Gia tăng tranh chấp về nội dung cốt lõi của hiệp định NAFTA phiên bản mới

Theo phóng viên TTXVN tại Ottawa, Canada đang tham gia cùng Mexico trong một cuộc tranh chấp leo thang với Mỹ về việc ô tô phải được sản xuất ở Bắc Mỹ với “hàm lượng” như thế nào để đủ điều kiện được miễn thuế theo Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA) phiên bản mới, mà Mỹ gọi là Thỏa thuận Mỹ-Mexico-Canada (USMCA).

Một cửa hàng của Ford tại Libertyville, Illinois, Mỹ. Ảnh: AFP/TTXVN

Các chuyên gia thương mại bày tỏ lo ngại khi bất đồng về một trong những nội dung chính của hiệp định thương mại này lại đến quá sớm như vậy. Được đàm phán dưới thời Tổng thống Mỹ Donald Trump, USMCA được cho là sẽ thay thế liền mạch thỏa thuận thương mại tự do Bắc Mỹ đã 25 năm tuổi. Ô tô và phụ tùng ô tô đại diện cho một phần quan trọng của thương mại hàng hóa giữa Mỹ, Mexico và Canada.

Đây là cuộc xung đột thứ hai về thương mại ô tô trong 6 tháng qua giữa “bộ tam” Mỹ-Mexico-Canada. Canada và Mexico cũng đang đấu tranh với những nỗ lực của Tổng thống Mỹ Joe Biden nhằm khấu trừ thuế cho những người mua xe điện – nhưng chỉ những xe được lắp ráp tại Mỹ.

Bộ trưởng phụ trách Thương mại Quốc tế của Canada, bà Mary Ng cho biết Canada và Mexico yêu cầu thành lập một hội đồng giải quyết tranh chấp để đưa ra phán quyết về cách giải thích của Washington liên quan đến các quy tắc xuất xứ ô tô theo Chương 31 của USMCA. Đến năm 2025, 75% xe ô tô con hoặc xe tải nhẹ và các thành phần cốt lõi như động cơ hoặc hộp số phải được sản xuất ở Bắc Mỹ để tránh bị áp thuế. Đó là mức tăng đáng kể từ 62,5% theo NAFTA. Điều này có nghĩa là các nhà sản xuất ô tô phải giảm việc sử dụng các phụ tùng được sản xuất ở nước ngoài vốn có chi phí rẻ hơn. Tuy nhiên, ô tô được tạo thành từ hàng nghìn bộ phận, và trọng tâm của mối bất đồng giữa Mexico-Canada và Mỹ là liệu ngành công nghiệp ô tô có thể “làm tròn” giá trị được tính toán ở Bắc Mỹ đối với linh kiện nhỏ để đạt được quy tắc 75% tổng thể. Mỹ phản đối điều này và nói rằng không thể bỏ qua thành phần được sản xuất ở nước ngoài của các bộ phận nhỏ hơn.

Bộ trưởng Kinh tế Mexico Tatiana Clouthier đã hoan nghênh động thái của Canada, với dòng tweet: “Cùng nhau, chúng ta sẽ bảo vệ tính cạnh tranh của ngành công nghiệp này trong khu vực”.

Luật sư thương mại quốc tế Lawrence Herman nhận định rằng chính quyền Tổng thống Biden đang phải chịu áp lực nặng nề từ các nghiệp đoàn của Mỹ yêu cầu bảo vệ cách giải thích chặt chẽ hơn đối với các quy tắc về hàm lượng xe ô tô được sản xuất ở Bắc Mỹ.

Flavio Volpe, Chủ tịch Hiệp hội các nhà sản xuất phụ tùng ô tô của Canada cảnh báo Mỹ đang ngày càng gia tăng chủ nghĩa bảo hộ, và dự đoán các nhà lắp ráp ô tô lớn của Mỹ sẽ đứng về phía Canada và Mexico trong cuộc tranh chấp này. Ông Herman cho biết, nếu Mỹ thắng thế, có nghĩa là chi phí sản xuất ô tô sẽ cao hơn.