Dế cơm rang muối

Ẩm thực của đồng bào Ê Đê ( Tây Nguyên) là sự hòa trộn tinh tế của thảo dược, gia vị và thực phẩm tươi sống với cách nấu nướng đặc biệt. Mỗi món ăn hay toàn thể bữa ăn đều có sự phối trộn tinh tế giữa vị cay, chua, và đắng.

Với món dế cơm rang muối, để có được những chú dế cơm to, béo, màu nâu vàng óng…, người Êđê thường đi bắt dế vào khoảng tháng 10 hằng năm (đầu vụ thu hoạch lúa). Để bắt được dế cần phải có “mồi nhử” là những chú kiến lửa (loại to) được bỏ đói nhiều ngày.

Một thanh niên Ê Đê cho hay: Khi gặt xong ruộng lúa của gia đình, họ sẽ lần tìm những hang dế sau đó thả kiến lửa vào hang. Do kiến lửa bị bỏ đói nên vội vàng đi xuống hang để đi tìm thức ăn. Khi phát hiện ra dế cơm, kiến lửa sẽ cắn, đốt và dồn chú dế chạy ra ngoài miệng hang. Lúc này, người đi bắt dế phải nhanh tay chộp lấy chú dế bỏ vào bao.

Anh này cũng chỉ ra cách nhận dạng hang dế cơm. Theo đó, hang dế cơm nhìn vào dễ biết, bên cạnh miệng hang là một đống đất nhuyễn lớn gần bằng miệng chén được nó đùn lên. Hang được đào gần các gốc cây hay bụi cỏ nên nếu ta không quan sát kỹ cũng khó phát hiện ra được, vì cứ ngỡ đó là cục đất bình thường như trăm nghìn cục đất khác.

Dế cơm là giống dế to gấp 3 lần dế ta và dế thái, chính vì to như thế nên người ta có thể nhét đậu phộng vào trong bụng dế cơm, làm cho dế cơm có hương vị đậm đà và ngon hơn các loại dế khác. Những chú dế cơm béo ngậy được làm sạch, bỏ chân; sau đó được cho vào chảo gang rang lên đến khi dế chuyển sang màu vàng, có mùi thơm. Tiếp đó, dế được vớt ra rồi giã nhuyễn cùng muối, lá hành, gừng, hẹ… Món này có thể ăn không, hoặc ăn với cơm và dùng để chấm… đều được. Khi ăn có vị beo béo, mằn mặn, cay và bùi bùi rất đặc trưng.