Đổi mới thi và tuyển sinh đại học: Thay đổi mang tầm chiến lược
Theo nhiều chuyên gia giáo dục, việc đổi mới phương thức thi, xét công nhận tốt nghiệp THPT và tuyển sinh ĐH-CĐ là việc lớn, mang tầm quốc gia.
Tuy nhiên những phương án đổi mới vừa qua vẫn chưa tìm được giải pháp khả thi để phù hợp với tổng thể cải cách giáo dục, chương trình sách giáo khoa.
Báo SGGP tiếp tục ghi nhận các ý kiến góp ý của chuyên gia.
* TS NGUYỄN QUỐC CHÍNH, Giám đốc Trung tâm Khảo thí và Đán.h giá chất lượng đào tạo (ĐH Quốc gia TPHCM): Có định hướng và lộ trình phát triển trước khi cải tiến
Theo tôi, đổi mới thi THPT và tuyển sinh ĐH ngành giáo dục trước hết cần được tiếp cận vấn đề này một cách nghiêm túc, có hệ thống và khoa học. Cần phân tích kinh nghiệm triển khai trong gần 20 năm qua (kỳ thi “3 chung”, kỳ thi “2 trong 1″), đồng thời tham khảo kinh nghiệm quốc tế. Song song đó, chúng ta cần xác định rõ mô hình hệ thống, định hướng và lộ trình phát triển trước khi thực hiện cải tiến.
Khi chưa có sự chuẩn bị mà đã xác định phát triển các trung tâm khảo thí độc lập là chưa đủ cơ sở. Trong bối cảnh kinh tế, xã hội của Việt Nam thì vai trò điều phối của nhà nước là rất quan trọng, nên mô hình nhiều trung tâm khảo thí độc lập không phải là mô hình phù hợp. Có thể tham khảo các mô hình ở các quốc gia trên thế giới để thấy xu hướng này.
Vai trò của kỳ thi THPT là rất quan trọng vì kỳ thi THPT được tổ chức trên phạm vi quốc gia. Mỗi năm có khoảng 1 triệu thí sinh tham gia. Nếu kỳ thi này được tổ chức tốt, đề thi được xây dựng khoa học, giúp đán.h giá được năng lực của học sinh thì sẽ giúp định hướng cho quá trình học tập của học sinh phổ thông, nâng cao chất lượng của phần lớn học sinh. Đồng thời, kết quả thi cũng đủ độ giá trị và tin cậy, giúp nhiều trường ĐH, CĐ tuyển sinh. Vì vậy, vấn đề cấp bách hiện nay là nâng cao chất lượng kỳ thi tốt nghiệp THPT.
Toàn ngành giáo dục cần nhìn nhận vấn đề này một cách toàn diện và hệ thống hơn. Phải xác định rõ vai trò của kỳ thi THPT ở cấp quốc gia và của các kỳ thi đán.h giá năng lực do các trường ĐH, CĐ hoặc các trung tâm khảo thí độc lập tổ chức. Từ đó xác định mô hình hệ thống, xây dựng chính sách và lộ trình triển khai phù hợp.
Video đang HOT
Rất nhiều vấn đề cần được làm rõ trước khi thực hiện đổi mới, ví dụ như: hệ thống khảo thí, đán.h giá của Việt Nam sẽ có mô hình, cấu trúc như thế nào? Mô hình này có tham khảo kinh nghiệm của các quốc gia trên thế giới hay không?… Cùng với đó là cơ chế, chính sách nào cần thực hiện để bảo đảm sự phát triển của các trung tâm này, đồng thời để giám sát, đán.h giá, kiểm định các trung tâm…
* Thứ trưởng Bộ GD-ĐT HOÀNG MINH SƠN: Xây dựng hệ thống các trung tâm khảo thí
Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Hoàng Minh Sơn
Việc thi, tuyển sinh cần đi vào thực chất hơn để các trường đán.h giá đúng năng lực thí sinh. Bộ GD-ĐT đang xây dựng lộ trình thi và tuyển sinh với những phương án phù hợp để từng bước triển khai.
Thời gian tới, Bộ GD-ĐT sẽ có phương án để các trường đại học tăng tự chủ tuyển sinh hơn. Các trường có thể phối hợp tổ chức các kỳ thi đán.h giá năng lực, kiểm tra tư duy để bổ sung cho kỳ thi tốt nghiệp THPT nhằm phục vụ mục tiêu tuyển sinh, nhưng phải bảo đảm không để thí sinh đi lại nhiều lần.
Đơn cử như kết quả kỳ thi đán.h giá năng lực của ĐH Quốc gia TPHCM đã được một số trường sử dụng để xét tuyển. Tương lai, sẽ tiến tới việc 2 ĐH Quốc gia, các đại học vùng xây dựng hệ thống các trung tâm khảo thí để tổ chức kỳ thi phục vụ cho việc xét tuyển.
* PGS-TS ĐỖ VĂN XÊ, nguyên Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Cần Thơ: Không thể dùng mãi “giải pháp tình thế”
PGS-TS Đỗ Văn Xê
Đổi mới thi và tuyển sinh đại học là điều không chỉ các cơ sở đào tạo mà cả dư luận đều mong muốn, để làm sao thi cử nhẹ nhàng, khách quan, công bằng và có kết quả đán.h giá đúng. Lâu nay chúng ta quá xem nặng đầu vào thi cử áp lực, tốn kém, căng thẳng nhưng kết quả năm nào cũng có chuyện để nói. Trong khi đó, chất lượng đào tạo đại học không phải quyết định ở đầu vào mà là cả quá trình đào tạo. Vì vậy, chỉ cần có đủ kiến thức căn bản thì người đó sẽ theo học được đại học, còn năng lực phụ thuộc vào cả quá trình học và làm việc người học mới phát huy được.
Các nước trên thế giới từ rất lâu đã thông qua các trung tâm khảo thí để đán.h giá kiến thức, sử dụng kết quả vào trường đại học. Nếu Việt Nam thành lập được Trung tâm Khảo thí quốc gia, nhưng phải làm một cách nghiêm chỉnh từ tổ chức, xây dựng hệ thống ngân hàng đề thi đủ chuẩn để tổ chức thi, thì rất tốt.
Khi có Trung tâm Khảo thí quốc gia, lúc đó có thể tổ chức thi mọi nơi, mọi lúc và cấp giấy chứng nhận kết quả. Trên cơ sở đó, các trường sẽ dùng kết quả để xét tuyển vào đại học. Tuy nhiên, đề khó nhất phải làm đó là thang đo phải chuẩn (ngân hàng đề thi).
Khi chưa có Trung tâm Khảo thí quốc gia, giải pháp tình thế là các trường phải tự tổ chức hoặc phối hợp để tổ chức tuyển sinh như cách ĐH Quốc gia Hà Nội, ĐH Quốc gia TPHCM đang làm. Tuy nhiên, chúng ta phải quyết tâm làm chứ không thể dùng mãi “giải pháp tình thế”.
Đổi mới thi và tuyển sinh đại học: Kỳ tuyển sinh kỳ lạ
Mùa tuyển sinh đại học (ĐH) năm 2021 có nhiều điểm nghịch lý: điểm chuẩn vào nhiều trường cao chót vót, trong đó nhiều ngành có điểm chuẩn tăng đến 11 điểm, có ngành lấy điểm chuẩn trên 30 điểm, hàng trăm thí sinh dù đạt 29,5 điểm vẫn trượt nguyện vọng 1... Điều đó khiến dư luận đặt câu hỏi: kỳ thi tốt nghiệp THPT liệu có còn phù hợp để làm căn cứ tuyển sinh?
Thí sinh dự thi đợt 1 của kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2021, tại Hội đồng thi Trường THPT Trưng Vương, quận 1, sáng 7-7-2021. Ảnh: HOÀNG HÙNG
LTS: Đổi mới thi cử và tuyển sinh đại học là câu chuyện luôn thời sự, vì liên quan đến tương lai của hàng triệu thí sinh. Trong gần 20 năm ngành GD-ĐT nỗ lực đổi mới đã có những chuyển biến tích cực, nhưng vẫn còn đó nhiều vấn đề chưa đáp ứng được sự kỳ vọng của xã hội.
Chỉ tính riêng kỳ tuyển sinh đại học, sau phương thức "3 chung" (chung đợt, chung đề, chung kết quả), đến "2 trong 1" - vừa xét tốt nghiệp, vừa phục vụ tuyển sinh, những sai sót và tiêu cực vẫn lộ ra từng năm. Từ năm 2020 đến nay, kỳ thi THPT quốc gia cho dù đổi thành kỳ thi tốt nghiệp THPT, vẫn không ngừng nảy sinh bất cập... Vì lẽ đó, vấn đề thi cử và tuyển sinh cần được đặt ra ở tầm quốc gia, với tầm nhìn và những bước đi thật chắc chắn, để hành trình "đổi mới giáo dục" theo Nghị quyết số 29-NQ/TW cán đích.
"Cứu" thí sinh điểm cao
Năm 2019, Luật Giáo dục Đại học sửa đổi và bổ sung (Luật số 34) đã trao quyền tự chủ tuyển sinh cho các trường ĐH. Từ năm 2020, kỳ thi tốt nghiệp THPT quốc gia được đổi thành kỳ thi tốt nghiệp THPT, thiên về mục đích để xét công nhận tốt nghiệp, nhưng đồng thời vẫn là căn cứ để các trường ĐH-CĐ có thể tuyển sinh. Mức độ đề thi vì thế cũng được điều chỉnh tương ứng theo hướng giảm độ khó để phù hợp với mục đích xét tốt nghiệp của kỳ thi. Đó là lý do khiến cho tính phân hóa của đề thi giảm xuống, điểm thi cao hơn. Có thể thấy rõ trong năm 2021, điểm thi cao chót vót, đặc biệt là môn tiếng Anh; số điểm 10 lên tới hơn 24.000, gấp hơn 4 lần so với năm 2020.
"Kỳ thi tốt nghiệp THPT hiện nay không phải là kỳ thi cạnh tranh sàng lọc vào đại học, muốn bỏ kỳ thi tốt nghiệp phải sửa Luật Giáo dục Đại học sửa đổi và bổ sung. Thực tế rất khó để tổ chức 1 kỳ thi thỏa mãn cả 2 mục đích, do đó việc điều chỉnh sẽ thực hiện trong thời gian tới" - Thứ trưởng Bộ GD-ĐT HOÀNG MINH SƠN
Theo thống kê của Bộ GD-ĐT, trong đợt 1 xét tuyển sinh ĐH năm nay, số ngành giữ nguyên hoặc tăng/giảm tới 3 điểm chiếm 86% (trong 3.259 mã ngành). Có 265 ngành có mức điểm chuẩn tăng từ 5 điểm trở lên, chiếm 8%. Trong số đó, nhiều nhất là khối Kỹ thuật - Công nghệ với 70 ngành, khối Sư phạm có 64 ngành, khối Kinh doanh và Quản lý (42 ngành), Xã hội và Nhân văn (32 ngành), Pháp luật (10 ngành)...
Đặc biệt, có 30 ngành học có mức điểm chuẩn tăng 9-11 điểm. Các trường như ĐH Hồng Đức, Học viện Chính trị Công an nhân dân, ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn (ĐH Quốc gia Hà Nội) xuất hiện mức chuẩn từ 30 điểm trở lên. Điểm chuẩn cao chót vót với hàng trăm ngành có biên độ tăng 5-11 điểm đã vượt dự kiến, tính toán của nhiều thí sinh, nhiều em bị trượt hết nguyện vọng.
Theo thống kê của Bộ GD-ĐT, có tới 165 em đạt 27 điểm trở lên (chưa cộng điểm ưu tiên) bị trượt ĐH, trong đó 114 em đăng ký vào trường công an, quân đội. Những em này chủ yếu đăng ký một nguyện vọng.
Trước thực trạng này, Bộ GD-ĐT đã phải làm một việc chưa từng có tiề.n lệ là trao đổi với một số trường ĐH lớn để "cứu" các thí sinh có điểm từ 27 trở lên bị trượt. Các trường cho biết sẵn sàng xét tuyển bổ sung những thí sinh có kết quả thi cao, căn cứ vào nguyện vọng và điểm đạt được theo điểm chuẩn của từng ngành học cụ thể. Động thái này của Bộ GD-ĐT nhận nhiều ý kiến phản ứng là sai quy chế tuyển sinh.
Xét điểm thi tốt nghiệp vẫn là chủ yếu
Với kết quả thi năm 2021, GS Nguyễn Đình Đức, Trưởng ban Đào tạo, ĐH Quốc gia Hà Nội, cho rằng, điểm thi tốt nghiệp THPT ngày càng không thật sự phù hợp để phân loại học sinh giỏi, xuất sắc nhằm mục tiêu xét tuyển ĐH, nhất là với các ngành "hot", trường "hot". GS Nguyễn Đình Đức nêu quan điểm, việc sử dụng kết quả kỳ thi tốt nghiệp THPT để xét tuyển ĐH chỉ là phương án tạm thời trong thời điểm giao thời, khi nhiều trường ĐH chưa tổ chức được kỳ thi tuyển sinh riêng.
Theo đề án tuyển sinh năm 2021 do các trường công bố, đa số trường đều có nhiều phương thức tuyển sinh khác bên cạnh xét tuyển theo điểm kỳ thi tốt nghiệp như xét điểm học bạ, xét các chứng chỉ quốc tế, xét tuyển thẳng học sinh trường chuyên, tuyển thẳng thí sinh từ các cuộc thi uy tín như Đường lê.n đỉn.h Olympia...; nhiều trường có thêm kỳ thi tuyển sinh riêng như ĐH Bách khoa Hà Nội, ĐH Quốc gia Hà Nội, ĐH Quốc gia TPHCM, Học viện Báo chí và Tuyên truyền, ĐH Quốc tế (ĐH Quốc gia Hà Nội), ĐH Việt - Đức...
Dù đưa ra nhiều phương thức tuyển sinh, nhưng hầu hết trường vẫn phụ thuộc rất lớn vào kỳ thi tốt nghiệp THPT, bởi đây là cách tiết kiệm, hiệu quả và chưa thể thay thế. Đơn cử như Trường ĐH Kinh tế Quốc dân, dù có 3 phương thức tuyển sinh thì chỉ tiêu từ xét kết quả thi tốt nghiệp vẫn chiếm khoảng 50%. PGS Bùi Đức Triệu, Trưởng phòng Quản lý đào tạo nhà trường, cho biết: "Kỳ thi riêng tốt cho tuyển sinh ĐH hơn, nhưng không thể quay lại vì tăng áp lực cho thí sinh, xã hội. Do đó, hiện kỳ thi tốt nghiệp THPT vẫn cơ bản gánh vác trọng trách tuyển sinh ĐH, tuy nhiên, khâu đề thi phải làm tốt hơn".
Nhiều chuyên gia giáo dục cho rằng, đã đến lúc phải thay đổi kỳ thi tốt nghiệp THPT và phương thức tuyển sinh của các trường. PGS Nguyễn Thanh Chương, Phó hiệu trưởng Trường ĐH Giao thông Vận tải (Hà Nội), cho rằng, với việc tổ chức kỳ thi tốt nghiệp THPT hiện nay, tới đây các trường ĐH sẽ phải thay đổi phương thức tuyển sinh. Theo đó, các trường sẽ phải liên kết để có kỳ thi chung, hoặc sử dụng chung kết quả của một kỳ thi được đảm bảo chất lượng.
Phổ điểm một số môn thi tốt nghiệp THPT năm 2021
- Môn Tiếng Anh từ chỗ đội sổ năm 2020 đã nhảy lên thành môn số lượng điểm 10 nhiều nhất (ảnh). Cụ thể, môn Tiếng Anh có 866.993 thí sinh dự thi, điểm trung bình là 5,84, điểm trung vị là 5,6. Điểm số có nhiều thí sinh đạt được nhất là 4 điểm. Số thí sinh có điểm từ 1 trở xuống là 144, chiếm tỷ lệ 0,02%. Số thí sinh đạt điểm dưới trung bình là 349.175 (40,27%). Có 4.345 thi sinh đạt điểm 10 (gấp gần 20 lần so với năm 2020).
- Môn Toán có 980.876 thí sinh tham gia bài thi, điểm trung bình là 6,61 điểm, điểm trung vị là 7,0 điểm; điểm số có nhiều thí sinh đạt nhất là 7,8 điểm. Số thí sinh có điểm
- Môn Ngữ văn có 978.027 thí sinh dự thi với điểm trung bình là 6,47 điểm, điểm trung vị là 6,5 điểm; điểm số có nhiều thí sinh đạt nhất là 7,0 điểm. Số thí sinh có điểm
Thi tốt nghiệp THPT có thể diễn ra nhiều lần trong năm Theo ông Hoàng Minh Sơn, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT, sẽ thực hiện đổi mới thi và tuyển sinh từng bước để không ảnh hưởng đến việc học của thí sinh tại hệ thống trường phổ thông. Thí sinh dự thi tốt nghiệp THPT năm 2021 - ẢNH: ĐỘC LẬP Hôm qua 21.9, trong cuộc giao ban tại Ban Tuyên giáo T.Ư, ông Hoàng...