Dự án vệ tinh Trái đất đưa các nhà khoa học vũ trụ Trung Quốc, Mỹ, Nga đến với nhau

Các nhà khoa học vũ trụ Trung Quốc đang hợp tác với những nhà nghiên cứu trên khắp thế giới để phát triển vệ tinh cỡ hộp giày để nghiên cứu các mối đe dọa lớn với hành tinh, từ biến đổi khí hậu đến bức xạ vũ trụ.

Hơn 12 quốc gia, gồm cả Mỹ, Trung Quốc, Nga và Brazil, sẽ giúp xây dựng mạng lưới vệ tinh để thu thập và chia sẻ dữ liệu từ các quỹ đạo khác nhau.

Daniel Baker từ Đại học Colorado – Boulder (Mỹ) cho biết không quốc gia nào có thể hoặc nên đi một mình khi đề cập đến những vấn đề tồn tại như vậy.

” Tôi rất vui vì chúng ta không chỉ tiến hành khoa học cơ bản mà còn giải quyết các vấn đề có hậu quả thực sự với con người. Việc sử dụng kép này giữa nghiên cứu cơ bản và nghiên cứu ứng dụng là cốt lõi của những gì nói về các chòm sao vệ tinh“, ông nói.

Đang dẫn đầu nỗ lực trên, Daniel Baker cho biết ông dự kiến một số vệ tinh sẽ đi vào quỹ đạo vào năm 2025.

Các vệ tinh sẽ được nhóm lại theo các chòm sao để cung cấp cho những nhà khoa học bức tranh lớn hơn bằng cách kết hợp dữ liệu từ nhiều tàu vũ trụ cùng lúc, thay vì dựa vào các quan sát đơn điểm của các sứ mệnh trong quá khứ.

” Cách tiếp cận trước đây dẫn đến sự không chắc chắn và mơ hồ về việc liệu những thứ chúng ta đo lường tại một điểm cụ thể đó có đại diện cho các đặc điểm của toàn bộ hệ thống hay không“, Daniel Baker cho biết và nói thêm rằng dự án có thể thực hiện được nhờ vào những tiến bộ trong công nghệ vệ tinh nhỏ và giá thấp.

Mỗi vệ tinh sẽ chỉ nặng khoảng vài kg và có hai hoặc ba thiết bị trên tàu. Chúng sẽ là một thiết kế đơn giản để đảm bảo dễ xây dựng và sử dụng để xử lý dữ liệu.

Đến nay, nhiều quan sát không gian là đơn điểm – Ảnh: Shutterstock

Daniel Baker cho biết các vệ tinh nhỏ sẽ không chỉ cách mạng hóa cách thức tiến hành khoa học vũ trụ với các quốc gia nổi bật về không gian như Mỹ, Trung Quốc và Nga, mà còn mở rộng năng lực cho những đối thủ mới nổi ở các khu vực như Nam Mỹ và châu Phi.

Dự án được tổ chức bởi Ủy ban Nghiên cứu Không gian (Cospar) ở Paris (Pháp). Đây là tổ chức được thành lập vào năm 1958 và mở cửa cho tất cả quốc gia.

Wu Ji, nhà khoa học vũ trụ cấp cao tại Bắc Kinh (thủ đô Trung Quốc) và là thành viên nhóm đặc nhiệm Cospar của dự án, cho biết: ” Cospar cung cấp một nền tảng trung lập để các quốc gia làm việc cùng nhau trong các tình huống địa chính trị khó khăn“.

Wu Ji đứng đầu việc phát triển một chòm sao để nghiên cứu các vùng bức xạ được gọi là vành đai Van Allen, nơi chứa các hạt năng lượng là mối nguy hiểm với tàu vũ trụ và phi hành gia hoạt động trên bầu khí quyển Trái đất.

Ban đầu đến từ Mặt trời và vũ trụ sâu thẳm, những hạt này bị từ trường Trái đất giữ lại trong các vùng hình bánh rán ở độ cao lớn và thay đổi tùy thuộc vào hoạt động của Mặt trời.

Wu Ji nói một tá vệ tinh nhỏ trở lên sẽ được gửi vào một quỹ đạo hình elip cao để đo các hạt và từ trường, cùng cách chúng thay đổi theo không gian và thời gian.

Ông cho biết đến nay, các nhà khoa học từ Trung Quốc, Mỹ, Nhật Bản, Nga, Brazil và Phần Lan đã thể hiện sự quan tâm đến việc đóng góp cho dự án.

Chòm sao thứ hai sẽ tập trung vào bầu khí quyển ở giữa, sử dụng các vệ tinh nhỏ trong quỹ đạo Trái đất thấp để phát hiện các yếu tố của hệ thống khí quyển toàn cầu, chẳng hạn như ôzôn, thay đổi như thế nào trong thời gian thực.

Mạng lưới thứ ba sẽ xem xét tầng điện ly, một lớp ở tầng trên của bầu khí quyển có thể bị ảnh hưởng trực tiếp bởi sự bùng phát năng lượng mạnh mẽ từ Mặt trời, đánh bật công nghệ từ hệ thống GPS sang lưới điện.

Các đóng góp khác có thể đến từ Anh, Ai Cập, Cộng hòa Séc, Hàn Quốc, Tây Ban Nha, Israel và Ấn Độ, theo trang web của nhóm đặc nhiệm.

Trung Quốc đã đề nghị phóng một số vệ tinh từ một bệ phóng đại dương ở vùng biển quốc tế.

Amal Chandran, Phó chủ tịch nhóm đặc nhiệm Cospar và là cựu Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Vệ tinh tại Đại học Công nghệ Nanyang ở Singapore, cho biết chính quyền thành phố quan tâm đến mục tiêu khoa học của dự án và có thể đóng vai trò như một cầu nối giữa các quốc gia.

Amal Chandran nói: ” Là một quốc gia trung lập có quan hệ tốt với các nước ở phương Tây và phương Đông, Singapore có vị trí tạo điều kiện thuận lợi cho sự hợp tác và phát triển chung về tàu vũ trụ, phương tiện phóng tàu vũ trụ”.

Ông cho biết một thách thức lớn với dự án là nhận được tài trợ từ các cơ quan chính phủ và biến nó thành nỗ lực quốc tế thực sự.

Ngoài ra còn có các rào cản chính trị. Ví dụ, quy định về lưu thông vũ khí quốc tế của Mỹ cấm bất kỳ vệ tinh nào có các bộ phận được chế tạo tại Mỹ được phóng lên tên lửa Trung Quốc.

” Chúng tôi hy vọng đưa ra lập luận rằng việc phóng các vệ tinh này là hoạt động khoa học có lợi cho cộng đồng khoa học thế giới, và không có lý do gì để coi chúng là công nghệ nhạy cảm“, Daniel Baker nói. Song nếu điều đó không xảy ra, các vệ tinh có thể được phóng riêng và dữ liệu được chia sẻ thông qua Cospar.

Phát biểu tại Diễn đàn Chiến lược về Khoa học Không gian vào tháng 8, Roger Bonnet, cựu Giám đốc chương trình khoa học của Cơ quan Vũ trụ châu Âu, nói ông hy vọng rằng Cospar sẽ lại “giúp chuyển hướng các cơ hội khoa học vũ trụ quốc tế trong bối cảnh chiến tranh”.

Roger Bonnet tuyên bố: ” Xét cho cùng, khoa học tốt hơn chiến tranh“.