Đổi mới giáo dục đạo đức ở các cấp học: Tinh thần là nhà trường phải làm trước

Chủ trì phiên họp của Ủy ban đổi mới GD&ĐT giai đoạn 2016-2021 và Hội đồng Quốc gia giáo dục và phát triển nhân lực nhiệm kỳ 2016-2021 – Phiên họp lần này tập trung thảo luận về công tác giáo dục, đạo đức lối sống cho học sinh phổ thông, Phó Thủ tường Chính phủ Vũ Đức Đam nhấn mạnh: Đồng ý là giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh cần sự phối hợp của gia đình, nhà trường, xã hội nhưng nhà trường phải làm trước, đoàn đội cũng phải làm tốt hơn.

Phát huy vai trò nêu gương của người lớn

Báo cáo tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ cho biết, thời gian qua, Bộ GD&ĐT đã tham mưu, trình cấp có thẩm quyền ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật tạo hành lang pháp lý đầy đủ để thực hiện công tác giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh, sinh viên. Bộ cũng đã chỉ đạo, hướng dẫn các địa phương thực hiện đổi mới chương trình giáo dục, trong đó đặc biệt quan tâm tới nội dung giáo dục đạo đức, lối sống, kỹ năng sống cho học sinh.

“Từ năm 2017, môn Giáo dục công dân được chọn là một môn thi trong bài thi tổ hợp Khoa học xã hội của kỳ thi THPT quốc gia. Kết quả thi THPT quốc gia môn Giáo dục công nhân luôn nằm trong nhóm các môn có điểm thi cao nhất” – Bộ trưởng cho hay.

Bên cạnh những kết quả đạt được, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT cũng cho rằng: Công tác giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh còn bộc lộ nhiều tồn tại, hạn chế: Nội dung giáo dục đạo đức chưa thiết thực; công tác quản lý ở một số trường học còn bất cập; công tác phối hợp giữa gia đình, nhà trường, xã hội trong giáo dục học sinh chưa chặt chẽ; một bộ phận học sinh có biểu hiện lệch lạc về đạo đức, lối sống; tình trạng bạo lực học đường vẫn còn diễn ra ở một số địa phương gây bức xúc, lo lắng cho xã hội.

Ông Trần Đức Cảnh, cố vấn Hội đồng tuyển sinh ĐH Havard cho rằng, hệ thống giáo dục, đặc biệt từ mẫu giáo đến lớp 12 không thể tách rời khỏi các vấn đề xã hội đang diễn ra, giáo dục là một phần của xã hội, từng có câu nói cho rằng: “Cần cả làng để giáo dục một đứa trẻ”.

GS Nguyễn Quý Thanh, Hiệu trưởng trường ĐH Giáo dục cho rằng, vấn đề giáo dục đạo đức, lối sống không thể giải quyết được nếu “đóng khung” trong trường học. Không nên và không thể dồn hết trách nhiệm cho các trường.

Cô Nguyễn Thị Nhiếp, Hiệu trưởng trường THPT Yên Hòa (Hà Nội) lại nêu quan điểm: Hoạt động đổi mới giáo dục, giáo dục đạo đức lối sống cho học sinh phải gắn và tương đồng với thi cử ở tất cả các khối lớp. Đặc biệt, giáo dục đạo đức lối sống cho học sinh bắt đầu từ những người làm thầy.

“Chúng ta sẽ không thể có học trò có đạo đức, lối sống tốt nếu thầy cô chưa là tấm gương tốt, từ kiến thức chuyên môn đến lối sống hàng ngày. Việc nêu gương đạo đức, lối sống chính là việc thầy cần trau dồi mỗi phút giây và trò cần học mỗi ngày nên thầy cô không thể trì hoãn” – cô Nhiếp nhấn mạnh.

GS Nguyễn Hữu Đức, nguyên PGĐ ĐH Quốc gia Hà Nội nhắc lại: “Trò học thì thầy cũng phải học, trò đọc thì thầy cũng phải đọc, thầy không thể làm gương được nếu thầy không gương mẫu học, không gương mẫu đọc. Thầy trò cùng học, cùng đọc, cùng xây dựng văn hóa”.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam phát biểu chỉ đạo tại phiên họp, cho rằng giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh cần sự phối hợp của gia đình, nhà trường, xã hội nhưng nhà trường phải làm trước. (Ảnh: Moet.gov.vn)

Cách giáo dục đạo đức phải thay đổi

Bộ trưởng Bộ Thông tin và truyền thông (TT&TT) Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng, mục tiêu giáo dục đạo đức là không thay đổi mà phương pháp, cách làm phải thay đổi. Khái niệm trường học và học tập trong bối cảnh hiện nay hoàn toàn khác. Các hình thức giáo dục, học tập ngoài trường học phổ biến hơn bao giờ hết, cho nên, việc giáo dục về đạo đức, lối sống cho học sinh cũng cần có sự tham gia với trách nhiệm của cả nhà trường, gia đình và xã hội. Cho rằng, dạy người là câu chuyện ngàn năm, chỉ có cách làm là thay đổi do thời cuộc thay đổi, trong đó 2 yếu tố tác động mạnh là kinh tế thị trường và công nghệ, Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng nêu vấn đề, nếu như trước đây giáo dục trong trường là quan trọng, thì hiện nay ngoài trường quan trọng hơn.

“Vì vậy, ngành giáo dục cũng nên xem thời đại thay đổi gì để thay đổi theo; mục tiêu giáo dục đạo đức là không thay đổi mà phương pháp, cách làm phải thay đổi” – Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nêu ý kiến.

Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam nhận định, thời gian qua công tác giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh trong nhà trường đã đạt được kết quả tích cực; từ những việc nhỏ như hát Quốc ca khi chào cờ, vệ sinh trường lớp,… đã có chuyển biến. Theo Phó Thủ tướng, các phong trào, nếp sinh hoạt truyền thống như “Năm điều Bác Hồ dạy”, “Thi đua dạy tốt, học tốt”, “Tất cả vì học sinh thân yêu”… phải tiếp tục duy trì và phát huy.

Phó Thủ tướng cũng yêu cầu tiếp tục đổi mới phương thức quản trị trong trường phổ thông, phát huy dân chủ trong trường học, với ý nghĩa đây là một thiết chế có sự tham gia của ban giám hiệu, tập thể giáo viên, cộng đồng, phụ huynh và học sinh, chính quyền địa phương. Có như vậy học sinh mới ở vị trí trung tâm, được dạy dỗ, phát triển toàn diện năng lực, phẩm chất theo chương trình giáo dục mới.

“Đồng ý là cần sự phối hợp của gia đình, nhà trường, xã hội nhưng nhà trường phải làm trước, đoàn đội cũng phải làm tốt hơn. Phong trào là đương nhiên nhưng phải thiết thực, tránh hình thức. Tinh thần là phải làm sao trường ra trường, lớp ra lớp, thầy ra thầy, trò ra trò” – Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

T.Fan

Theo PLXH