Đau xót: Chôm chôm chín nhưng không ai mua vì trái bé như cái kẹo, sầu riêng như nắm tay
Đã tới ngày thu hoạch nhưng vườn chôm chôm của bà Nguyễn Thị Anh Châu ngụ ấp Tân Đông, xã Tân Phú, huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre vẫn không thấy ai đến mua.
Trao đổi với phóng viên Dân Việt, bà Châu cho biết, gia đình có 3 công (3.000m2) đất vườn trồng chôm chôm và bưởi. Tuy nhiên, cả hai loại cây này đã thiệt hại nặng do nước mặn xâm nhập vào.
Bà Châu bên vườn chôm chôm không bán được đồng nào của mình
“Chỉ riêng vụ này, tôi đầu tư vào 30 triệu đồng để chăm sóc vườn cây nhưng giờ thất trắng, bưởi thì ra trái rất ít, những trái này đều bị rụng. Chôm chôm tỷ lệ đậu trái rất ít, số trái này cũng không lớn nổi” – bà Châu buồn rầu nói.
Chôm chôm mùa hạn mặn không đạt chất lượng trái
Theo bà Châu, trước đây, bình thường chôm chôm Java đang trồng có thể đạt trọng lượng 28 trái/kg nhưng hiện nay 60 trái vẫn không đạt 1 kg. Ngoài nhẹ cân, loại chôm chôm mùa hạn mặn này còn ít cơm, bị chua và không có nước bên trong trái.
Cảnh tượng cây chôm chôm bị héo lá, chết cây khi bị nước mặn xâm nhập
Cũng theo bà Châu, trước đó, để cứu vườn cây ăn trái của mình, bà đã đổi nước ngọt về tưới nhưng không thành công. Do trái nhỏ và không ngon nên không thương lái nào đến mua.
Nhiều hộ dân đã đốn bỏ chôm chôm
Rất dễ thấy cảnh tượng dân đốn bỏ vườn chôm chôm tại xã Tân Phú, huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre
Bà Châu chia sẻ: “Do không ai mua nên tôi chỉ còn cách để trái chín trên cây rồi tự rụng xuống đất, sau đó tôi mới tiến hành tỉa cành, chăm sóc dưỡng lại. Không riêng vườn tôi, rất nhiều nhà vườn trong xã này cũng gặp tình trạng tương tự. Nhớ giờ này, các năm trước, tôi thu được khoảng 35 triệu đồng từ vụ trái chôm chôm, còn bưởi tháng nào bán cũng được từ 4-5 triệu đồng”.
Video đang HOT
Vườn sầu riêng 4.000m2 của ông Tuân cũng bị thiệt hại 100% do nước mặn xâm nhập
Ông Tuân bên vườn sầu riêng bị thiệt hại do nước mặn gây ra
Ông Nguyễn Văn Tuân ngụ ở ấp Mỹ Phú (xã Tân Phú, huyện Châu Thành) thì cho hay, 4.000m2 sầu riêng của ông cũng đã chết hết cây, không còn trái nào, ước tổng thiệt hại khoảng 120 triệu đồng. Nguyên nhân là nước mặn xâm nhập, không còn nước tưới.
Ông Tuân cho biết, sẽ cải tạo lại vườn sầu riêng để trồng bưởi trong thời gian tới
Vườn cây sầu riêng của ông Tuân bị thiệt hại 100%
Theo bà Hồ Thị Ngọc Cầm – Chủ tịch Hội Phụ nữ xã Tân Phú, thống kê cho thấy, có khoảng 90% diện tích của hơn 2.000 ha đất nông nghiệp của xã trồng chôm chôm và sầu riêng bị thiệt hại do hạn mặn.
Rất nhiều diện tích sầu riêng ở xã Tân Phú bị thiệt hại
“Trong đó, chôm chôm giảm nặng năng suất, thương lái không mua, còn sầu siêng thì đỡ hơn, bán được từ 5.000 đồng/kg đối với cây không còn lá (do tác động của nước mặn – PV), những cây còn lá thì bán được với giá từ 10.000 – 35.000 đồng/kg (tuỳ cây có lá nhiều hay ít)” – bà Cầm nói.
Thứ trưởng Bộ NNPTNT Nguyễn Hoàng Hiệp: Thành công nhờ dự báo đúng, chỉ đạo sớm
"Mùa hạn mặn 2019-2020 xảy ra tại ĐBSCL lớn nhất và kéo dài nhất từ trước đến nay.
Tuy nhiên, do chúng ta dự báo sớm, đúng và chủ động các giải pháp nên thiệt hại đã giảm ở mức tốt nhất có thể"- Thứ trưởng Bộ NNPTNT Nguyễn Hoàng Hiệp trả lời về công tác phòng chống thiên tai, hạn mặn.
Hoàn toàn chủ động
Thứ trưởng Bộ NNPTNT Nguyễn Hoàng Hiệp.
Theo dự báo tới cuối tháng 4, hạn mặn tại ĐBSCL sẽ kết thúc, nhưng thực tế cho thấy đến nay vẫn còn hạn mặn. Thứ trưởng có thể cho biết sự bất thường này gây tác động như thế nào tới sản xuất nông nghiệp?
- Qua nghiên cứu, chúng tôi nhận thấy hạn mặn năm nay có 3 đặc điểm chính: Đến sớm so với trung bình nhiều năm hơn 1 tháng; vào rất sâu, trung bình tới 70km; rút chậm. Bình thường giữa tháng 4 là hết mặn nhưng năm nay, dự báo phải giữa tháng 5, khi có mưa thượng nguồn về mới giảm hạn mặn. Đây là những điểm bất thường.
Tuy nhiên, với những kinh nghiệm đúc rút được trong mùa hạn mặn năm 2016, năm nay chúng ta hoàn toàn chủ động, dự báo đúng và sớm. Ngay từ tháng 9/2019 đã bắt đầu triển khai một loạt giải pháp phòng chống hạn mặn với sự chủ động cao nhất. Trong đó, ở 8 tỉnh ven biển đã đẩy vụ lúa đông xuân lên sớm từ nửa tháng tới 1 tháng, do đó thiệt hại đã giảm thấp nhất có thể.
Ước tính tổng diện tích lúa bị giảm năng suất từ 30-70% khoảng gần 60.000ha; trong đó một số diện tích mất 100% không cho thu hoạch. Riêng diện tích cây ăn trái gần như không bị ảnh hưởng. Có khoảng 60.000 hộ dân bị thiếu nước nhưng không đến mức không có nước sạch sử dụng. Nước cho sản xuất nông nghiệp có xáo trộn, nhưng do người dân đã chủ động tích nước nên thiệt hại không quá lớn.
Theo Bộ NNPTNT, thiệt hại do hạn mặn năm nay đã được giảm xuống đến mức thấp nhất nhờ dự báo và chỉ đạo sớm.
Mức độ thiệt hại của năm nay so với mùa hạn mặn 2015-2016 là rất thấp. Đó là do khách quan, hay do đã có giải pháp ứng phó tốt, thưa Thứ trưởng?
- Đúng vậy, đó là do chúng ta đã đúc kết được nhiều bài học quý khi xác định phải tìm cách thích ứng, sống chung với hạn mặn, biến đổi khí hậu (BĐKH). Thứ nhất là bài học chủ động. BĐKH và tính dị thường của thời tiết chắc chắn ngày càng khó dự báo, nếu không chủ động thì không thể ứng phó. Dự báo sớm thì mới có giải pháp hiệu quả.
Thứ 2, bên cạnh sự chủ động của người dân, chính quyền thì phải kết hợp nhiều giải pháp công trình, phi công trình; giải pháp ngắn hạn và dài hạn. Đây là bài học lớn, thực tế từ hạn mặn năm nay có thể thấy nhờ đẩy nhanh tiến độ hoàn thành các công trình hạn mặn, đưa vào sử dụng mà sự ảnh hưởng đã giảm rõ rệt.
Cùng với chủ động, có dự báo sớm, hiện nay hầu như tỉnh nào trong vùng cũng có đập tạm ngăn mặn, ví dụ như ở Kiên Giang đầu tư mấy chục tỷ đồng để làm 197 đập tạm. Trước khi nước mặn đến các đập tạm này đã tích được nước ngọt, do đó cơ bản Kiên Giang không có hộ dân bị thiếu nước ngọt.
Ông vừa nói chúng ta có cả giải pháp ngắn hạn và dài hạn, vậy đến khi nào thì ĐBSCL kiểm soát được hạn mặn?
- Hiện Bộ NNPTNT đang đầu tư 11 công trình chống hạn mặn, trong đó 5 công trình đã đưa vào sử dụng sớm hơn dự kiến từ 5 - 14 tháng, còn lại giai đoạn 2 sẽ đẩy mạnh xây dựng các công trình còn lại, ưu tiên trước hệ thống công trình Cái Lớn, Cái Bé để điều tiết hạn mặn cho toàn bộ phần Hậu Giang, Tiền Giang, với khoảng 1 triệu ha cây ăn trái được bảo vệ.
Với những vùng cần mặn, chúng ta cũng có thể pha loãng để nuôi tôm, vì nước quá mặn tôm cũng không sống được, hết mùa mặn thì chúng ta lại trồng lúa. Riêng với bán đảo Cà Mau, bằng mọi giải pháp phải chuyển được nước ngọt cho vùng này. Hiện Cà Mau là nơi gặp nhiều khó khăn do chưa chủ động được nước ngọt.
Với các giải pháp điều tiết nguồn nước hợp lý, cố gắng năm 2025 sẽ khắc phục cơ bản tình trạng hạn mặn; phấn đấu đến năm 2030 giải quyết được vấn đề này.
Tinh thần 4 tại chỗ
Các chuyên gia cho rằng, một trong những nguyên nhân khiến hạn mặn ngày càng khốc liệt là do vùng thượng nguồn tích nước. Vậy theo Thứ trưởng, chiến lược sử dụng nước cho khu vực này cần ưu tiên giải pháp gì?
- Câu chuyện này chúng ta đã bàn đến từ lâu, và đã tới lúc phải đặt ra bài toán về an ninh nguồn nước. Đây là an ninh phi truyền thống, có không ít cuộc chiến xảy ra trên thế giới bắt nguồn từ nguồn nước.
Trong đó có 2 vấn đề, đó là chủ động đảm bảo cân đối và nước không bị ô nhiễm. Với ĐBSCL, 1 năm lượng nước về khoảng 350 tỷ m3, trong đó 2/3 từ sông Mekong, 1/3 từ nước mưa... Trong khi nhu cầu nước trong 1 năm của vùng này chỉ khoảng 20 tỷ m3, vậy tại sao lại để thiếu nước?
Chuyện tưởng như vô lý này có nguyên do từ hiện tượng thời tiết cực đoan. Ngay từ đầu nguồn sông Mekong năm nay cũng ít mưa, nước thượng nguồn cũng bị hạn chế; cộng với BĐKH, nước biển dâng cao khiến mặn vào sâu trong đất liền và không rút ra được.
Chúng ta có lo lắng về dòng chảy bởi các hồ thủy điện, nhưng đáng lo nhất chính là vấn đề chuyển nước. Các nước thượng nguồn sẽ tăng lấy nước về cho sản xuất. Khi đó, lượng nước về đồng bằng sẽ giảm. Nguy cơ lớn nhất chính là sạt lở, do lượng phù sa bị giữ lại ở thượng nguồn. Chưa kể, thuỷ điện tích nước sẽ giữ lại lượng thuỷ sản, thuỷ sinh, gây mất cân bằng sinh thái".
Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp
Hiện đã vào mùa mưa bão, vậy trong những tháng còn lại của năm, Bộ NNPTNT đã có giải pháp gì chuẩn bị ứng phó với BĐKH, thiên tai có thể xảy ra?
- Từ 15-22/5, Bộ NNPTNT sẽ triển khai tuần lễ phòng chống thiên tai. Tuy nhiên, do năm nay có dịch Covid-19 nên chúng tôi đã đề nghị các địa phương có hình thức tổ chức tuần lễ hiệu quả, thiết thực, với chủ đề: Phòng chống thiên tai chủ động từ cấp xã, trên tinh thần 4 tại chỗ là hiệu quả nhất, lấy lực lượng xung kích cơ sở làm mục tiêu chính.
Chứng kiến từ đầu năm 2020 đến nay thì các hiện tượng cực đoan còn dày đặc hơn năm 2019. Điều chúng tôi muốn nói, đó là yếu tố dị thường cực đoan của thời tiết ngày càng rõ. Đó chính là BĐKH.
Để phòng chống thiên tai trong bối cảnh BĐKH, thời tiết dị thường đó, chủ trương chung là đề nghị địa phương nâng cao tính chủ động thì sẽ thành công. Năm nay, cũng là lần đầu tiên Ban Bí thư ban hành chỉ thị về phòng chống thiên tai, yêu cầu toàn bộ hệ thống chính trị cùng vào cuộc, tránh chủ quan lơ là lại xảy ra những chuyện giá như...
Chủ đề năm nay là nâng cao tinh thần xung kích ở địa phương, nhưng một số nơi chưa thống nhất mô hình, vậy Bộ điều hành phối hợp thế nào để phòng chống thiên tai hiệu quả?
- Lực lượng phòng chống thiên tai hiện chưa đồng đều, nhiều địa phương có tên nhưng không có người làm. Kể cả ở những chỗ có đủ lực lượng thì cũng chưa có đủ trang thiết bị, chưa được trang bị kỹ năng. Dù Luật Phòng chống thiên tai đã có, nhưng chúng tôi vẫn xác định chỉ đạo lực lượng tại chỗ là chính, kết hợp với lực lượng vũ trang. Đây chính là lực lượng xung kích, đảm bảo tiêu chí tức thời để thích ứng với các tình huống bất ngờ xảy ra.
Xin cảm ơn Thứ trưởng!
Mừng quá! 6.000 hộ dân vùng hạn mặn tỉnh Bến Tre được dùng nước ngọt Để giúp nông dân ứng phó với hạn mặn, phòng bệnh Covid -19, trong đó có người dân tỉnh Bến Tre, mới đây tổ chức Đông Tây Hội Ngộ viện trợ hơn 1,5 tỷ đồng để lắp đặt Hệ thống lọc nước mặn RO. Sáng nay, Tổ chức Đông Tây Hội Ngộ phối hợp với Bộ Nông Nghiệp và Phát triển Nông thôn...