Đề thi và gợi ý đáp án môn Ngữ Văn kỳ thi Tốt nghiệp THPT 2021 đợt 1

Đề thi Ngữ Văn năm nay nhắc đến tác phẩm Bí mật của nước, Sóng của Xuân Quỳnh.

Sáng nay (7/7), các thí sinh dự thi đợt 1 Kỳ thi Tốt nghiệp THPT 2021 đã hoàn thành bài thi Ngữ Văn với thời gian làm bài là 120 phút. Chiều nay, các thí sinh sẽ thi Toán với hình thức trắc nghiệm, thời gian làm bài 90 phút.

Dưới đây là đề thi Ngữ Văn và gợi ý đáp án để các sĩ tử tham khảo.

ĐỀ NGỮ VĂN

GỢI Ý ĐÁP ÁN

Bài giải môn Ngữ văn do thạc sĩ Phạm Thị Thanh Nga và thạc sĩ Nguyễn Phú Hải, giáo viên THCS&THPT Lương Thế Vinh, Hà Nội, thực hiện. (Nguồn: Zing.vn)

Phần I: Đọc hiểu

Câu 1: Sự ra đời của dòng sông diễn ra như sau: “Từ những kẽ hở trên mặt đất, nước trào lên mát lạnh và trong lành. Từ một dòng nước nhỏ, nước hòa với nước tươi mát rơi từ trên trời và nước thấm vào đất để tạo nên một dòng suối nhỏ cứ chảy mãi xuống cho tới khi một dòng song ra đời”.

Câu 2. Món quà tặng là những vùng châu thổ màu mỡ này hình thành nên những vùng nông nghiệp vĩ đại nhất trên thế giới.

Câu 3: Dòng chảy của nước và cuộc sống con người có mối quan hệ mật thiết với nhau.

Dòng chảy của nước gắn bó mật thiết với đời cuộc sống con người: Chứng kiến lũ trẻ chơi đùa trong công viên, chứng kiến người cha cùng cậu con trai nhỏ chơi bắt bóng.

Câu 4: Bài học: Hành trình từ sông ra biển của nước là hành trình dài, đầy gian khổ, từ đó rút ra bài học về lẽ sống:

- Bài học số 1: Sống phải biết cống hiến

- Bài học số 2: Sống phải có khát vọng, ước mơ, hoài bão, lý tưởng cao đẹp

- Bài học số 3: Cuộc sống cần có trải nghiệm, vì thế con người cần dũng cảm đối diện với khó khăn, thử thách để vượt qua nó.

Phần II: Làm văn

Câu 1: Đề nghị luận xã hội về sự cống hiến

- Cống hiến là đóng góp những phần cao quý của mình cho sự nghiệp chung

- Cống hiến có thể biểu hiện qua những đóng góp về mặt vật chất và tinh thần. Sự cống hiến không chỉ biểu hiện ở những điều lớn lao, mà còn ở những điều bé nhỏ, giản đơn trong cuộc sống

- Sống cống hiến là điều hết sức cần thiết, bởi vì nó sẽ giúp cho mỗi người trở nên vị tha, bao dung, giúp cho xã hội tiến bộ, phát triển hơn. Sống cống hiến cũng góp phần hàn gắn, gắn kết các mối quan hệ trong gia đình, xã hội. Người cống hiến cho xã hội sẽ được những người xung quanh nể trọng, đánh giá cao. Chính sự cống hiến là động lực, điểm tựa để thôi thúc con người vượt qua khó khăn trở ngại, những thử thách thăng trầm trong cuộc sống để phục vụ cho cộng đồng, xã hội

- Phê phán những lối sống ích kỷ, tầm thường, đề cao lợi ích cá nhân mà bỏ qua lợi ích tập thể, cộng đồng

- Tuy nhiên, con người cần biết xử lý hài hòa mối quan hệ giữa cái riêng và cái chung, giữa quyền lợi cá nhân và lợi ích tập thể

- Để có thể cống hiến, mỗi người cần xác lập cho mình lý tưởng, mục tiêu, lối sống lành mạnh, cao đẹp, đúng đắn, văn minh, cần bồi dưỡng đời sống tâm hồn, tình cảm trong sáng, vô tư, chân thành, và cũng cần có kỹ năng sống để sự cống hiến thực sự có ý nghĩa, trở thành nghĩa cử cao đẹp

- Học sinh liên hệ bản thân, rút ra bài học về nhận thức và hành động

Câu 2: Đảm bảo xác định đúng vấn đề cần nghị luận:

- Cảm nhận về đoạn thơ

- Từ đó, nhận xét về vẻ đẹp nữ tính trong thơ Xuân Quỳnh

Triển khai vấn đề nghị luận:

- Giới thiệu tác giả, tác phẩm, vị trí xuất xứ của đoạn trích

Tác giả Xuân Quỳnh: Là nhà thơ tiêu biểu của thế hệ các nhà thơ trẻ trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ. Thơ bà là tiếng lòng của tâm hồn phụ nữ giàu lòng trắc ẩn, luôn da diết trong khát vọng về tình yêu và hạnh phúc đời thường.

Tác phẩm: Hoàn cảnh ra đời: “Sóng” được sáng tác năm 1967, trong chuyến đi thực tế về vùng biển Diêm Điền, Thái Binh, khi cuộc kháng chiến chống Mỹ đang diễn ra gian khổ, ác liệt. Bài thơ được in trong tập thơ “Hoa dọc chiến hào”.

Vị trí xuất xứ bài thơ

Phân tích nội dung:

Khổ thơ: “Trước muôn trùng sóng bể/ Em nghĩ về anh, em/ Em nghĩ về biển lớn/ Từ khi nào sóng lên”

Nội dung: Nhân vật trữ tình “em” suy nghĩ về nguồn gốc của “Sóng” cũng là đi tìm nguồn gốc về tình yêu.

“Sóng bắt đầu từ gió/ Gió bắt đầu từ đâu? Em cũng không biết nữa/ Khi nào ta yêu nhau”.

Nguồn gốc của “Sóng”: Bắt đầu từ gió

Nguồn gốc của tình yêu: Không thể lý giải được

“Con sóng dưới lòng sâu/ Con sóng trên mặt nước/ Ôi con sóng nhớ bờ/ Ngày đêm không ngủ được/ Lòng em nhớ đến anh/ Cả trong mơ còn thức”.

Bộc lộ nỗi nhớ

Nỗi nhớ bao trùm cả không gian, thời gian: “lòng sâu – mặt nước, ngày – đêm”.

Nỗi nhớ thường trực, không chỉ tồn tại khi thức mà cả khi ngủ, len lỏi cả vào trong mơ, trong tiềm thức (“cả trong mơ còn thức”).

Cách nói cường điệu nhưng đúng và chân thành biểu hiện nỗi nhớ một tình yêu mãnh liệt (“Ngày đêm không ngủ được”).

Mượn hình tượng sóng để nói lên nỗi nhớ vẫn chưa đủ, chưa thỏa, nhà thơ trực tiếp bộc lộ nỗi nhớ của mình (“Lòng em nhớ đến anh”)

Như vậy, qua hình tượng sóng, nhân vật trữ tình bộc lộ nỗi nhớ: da diết, khắc khoải; bao trùm lên không gian, thời gian; hiện hữu trong ý thức lẫn tiềm thức.