Diễn đàn ‘Học thật, thi thật, nhân tài thật’: Bỏ cách dạy và học chỉ để thi

HOÀNG THỊ THU HIỀN20:10 11/05/2021

Học phải chất là học những gì tinh túy, quý giá thiết thực cho cuộc sống, “học như bạn phải dùng nó đến suốt đời”.

Học qua dự án luôn được học sinh hứng thú tham gia. Trong ảnh: trích đoạn Truyện Kiều “Cảnh ngày xuân” của học sinh lớp 9/3 Trường THCS Hoàng Văn Thụ (Q.10, TP.HCM) trong buổi sinh hoạt chuyên đề môn văn với chủ đề sân khấu hóa tác phẩm văn học và tích hợp liên môn – Ảnh: NHƯ HÙNG

Diễn đàn “ Học thật, thi thật, nhân tài thật” kỳ này tiếp tục với câu chuyện học những gì thiết thực cho cuộc sống cũng như bỏ phương pháp dạy và học chỉ phục vụ cho các kỳ thi. Bài viết tham gia diễn đàn gửi về giaoduc@tuoitre.com.vn.

Muốn học thật phải học chất

Học phải chất là học những gì tinh túy, quý giá thiết thực cho cuộc sống, “học như bạn phải dùng nó đến suốt đời”. Sức người có hạn, không thể ôm hết kiến thức của nhân loại. Muốn học thật phải học những gì vừa sức và yêu thích. Bộ GD-ĐT cần có một chương trình chuẩn làm pháp lệnh cho tất cả các cấp học.

Cái gì vượt sức cũng mệt mỏi, lâu dần thành chán, thành ghét. Huống hồ học sinh chúng ta luôn bị quá sức, quá tải suốt 12 năm liền làm sao có thể thích học và học thật được. Chương trình học ôm đồm, kiến thức quá cao. Học trò ban D, C thi xong đem sách vở của các môn toán, lý, hóa bỏ hết như giải tỏa được gánh nặng.

Nhiều hệ lụy từ học để thi

Giáo dục nên hướng đến mục đích của việc học là “Học để biết, học để làm, học để chung sống, học để khẳng định mình” như UNESCO đề xướng. Giáo dục hiện có vẻ đang chỉ một mục tiêu học để thi. Sau buổi thi tốt nghiệp phổ thông quốc gia, phao thi được vứt trắng xóa trong trường, cổng trường ở một số điểm thi.

Còn một trường ở TP.HCM thì học sinh xé đề cương ôn thi xả đầy sân ngay sau khi biết môn đó không thi tốt nghiệp. Đó là hệ lụy của lối dạy và học chỉ để thi, không thi thì vứt, còn thi thì dùng gian lận để có điểm. Không phải học để hiểu biết, tìm tòi khám phá, khẳng định.

Đến khi vào đại học vẫn tiếp nối kiểu học để thi ra trường. Có vẻ như kiến thức ở đại học thừa những cái râu ria mà thiếu những điều cốt lõi, không giúp ích được bao nhiêu cho thực nghiệp. Đã có công ty nước ngoài cần tuyển dụng 200 cử nhân. Có 2.000 người đến phỏng vấn nhưng chỉ lấy được 20 người vì đa số không đạt yêu cầu.

Video đang HOT

Bỏ kiểu thi khuyến khích học vẹt

Cách đây 25 năm giáo sư Hoàng Tụy, giáo sư Phạm Việt Hưng đã có những bài báo phân tích lối dạy toán và học toán của thời đó là một sự nguy hại đánh mất tư duy của học sinh; biến học sinh thành những thợ giải toán chứ không phải học toán để có óc suy luận, phân tích. Nhưng sau 25 năm cách dạy ấy có vẻ như chưa thay đổi nhiều.

Giáo sư Nguyễn Cảnh Toàn viết về “cô tiên toán học” hay thế, đẹp thế. Nhưng thực tế chương trình toán và cách dạy toán hiện tại đã biến “cô tiên” ấy thành nỗi ám ảnh của rất nhiều học sinh. Có học sinh nói: “Em ra trường ba năm rồi đêm nằm ngủ mơ thấy mình đang học toán cấp III, sợ hết hồn. Giật mình tỉnh dậy mồ hôi đầm đìa”.

Chương trình học cao siêu quá học sinh học trên lớp không thể hiểu, và không đủ thời gian để hiểu. Phải đi đến các trung tâm và lò luyện thi thiêu đốt thời gian tuổi xuân quý giá của mình.

Bởi muốn đậu đại học phải luyện. Mà đâu chỉ riêng toán, tất cả các môn liên quan đến thi đại học đều phải bước vào lò luyện. Các môn xã hội thì thầy đọc – trò chép – học thuộc. Có không ít bài thủ khoa môn văn trong các kỳ thi khi được công bố trên báo chí mới té ngửa, y chang văn mẫu. Đó là kiểu dạy học thuộc lòng sao chép như con vẹt. Lối dạy chỉ cung cấp cho học sinh đáp án để làm bài, để học thuộc không thể đào tạo ra nhân tài.

Cội rễ của nhân tài là lòng đam mê

Những năm trước đây khi Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong (TP.HCM) còn tổ chức cuộc thi hóa học Hoàng gia Úc tại Việt Nam, đề thi của nước bạn được rất nhiều giáo viên khen: “Hay quá. Những gì họ ra trong đề thi gắn với thực tế. Nếu Việt Nam mình dạy theo thế này học hóa sẽ dễ và học sinh sẽ thích”. Và đã có rất nhiều học sinh ở nhiều nơi tự nguyện đăng ký dự thi vì cảm thấy thú vị với cách thi và đề thi. Người ta chỉ đam mê khi có hứng thú. Cội rễ của nhân tài là lòng đam mê.

Chương trình học, cách học, cách dạy, cách thi cử phải khơi lên được ngọn lửa đam mê ấy trong mỗi học sinh. Cần những người thầy truyền cảm hứng và học sinh phải có môi trường phát triển sở trường của bản thân, được tự do sáng tạo.

Khái niệm nhân tài nên hiểu không chỉ là học giỏi các môn học chính khóa. Nhân tài còn ở các lĩnh vực hoạt động xã hội, văn hóa, thể dục thể thao… Và tất nhiên muốn có nhân tài ngoài việc nhà trường đào tạo còn phụ thuộc vào gia đình, xã hội. Gia đình cần có thái độ tích cực đúng mực.

Diễn đàn “Học thật, thi thật, nhân tài thật” đã nhận được bài viết tham gia của các tác giả: Nguyễn Văn Lực (Khánh Hòa); Chung Thanh Huy, Thái Hoàng, Trần Văn Tám, Tú Nguyên, Trần Xuân Tiến, Đỗ Tuân Sắc, Tương Quan, Đỗ Ngô Trần (TP.HCM); Thu Hiền (Đà Nẵng); Thanh Nguyễn (Huế); Nguyễn Hoàng Chương (Lâm Đồng)…

Ôn thi môn Địa lí: Làm thế nào để lấy điểm tối đa?

Để đạt được điểm số cao ở môn Địa lí, giáo viên lưu ý học sinh cần rèn luyện thành thạo kĩ năng xem và trả lời câu hỏi Atlat. Bên cạnh đó, cố gắng lấy điểm ở câu hỏi nhận biết và thông hiểu.

Tô đậm những phần quan trọng

Thầy Hồ Ngọc Quang - Trường THPT DTNT huyện Đăk Hà (Kon Tum) cho biết, tổng thể sách giáo khoa Địa lí 12 được chia ra làm 4 phần: địa lí tự nhiên, địa lí dân cư, địa lí các ngành kinh tế và địa lí vùng kinh tế . Các phần này đều có mối liên hệ qua lại với nhau. Do đó, học sinh cần hệ thống kiến thức trong từng chủ đề, bài cụ thể.

Theo thầy Quang, sau khi đã hệ thống các bài học, có thể đi vào chi tiết từng bài. Đối với mỗi bài cũng có thể hệ thống lại xem có bao nhiêu nội dung chính, mỗi ý chính có bao nhiêu ý phụ...

Thầy Quang lưu ý học sinh kĩ năng Atlat chiếm tỉ lệ tương đối lớn trong bài thi. Ảnh: NVCC.

Để ghi nhớ kiến thức được lâu và sâu, học sinh có thể dùng bút màu tô đậm những phần quan trọng hoặc gạch dưới những ý chính. Làm theo nguyên tắc từ tổng thể đến chi tiết, từ khái quát đến cụ thể. Đây cũng là cách để nhớ mà không nhất thiết phải cầm SGK học, vừa không gây cảm giác nặng nề mà còn giúp các em hệ thống lại bài học.

Dạng câu hỏi nhận biết và thông hiểu sẽ có ở tất cả ở các bài học của lớp 12. Đây là mức độ mà học sinh, đặc biệt là bạn có học lực trung bình cần chú trọng nhằm nắm chắc kiến thức. Bởi, khả năng lấy điểm đối với dạng câu hỏi này là khá lớn.

Với dạng câu hỏi vận dụng, vận dụng cao, thầy Quang lưu ý học sinh trong quá trình học tập cần chú ý đến việc rèn luyện các kĩ năng quan sát, nhận xét, phân tích, so sánh, đánh giá các sự vật, hiện tượng địa lí... Từ đó giúp hình thành các năng lực cần thiết để bước vào cuộc sống lao động và học tập sau này.

Theo thầy Quang, đề thi có thể xuất hiện một số câu hỏi yêu cầu học sinh phải biết vận dụng tri thức địa lí đã học được trong nhà trường để giải thích các hiện tượng, sự vật của thực tiễn cuộc sống về tự nhiên, dân cư và môi trường... phù hợp với khả năng của học sinh. Đây là những câu hỏi rất thực tiễn.

Đồ hoạ: An Nhiên

Kĩ năng Atlat chiếm tỉ lệ tương đối lớn

Theo thầy Quang, trong kỳ thi tốt nghiệp THPT, câu hỏi sử dụng kĩ năng Atlat Địa lí Việt Nam chiếm tỉ lệ tương đối lớn. Đây là số điểm tương đối lớn và khả năng lấy điểm dễ dàng đối với các sĩ tử.

Do đó, thầy Quang lưu ý đối với dạng câu hỏi này học sinh cần đọc kĩ ký hiệu theo yêu cầu. Bởi trong Atlat Địa lí Việt Nam có phần ký hiệu riêng cho từng trang. Chính vì vậy, học sinh phải nắm chắc các ký hiệu chung về khoáng sản , nông nghiệp , công nghiệp , lâm ngư nghiệp...

Thầy Quang cũng nhắc nhở học sinh, tất cả những câu hỏi trắc nghiệm có yêu cầu trình bày về phân bố sản xuất hoặc yêu cầu nói rõ ngành đó ở đâu, vì sao ở đó... đều có thể dùng bản đồ của Atlat để trả lời. Các câu hỏi có yêu cầu trình bày tình hình phát triển sản xuất hoặc quá trình phát triển của ngành này hay ngành khác, học sinh cũng có thể tìm thấy một vài số liệu ở các biểu đồ trong Atlat.

Đối với các câu hỏi liên quan đến biểu đồ, thầy Quang cho hay, cũng có một số cách hỏi như chọn phương án đúng hoặc sai đối với 4 nhận xét đã có. Bên cạnh đó, sẽ có những câu hỏi xác định nội dung thể hiện, thực chất là tên của biểu đồ, hoặc xử lí số liệu từ biểu đồ.

Tương tự như làm việc với số liệu thống kê, để trả lời những câu hỏi dạng này, thầy Quang khuyên học sinh cần tiến hành quy trình chung với 3 bước.

Cụ thể, xem xét kĩ biểu đồ đã cho, như dạng biểu đồ, các số liệu ... Sau đó, tìm ra mối liên hệ hoặc quy luật giữa các đối tượng Địa lí được thể hiện trên biểu đồ. Từ đó, học sinh nhớ lại những kiến thức đã học và trả lời theo yêu cầu của câu hỏi.

Thầy Quang khuyên các sĩ tử nên rèn luyện việc khai thác biểu đồ có trong bản đồ của Atlat. Theo đó, đối với địa lí ngành kinh tế , thông thường mỗi bản đồ đều có từ 1 đến 2 biểu đồ (cột, đường, tròn...). Bên cạnh thể hiện sự tăng, giảm về giá trị tổng sản lượng, về diện tích đối với các ngành nông-lâm nghiệp của các ngành kinh tế. Chính vì vậy, học sinh cần biết cách khai thác biểu đồ trong các bài có liên quan để đỡ phải nhớ nhiều số liệu .

Trước khi bước vào kì thi, thầy Quang khuyên các sĩ tử bình tĩnh, tự tin, cố gắng hoàn thành tốt bài thi của mình.

"Thay vì học tủ, học vẹt các em nên hệ thống hoá lại từng phần kiến thức từ tổng thể đến chi tiết. Bởi đối với địa lí vùng kinh tế thì khối lượng kiến thức là khá nhiều. Nếu học sinh không có phương pháp cụ thể sẽ khó khăn trong quá trình ghi nhớ và áp dụng vào bài thi", thầy Quang chia sẻ.

Cũng theo thầy Quang, đối với bài thi trắc nghiệm, học sinh chỉ có điểm khi chọn được câu trả lời chính xác nhất. Do đó, khi làm bài các em cần bình tĩnh, chọn 1 đáp án chính xác duy nhất. Trong quá trình làm bài, các sĩ tử nên làm những câu hỏi dễ trước, câu khó sau.

Ôn thi mùa dịch: Giáo viên, phụ huynh, học sinh cùng hợp lực Ở thời điểm gấp rút chuẩn bị cho các kỳ thi quan trọng, dịch Covid-19 bùng phát khiến nhiều trường học phải thay đổi "chiến lược" ôn tập cho học sinh, đảm bảo vừa an toàn, vừa hiệu quả. Tiến tới các kỳ thi an toàn, hiệu quả. Hình thức dạy và ôn trực tuyến lại phát huy tác dụng, đòi hỏi cả...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Ông chú 40 trêu ghẹo cô gái 17 tuổi, bị phản ứng liền đập vỡ kính quán ăn00:57

Clip: Nam thanh niên bỗng dưng lao đầu xuống đường đúng lúc ô tô tới, cảnh tượng sau đó gây kinh hãi00:53

Hy hữu nam thanh niên nghi say thuốc lào ngã ra đường bị ô tô tông trúng00:53

Kinh hoàng khoảnh khắc ô tô lao vào nhà dân khi 2 ông cháu đang ngồi xem TV: Đoạn clip khiến nhiều người sợ hãi00:26

Pha sang đường vỏn vẹn 16 giây của chiếc xe máy khiến hàng loạt phương tiện chao đảo00:16

Mẹ đẻ ốm nhập viện, mẹ chồng của cô gái có hành động khiến ai cũng sững sờ01:01

Thách thức nhà vô địch thế giới, võ sĩ Trung Quốc bị đánh sưng mặt02:18

Nếu không có camera thì không phán được điều gì: Cứ bảo "cháu nó ở nhà ngoan lắm"!00:17

Sau vụ ồn ào Maybach, Lọ Lem flex luôn 16 tuổi kiếm hơn 1 tỷ, tự trả toàn bộ học phí ĐH RMIT02:06

Viral cảnh Lọ Lem "đập hộp" Maybach hơn 7 tỷ, gia đình MC Quyền Linh vừa xuất hiện đã gây "náo loạn"00:32

Video từ camera an ninh ghi lại khoảnh khắc tuổi thơ của một đứa trẻ sụp đổ00:17

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Còn nhiều băn khoăn về chứng nhận giỏi cấp tỉnh với học sinh điểm IELTS cao

13:01:46 21/12/2022

Việc Hà Tĩnh công nhận học sinh (HS) giỏi cấp tỉnh với HS có điểm IELTS cao đang được dư luận quan tâm. Nhiều giáo viên phổ thông và giảng viên dạy Ngoại ngữ thể hiện băn khoăn trước việc này

Việc thực hiện chương trình, SGK mới còn nhiều khó khăn

12:01:38 21/12/2022

Tiếp tục chương trình giám sát chuyên đề Việc thực hiện Nghị quyết số 88/2014/QH13 và Nghị quyết số 51/2017/QH14 của Quốc hội về đổi mới chương trình, SGK giáo dục phổ thông trên địa bàn tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu , sáng 20/12, Đoàn Đại biểu ...

Cấp phép tổ chức thi chứng chỉ HSK trở lại

11:01:38 21/12/2022

Theo thông báo mới của Bộ GD&ĐT chứng chỉ tiếng Trung (HSK) đã được cấp phép tổ chức duy nhất tại ĐH Thành Đông (Hải Dương)

Banner tìm hiểu ngày 22/12 của Trường ĐH Tôn Đức Thắng in hình lính Mỹ

10:45:40 21/12/2022

Trường ĐH Tôn Đức Thắng (TP.HCM) đang làm rõ trách nhiệm việc cơ sở ở Bảo Lộc đăng trên fanpage banner tìm hiểu truyền thống ngày 22/12 nhưng in hình lính Mỹ

Nhiều tỉnh cho học sinh nghỉ Tết hơn 10 ngày, Hà Nội lý giải nghỉ 8 ngày

10:36:43 21/12/2022

Lịch nghỉ tết của học sinh Hà Nội thiết kế theo quy định của Nhà nước. Nếu cho nghỉ thêm, hàng nghìn học sinh mầm non, tiểu học không ai trông nom vì bố mẹ vẫn phải đi làm

Trường ĐH Kiên Giang dự kiến tuyển hơn 1.600 chỉ tiêu năm 2023

10:01:37 21/12/2022

Năm 2023 Trường ĐH Kiên Giang tuyển sinh 22 ngành, trong đó có 2 ngành mới, dự kiến 1.675 chỉ tiêu. Trường ĐH Kiên Giang vừa tổ chức Hội nghị Tổng kết công tác tuyển sinh năm 2022 và đề ra các giải pháp, phương hướng để nâng cao hiệu qu...

Trường Đại học Hồng Đức nâng cao chất lượng đào tạo sinh viên ngành giáo dục mầm non

08:06:29 21/12/2022

Cùng với các ngành đào tạo khác, trong những năm qua, Trường Đại học (ĐH) Hồng Đức không ngừng đổi mới công tác quản lý, xây dựng và hoàn thiện nội dung chương trình đào tạo ngành giáo dục mầm non (GDMN) với mục tiêu đào tạo những giáo ...

Học sinh Hà Giang nghỉ Tết Quý Mão 12 ngày, từ 27 tháng Chạp

07:59:41 21/12/2022

UBND tỉnh Hà Giang quyết định cho học sinh trên toàn tỉnh bắt đầu nghỉ học từ ngày 18/1 đến hết ngày 29/1/2023. Ngày 19/12, Chủ tịch UBND tỉnh ban hành Quyết định số 2341/QĐ-UBND về việc cho trẻ mầm non, học sinh, sinh viên các cơ sở gi...

Nhiều tiết dạy sáng tạo tại hội thi giáo viên dạy giỏi Hà Nội

07:59:05 21/12/2022

Ngày 20/12, Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội tổ chức tổng kết hội thi giáo viên dạy giỏi thành phố cấp Trung học cơ sở năm học 2022-2023

Trường Đại học Kinh tế Quốc dân công bố Đề án tuyển sinh đại học năm 2023

07:58:36 21/12/2022

Chiều ngày 20.12, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân đã công bố Đề án tuyển sinh đại học năm 2023. Theo đó, nhà trường tuyển sinh 60 mã ngành/chương trình với 6200 chỉ tiêu đại học chính quy

Tuyển sinh 2023: Đại học Kinh tế Quốc dân công bố đề án tuyển sinh

07:57:38 21/12/2022

Năm 2023, Trường đại học Kinh tế Quốc dân giữ nguyên 4 phương thức tuyển sinh và có sự thay đổi về chỉ tiêu mỗi phương thức để phù hợp tình hình thực tế

Cần cẩn trọng lựa chọn nhân sự, ra đề thi

07:56:12 21/12/2022

Một kỳ thi học sinh giỏi được tổ chức tốn rất nhiều công sức, tâm huyết của nhiều nhà giáo, học sinh và tốn kém tiền bạc nhưng cũng là một hoạt động khuyến tài quan trọng của giáo dục địa phương. Vậy nên cấp tổ chức cần cẩn trọng trong ...