Dùng thuốc gì khi bị phản ứng stress cấp với đại dịch COVID-19?

PGS. TS. Bùi Quang Huy10:24 16/06/2021

Đại dịch COVID – 19 đã khiến nhiều người bị phản ứng stress cấp. Phản ứng này thường rơi vào các hoàn cảnh như: Sợ bệnh nặng, đe dọa tính mạng, không thể cứu chữa; sợ bị lây bệnh, bị cách ly dài ngày; sợ mất việc làm, mất thu nhập, cuộc sống bấp bênh…

Vậy dùng thuốc gì để ứng phó với tình trạng này?

Các biểu hiện của phản ứng stress cấp

Phản ứng stress cấp là các rối loạn tâm thần xảy ra sau khi có một chấn thương tâm lý cực mạnh. Các chấn thương này có thể là một tai nạn khủng khiếp (tai nạn giao thông, cháy nhà), một tội ác khủng khiếp (giết người), nạn nhân của các vụ hành hung, bị bắt cóc, bị tra tấn hay lo lắng về dịch bệnh (dịch bệnh COVID-19)…

Bệnh nhân bị rối loạn stress cấp thường có các biểu hiện sau: Ban ngày, bệnh nhân có các hồi tưởng về những gì đã trải qua gây stress, đó là việc nhớ lại một cách không mong muốn các khía cạnh khủng khiếp của stress đã diễn ra với họ. Ban đêm, khi ngủ, bệnh nhân có các giấc mơ tái hiện nội dung đau buồn của stress. Có các phản ứng phân ly, bệnh nhân có các hành động như thể stress đang tái diễn với họ vậy. Họ mất các cảm xúc tích cực như vui, hạnh phúc, sự hài lòng…

Các triệu chứng này phải kéo dài ít nhất 3 ngày, nhưng không quá 1 tháng (nghĩa là sẽ tự hết).

COVID-19 khiến nhiều người có phản ứng stress cấp.

Các thuốc thường dùng khi bị phản ứng stress cấp

Để điều trị phản ứng stress cấp, người ta sử dụng các thuốc bình thần nhóm benzodiazepin. Cụ thể là các thuốc sau:

- Diazepam (seduxen) là thuốc bình thần phổ biến và có hiệu quả tốt để cắt tình trạng lo lắng, sợ hãi, hành vi khóc lóc, hành vi phân ly cũng như các mảng hồi tưởng và ác mộng.

Với bệnh nhân đang la hét, khóc lóc, đòi chết… có thể dùng dạng thuốc tiêm. Sau khi bệnh nhân đã bình tĩnh trở lại, có thể cho dùng dạng uống vào buổi tối. Liều lượng và thời gian dùng theo chỉ định của bác sĩ.

- Bromazepam (lexomil) là thuốc bình thần mạnh hơn diazepam. Thuốc có tác dụng làm giảm rất nhanh các triệu chứng lo lắng, hoảng hốt, gào thét, khóc lóc của bệnh nhân. Thuốc có thể tạo ra giấc ngủ rất giống với giấc ngủ tự nhiên, vì vậy bệnh nhân không bị mệt và nặng đầu vào sáng hôm sau. Tuy nhiên, thuốc không có dạng tiêm nên sẽ hạn chế tác dụng trong trường hợp cần ép buộc bệnh nhân dùng thuốc. Liều sử dụng của thuốc này rất nhỏ và không cần dùng quá 3-5 ngày.

- Tranxen là thuốc bình thần có tác dụng tốt và ít tác dụng phụ. Bệnh nhân sẽ nhanh chóng giảm các triệu chứng lo lắng, run, cứng cơ, bồn chồn cũng như các triệu chứng hoảng hốt, tự kết tội, khóc lóc, gào thét, ác mộng và mảng hồi tưởng. Thuốc này cũng chỉ có dạng uống, nên bị hạn chế hiệu quả trong trường hợp cần điều trị bắt buộc cho bệnh nhân. Thuốc dùng không quá 5 ngày.

Video đang HOT

- Clonazepam (rivotril) là thuốc bình thần mạnh nhất trong số bốn thuốc này. Thuốc có tác dụng rất nhanh sau khi uống (chỉ sau vài chục phút), dung nạp tốt và rất ít tác dụng phụ. Bệnh nhân uống thuốc này sẽ nhanh chóng hết được các triệu chứng rối loạn cảm xúc, ngôn ngữ và hành vi do stress gây ra. Thuốc cũng làm hết các triệu chứng mảng hồi tưởng và ác mộng. Bệnh nhân hầu như không có tác dụng phụ gì trong liều điều trị. Do có tác dụng giãn cơ và chống co giật nên bệnh nhân sẽ nhanh chóng hết tình trạng căng cứng cơ, đau mỏi cơ, khớp. Cũng như các benzodiazepam khác, không nên dùng thuốc quá 5 ngày.

Ngoài các biện pháp dùng thuốc điều trị, chúng ta có thể tập thư giãn để đối phó với các căng thẳng tâm lý mức độ nhẹ và vừa. Có thể tập các bài tập thở đơn giản cũng có hiệu quả tốt chống lo âu. Ngồi tại chỗ, khoanh chân lại, bàn tay để ở hai đầu gối, hít sâu và thở chậm bằng cơ hoành trong vài phút. Các biện pháp tập thể dục, tắm nước nóng, đi bộ buổi sáng… có thể giúp giảm căng thẳng phần nào. Mặt khác, cần hạn chế chơi game trên máy tính vì chơi game khiến căng thẳng và lo âu hơn.

Lưu ý, thuốc có thể gây nhiều bất lợi như giảm trí nhớ (khi dùng thuốc kéo dài), nghiện thuốc (phụ thuộc vào thuốc)… Vì vậy, tất cả các thuốc trên đều phải dùng theo chỉ định của bác sĩ. Người bệnh không tự ý mua thuốc về dùng, để tránh việc lạm dụng thuốc gây nguy hiểm.

12 nguyên nhân trầm cảm ít ai ngờ tới

Bạn cho rằng nguyên nhân trầm cảm là do... thần kinh có vấn đề? Thật ra, bạn có thể mắc chứng trầm cảm vì những lý do đơn giản hơn rất nhiều đấy!

Có rất nhiều yếu tố gây bệnh trầm cảm như chấn thương, đau buồn, stress... Chúng ta thường nghĩ rằng chứng bệnh tâm lý này là do những yếu tố nghiêm trọng gây ra mà không hề biết rằng bản thân mình cũng có thể mắc bệnh vì những nguyên nhân đơn giản.

1. Thời tiết ấm áp

Trầm cảm theo mùa (Seasonal Affective Disorder - SAD) là hiện tượng phổ biến nhất. Mặc dù bệnh trầm cảm có quanh năm, nhưng bệnh thường nặng thêm vào mùa hè do ảnh hưởng của các yếu tố thời tiết không thuận lợi như nóng bức, nhiều tia tử ngoại, độ ẩm không khí cao...

Theo Alfred Lewy- Giáo sư Khoa Tâm thần học Trường Đại học Y tế và Khoa học Oregon (Portland), thời tiết ấm áp sẽ làm bệnh trầm cảm tăng cao bởi cơ thể đang trì hoãn quá trình thích ứng với một mùa mới. Nguyên nhân có thể là do sự mất cân bằng giữa các chất hóa học trong não bộ và hormone melatonin.

2. Thói quen hút thuốc lá

Hút thuốc lá từ lâu đã được xác định có liên quan đến bệnh trầm cảm. Người có khuynh hướng dễ bị trầm cảm thường có thói quen hút thuốc lá nhiều hơn người bình thường. Tuy nhiên, lượng nicotine trong khói thuốc có thể ảnh hưởng đến các chất dẫn truyền thần kinh trong não, làm tăng lượng dopamine và serotonin giống như cơ chế của các thuốc chống trầm cảm.

Điều này có thể lý giải tại sao thuốc lá lại có bản chất gây nghiện và khi cai thuốc, người bệnh lại có thể bị thay đổi cảm xúc, cũng như lý giải được việc tại sao trầm cảm lại đi kèm với việc cai thuốc lá. Tránh hút thuốc và tiếp xúc với khói thuốc sẽ giúp bạn giữ cân bằng được các chất hóa học có trong não. Tránh hút thuốc và không tiếp xúc khói thuốc có thể giúp cân bằng hóa chất trong não bộ.

3. Bệnh tuyến giáp

Khi tuyến giáp (tuyến có hình con bướm nằm ở trước cổ) không tiết ra đủ hormone tuyến giáp thì dẫn tới suy giáp và một trong những triệu chứng của bệnh là tình trạng trầm cảm. Chức năng chính của hormone tuyến giáp là hoạt động như một chất dẫn truyền thần kinh và điều chỉnh nồng độ serotonin.

Nếu cơ thể bạn xuất hiện một số triệu chứng trầm cảm, đặc biệt là cảm giác sợ lạnh, táo bón, và mệt mỏi thì nên tiến hành kiểm tra hormone tuyến giáp. Bệnh tuyến giáp hoàn toàn có thể chữa trị bằng thuốc.

4. Tình trạng thiếu ngủ

Sẽ chẳng có gì ngạc nhiên nếu việc thiếu ngủ có thể dẫn đến tình trạng cáu kỉnh, nhưng thiếu ngủ cũng có thể làm tăng nguy cơ trầm cảm. Một nghiên cứu năm 2007 chỉ ra rằng, khi những người khỏe mạnh bị thiếu ngủ, não của họ sẽ hoạt động nhiều hơn sau khi nhìn thấy những bức ảnh đau buồn so với những người được nghỉ ngơi đầy đủ.

Cơ chế hoạt động của não lúc này cũng tương tự như hoạt động của não ở những người trầm cảm. Nếu bạn không ngủ đủ giấc, não sẽ không có đủ thời gian để thay thế các tế bào não. Do vậy, não sẽ không hoạt động tốt, và đây là một trong số những nguyên nhân chính gây trầm cảm.

5. Sở thích lướt Internet

Một số nghiên cứu mới đây đã chỉ ra rằng, dành quá nhiều thời gian sử dụng mạng xã hội có thể liên quan với bệnh trầm cảm, đặc biệt là ở thanh thiếu niên và trẻ nhỏ. Nghiện Internet khiến trẻ gặp khó khăn trong việc tương tác với mọi người trong thực tế, thiếu tình bạn và dẫn đến tình trạng có cái nhìn sai lệch về cuộc sống. Một số chuyên gia thậm chí còn gọi tên tình trạng này là trầm cảm do Facebook!

Trong một nghiên cứu năm 2010, các nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng, 1,2% số người từ 16-51 tuổi sẽ dành quá nhiều thời gian để online, và họ đã xuất hiện trầm cảm ở mức độ vừa và nặng. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu nhấn mạnh rằng, hiện vẫn chưa rõ việc sử dụng nhiều Internet dẫn đến trầm cảm hay người bị trầm cảm thường có xu hướng sử dụng Internet nhiều hơn.

6. Đam mê phim ảnh

Khi một vài thứ quan trọng đối với nhiều người đi đến hồi kết như việc kết thúc một chương trình truyền hình, một bộ phim, hay xây dựng một gia đình mới có thể gây trầm cảm ở một số người.

Vào năm 2009, một số người hâm mộ phim "Avatar" cảm thấy chán nản và thậm chí đã tự tử vì cảm thấy thế giới hư ảo trong phim không có thật. Phản ứng tương tự cũng xảy ra khi phần cuối cùng của bộ phim nổi tiếng Harry Porter đi đến hồi kết.

7. Nơi bạn sinh sống

Sống ở thành phố hay vùng nông thôn tốt hơn đã trở thành đề tài tranh luận của nhiều người. Tuy nhiên, nghiên cứu đã chỉ ra rằng, những người sống ở thành thị có nguy cơ rối loạn trí não cao hơn 39% so với những người sống ở vùng nông thôn.

Kết quả nghiên cứu năm 2011 trên tạp chí Nature đã cho thấy vùng não điều chỉnh stress ở những người sống ở thành phố sẽ phải hoạt động nhiều hơn. Và căng thẳng với mức độ cao có thể sẽ dẫn đến các rối loạn về tâm lý. Tỷ lệ bệnh trầm cảm cũng sẽ khác nhau theo từng khu vực.

8. Cơ hội lựa chọn quá nhiều

Trong cuộc sống hàng ngày, con người phải đưa ra quá nhiều sự lựa chọn. Theo lời khuyên của các nhà tâm lý học, mọi người nên chọn những thứ đầu tiên có thể đáp ứng cho nhu cầu sống của mình. Tuy nhiên, với một số người, khi có quá nhiều lựa chọn, họ sẽ muốn tối đa hóa lựa chọn của mình bằng cách xem xét thấu đáo, kỹ lưỡng từng lựa chọn để tìm ra lựa chọn tốt nhất. Và những người thuộc kiểu người này sẽ có nguy cơ bị trầm cảm vì quá cầu toàn.

9. Sự thiếu hụt omega 3

Ăn ít các loại thực phẩm có chứa hàm lượng axit béo omega 3 sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh trầm cảm. Một nghiên cứu năm 2004 chỉ ra rằng có mối liên hệ giữa việc ăn ít cá và bệnh trầm cảm ở phụ nữ, song mối liên hệ này không quan sát được ở nam giới. Omega 3 có thể giúp điều chỉnh các chất dẫn truyền thần kinh như serotonin, nhờ đó có thể làm giảm nguy cơ trầm cảm.

10. Mối quan hệ không tốt

Mặc dù mối quan hệ không tốt với bất cứ ai cũng có thể gây ra trầm cảm, nhưng nghiên cứu vào năm 2007 trên Tạp chí American Journal of Psychiatry đã chỉ ra rằng, bất cứ ai không có mối quan hệ tốt với anh chị em ruột của mình trước độ tuổi 20 thì thời gian sau đó, họ thường có khả năng mắc phải trầm cảm trong cuộc sống hơn những người có quan hệ tốt với anh em ruột của mình.

11. Thuốc tránh thai

Giống như bất kỳ loại thuốc nào, thuốc tránh thai cũng có thể có phản ứng phụ. Các thuốc tránh thai có chứa progesterone tổng hợp sẽ dẫn đến trầm cảm ở một số phụ nữ. Nguyên nhân của hiện tượng này hiện chưa rõ, nhưng nếu phụ nữ có tiền sử bị trầm cảm hoặc dễ bị trầm cảm, thì họ sẽ có nguy cơ xuất hiện các triệu chứng trầm cảm khi đang uống thuốc tránh thai. Một số phụ nữ nhạy cảm thậm chí còn không thể sử dụng thuốc tránh thai.

12. Tác dụng phụ của thuốc

Trầm cảm là một phản ứng phụ của rất nhiều loại thuốc kê đơn. Ví dụ, Accutane và các thuốc khác có chứa isotretinoin được kê để điều trị mụn trứng cá nặng có thể sẽ gây trầm cảm và tự tử với một số người. Trầm cảm cũng là tác dụng phụ của một số loại thuốc điều trị lo âu và mất ngủ, bao gồm Valium và Xanax.

Thuốc điều trị tăng huyết áp (Lopressor), thuốc hạ cholesterol (Lipitor) và thuốc điều trị mãn kinh (Premarin) cũng có thể dẫn đến tình trạng trầm cảm. Bạn nên đọc kỹ nhãn thuốc và phản ứng phụ của thuốc khi bắt đầu sử dụng một loại thuốc mới, và nên nhớ luôn hỏi ý kiến bác sĩ về các nguy cơ của những thuốc này.

Dưới áp lực của công việc và cuộc sống, tỷ lệ người mắc bệnh trầm cảm ngày càng cao bất kể lứa tuổi cũng như giới tính. Trầm cảm không phân biệt bất kì ai, vì vậy, việc nhận biết các nguyên nhân gây bệnh trầm cảm là cần thiết để bạn có thể phòng tránh cho bản thân và mọi người xung quanh.

Mối lo trầm cảm Cuộc sống hiện đại mang đến những tiện nghi về mặt vật chất nhưng phần nào cũng khiến cho tinh thần con người chịu nhiều áp lực, rơi vào sự căng thẳng, stress... dễ dẫn đến trầm cảm. Bệnh trầm cảm để lại những ảnh hưởng nặng nề đến chất lượng cuộc sống cũng như khả năng làm việc của người bệnh. Bên...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Vụ người đàn ông bị đánh ở Bình Dương: Nạn nhân chết não, bệnh viện trả về02:23

Cháy lớn tiệm spa ở TPHCM, 2 mẹ con leo mái tôn qua nhà hàng xóm thoát thân11:39

Bắt khẩn cấp kẻ đánh người đàn ông nguy kịch sau va chạm ở Bình Dương01:11

Nổ tàu chở dầu trên sông Bôi, 3 người bị thương00:52

Vụ người đàn ông đánh tới tấp một bé trai ở Bình Định: Vì bênh con?08:28

Khách Tây sốc khi lần đầu "đi bão" mừng đội tuyển Việt Nam vô địch AFF Cup01:33

Kẻ gian bẻ khóa xe máy chưa tới 10 giây trước cửa tiệm bánh ở Hà Nội01:52

Tổng thống Putin ra lệnh chính phủ Nga hợp tác với Trung Quốc về AI08:11

Israel cảnh báo sau khi Hamas phóng rốc két từ Gaza09:37

Israel hé lộ chi tiết cuộc đột kích 'nhà máy tên lửa liên quan Iran' ở Syria10:06

Người đàn ông chặn đầu ô tô, cầm đá đập nát kính chắn gió ở TPHCM08:15

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

3 nhóm bài tập người trên 50 tuổi nên tránh nếu không muốn đẩy nhanh lão hóa

18:09:05 09/01/2025

Mặc dù đạp xe, câu cá có vẻ nhẹ nhàng nhưng việc duy trì cùng một tư thế trong thời gian dài có thể gây căng thẳng ở các nhóm cơ cụ thể và lưu lượng máu kém, không có lợi cho sức khỏe tổng thể của cơ.

Cơ thể thay đổi thế nào khi ngừng hút thuốc lá điện tử?

18:05:11 09/01/2025

Hút thuốc lá điện tử, giống thuốc lá thông thường, có thể làm giảm các giác quan, trong đó có khả năng ngửi và nếm. Chỉ sau 48 giờ không hút, bạn bắt đầu nhận thấy khả năng nếm và ngửi thức ăn của mình được cải thiện.

Cắt bỏ vú, buồng trứng của phụ nữ có gene ung thư vú có thể kéo dài cuộc sống

18:02:14 09/01/2025

Hơn 60% phụ nữ thừa hưởng đột biến BRCA sẽ mắc ung thư vú trong suốt cuộc đời. Tương tự như vậy, có tới 58% phụ nữ có đột biến BRCA1 và 29% phụ nữ có đột biến BRCA2 sẽ mắc ung thư buồng trứng.

Uống nước chanh gừng mỗi sáng có tác dụng gì?

10:30:17 09/01/2025

Mặc dù có tính axit, chanh tác dụng kiềm hóa cơ thể sau khi được chuyển hóa. Điều này giúp cân bằng độ pH của cơ thể - rất quan trọng để cơ thể hoạt động tối ưu và giảm nguy cơ mắc các bệnh mạn tính.

Ai nên bổ sung vitamin E?

10:21:26 09/01/2025

Vitamin E có nhiều dạng nhưng alpha-tocopherol là dạng duy nhất có khả năng sinh học khả dụng để cơ thể con người sử dụng. Dạng tự nhiên và mạnh nhất là d-alpha-tocopherol, được tìm thấy trong thực phẩm và một số chất bổ sung.

Một loại hợp chất rất tốt cho sức khỏe tim mạch

10:19:31 09/01/2025

Polyphenol là hợp chất tự nhiên có thể ngăn chặn tổn thương gây ra bởi các gốc tự do, giúp giảm nguy cơ gây bệnh.

Trà nghệ - phương thuốc tự nhiên giảm đau khớp

09:42:15 09/01/2025

Thành phần hoạt chất chính trong nghệ là curcumin, một hợp chất được biết đến với tác dụng chống viêm và chống oxy hóa mạnh mẽ. Curcumin hoạt động bằng cách ức chế một số enzyme và cytokine trong cơ thể gây viêm.

Phát hiện đáng lo về thứ gây ra 2,2 triệu ca tiểu đường mỗi năm

17:27:43 08/01/2025

Hơn 48% trong số tất cả các ca tiểu đường mới ở Colombia là do tiêu thụ đồ uống có đường; trong khi tỉ lệ này ở Mexico là khoảng 1/3. Ở Nam Phi, 27,6% các ca tiểu đường mới và 14,6% các ca bệnh tim mạch là do tiêu thụ đồ uống có đường.

Khuyến nghị mới nhất của WHO về HMPV khẳng định không có gì bất thường

17:24:08 08/01/2025

Diễn biến cúm mùa hiện đang gia tăng tại nhiều quốc gia ở châu Âu, châu Á, Trung Mỹ và Caribe, cũng như các khu vực ở châu Phi, với các loại và phân loại cúm mùa khác nhau tùy thuộc vào địa điểm.

Cách chế biến món ăn từ thịt dê thích hợp cho mùa đông

08:42:43 07/01/2025

Nguyên nhân do vào mùa đông, dương khí trong cơ thể con người tiềm tàng vào bên trong, vì thế cơ thể dễ xuất hiện các tình trạng tay chân lạnh, khí huyết lưu thông kém.

Người bị đau dạ dày nhất định phải biết điều này để phòng ngừa cơn đau tái phát

08:38:28 07/01/2025

Dạ dày có dạng hình chữ J, là phần quan trọng của hệ tiêu hóa. Dạ dày nối với ruột non ở phía dưới và nối với lỗ tâm vị nối với thực quản ở phía trên. Vị trí của dạ dày nằm ở giữa bụng, trên rốn, dưới gan và vùng thượng vị, gần với lá l...

Ăn nhiều trứng có gây hại cho tim?

08:32:19 07/01/2025

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng hàm lượng cholesterol trong thực phẩm không ảnh hưởng đáng kể đến mức cholesterol trong máu, vốn bị chi phối bởi yếu tố di truyền và các yếu tố dinh dưỡng khác.