Dạy văn hóa trong trường nghề: Sớm gỡ vướng cho người học

Nhìn từ câu chuyện 325 học viên Học viện Múa Việt Nam đang bơ vơ trước ngưỡng cửa vào đời vì thiếu hầu hết các bằng cấp cơ bản là bằng tốt nghiệp THCS và THPT, nhiều chuyên gia cho rằng đây là bài học về sự minh bạch trong đề án tuyển sinh của các nhà trường.

Câu chuyện dạy văn hóa trong các trường nghề, trường đặc thù cũng cần được xem xét một cách kỹ lưỡng để đảm bảo cao nhất quyền lợi của người học.

Nữ sinh trường múa.

Gỡ nhưng chưa hết vướng

Bộ GDĐT đã có văn bản đồng ý để Học viện Múa Việt Nam được in phôi bằng và in bằng tốt nghiệp theo quy định hiện hành, đồng ý để Học viện này cấp giấy chứng nhận hoàn thành khối lượng kiến thức văn hóa THPT trong trường hợp học sinh (HS) đã hoàn thành chương trình theo quy định của Bộ GDĐT. Tuy nhiên, đối với bằng tốt nghiệp THCS và THPT, văn bản này không đề cập tới.

Theo ông Nguyễn Hữu Độ- Thứ trưởng Bộ GDĐT, nội dung học văn hóa của Học viện Múa là một chương trình tích hợp nên không tương đương với chương trình phổ thông. Do đó, muốn xét tốt nghiệp THCS, các em phải được học bổ sung đủ khối lượng kiến thức đã được quy định.

“Phải rà soát xem chương trình học của các em, trên cơ sở đó mới làm việc với phòng GDĐT để tổ chức xét được. Để giải quyết, phải kết hợp với các trung tâm giáo dục thường xuyên để tổ chức học tập và cho học viên tham dự kỳ thi cuối năm. Bởi bản chất khối lượng kiến thức văn hóa các học viên học hiện nay là chưa đủ”, ông Độ nói.

Với trường hợp học sinh có nhu cầu được cấp bằng tốt nghiệp THPT cũng vậy, theo ông Độ, các em cần phải được học đủ khối lượng kiến thức chương trình THPT, phải tham dự kỳ thi tốt nghiệp chung với học sinh THPT của cả nước trước khi tính đến việc được cấp bằng.

Vì vậy, ông Độ góp ý, phụ huynh nên đề xuất với Học viện Múa Việt Nam để kiến nghị lên Bộ VHTTDL. Khi Bộ VHTTDL làm việc và đề xuất với Bộ GDĐT, từ đó Bộ GDĐT mới có thể cho ý kiến. Ông Độ cho hay, vấn đề này có thể giải quyết theo hướng rà soát, xem xét khối lượng kiến thức văn hóa mà học viên Học viện Múa Việt Nam đã được học (theo đề án đào tạo mà Bộ VHTTDL đã phê duyệt thông qua Quyết định 92/2004/QĐ-BVHTT).

Trước đó, ông Lê Anh Tuấn- Vụ trưởng Vụ Đào tạo, Bộ VHTTDL cho biết vướng mắc về bằng tốt nghiệp THCS và THPT nằm ngoài phạm vi xử lý của Học viện Múa, cũng như của Bộ VHTTDL. “Cái này là lỗi của Học viện Múa khi tuyển sinh đã không truyền thông đầy đủ tới phụ huynh HS, khiến các phụ huynh ngộ nhận. Khi theo học các chương trình đào tạo đặc thù, học viên chỉ có thể tiếp tục học cao hơn trong lĩnh vực chuyên môn đặc thù. Còn muốn rẽ sang các ngành khác thì học viên phải tự bổ túc thêm các kiến thức văn hóa để đủ điều kiện đầu vào các ngành khác đó”, ông Tuấn nói.

Cần sự minh bạch

Lỗi lịch sử để lại, lỗi kỹ thuật… là những cụm từ được lãnh đạo Học viện Múa sử dụng nhiều khi nhắc tới vụ việc 325 HS “kêu cứu”. Bản chất của vụ việc này, theo TS Hoàng Ngọc Vinh, nguyên Vụ trưởng Vụ Giáo dục chuyên nghiệp (Bộ GDĐT) chính là vì thiếu sự minh bạch trong đề án tuyển sinh. Nhà trường mập mờ không thông báo rõ ràng hệ trung cấp chuyên nghiệp của nhà trường không bao gồm cấp bằng THCS. Còn phụ huynh, vì không tìm hiểu kỹ và thấy nhà trường vẫn dạy văn hóa vào buổi chiều (sáng học chuyên môn) nên lầm tưởng…

Không phải phụ huynh nào cũng am hiểu các kiến thức về pháp luật, về giáo dục nên sau ngần ấy năm học, nhà trường mới thông báo rằng việc đào tạo văn hóa trong Học viện Múa là “rất đặc thù” và thường “ít ai vào đây để học văn hóa” quả thật gây sốc cho nhiều người.

Nhà trường rất rõ rằng việc trường không phải cơ sở được quyền cấp bằng THCS và THPT nhưng vẫn đào tạo văn hóa mà không liên kết với bất cứ đơn vị nào khác, không đăng ký với phòng GDĐT quận Cầu Giấy (nơi trường đặt trụ sở đào tạo) thì việc đào tạo này ai quản lý, ai giám sát?

Từ sự việc này, TS Hoàng Ngọc Vinh cho rằng việc dạy kiến thức văn hóa dù ở cơ sở đào tạo nào vẫn phải quy về một mối là Bộ GDĐT quản lý để không chỉ thống nhất về mặt văn bằng chứng chỉ mà còn đảm bảo công bằng giữa các HS. Điều này cũng phù hợp với quy định của Luật Giáo dục 2019.

Lấy ví dụ việc học các môn văn hóa (còn gọi là các môn khoa học ứng dụng) trong cơ sở giáo dục nghề nghiệp, TS Vinh cho rằng nhằm để phục vụ cho việc học kỹ năng nghề nghiệp. Tuy nhiên, nếu muốn lấy bằng tốt nghiệp THPT thì phải đảm bảo khối lượng kiến thức THPT như tất cả HS học trong các trường phổ thông, hoặc chương trình GDTX tại các Trung tâm GDTX, tức là phải học thêm một số môn học nữa chứ không thể học chương trình ít môn hơn mà vẫn có thể được công nhận như các HS đã hoàn thành 3 năm học THPT.

Còn để lấy bằng tốt nghiệp THPT, phải thêm điều kiện vượt qua kỳ thi tốt nghiệp THPT theo quy định của Luật Giáo dục 2019. Chuẩn hóa văn bằng THPT là nhằm giữ chất lượng giáo dục phổ thông. Đồng thời nâng cao chất lượng nguồn nhân lực 10-15 năm sau cho đất nước khi nền kinh tế số phát triển.

Tương tự, như vậy, với việc dạy văn hóa trong các ngôi trường đặc thù như trường xiếc, trường múa…, Luật Giáo dục quy định các trường chỉ dạy một lượng các môn học văn hóa do Bộ GDĐT quy định để hoàn thành chương trình và cấp chứng chỉ hoàn thành chương trình văn hóa.

Còn nếu cấp bằng THPT thì phải thi và ngành giáo dục phải kiểm soát toàn bộ chương trình, chuẩn đầu ra, các điều kiện đảm bảo chất lượng (giáo viên, cơ sở vật chất, thanh tra kiểm tra…), chịu sự chi phối của các quy chế do Bộ GDĐT ban hành và chương trình học nặng hơn nhiều.

Phương án hợp lý nhất là nhà trường phối hợp với các trung tâm giáo dục thường xuyên khác trên địa bàn để dạy văn hóa để HS không phải đi xa, không phải sắp xếp lịch học cho phù hợp với việc học văn hóa 1 nơi, học chuyên môn 1 nơi sẽ rất vất vả, nhất là với HS còn nhỏ tuổi.