Đồng hành cùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi xóa nạn mù chữ

Để xóa mù chữ cho người dân ở vùng đồng bảo dân tộc thiểu số, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã xây dựng Chương trình xóa mù chữ giai đoạn 1 và tổ chức tập huấn cho cán bộ giáo viên trên địa bàn vùng dân tộc thiểu số và miền núi để triển khai việc tổ chức dạy và học.

Công tác xóa mù chữ là nhiệm vụ quan trọng. Ảnh: Báo Giáo dục và thời đại

Phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo thực hiện chương trình, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã tổ chức các đoàn công tác thực hiện giám sát thực tế về công tác phổ cập giáo dục, xóa mù chữ ở một số địa phương vùng đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống.

Các chính sách về phát triển phổ cập giáo dục ở vùng dân tộc đã được các cấp ủy, chính quyền, Mặt trận và các tổ chức đoàn thể ở các địa phương vùng đồng bào dân tộc tổ chức triển khai thực hiện nghiêm túc, đạt hiệu quả, đáp ứng yêu cầu phát triển giáo dục và đào tạo, được nhân dân đồng tình, ủng hộ. Đối với các địa phương vùng có đông đồng bào dân tộc sinh sống, vùng sâu vùng xa, ngành giáo dục đã mở thêm nhiều điểm lẻ, lớp lẻ, lớp ghép… để đảm bảo huy động tối đa số trẻ tới trường.

Nhằm nâng cao chất lượng giáo dục, Hà Giang xác định công tác xóa mù chữ là nhiệm vụ quan trọng, theo đó Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh phấn đấu đến năm 2025 duy trì, giữ vững chuẩn quốc gia về phổ cập giáo dục, xóa mù chữ; 80% số xã đạt chuẩn xóa mù chữ mức độ 2.

Hàng năm, Sở Giáo dục và Đào tạo thành lập và kiện toàn Ban chỉ đạo Phổ cập giáo dục – Xóa mù chữ của các cấp, giao nhiệm vụ cho các thành viên trong ban chỉ đạo, đặc biệt là Hội Phụ nữ, Mặt trận Tổ quốc, Đoàn Thanh niên, Hội Khuyến học, đến tận gia đình làm công tác tư tưởng, vận động những người mù chữ tham gia lớp học.

Việc duy trì các lớp xóa mù chữ là một trong những giải pháp căn cơ giúp tỉnh nâng cao trình độ dân trí trong giao tiếp, trong sản xuất, dần dần cải thiện đời sống, góp phần phát triển cho đồng bào dân tộc thiểu số ở vùng sâu, vùng xa ở tỉnh. Ngoài ra, chất lượng phổ cập giáo dục cần được chú trọng, thường xuyên tuyên truyền, vận động học sinh đi học, tăng cường các biện pháp duy trì sĩ số, hạn chế học sinh bỏ học. Nhiều huyện đã hỗ trợ ngành Giáo dục thuê dịch vụ nhập liệu phần mềm phổ cập giáo dục như huyện Yên Minh, Hoàng Su Phì và thành phố Hà Giang.

Lạng Sơn là một tỉnh miền núi phía bắc với 83,5% dân số là người dân tộc thiểu số với rất nhiều khu vực có điều kiện kinh tế, xã hội đặc biệt khó khăn. Trong những năm qua, tỉnh Lạng Sơn luôn duy trì được tỷ lệ huy động trẻ 6 tuổi vào học lớp 1 đạt 100%, trẻ 11 tuổi hoàn thành chương trình giáo dục Tiểu học đạt trên 98,24%, tỷ lệ người biết chữ mức độ 1 đạt trên 98,2%. Ngày 02/11/2022, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có Quyết định số 3540/QĐ-BGDĐT ngày 02/11/2022 về việc công nhận tỉnh Lạng Sơn đạt chuẩn phổ cập giáo dục, xóa mù chữ.

Bên cạnh đó, theo báo cáo tổng hợp từ các phòng GDĐT, năm 2022, các huyện đã mở đc 17 lớp với 434 học viên học xóa mù chữ. Kế hoạch năm 2023 sẽ mở 26 lớp với 769 học viên. Để có thể thực hiện được điều này, rất cần sự phối hợp của các cấp chính quyền, địa phương trong việc tuyên truyền, huy động, duy trì ổn định các lớp.

Việc tổ chức các lớp xóa mù chữ nhằm nâng cao nhận thức của hệ thống chính trị và mọi tầng lớp Nhân dân về công tác xóa mù chữ; giảm thiểu số dân không biết chữ đến biết đọc, biết viết, biết tính toán và hiểu thêm về kiến thức, kỹ năng sống, kỹ năng giao tiếp trong cộng đồng để vận dụng vào trong cuộc sống. Từ đó, tuyên truyền nâng cao nhận thức của cả hệ thống chính trị và tầng lớp nhân dân về mục đích, ý nghĩa của công tác phổ cập giáo dục, chống mù chữ, về trách nhiệm phải học để biết chữ và quyền được biết chữ của mỗi người dân, góp phần cùng ngành giáo dục thực hiện có hiệu quả công tác tham mưu về công tác phổ cập giáo dục – xóa mù chữ.

Tại nhà văn hóa bản Thẳm Hon, xã Tạ Bú (Mường La), lớp học xóa mù chữ do Hội LHPN xã phối hợp với Trường tiểu học – THCS Tạ Bú, Trung tâm học tập cộng đồng xã tổ chức cho hội viên phụ nữ bản Thẳm Hon. Chương trình học sử dụng bộ sách giáo khoa lớp 1, với lượng kiến thức phù hợp với nhận thức của học viên. Sau gần 3 tháng học tập, đến nay đa số học viên đã biết đánh vần, một số chị đã có thể đọc các đoạn văn ngắn, làm được phép tính cộng trừ với 2 chữ số.

Mặc dù công tác xóa mù chữ vùng đồng bào dân tộc thiểu số đã đạt được những thành tựu quan trọng, song vẫn còn nhiều khó khăn do đời sống còn lạc hậu, giao thông đi lại chưa thuận lợi, hoàn cảnh kinh tế gia đình khó khăn, nhận thức về vai trò của giáo dục đối với sự phát triển còn hạn chế, trẻ em phải tham gia các hoạt động kinh tế giúp đỡ gia đình ngay từ rất sớm.Để từng bước xóa bỏ nạn mù chữ trong trẻ em dân tộc thiểu số và miền núi cần tập trung vào một số giải pháp cụ thể:

Tiếp tục thực hiện đầy đủ và kịp thời chính sách, pháp luật hiện hành về bảo đảm quyền học tập của người dân tộc thiểu số. Rà soát lại chính sách, pháp luật hiện hành, trên cơ sở đó đề xuất, kiến nghị với Quốc hội, Chính phủ và các bộ, ngành liên quan sửa đổi, bổ sung, ban hành chính sách, pháp luật bảo đảm quyền học tập của người dân tộc thiểu số giai đoạn mới phù hợp với yêu cầu của thực tiễn.

Các cấp, ban ngành cần tích cực hơn nữa trong việc quản lý địa bàn dân cư; rà soát, đánh giá và vận động người dân tham gia các lớp xóa mù chữ. Nâng cao nhận thức trong cộng đồng người dân tộc thiểu số và miền núi về công tác phòng chống mù chữ, chống tái mù chữ bằng các hình thức: Tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng về tầm quan trọng của việc biết chữ đối với sự phát triển của cá nhân, gia đình và cộng đồng; tuyên truyền về công tác xóa mù chữ gắn kết với việc xây dựng xã hội học tập và các phong trào thi đua của địa phương.

Thực hiện linh hoạt các phương pháp dạy học, tổ chức các hoạt động học phù hợp với bài học, đặt những câu hỏi gần gũi, dễ hiểu, dễ nhớ. Xây dựng các học liệu, đồ dùng trực quan phù hợp với người học; gắn nội dung dạy học với tình hình phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của địa phương. Phát động phong trào đọc sách trong các xã, thôn, xóm; xây dựng tủ sách gia đình, tủ sách dòng họ để thu hút người dân đọc sách, truyện, qua đó củng cố kết quả biết chữ.

Tăng cường vận động các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân hỗ trợ sách, vở, thiết bị dạy học trực tuyến (ti vi, máy tính, bảng viết điện tử…), phần mềm dạy học trực tuyến, gói cước internet cho các lớp xóa mù chữ tại các điểm trường ở các xã, thôn, xóm đặc biệt khó khăn để hỗ trợ việc dạy học xóa mù chữ theo hình thức trực tuyến, thúc đẩy phát triển xã hội số.