Giáo dục để trẻ “tỏa hương” giữa đời

Chúng ta than phiền về tình trạng học sinh hư, tuổi trẻ sống vô cảm, kỹ năng sống còn nhiều hạn chế. Tuy nhiên, đừng quá bi quan khi nghĩ về tuổi trẻ.

Giáo dục đúng cách, trẻ sẽ trở thành người có ích. Ảnh: Văn Toản

Mầm sống yêu thương bao giờ cũng đâm chồi nảy lộc ở trong thế giới tâm hồn của các em.

Chú trọng dạy chữ gắn với dạy người

Có nhiều cách để giáo dục lòng yêu thương con người, lối sống nhân ái, nhân văn ở các em. Lồng vào trong những bài học trên lớp, nhất là các môn khoa học xã hội để đem đến cho học sinh những câu chuyện tình người. Những buổi sinh hoạt ngoài giờ lên lớp, qua các câu lạc bộ đội, nhóm với nhiều hình thức hoạt động khác nhau theo phương châm mưa dầm thấm đất, để cảm hóa các em về đạo lý sống tốt đẹp.

Trong các buổi sinh hoạt tập thể như giờ chào cờ đầu tuần hay trong các chương trình phát thanh giữa giờ, nên đưa vào nội dung những bài viết cảm động về câu chuyện tình người, từ đó cho các em thấy rằng, dù thời đại nào cũng vậy cần lắm người với người sống để yêu nhau.

Còn nhớ buổi chào cờ sáng thứ 2 (18/11/2019) ở Trường THPT chuyên Quốc Học Huế, Chủ tịch UBND tỉnh Thừa Thiên – Huế là ông Phan Ngọc Thọ đến tham dự, tặng hoa chúc mừng nhân Ngày Nhà giáo Việt Nam; cùng với món quà dành tặng cho thầy và trò đó là một buổi nói chuyện chuyên đề giáo dục kỹ năng sống “Lòng biết ơn cha mẹ, thầy cô” do cố vấn cấp cao Nguyễn Thành Nhân diễn thuyết.

Những câu chuyện kể của thầy Nhân hôm đó đã làm lay động nhiều trái tim bạn trẻ bởi tính nhân văn và sự gần gũi của nó. Tôi nhìn thấy trên khuôn mặt của các em, những giọt nước mắt lăn dài trên má, có em khóc nức nở. Đó là giọt nước mắt của sự biết ơn, sự hối lỗi… Chứng kiến niềm xúc động đó, tôi thầm nghĩ đừng đổ lỗi cho tuổi trẻ hôm nay vô cảm.

Một trong những cách giáo dục có hiệu quả nhất là kết hợp giữa lý thuyết và thực hành, lời nói phải đi đôi với việc làm, hành động cụ thể. Nghĩa là không chỉ rao giảng, tuyên truyền bài học tình thương bằng lý thuyết sách vở, giáo viên cần linh hoạt, chịu khó tổ chức cho học sinh tham gia vào nhiều các hoạt động xã hội nhân đạo khác nhau. Chính các em là nhân vật chính trong các hoạt động đó. Thay vì ngồi trong phòng, trong lớp, chúng ta có thể cho học sinh thâm nhập, trải nghiệm thực tế sống động bằng nhiều việc làm khác nhau trong cuộc sống.

Chẳng hạn ở Trường Tiểu học Phường Đúc – Huế, phong trào nuôi heo đất được phát động hằng năm. Mỗi lớp đều có một con heo đất, những ngày giáp Tết heo đất được mổ ra và những món quà tình thương đến với trẻ em nghèo vùng cao, vùng sâu. Cô giáo Ngô Thị Xuân Ninh, giáo viên Trường Tiểu học Phường Đúc – Huế chia sẻ: “Chính phong trào nuôi heo đất đã giáo dục ý thức tiết kiệm trong học sinh, đồng thời các con sẽ thấy được việc làm của mình có ý nghĩa giúp các bạn nghèo mỗi dịp Tết đến xuân về”.

Gần gũi để hiểu và định hướng các em tốt hơn. Ảnh: Văn Toản

Gần gũi, đồng hành và định hướng cho trò

Với quan niệm, học trò thành công là học trò có kỹ năng sống tốt chứ không phải có bảng điểm đẹp, thầy giáo Lê Triều Sơn, Hiệu trưởng Trường THPT Gia Hội, thành phố Huế luôn tập trung trang bị kỹ năng sống cho học sinh qua các buổi hội trại, sinh hoạt chuyên đề. “Trách nhiệm của người thầy, người cô hết sức cao cả. Không chỉ giỏi về chuyên môn mà thầy cô còn là người anh, người chị, người bạn, người cha, người mẹ thứ hai dạy dỗ, giáo dục các em trở thành người có ích cho xã hội”, thầy Sơn bày tỏ.

Thầy Sơn nổi tiếng là người giàu tình yêu thương khi thầy đã trực tiếp giúp đỡ cho nhiều học sinh nghèo mà hiếu học. Nhẹ nhàng, cần mẫn cho từng em có hoàn cảnh khó khăn, thầy không chỉ trao cho các bạn tiền, quà mà là dạy những bài học từ cuộc sống. Mỗi lần đến giúp đỡ một bạn nào đó, thầy tập trung khoảng 30 học sinh trong trường cùng theo thầy tham gia.

Thầy kể, “chứng kiến hoàn cảnh khổ cực, rồi tận mắt nhìn thấy ngôi nhà rách nát của bạn mình, nhiều em cảm động thực sự. Qua hôm sau, thầy chẳng cần nhắc nhở, các em tự động đến phụ hồ, dọn dẹp. Có những em góp những đồng tiền tiết kiệm để mua gạch xây nhà cho bạn. Phụ huynh thấy con cái mình ngoan sau những chuyến đi nên họ nhiệt tình ủng hộ”.

Cô giáo Phương Mai dạy học ở một trường THPT huyện Phú Lộc (Thừa Thiên – Huế) vui vẻ kể: “Trong một lần kiểm tra môn Ngữ văn ở lớp 10, tôi ra đề: Rung động từ trái tim trước cuộc sống hôm nay. Mang bài về nhà, lật giở từng trang viết, tôi bắt gặp những rung cảm đẹp, chân thành của các cô cậu học trò mình. Các em quan sát tinh tế, lắng nghe bao điều giản dị mà yêu thương từ cuộc sống xung quanh…

Làm công tác chủ nhiệm, giáo viên phải luôn chú trọng việc giáo dục kỹ năng sống cũng như bồi đắp tâm hồn rộng mở cho các em. Vào các tiết sinh hoạt lớp, ngoài những thông báo, dặn dò các hoạt động của lớp, của trường, cô giáo Trần Thị Hà ở Phong Điền thường sưu tầm những bài báo viết về những việc làm tử tế, những tấm gương vượt khó để đọc cho các em nghe.

Ngoài giờ học, thỉnh thoảng thầy Trần Thịnh ở Huế tổ chức cho các em tham gia vào các hoạt động thiện nguyện để trăm nghe không bằng một thấy, từ đó dễ dàng giáo dục học sinh hơn. Thầy chia sẻ: “Một ngày đầu tháng cuối năm tôi tổ chức cho các em đến thăm hỏi, giao lưu với trẻ mồ côi, khuyết tật đang được các sơ chăm sóc, nuôi dưỡng ở Mái ấm hy vọng cộng đồng Mến thánh giá 560 Bùi Thị Xuân – Huế.

Được tận mắt nhìn thấy những trẻ em bất hạnh, được nghe các sơ ở đây kể về hoàn cảnh của các em, nhiều học sinh thật sự xúc động và rơi nước mắt. Em Diễm Trinh lớp 11 tâm sự: “Tội nghiệp các em quá, em thấy mình quá may mắn vì được sinh ra và lớn lên trong gia đình hạnh phúc, hằng ngày được bố mẹ chăm sóc, yêu thương” .

Xin đừng vội gán cho các em chứng này, tật nọ, bệnh kia… Nếu chúng ta biết cách giáo dục, uốn nắn và định hướng kịp thời thì chắc chắn những mầm xanh kia sẽ là hoa thơm, quả ngọt, tỏa hương giữa cuộc đời.