Điện ảnh Brazil cùng những điều thú vị có thể bạn chưa biết

Brazil không chỉ là đất nước của những vũ công samba, của thành phố Rio De Janeiro lừng danh hay nơi sản sinh ra những danh thủ bóng đá huyền thoại, Brazil cũng có nền điện ảnh của riêng họ và nó đang dần có sự chuyển mình đáng kể trong thời kỳ trở lại đây.

Thời kỳ hoàng kim của điện ảnh Brazil

Ngay từ khi anh em Lumière trình làng thước phim đầu tiên trên thế giới, điện ảnh Brazil đã hình thành từ rất sớm và giai đoạn 1908 – 1912 được coi là thời kỳ hoàng kim của điện ảnh Brazil, khi các nhà làm phim xứ samba hoàn toàn có thể đủ sức sản xuất hơn một trăm bộ phim mỗi năm.

Os Estranguladores (1908) của đạo diễn Francisco Marzullo được coi là bộ phim đầu tiên trong lịch sử điện ảnh Brazil có độ phổ biến rộng rãi cao với độ dài 40 phút. Các phim thời kỳ đó chủ yếu là phim câm và các nhà làm phim hay những người đam mê điện ảnh thường tự bỏ tiền để làm nên tác phẩm. Nhà nước Brazil có thái độ lạnh nhạt và không hề quan tới điện ảnh khi đó.

Phim Os Estranguladores

Rio và São Paulo là nơi hình thành các rạp chiếu đầu tiên. Còn có một hình thức chiếu phim thú vị khác hồi ấy là các diễn viên sẽ trốn sau màn hình và lồng tiếng hát trong khi chiếu.

Có hẳn một thể loại phim riêng dùng để chế nhạo Hollywood

Từ những năm 1920, Brazil nhập về chiếu và phát hành một số lượng phim lớn từ các nước Mỹ và châu Âu như Anh, Pháp, Đức và để điện ảnh Brazil có thể chống lại dòng chảy đó, không làm mất đi bản sắc riêng, một thể loại mới được gọi là “chachada” ra đời với mục đích chế nhạo phim của Hollywood và lối sống người phương Tây.

Một trong những bộ phim “chachada” tiêu biểu được cuốn sách Popular Cinema in Brazil nhắc tới là De Vento em Popa (1957) kể về con trai của một gia đình giàu có trở về từ Hoa Kỳ, nơi anh được cho là đang theo học vật lý hạt nhân, trong khi thực tế anh đã cống hiến hết mình cho nhạc pop mà người cha nghiêm khắc anh không hề hay biết. Có một chi tiết thú vị là ông hoàng nhạc rock Elvis Presley bị biến thành một nhân vật khác có cái tên đọc lái đi là Melvis Prestes.

De Vento em Popa (1957)

Cinema Novo

Những người muốn tìm hiểu về điện ảnh Brazil không thể không biết tới thể loại Cinema Novo, là một thể loại và phong trào làm phim được chú ý vì nhấn mạnh đến bình đẳng xã hội và chủ nghĩa trí thức đã nổi lên ở Brazil trong những năm 1960 và 1970.

Rạp chiếu phim Novo được thành lập để đối phó với tình trạng bất ổn về giai cấp và chủng tộc ở cả Brazil lẫn Hoa Kỳ. Phong trào Cinema Novo bị ảnh hưởng rất nhiều bởi chủ nghĩa Hiện thực Ý và Làn sóng mới của Pháp. Một số phim tiêu biểu cho phong trào này phải kể tới như Deus e o Diabo na Terra do Sol (1964) rồi How tasty was My little frenchman (1971). Đặc biệt How tasty was My little Frenchman có chủ đề khá man rợ, kể về một người lính Pháp vào những năm 1500 bị những người Tupinamba bản địa của Brazil bắt giữ và cuối cùng bị họ ăn thịt.

How tasty was My little frenchman (1971) có chủ đề khá man rợ

Phim hạng B

Có rất nhiều cách hiểu về phim hạng B ở Brazil, một là những bộ phim từ “thế giới ngầm” nói lên tiếng nói của các nhà làm phim thường không được công chúng biết tới rộng rãi, hai là những bộ khiêu dâm hoặc có đề tài hài đen tối về tình dục. Có một thời kỳ, các nhà làm phim hạng B còn được các chủ rạp chiếu ở Brazil tài trợ tiền làm phim.

Killed the Family and Went to the Movies là một trong những phim hạng B nổi tiếng khi đó

Thị trường phim Brazil hiện nay

Kể từ những năm 1970, số lượng rạp chiếu phim ở Brazil sụt giảm nghiêm trọng. Trong suốt những năm 1990, việc các rạp chiếu phim nhỏ đóng cửa trở nên phổ biến trong khi các rạp chiếu lớn thường được tìm thấy địa điểm ở các trung tâm mua sắm.

Sự gia tăng đáng kể về lượng khán giả đã được ghi nhận từ năm 2000 đến năm 2002 với 7 triệu khán giả, đến năm 2003 đã có 22 triệu khán giả đến rạp xem phim. Bởi vì những bộ phim này được thực hiện nhờ các luật khuyến khích được áp dụng vào những năm 1990 và số lượng người xem từ năm này sang năm khác có thể dao động đáng kể.

Luật khuyến khích cho phép các bộ phim của Brazil nhận được tài trợ từ các công ty. Với tư cách là nhà tài trợ, người bỏ tiền đầu tư được phép khấu trừ thuế. Một chỉ trích phổ biến là, thông qua hệ thống này mặc dù các bộ phim không còn bị kiểm soát trực tiếp bởi nhà nước, tuy nhiên chúng vẫn phải tuân theo sự chấp thuận của các nhà đầu từ, những người thận trọng về mặt nội dung mà họ muốn gắn thương hiệu của mình lên đó.

Ngay cả khi có kinh phí, vẫn có những lĩnh vực đòi hỏi một số khó khăn từ các nhà làm phim, chẳng hạn như phân phối, phát sóng trên truyền hình và phát hành DVD.

Thập niên 2010 cùng những bộ phim có lợi nhuận khổng lồ

Có một sự thật là, số lượng phim sản xuất ở Brazil thường có doanh thu ổn định và đem lại lợi nhuẩn khổng lồ từ thập niên 2010. Năm 2016, người ta đã thống kê 20 phim có doanh thu cao nhất kể từ năm 1995 – 2016, trong đó 10 bộ phim đầu tiên đều có doanh thu trên 10 triệu USD trở lên và hầu như đều được sản xuất từ năm 2010 trở đi, minh chứng cho thị trường phim ở Brazil vô cùng nhộn nhịp. Nội dung các phim đều rất đa dạng từ tâm lý, hành động, giả tưởng…

Elite Squad 2 thu về 32 triệu USD năm 2016

Phim Brazil tại Oscar

Phim Brazil khi đem tham dự Oscar thường để lại những ấn tượng hết sức khó phai, trong đó bộ phim huyền thoại City of God được các nhà phê bình nước ngoài không ngần ngại nhận xét, đây là phim hay nhất trong lịch sử điện ảnh Brazil. Do đạo diễn Fernando Meirelles và Katia Lund đồng thực hiện, bộ phim nhận được 4 đề cử Oscar năm 2004 và luôn nằm trong Top 30 phim hay nhất mọi thời đại trên trang web nổi tiếng IMDB từ đó tới nay. City of God mô tả cuộc sống đầy tăm tối của những đứa trẻ tại khu ổ chuột Rio De Janeiro.

Siêu phẩm City of God

Bên cạnh đó, không thể kể tới Kiss of the Spider Woman do Mỹ và Brazil hợp tác sản xuất, kể về sự đồng cảm của hai người đàn ông sống trong ngục tù, trong đó một người là tội phạm chính trị. Vào năm 2009, cây viết nổi tiếng James Bererdinelli thậm chí còn cho rằng Kiss of the Spider Woman xứng đáng được tôn vinh hơn cả bộ phim đoạt giải Oscar năm đó là Out of Africa.

Các liên hoan phim ở Brazil

Brazil cũng sở hữu một hệ thống liên hoan phim hết sức đồ sộ, nhằm có thể đưa điện ảnh nước họ lên một tầm cao mới. Liên hoan Phim quốc tế São Paulo được thành lập từ năm 1977 mà theo nhà làm phim Walter Salles nhận xét, đây không khác nào cuộc chiến liên miên chống lại kiểm duyệt, luật lệ tùy tiện và sự lãng quên văn hóa. Bên cạnh đó, còn có Liên hoan Phim Quốc tế Rio De Janeiro khai mạc lần đầu tiên vào năm 1999 hay Brasilia Film Festival – Liên hoan phim được coi là lâu đời nhất bắt đầu từ năm 1965.