Giáo viên lớp 2, lớp 6 sẵn sàng tâm thế bắt nhịp chương trình mới
Theo lộ trình, năm học 2021 – 2022, Chương trình GDPT 2018 triển khai ở lớp 2 và 6. Các trường đã có kế hoạch chuẩn bị cơ sở vật chất (CSVC), lựa chọn đội ngũ dự kiến dạy lớp 2, lớp 6 để định hướng.
GV chủ động tự học để đáp ứng mục tiêu dạy học theo hướng phát triển năng lực của HS.
Từ đó, GV có sự chủ động nghiên cứu chương trình, tự học hỏi bồi dưỡng phương pháp giảng dạy theo hướng phát triển năng lực HS, sẵn sàng tâm thế đón chương trình mới.
Chủ động định hướng
Theo ông Nguyễn Đức Hòa – Trưởng phòng GD&ĐT huyện Chương Mỹ (Hà Nội), thực hiện Chương trình GDPT 2018 với lớp 2 và 6, phòng đã lên kế hoạch dự trù mua sắm trang thiết bị, cơ sở vật chất. Ở tiểu học, vì năm học này triển khai Chương trình SGK mới với lớp 1, nên khi tập huấn trực tuyến cho GV lớp 1, có trường tiến hành tập huấn cho tất cả GV, giúp các thầy cô nắm bắt được nội dung đổi mới của chương trình lớp 1 từ đó có thể bắt nhịp với chương trình lớp 2 dễ dàng hơn.
Ông Hòa cũng cho biết: Với THCS, trên cơ sở trang thiết bị tối thiểu quy định của cấp học, các nhà trường vẫn được bổ sung hàng năm, khi có SGK lớp 6, căn cứ vào thông tư kèm theo, thiết bị cũ còn bao nhiêu phần trăm dùng được sẽ cân đối để bổ sung.
Với tinh thần sẵn sàng cho chương trình mới, các trường đã có định hướng chung cho GV về việc dạy học chuyển từ truyền thụ kiến thức là chủ yếu sang dạy học phát triển phẩm chất năng lực HS. Song song với đó thay đổi phương pháp giảng dạy phù hợp với điều kiện HS, nhu cầu phát triển của xã hội.
Từ khi chuẩn bị thay SGK lớp 1, Ban giám hiệu Trường Tiểu học Dương Xá (huyện Gia Lâm, Hà Nội) có chỉ đạo sâu về việc đổi mới phương pháp phát triển năng lực HS. Vì vậy, trên nền tảng đã có, nhà trường giao quyền chủ động chương trình lớp 2 cho GV giống như với chương trình lớp 1, tăng cường chỉ đạo hoạt động trải nghiệm để chuẩn bị tâm thế tốt nhất cho năm tới. Theo đó, khi tập huấn GV lớp 1, một số GV trong trường được tham gia cùng để trên cơ sở chương trình SGK lớp 1, kết hợp với các chuyên đề, hội giảng GV sẽ bắt nhịp chương trình lớp 2 thuận lợi hơn.
Thống kê cơ sở vật chất, lựa chọn nhân sự, định hướng cho GV có khả năng sẽ dạy lớp 2 nghiên cứu tài liệu chương trình của lớp 1 là những việc mà Trường Tiểu học Khương Thượng (quận Đống Đa, Hà Nội) đã và đang tiến hành để chuẩn bị cho Chương trình GDPT 2018. Cũng giống như Trường Tiểu học Dương Xá, các buổi tập huấn, chuyên đề dành cho GV lớp 1, những GV dự kiến dạy lớp 2 đều được tham dự để có sự nối tiếp từ lớp 1 lên lớp 2.
Với cấp THCS, năm học 2021 – 2022, Chương trình GDPT 2018 được bắt đầu với lớp 6 đầu cấp, cô Tô Thị Bích Liên – Hiệu trưởng Trường THCS Đông Sơn (huyện Chương Mỹ, Hà Nội) cho biết: Từ kinh nghiệm lựa chọn SGK của lớp 1, Ban giám hiệu nhà trường sẽ bám sát để biết HS cần được dạy những gì, căn cứ vào văn bản hướng dẫn của Bộ GD&ĐT để có hệ thống chuẩn kiến thức, kỹ năng phát huy năng lực của HS.
Trong khi chưa có SGK lớp 6 mới, nhà trường giao cho GV nghiên cứu các văn bản hướng dẫn, cùng với đó định hướng GV phải tự học hỏi, bồi dưỡng, bên cạnh việc đang dạy chương trình cũ phải tìm hiểu chương trình mới. Cô Liên cho biết thêm: Khi có khảo sát tập huấn sẽ tạo điều kiện tối đa cho tất cả GV tham gia.
Nhà trường đã chọn những GV cốt cán nhất để giảng dạy lớp 6 năm học tới. Khi có SGK mới, trường sẽ xây dựng các chuyên đề, qua đó giúp GV nắm bắt được nguyên lý cơ bản khi dạy SGK mới như thế nào, HS học theo SGK mới cần phải chuẩn bị những gì…
Chủ động tự bồi dưỡng
GV trao đổi tìm ra phương pháp giáo dục hiệu quả theo định hướng mục tiêu của chương trình mới. – Ảnh: TG
Video đang HOT
Là GV được lựa chọn dạy lớp 6 năm học tới, cô Trần Thị Tuyết, GV Trường THCS Đông Sơn, huyện Chương Mỹ chia sẻ: Nhận thức tầm quan trọng của Chương trình GDPT mới, tôi đã chủ động nghiên cứu, thường xuyên cập nhật thông tin qua cổng thông tin điện tử của Bộ GD&ĐT và ngành để trang bị cho mình những hiểu biết về chương trình, phương pháp dạy học theo định hướng phát triển phẩm chất và năng lực cho người học.
Trong các buổi sinh hoạt chuyên môn, GV của nhà trường tập trung trao đổi, tìm ra phương pháp giáo dục hiệu quả theo định hướng mục tiêu của chương trình. Ngoài ra, khi giảng dạy lồng ghép những nội dung theo định hướng chương trình mới vào chương trình hiện hành, cô Tuyết đều ghi chép và tổng hợp nội dung sau các tiết học. Đồng thời tìm tòi, nghiên cứu các bộ sách giáo khoa đã in theo bộ môn mình giảng dạy để có hướng trong việc chọn SGK phù hợp với tình hình địa phương và nhà trường.
Trực tiếp dạy lớp 2 tại Trường Tiểu học Dương Xá, cô Nguyễn Thị Phương cho hay: Từ việc được tham gia tập huấn, tìm hiểu chương trình SGK lớp 1, tôi đã nắm được mục tiêu, biết được cách dạy mới, tổ chức các hoạt động nhằm phát huy năng lực của HS. Cô Phương đã tự học, tự bồi dưỡng trau dồi các nhiệm vụ chuyên môn đáp ứng yêu cầu của chương trình.
Trên cơ sở cập nhật chương trình lớp 1, cô biết được mục tiêu cần đạt là gì, để đạt được mục tiêu đó phải đổi mới phương pháp tổ chức các hoạt động phát huy năng lực của HS như thế nào, từ đó áp dụng vào chương trình lớp 2 hiện hành. Theo cô Phương, đây là tiền đề giúp cô vững tâm đón chương trình SGK lớp 2 mới.
Cũng là GV dạy lớp 2 của Trường Tiểu học Cát Linh (quận Đống Đa, Hà Nội), cô Vũ Thị Hồng cũng như các đồng nghiệp trong trường đều có sự chuẩn bị để bắt nhịp với chương mình mới. Cụ thể, các cô chủ động tham gia các lớp bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ do phòng GD&ĐT tổ chức (lớp bồi dưỡng về Chương trình GDPT tổng thể, chương trình các môn học cho GV lớp 1 – 2).
Tự nghiên cứu chương trình GDPT tổng thể, chương trình các môn học ở tiểu học để nắm vững cấu trúc chương trình lớp học, phương pháp, hình thức tổ chức dạy học. Ngoài ra, cô cũng tìm đọc SGK lớp 1, trong đó có cuốn sách đang giảng dạy tại trường; nghiên cứu một số cuốn sách hướng dẫn dạy học từng môn học lớp 1, tham dự một số tiết học của GV lớp 1 và thường xuyên trao đổi, từ đó trang bị cho mình những kiến thức, kỹ năng cần thiết thích ứng với yêu cầu đổi mới.
"Khó khăn" chương trình lớp 1 có khiến Bộ thay đổi quan điểm cấm dạy chữ trước?
Bộ Giáo dục đã cấm học chữ trước lớp 1, sao lãnh đạo Bộ lại nói thực hiện chương trình lớp 1 năm nay khó khăn, một phần là do đầu ra mầm non chưa đảm bảo?
Năm học 2020-2021 này là năm đầu tiên ngành Giáo dục thực hiện chương trình giáo dục phổ thông năm 2018 ở lớp 1 và đến thời điểm này đã thực hiện được một nửa học kỳ...
Tuy nhiên, sau một nửa học kỳ trôi qua thì nhiều nhà trường, thầy cô giáo, học sinh, phụ huynh phải đối mặt với một số khó khăn nhất định trong cách dạy, cách tiếp cận chương trình mới, sách giáo khoa mới.
Vì thế, tại Hội thảo góp ý tài liệu hướng dẫn dạy học các môn học lớp 5, lớp 9 trong chương trình giáo dục phổ thông hiện hành đáp ứng yêu cầu Chương trình giáo dục phổ thông năm 2018 do Thứ trưởng Nguyễn Hữu Độ chủ trì cũng đã đề cập về những khó khăn của chương trình lớp 1 năm nay.
Thứ trưởng Nguyễn Hữu Độ phát biểu tại buổi Hội thảo (Ảnh: moet.gov.vn)
Khó khăn trong việc thực hiện chương trình lớp 1 có phải tại "đầu ra" của bậc mầm non?
Ngày 28 tháng 6 năm 2013, Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Chỉ thị số 2325/CT-BGDĐT về việc chấn chỉnh tình trạng dạy học trước chương trình lớp 1 do Thứ trưởng lúc bấy giờ là bà Nguyễn Thị Nghĩa ký.
Tại Chỉ thị này, Bộ yêu cầu các Sở Giáo dục và Đào tạo, các đơn vị thuộc Bộ triển khai ngay một số công việc sau:
"...Chỉ đạo các cơ sở giáo dục mầm non phối hợp với các cấp, các ngành huy động tối đa trẻ 5 tuổi đến trường; thực hiện nghiêm túc Chương trình giáo dục mầm non dành cho trẻ theo từng độ tuổi; Tuyệt đối không tổ chức dạy trước chương trình lớp 1 cho trẻ; không yêu cầu trẻ tập tô, tập viết chữ; đồng thời, hướng dẫn, tư vấn cho các bậc cha mẹ về các biện pháp chăm sóc, giáo dục trẻ phát triển toàn diện, chuẩn bị tâm thế sẵn sàng đi học lớp 1...". [1]
Như vậy, các địa phương, trường học và phụ huynh hiểu là việc cho học sinh học chữ, học số trước khi vào lớp 1 là sai, vi phạm chỉ thị này của Bộ.
Vì cho trẻ "tập tô, tập viết chữ" trước là: " phản khoa học, gây khó khăn trong việc tổ chức dạy học lớp 1, vì sẽ làm trẻ chủ quan, giảm hứng thú học tập khi vào học lớp 1".
Thế nhưng, trong phần phát biểu mở đầu của Hội thảo ngày 02/11 vừa qua do Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trì thì doThứ trưởng Nguyễn Hữu Độ đã nêu quan điểm về những khó khăn của việc thực hiện chương trình, sách giáo khoa lớp 1 như sau:
Một phần lý do khiến việc thực hiện chương trình lớp 1 vừa qua có một số khó khăn vì chất lượng đầu ra của mầm non năm nay chưa đảm bảo do ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 khiến các em chưa được làm quen mặt chữ; vào lớp 1 lại không có thời gian để quen nề nếp của cấp học mới. [2]
Vậy là một trong những lý do gây khó khăn trong việc thực hiện chương trình lớp 1 năm nay là do " chất lượng đầu ra của mầm non năm nay chưa đảm bảo do ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 khiến các em chưa được làm quen mặt chữ".
Nhưng chính Bộ Giáo dục đã cấm dạy trẻ mầm non "tập tô, tập viết chữ", sao Thứ trưởng lại nói thực hiện chương trình lớp 1 năm nay khó khăn, một phần là do đầu ra mầm non chưa đảm bảo?
Có thể thấy nhận định nêu trên của Thứ trưởng Nguyễn Hữu Độ có phần mâu thuẫn với quan điểm cấm dạy chữ trước lớp 1 thể hiện trong Chỉ thị số 2325/CT-BGDĐT mà Thứ trưởng Nguyễn Thị Nghĩa đã ký trước đây.
Tuy nhiên, mâu thuẫn này không chỉ dừng ở phát biểu, mà còn nằm trong chính các văn bản của Bộ.
Chương trình giáo dục mầm non theo Thông tư số 01/VBHN-BGDĐT yêu cầu trẻ 4-5 tuổi tập tô, làm quen chữ cái
Ngày 24/1/2017 Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Thông tư số 01/VBHN-BGDĐT về Chương trình giáo dục mầm non cũng do Thứ trưởng Nguyễn Thị Nghĩa ký lại có những hướng dẫn khác với Chỉ thị số 2325/CT-BGDĐT ngày 28 tháng 6 năm 2013.
Tại phần III- mục tiêu chương trình giáo dục mẫu giáo ở Thông tư số 01/VBHN-BGDĐT đã nêu yêu cầu phát triển ngôn ngữ như sau:
" - Có khả năng lắng nghe, hiểu lời nói trong giao tiếp hằng ngày.
- Có khả năng biểu đạt bằng nhiều cách khác nhau (lời nói, nét mặt, cử chỉ, điệu bộ...).
- Diễn đạt rõ ràng và giao tiếp có văn hóa trong cuộc sống hàng ngày.
- Có khả năng nghe và kể lại sự việc, kể lại truyện.
- Có khả năng cảm nhận vần điệu, nhịp điệu của bài thơ, ca dao, đồng dao phù hợp với độ tuổi.
- Có một số kĩ năng ban đầu về việc đọc và viết". [3]
Trong đó, mục "Làm quen với việc đọc - viết" cho trẻ 5-6 tuổi yêu cầu trẻ phải biết:
" Chọn sách để "đọc" và xem; Kể truyện theo tranh minh họa và kinh nghiệm của bản thân; Biết cách "đọc sách" từ trái sang phải, từ trên xuống dưới, từ đầu sách đến cuối sách.
Nhận ra kí hiệu thông thường: nhà vệ sinh, nơi nguy hiểm, lối ra - vào, cấm lửa, biển báo giao thông... Nhận dạng các chữ trong bảng chữ cái tiếng Việt; Tô, đồ các nét chữ, sao chép một số kí hiệu, chữ cái, tên của mình". [3]
Với cách hướng dẫn, chỉ đạo trên của Bộ Giáo dục, việc tổ chức dạy chữ / làm quen với chữ cho trẻ trước lớp 1 là đúng hay sai?
Thực tế, những năm trước đây thì đa phần các phụ huynh đều cho con đi học thêm, hoặc dạy cho con em mình trước khi vào lớp 1. Chính vì thế, học sinh không bị động khi vào lớp 1.
Hơn nữa, đặc điểm của bậc học mầm non các cháu chơi là chính, nhưng vào lớp 1 học lại là chính, đó là một sự thay đổi không hề nhỏ với con trẻ, nếu không có sự chuẩn bị, có bước chuyển tiếp sẽ là một cú sốc với các em.
Nhưng, vì dịch Covid-19 nên những tháng đầu của năm 2020 thì các cháu mẫu giáo phải nghỉ học ở trường nhiều tháng trời và không đi học thêm trước chương trình lớp 1 như những năm trước đây.
Đây cũng là lý do " khiến việc thực hiện chương trình lớp 1 vừa qua có một số khó khăn vì chất lượng đầu ra của mầm non năm nay chưa đảm bảo" như phát biểu của Thứ trưởng Nguyễn Hữu Độ hôm 02/11 vừa qua.
Vậy phải chăng đã đến lúc Bộ Giáo dục và Đào tạo rà soát lại Chỉ thị số 2325/CT-BGDĐT, đồng thời có những điều chỉnh và chỉ đạo kịp thời về mặt chuyên môn để giúp trẻ mầm non có thời gian làm quen với chữ trước khi vào lớp 1.
Tài liệu tham khảo:
[1] https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Giao-duc/Chi-thi-2325-CT-BGDDT-chan-chinh-tinh-trang-day-hoc-truoc-chuong-trinh-lop-1-197382.aspx
[2] https://moet.gov.vn/pages/tim-kiem.aspx?ItemID=7032
[3] https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Giao-duc/Van-ban-hop-nhat-01-VBHN-BGDDT-Thong-tu-Chuong-trinh-giao-duc-mam-non-2017-342703.aspx
Đòi hỏi tất yếu Chương trình giáo dục phổ thông 2018 triển khai ở lớp 1 hơn một tháng. So với lộ trình đổi mới giáo dục, đây là thời gian quá ngắn, do đó thật khó để đưa ra nhận định, đánh giá công tâm, khách quan. Ảnh minh họa Thông tin ban đầu của Bộ GD&ĐT và nhiều sở GD&ĐT sau thời gian trực tiếp...