, trong đầu tôi đã luôn lởn vởn câu hỏi: tại sao những người Kinh ở xuôi lên sống tại Điện Biên, ban đầu họ chẳng có gì cả, nhưng sau rồi họ có nhà to, và họ không làm lụng vất vả như người dân tộc thiểu số”.
Tự hỏi, Pấng cũng tự trả lời: “Là do họ được học hành, rồi họ lại cho con cái học hành”. Bố mất rồi, Pấng nói với anh chị: “Muốn được như người Kinh, phải học thôi”. Dù lúc đó, Pấng học là chỉ để mà học, không biết tương lai mình rồi sẽ ra sao.
Video đang HOT
Đó là lý do mà năm 1995, tốt nghiệp cấp 3, dù còn ngơ ngác, nhưng Pấng đã xác định rất rõ: Pấng không học trung cấp, cũng không học cao đẳng. Pấng chỉ học đại học. Thi trượt rồi thi lại, năm 2000, Pấng tốt nghiệp ngành Sư phạm tiếng Anh, Đại học Thái Nguyên, về Điện Biên làm việc. Nhưng đầu Pấng lúc nào cũng nghĩ phải học lên nữa.
Sau vài năm làm giáo viên tiếng Anh ở huyện Điện Biên Đông, Pấng quyết định thi lên cao học, dù mọi người cản: “Học làm gì, ở vùng sâu vùng xa này không cần học”. Nhưng Pấng thi cao học Sư phạm Ngoại ngữ, Đại học Quốc gia Hà Nội, trở thành thạc sĩ đầu tiên chuyên ngành tiếng Anh của Điện Biên.
Có tấm bằng thạc sĩ, có cơ hội ở lại Hà Nội, nhưng Pấng chọn quay lại quê hương, trở thành giảng viên Trường Cao đẳng Sư phạm Điện Biên. Pấng tâm niệm, mình là người dân tộc Thái, sinh ra và lớn lên tại Điện Biên. Điện Biên cho Pấng đi học. Vì vậy, Pấng luôn muốn gắn bó với quê hương mình, muốn được làm điều gì đó cho mảnh đất này. Rồi Lò Văn Pấng lại xuất sắc giành được học bổng ADS và hoàn thành khóa học Tiến sĩ giáo dục của Trường Đại học Flinders, Australia vào năm 2017.
Tâm nguyện cả đời
Hồi nhỏ, nói ngọng, viết văn sai khi chuyển từ tiếng Thái sang tiếng Việt, Pấng chỉ nhận được sự phê bình. “Khi hỏi màu vàng vọt trong bài Tống biệt hành của Thâm Tâm, tôi bị cô giáo mắng: Học lớp 12 rồi mà còn không biết vàng vọt là màu gì. Rồi cả lớp cười rộ lên. Tôi xấu hổ, mất tự tin”, Pấng nhớ lại.
Kể cả lúc đi làm, Pấng vẫn bị nhận xét: kiến thức tốt đấy, nhưng nói ngọng… Đó là lý do mà Lò Văn Pấng đã nung nấu quyết tâm nghiên cứu phương pháp giáo dục dành cho các học sinh đặc biệt. Điều này ở nước ngoài rất được quan tâm, nhưng ở Việt Nam thì còn ít. Pấng động viên các em học sinh: sự nỗ lực, cố gắng là không bao giờ ngừng nghỉ, đó chính là điều đáng trân trọng nhất của mỗi con người. Nhưng khả năng của mỗi một người có giới hạn, chỉ có thể cố gắng đạt kết quả tốt nhất, đừng tự làm khổ mình vì sự hoàn hảo.
“Như thầy có cố gắng đến mấy, thầy cũng không thể nói tiếng Việt tốt như người Kinh”, Pấng chia sẻ với các em. Khi có sự chia sẻ, đồng cảm đó, các em học sinh rất tự tin.
Một điều mà Pấng làm rất tốt trong những năm qua, đó là chạy khắp nơi tìm dự án về cho học sinh của mình. Các dự án của Đại sứ quán Hoa Kỳ hay các tổ chức quốc tế do anh kết nối đã thực sự mở ra một con đường rất mới mẻ cho học sinh dân tộc thiểu số.
Mới đây nhất, anh vừa xin được học bổng 26.000 USD của Đại sứ quán Hoa Kỳ tài trợ cho 25 sinh viên của trường vừa học tiếng Anh, vừa học các kỹ năng trong vòng 2 năm.
“Có những dự án, thầy trò được đi thực tế ở Hà Nội, các em học sinh dân tộc thiểu số lần đầu xuống phố, đến cách giật bồn cầu cũng chưa biết, nhưng qua mỗi lần trải nghiệm, các em lại trưởng thành lên. Được trang bị kiến thức và kỹ năng, không ai khác, chính các em sẽ trở thành nhân tố để phát triển những vùng dân tộc nghèo khó”, Pấng kỳ vọng.
Pấng cũng mở cả lớp dạy tiếng Anh miễn phí cho học sinh và cán bộ, công chức Điện Biên.
Anh cũng thường xuyên giúp tỉnh phiên dịch trong các cuộc họp có đối tác là người nước ngoài. Lò Văn Pấng chỉ mong muốn được chia sẻ hết kiến thức của mình, tâm huyết của mình cho cộng đồng, cho học sinh, góp phần nhỏ bé cho sự phát triển của quê hương.
Lò Văn Pấng khoe với tôi, tại Hội thi Giảng viên giỏi nghiệp vụ sư phạm toàn quốc lần thứ nhất năm 2020, anh đoạt giải nhì. Anh cũng được mời tham gia thẩm định chương trình tiếng dân tộc thiểu số của Bộ GD-ĐT. Tháng 1-2021, anh vào TPHCM dự hội thảo quốc tế với báo cáo “Giảng dạy tiếng Anh online cho học sinh vùng sâu vùng xa”.
Pấng là thế, công việc luôn rất bận rộn vì vừa giảng dạy ở trường, vừa tự mình dạy các lớp tiếng Anh và kỹ năng sống cho học sinh tại nhà, vừa làm giảng viên, vừa làm điều phối phiên cho dự án mà anh đem về cho học sinh… Nhưng hễ có cơ hội, Pấng lại lên đường. Pấng đã tham gia nhiều hội thảo quốc tế được tổ chức tại Việt Nam, Lào và Australia.
Lò Văn Pấng cũng có không ít đề tài khoa học và các bài báo xuất bản trên các tạp chí chuyên ngành trong nước và quốc tế. Đó chính là những cơ hội để giảng viên người dân tộc Thái chiếm lĩnh đỉnh cao của tri thức.
Khi tôi đi tìm nhân vật nhà giáo đặc biệt tại Đại hội thi đua toàn quốc ngành giáo dục năm 2020, các cán bộ của Bộ GD-ĐT đều nhắc đến Pấng. Họ rất trân trọng Lò Văn Pấng bởi những gì anh đang nỗ lực để nâng cao chất lượng giáo dục cho học sinh dân tộc thiểu số. Tâm nguyện, ước mơ cả đời của Pấng là gieo động lực để các em thực hiện ước mơ, sống một cuộc đời ý nghĩa.
Có lẽ, Lò Văn Pấng đã rất hiểu rằng “giáo dục là vũ khí mạnh nhất để thay đổi”. Càng có nhiều người như Pấng, giáo dục vùng khó càng có cơ hội sớm thoát khỏi vùng trũng, càng có thêm nhiều ước mơ được chắp cánh, nhiều vùng đất được dẫn dắt bởi những người trẻ có kiến thức. Vì thế, Lò Văn Pấng thực sự rất đáng trân trọng.
Ông tiến sĩ "ngoại"... hướng nội
Ông tiến sĩ "ngoại"... hướng nội
Là người con Điện Biên, sau khi du học Úc trở về, Tiến sĩ (TS) Lò Văn Pấng dành trọn tâm sức xây dựng quê hương. Nhiều trường đại học danh giá "mời gọi", song TS Pấng đã "quay lưng" để trở về vùng cao Tây Bắc.
TS Lò Văn Pấng (thứ 4 bên phải) cùng các đồng nghiệp tại Hội thi giảng viên giỏi nghiệp vụ sư phạm toàn quốc.
Cậu bé tự ti chinh phục ước mơ đại học
Những ngày cuối tháng 11, tôi có dịp gặp TS Lò Văn Pấng - giảng viên Trường Cao đẳng Sư phạm Điện Biên. Ông vừa từ Đại hội thi đua yêu nước ngành Giáo dục lần thứ VII trở về.
Ông chia sẻ, Bộ GD&ĐT có phát động tinh thần: "Mỗi thầy giáo, cô giáo là một tấm gương đạo đức, tự học và sáng tạo". Tôi nhận thấy cuộc vận động có ý nghĩa thiết thực, giúp các nhà giáo nêu cao vai trò, trách nhiệm trong sự nghiệp "trồng người".
Nó giúp khơi dậy lòng nhân ái, lương tâm nhà giáo. Tạo nền tảng nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện. Góp phần thực hiện mục tiêu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, đào tạo trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế.
Vốn là người dân tộc Thái, sinh ra và lớn lên tại Điện Biên nên cá nhân TS Pấng luôn tâm niệm bản thân mình phải nêu gương. Có như vậy mới có thể xứng đáng làm thầy.
"Tôi luôn cố gắng rèn luyện và tu dưỡng đạo đức của một người thầy. Đa số học sinh và sinh viên của tôi là người dân tộc thiểu số. Chính vì thế, tôi luôn yêu quý và làm gương cho các em noi theo", TS Pấng chia sẻ.
Ngay từ khi còn nhỏ, cậu bé Pấng đã quyết tâm theo đuổi sự nghiệp giáo dục. Cho đến nay, ông đã dành trọn thanh xuân mình cho sự nghiệp phát triển của nền giáo dục tỉnh nhà.
Là người dân tộc thiểu số, suốt những năm học phổ thông, ông gặp nhiều khó khăn trong học tập, đặc biệt là khả năng sử dụng tiếng Việt.
"Tôi từng thiếu sự tự tin trong giao tiếp, mặc cảm do năng lực tiếng Việt hạn chế. Tôi tự nhủ lòng mình phải cố gắng để chinh phục giấc mơ giảng đường đại học".
Được là học sinh của thầy thật may mắn!
TS Lò Văn Pấng (áo trắng) trong thời gian du học tại Úc.
20 năm nay, cùng với việc giảng dạy, TS Pấng luôn học hỏi nâng cao trình độ chuyên môn. Ông đã trở thành thạc sĩ chuyên ngành tiếng Anh đầu tiên của tỉnh Điện Biên. Ông cũng hoàn thành khóa học tiến sĩ giáo dục từ Trường Đại học Flinders của Úc vào năm 2017.
Sau khi tốt nghiệp tiến sĩ ở Úc về, nhiều trường đại học ở các thành phố lớn mời ông về công tác. Nhưng vị TS "ngoại" này đã từ chối tất cả để "kết duyên" với Trường Cao đẳng Sư phạm Điện Biên.
Em Lò Mí Sang, sinh viên năm 2, chia sẻ: "Quá trình giảng, thầy Pấng luôn truyền cảm hứng cho chúng em. Thầy là động lực thúc đẩy ý thức tự học cho sinh viên, đặc biệt là các bạn dân tộc thiểu số. Chính bởi sự quan tâm của thầy mà chúng em từ những người chỉ biết học thi, giờ chúng em có thể tự nghiên cứu, thảo luận và sáng tạo trong các đề tài được thầy hướng dẫn. Được là học sinh của thầy thật may mắn".
Nhà nghiên cứu trong quá trình giảng dạy
Trăn trở về những khó khăn, thầy Pấng cho biết, Điện Biên là tỉnh miền núi, biên giới, thuộc diện đặc biệt khó khăn luôn thiếu thốn đủ bề. Vị trí địa lý đã làm giảm đi cơ hội tiếp cận, tham gia các hội thảo lớn.
Nhưng khó khăn không khiến ông lùi bước. Ông luôn tìm cách tiếp cận mới, sáng tạo vào giảng dạy và đào tạo. Sự nỗ lực của ông đã được ghi nhận khi được mời tham gia chia sẻ nghiên cứu 5 hội thảo quốc tế được tổ chức tại Việt Nam, Lào và Úc. Các bài tham luận của TS Pấng đã nhận được nhiều sự quan tâm của các học giả, các chuyên gia về giáo dục trong nước và quốc tế.
"Trong mỗi nhà trường, mục tiêu nâng cao chất lượng luôn thúc đẩy người thầy tìm tòi, đổi mới phương pháp dạy và học. Cải tạo những yếu tố có ảnh hưởng tiêu cực đến việc dạy và việc học.
Những kết quả nghiên cứu lý thuyết được áp dụng, thử nghiệm vào thực tiễn nhà trường, lớp học cũng sẽ trở nên phổ biến trong các môi trường khuyến khích văn hóa chất lượng. Khi người thầy nghiên cứu, cải tạo thực tiễn giáo dục của nhà trường bằng những tác động sư phạm, do vậy đã trở thành nhà nghiên cứu thực hành, ứng dụng", TS Pấng chia sẻ.
Ông cũng chia sẻ rằng, người thầy phải là một chuyên gia có kiến thức uyên thâm về tâm lý và giáo dục. Được vậy mới có thể hỗ trợ, giúp đỡ các em khi gặp khó khăn trong học tập cũng như trong cuộc sống. Nhờ những sự can thiệp kịp thời của các thầy cô, mà các em có thể vượt qua những trở ngại của bản thân và tập trung vào việc học tập của mình. Nhà giáo là nhà nghiên cứu và là nhà thực hành để kiểm nghiệm các công trình nghiên cứu của mình.
"Thông qua thực tế giảng dạy của mình, tôi luôn quan tâm đến các vấn đề nảy sinh trong giảng dạy và cố gắng nghiên cứu tìm nguyên nhân, giải pháp để cải thiện tình hình. Quá trình công tác, tôi đều có đề tài khoa học và có các bài báo xuất bản trên các tạp chí chuyên ngành trong nước cũng như quốc tế.
Những nghiên cứu của tôi không chỉ có ý nghĩa trong phạm vi của trường, mà còn có ý nghĩa tham khảo cho các giáo viên cả nước về giảng dạy tiếng Anh cho học sinh có nhu cầu đặc biệt", TS Pấng nói.
Tính chuyên nghiệp của giáo viên phải quan trọng như ngành Y Một trong những giải pháp đổi mới đào tạo, bồi dưỡng giáo viên là phải xác định đúng vị trí của khoa học giáo dục đối với các vấn đề của giáo dục quan trọng như y học đối với y tế. Đó là quan điểm của GS.TS Khoa học giáo dục Giám đốc Đại học Thái Nguyên Phạm Hồng Quang. Hoạt động...