Ép tiến độ học Tiếng Việt 1, trẻ dễ quên kiến thức
TS Vũ Thu Hương cho rằng dạy Tiếng Việt cho trẻ lớp 1 không dễ và cần có biện pháp, tránh gây quá tải cho học sinh.
Từ khi chúng ta có giáo dục phổ thông, việc học đánh vần thường gói gọn trong lớp 1. Nghĩa là hết lớp 1, các con phải biết đọc thông viết thạo.
Dù chúng ta dạy theo phương án nào, hết lớp 1, phần lớn học sinh thuộc hết các mặt chữ cái, nhớ nguyên tắc đánh vần.
Tiếng Việt là tiếng mẹ đẻ nhưng quy tắc đánh vần, đọc không hề đơn giản. Tình trạng người lớn viết sai chính tả còn phổ biến cho thấy nguyên tắc học vần khó và không dễ nhớ. Vì thế, suy nghĩ học tiếng mẹ đẻ, trẻ đã biết nói nên có thể đẩy nhanh tiến độ học nhận biết, viết chữ là không ổn.
Việc dạy học vần và chính tả cho học sinh lớp 1 không phù hợp dẫn đến tình trạng sai chính tả phổ biến. Nếu đẩy nhanh tiến độ học nhận biết và viết chữ, học sinh sẽ học trước quên sau, ghi nhớ quy tắc lơ mơ, dễ sai chính tả.
Đây là năm đầu tiên áp dụng chương trình mới với 5 bộ sách giáo khoa, cách tiếp cận và phương án dạy học khác nhau.
Sau gần một tháng, nhiều phụ huynh lo lắng, căng thẳng. Nguyên nhân lớn nhất nằm ở môn Tiếng Việt với các bộ sách cùng kiểu dạy khác nhau của giáo viên.
Với một số sách, học sinh phải học đến 4 vần trong một buổi. Ảnh: N.T.
Vấn đề ở cách dạy của giáo viên
2020 là năm đầu tiên việc tổ chức dạy học trong lớp được giao toàn quyền cho giáo viên. Nếu trước nay, theo chương trình cũ, các bài học giống hệt nhau trên toàn quốc và được bố trí theo từng tuần thì năm nay, chương trình mới, tốc độ, phương pháp học, cách thức tiếp cận bài học đều do giáo viên tự thu xếp và quyết định.
Giáo viên dạy từ từ sẽ dành tuần đầu tiên để giúp học sinh tập viết các nét cơ bản, ôn lại bảng chữ cái và chấn chỉnh tư thế. Sau đó, họ dạy một tuần 2 vần. Thậm chí, thấy học sinh của mình kém, giáo viên chấp nhận dạy chậm hẳn lại để các con theo kịp.
Việc dạy học vần và chính tả cho học sinh lớp 1 không phù hợp dẫn đến tình trạng sai chính tả phổ biến. Nếu đẩy nhanh tiến độ học nhận biết và viết chữ, học sinh sẽ học trước quên sau, ghi nhớ quy tắc lơ mơ, dễ sai chính tả.
TS Vũ Thu Hương
Giáo viên khác lại dạy tất cả vần rồi mới cho học sinh ghép lại. Điều này đôi khi gây khó khăn cho trẻ khi các con chưa thực sự nhớ hết ngay được.
Video đang HOT
Nhiều giáo viên hiểu về các bộ sách theo cách máy móc. Họ dạy mỗi ngày 1-2 trang theo quy tắc của sách giáo khoa và chương trình cũ. Khi áp dụng vào sách mới, tốc độ trở nên quá tải.
Không ít thầy, cô dạy học sinh ghép vần luôn và yêu cầu trẻ đọc trơn, viết trơn luôn. Điều này khiến phụ huynh lo lắng, sợ con không theo kịp nên bố trí kèm con quá nhiều vào buổi tối, dẫn đến trẻ quá tải trong học tập.
Một số giáo viên còn gây sức ép cho phụ huynh bằng cách phê phán chương trình năm nay nặng, học vất vả, nếu không kèm con, con sẽ không theo kịp.
Về nhà, trẻ vẫn phải học nhiều. Ảnh: Linh Giang.
Trẻ phải học quá nhiều
Về phía phụ huynh, với quan niệm thương con quá đà, bảo bọc con trọn gói, nhiều người thường tự cảm thấy bài học khó, con mệt mỏi trong khi trẻ có thể tiếp thu.
Các phụ huynh có tâm lý đòi hỏi con phải viết đẹp, không bị cô giáo phê bình, đọc tốt, ghi nhớ chính xác, không được quên.
Với tâm lý này, áp lực họ dành cho con quá nặng nề. Nhiều bà mẹ chụp ảnh vở con để khoe trên các nhóm chat, mạng xã hội để nghe các mẹ khác phê phán hoặc khen con. Điều này đã gây ra áp lực tâm lý nặng nề cho chính bố mẹ và từ đó gián tiếp gây ra áp lực với các con.
Từ chính các lý do này, các phụ huynh đón con về kèm cặp, rèn con rất nhiều. Trong khi đó, trẻ mới vào học, chưa có nhiều kỹ năng, chưa quen cường độ học tập quá nặng ở trường đã phải nhồi nhét chữ vào các buổi tối.
Một số gia đình thậm chí dạy con đến tận 23h. Điều đó gây tâm lý chán nản, ghét học, phá phách, gây chuyện.
Nhiều trẻ đến lớp quậy phá, không nghe lời cô giáo, không nghe giảng, thiếu tập trung. Không những vậy, một số cháu bị kết tội oan là mắc chứng tăng động giảm chú ý trong khi thực chất con hoàn toàn khỏe mạnh.
Rõ ràng, các vấn đề này cần phải được giải quyết dứt điểm. Với bộ sách có tốc độ học tập quá nặng, giáo viên nên được tập huấn kỹ hoặc có điều chỉnh kịp thời.
Cán bộ quản lý giáo dục cần kiểm tra, giám sát việc áp dụng chương trình, tránh tình trạng tăng tải học tập cho học sinh.
Phụ huynh cũng rất cần đến chương trình tập huấn để nắm cách giúp đỡ, giáo dục đạo đức cho con, giảm tải áp lực của chính họ và trẻ trong việc học tập.
Tóm lại, một chương trình cụ thể để giải quyết vấn đề tăng áp lực học tập của học sinh lớp 1 là điều bắt buộc chúng ta phải làm trong thời gian tới.
'Đừng ép trẻ lớp 1 đọc thông viết thạo càng nhanh càng tốt'
Nguyên Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Trần Xuân Nhĩ cho rằng trẻ vào lớp 1 đang trong giai đoạn chuyển giao, các em nên "học mà chơi, chơi mà học".
Trao đổi với Zing liên quan câu chuyện nhiều phụ huynh than phiền chương trình Tiếng Việt lớp 1 đổi mới nặng hơn trước, PGS Trần Xuân Nhĩ cho rằng trước đây, học sinh không cần biết chữ trước khi vào tiểu học.
Tiếng Việt lớp 1 dạy các em từ chữ cái, đánh vần. Đương nhiên, một số phụ huynh ở thành phố vẫn dạy trước cho con, song ông Nhĩ đánh giá đây không phải cách làm hay.
PGS Trần Xuân Nhĩ cho rằng không nên để trẻ học chữ trước khi vào lớp 1. Ảnh minh họa: Việt Hùng.
Không phải lúc nào cũng "càng sớm càng tốt"
"Ởđộ tuổi mầm non, trẻ nên được chơi để phát triển năng lực, trí tuệ. Vào lớp 1, nhiều cháu học tốt hơn bạn là do được học trước chương trình", nguyên Thứ trưởng Bộ GD&ĐT nhận định.
Ông nói thêm việc tập viết đối với học sinh cũng chỉ ở mức một dòng, tức khoảng 5-6 chữ. Yêu cầu đối với học sinh lớp 1 là viết ngay hàng thẳng lối, chữ viết rõ ràng. Mức độ đẹp đến đâu tùy năng khiếu của các em.
Nói về việc dạy Tiếng Việt ngày nay, đặc biệt khi các phụ huynh, giáo viên than phiền chương trình nặng, nguyên Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Trần Xuân Nhĩ nêu quan điểm chính người lớn đặt ra áp lực, giao bài tập khiến việc học nặng và học sinh khổ sở.
"Yêu cầu đặt ra như vậy, chúng ta cứ thực hiện như vậy, đừng ép học sinh đọc thông viết thạo càng sớm càng tốt, gây căng thẳng. Việc học không phải càng sớm càng tốt. Người lớn muốn nhanh, dạy dồn dập, chuyện học hành mới nặng", ông Nhĩ nêu quan điểm.
GS.TS Lê Phương Nga cho rằng phụ huynh dạy học khi không biết phương pháp là đang tra tấn con. Ảnh minh họa: Việt Hùng.
Đừng so với "con nhà người ta"
Cùng quan điểm trên, GS.TS Lê Phương Nga, giảng viên cao cấp khoa Giáo dục Tiểu học, ĐH Sư phạm Hà Nội, cho rằng phụ huynh không nên gây áp lực lên con hay can thiệp vào việc dạy học của giáo viên.
Nữ tiến sĩ cho rằng trong bộ 120 chỉ số phát triển của trẻ 5 tuổi do Bộ GD&ĐT đưa ra, mục 91 nêu trẻ cần "nhận dạng được chữ cái trong bảng chữ cái tiếng Việt".
Theo thống kê, hơn 98% học sinh lớp 1 ở nước ta đã học mẫu giáo. Số còn lại là các em ở vùng sâu, vùng xa. Các em có thêm 1-2 tháng học Tiếng Việt tăng cường.
Do đó, trước khi vào lớp 1, học sinh đã biết mặt chữ. Do đó, việc trẻ biết bảng chữ cái sau 3 tuần học lớp 1 là bình thường. Hết lớp 1, các em cần đọc thông, viết thạo. Bà Nga nhấn mạnh nước nào cũng yêu cầu tương tự.
Nếu tốc độ con học chậm, phụ huynh cứ bình tĩnh. Đến cuối năm, con cũng đạt chuẩn, đừng thấy con nhà hàng xóm học nhanh mà nóng vội.
GS.TS Nguyễn Phương Nga
Tuy nhiên, bà cho rằng nhiều phụ huynh đang gây áp lực lên con, muốn con đọc nhanh, viết đẹp như "con nhà người ta". Mỗi đứa trẻ có quyền học theo đúng năng lực của mình, không bao giờ bị so sánh với người khác. Thế nhưng, các bà mẹ lại đặt cho trẻ áp lực phải như các bạn.
"Thế giới đang chuyển từ cạnh tranh để thắng lợi sang hợp tác cùng thắng lợi rồi. Nếu tốc độ con học chậm, phụ huynh cứ bình tĩnh. Đến cuối năm, con cũng đạt chuẩn, đừng thấy con nhà hàng xóm học nhanh mà nóng vội", GS Phương Nga nhắn nhủ.
Chuyên gia giáo dục này cũng cho rằng chính áp lực từ phụ huynh khiến giáo viên cũng căng thẳng theo, dẫn đến sức ép lên trẻ. Các bé không cần phải luyện viết đến mấy trang ở nhà, cùng không cần viết đẹp "như viết giấy khen". Bởi vì sau nay, nếu viết không đẹp, trẻ có thể viết bằng máy. Đương nhiên, các bé cũng không nên viết nguệch ngoạc, chữ này lẫn chữ kia.
Với việc giáo viên nhắc nhở do con viết không đẹp, bà Nga khuyên phụ huynh nên nhìn nhận lạc quan hơn, coi như cô quan tâm sát sao con mình. "Cha mẹ đừng áp sĩ diện của người lớn lên trẻ", nữ tiến sĩ nhắn nhủ.
Trong việc học của con, phụ huynh là người đồng hành, không nên trực tiếp dạy con nếu không có nghiệp vụ sư phạm tiểu học. Ngồi cùng con đến hai giờ mà không dạy được, nghĩa là phụ huynh không biết phương pháp và không nên dạy nữa. Dạy như vậy, chính người lớn đang hành hạ, tra tấn con.
Trước những lời than phiền về chương trình Tiếng Việt lớp 1 nặng, GS.TS Lê Phương Nga lý giải số lượng tiết học môn này trong một tuần tăng từ 10 tiết lên 12 tiếng. Đổi lại, số lượng tiết Toán giảm xuống còn 4 tiết. Sự điều chỉnh này là do tiếng Việt được xem là công cụ để các em học tiếp môn khác.
Quỹ thời gian được ưu tiên cho môn Tiếng Việt nhưng không có nghĩa việc học dồn dập, sau 3 tuần, học sinh phải đọc thông viết thạo. Thực tế, ở nhiều nơi, các em học xong lớp 1 vẫn chưa đọc được.
Ngoài ra, với chương trình mới, chú trọng phát triển năng lực, học sinh không chỉ học chữ, mà phải hiểu nghĩa (trước đây, học sinh học chữ không cần hiểu).
Bà Nga nhấn mạnh mục tiêu chính của chương trình là trẻ đọc thông, viết thạo. Phụ huynh, giáo viên không nên tạo áp lực. Ngược lại, điều đầu tiên và quan trọng nhất là phải làm thế nào để trẻ thích học.
Tại họp báo thường kỳ quý III năm 2020 diễn ra chiều 30/9, ông Thái Văn Tài, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Tiểu học, Bộ GD&ĐT, thông tin gần đây, một số diễn đàn đăng tải thông tin phụ huynh nói về chương trình lớp 1 nặng sau một tháng học. Tuy nhiên, Bộ GD&ĐT chưa nhận được ý kiến chính thức từ giáo viên, cơ sở giáo dục, nhà khoa học về vấn đề này.
Vụ trưởng Vụ Giáo dục Tiểu học khẳng định chương trình lớp 1 có sự điều chỉnh ở chỗ "trẻ cố gắng đọc thông viết thạo càng sớm càng tốt", để có điều kiện chọn những môn khác.
Phụ huynh bế tắc khi dạy con học Tiếng Việt lớp 1 Nhiều phụ huynh than chương trình Tiếng Việt lớp 1 mới nặng nề. Nếu không ép con học, trẻ sẽ thụt lùi so với bạn bè. Từ khi con vào lớp 1, cuộc sống của chị Linh Giang (Hà Nội) đảo lộn. Tối nào, chị cũng dành hai tiếng để cùng con vật lộn với luyện viết, đánh vần. "Con càng học càng...