Đào tạo GV môn học mới: Trường sư phạm chuẩn bị thế nào?
Hai ngành mới được tuyển sinh tại các cơ sở đào tạo GV trong cả nước đáp ứng nhu cầu về đội ngũ giảng dạy 2 môn học tích hợp (KHTN, Lịch sử và Địa lí) khi triển khai CTGDPT 2018 với lớp 6, từ năm học 2021 – 2022.
Một tiết học ở Trường THCS Trần Cao Vân (TP Huế). Ảnh minh họa
Triệt để đổi mới trong đào tạo
PGS.TS Nguyễn Chí Thành – Trưởng khoa Sư phạm, Trường ĐH Giáo dục (ĐHQG Hà Nội) cho biết: Trường ĐH Giáo dục đã mở chương trình đào tạo giáo viên ngành Khoa học tự nhiên (bậc THCS) và đón nhận sinh viên từ năm học 2019 – 2020. Tiếp đó, năm học 2020 – 2021, nhà trường triển khai mô hình đào tạo giáo viên ngành Lịch sử và Địa lí.
Giáo viên Lịch sử và Địa lí cũng như Khoa học tự nhiên được đào tạo tại Trường ĐH Giáo dục theo hướng tích hợp, ứng dụng triệt để công nghệ thông tin, với hình thức dạy học kết hợp Blended Learning thông qua Hệ thống giáo dục trực tuyến Moodle, triển khai thực địa trải nghiệm.
Sinh viên tốt nghiệp có thể bắt tay ngay vào công việc giảng dạy ở các trường phổ thông mà không phải trải qua thời gian thử việc. Ở đó, giảng viên luôn định hướng để người học nắm bắt được tri thức, tự làm chủ tri thức của mình và được đánh giá bằng năng lực thực sự. Nơi đây, sinh viên nắm bắt được tương lai và nhận định rõ mục tiêu phấn đấu của mình.
Cũng theo PGS Nguyễn Chí Thành, các chương trình đào tạo cử nhân này hoàn toàn mới ở Việt Nam, được cập nhật phù hợp với tình hình trong nước và có tham khảo chương trình tiên tiến của nước ngoài. Việc này đã và đang tạo nên những hiệu ứng tích cực trong đổi mới đào tạo giáo viên, đáp ứng các yêu cầu của xã hội, sự phát triển của khoa học kĩ thuật như công nghệ 4.0, góp phần triển khai thành công Chương trình giáo dục phổ thông 2018.
Luật Giáo dục 2019 đặt ra yêu cầu nâng chuẩn đối với giáo viên bậc THCS để có bằng đại học. Ảnh minh họa
Video đang HOT
Những lưu ý quan trọng
GS.TS Nguyễn Quý Thanh, Hiệu trưởng Trường ĐH Giáo dục (ĐHQG Hà Nội), thành viên Hội đồng quốc gia giáo dục và phát triển nhân lực giai đoạn 2016 – 2021, cho rằng: Luật Giáo dục 2019 đặt ra yêu cầu đào tạo, bồi dưỡng nâng chuẩn đối với giáo viên bậc THCS để có bằng đại học. Như vậy, các cơ sở đào tạo giáo viên đối mặt với 2 vấn đề: Đào tạo giáo viên đáp ứng chuẩn mới theo Luật Giáo dục 2019, cũng như theo Chuẩn nghề nghiệp giáo viên phổ thông 2018 và bồi dưỡng trình độ giáo viên đáp ứng yêu cầu triển khai Chương trình giáo dục phổ thông 2018.
Các trường sư phạm cần chuẩn bị như thế nào? Trả lời câu hỏi này, GS.TS Nguyễn Quý Thanh nhấn mạnh: Đầu tiên phải xây dựng các chương trình đào tạo các ngành mới, như giáo viên dạy môn Lịch sử và Địa lí hay dạy môn Khoa học tự nhiên; bên cạnh đó cần tiếp tục tăng cường đào tạo giáo viên các môn đang thiếu cục bộ như Tin học. Cùng với đó, xây dựng các chương trình bồi dưỡng nâng chuẩn giáo viên THCS đang dạy các môn như Vật lý, Hóa học, Sinh học… từ cao đẳng lên đại học để trở thành các giáo viên dạy môn Khoa học tự nhiên.
Cũng theo GS.TS Nguyễn Quý Thanh, điều vô cùng quan trọng là đổi mới mục tiêu đào tạo theo hướng đào tạo giáo viên trở thành nhà giáo dục, khoa học, văn hóa và hoạt động xã hội trên nền hiểu biết vừa rộng vừa sâu một chuyên ngành. Đổi mới về phương thức đào tạo: Đào tạo tích hợp sư phạm phổ thông theo hướng đào tạo nội trú (đào tạo vừa học vừa làm tại trường phổ thông), và đào tạo theo nhu cầu của nhà sử dụng sản phẩm. Đổi mới chương trình đào tạo theo hướng mô đun hóa, liên thông công nhận tín chỉ giữa các trường cho các học phần tương đương.
Đổi mới nội dung đào tạo: Đào tạo tri thức rộng, theo 3 trụ cột công nghệ thông tin, kiến thức chuyên môn (khoa học cơ bản) và nghiệp vụ sư phạm (khoa học sự phạm), với mô hình TPACK (T: Công nghệ – Technology; P: Phương pháp sư phạm – Pedagogy; CK: Kiến thức chuyên môn – Content Knowledge) phổ biến trong đào tạo giáo viên trên thế giới hiện nay.
Từ đó, tạo cho giáo viên năng lực chuyển đổi tri thức khoa học thành tri thức sư phạm, vận dụng trong các tình huống dạy học tích hợp hướng tới hoạt động của các cá nhân (phân hóa) trong môi trường công nghệ thông tin.
“Để đáp ứng yêu cầu mới, việc ứng dụng công nghệ thông tin mạnh mẽ trong dạy học, quản lý, bảo đảm chất lượng cũng cần được chú trọng. Ngoài ra, cần xây dựng các mô đun bồi dưỡng giáo viên phổ thông đáp ứng Chương trình giáo dục phổ thông mới.
Đây là minh họa rõ nét về việc các cơ sở đào tạo giáo viên tham gia phát triển các sản phẩm dịch vụ cho giáo dục phổ thông. Ví dụ, phát triển chương trình bồi dưỡng theo các chủ đề mà nhà trường có nhu cầu; phát triển hệ thống học liệu, ấn phẩm hay học liệu số…; phát triển ngân hàng đề kiểm tra, đánh giá…” – GS Nguyễn Quý Thanh chia sẻ thêm.
Bên cạnh nỗ lực của các trường sư phạm, GS Nguyễn Quý Thanh đồng thời mong muốn Bộ GD&ĐT và địa phương khi cấp chỉ tiêu cho các ngành, đặc biệt là bậc THCS, không cấp chỉ tiêu cho giáo viên đơn môn. Đồng thời, từ năm học 2021 – 2022 bắt đầu có sinh viên được đào tạo dạy học các môn “tích hợp” như Lịch sử và Địa lí hay Khoa học tự nhiên ra trường, Bộ GD&ĐT cần yêu cầu tăng cường tuyển dụng giáo viên tích hợp.
Địa phương cần đặt hàng các cơ sở đào tạo giáo viên đã có kinh nghiệm triển khai chương trình đào tạo giáo viên dạy những môn học mới và đồng thời đào tạo nâng chuẩn giáo viên dạy đơn môn Vật lí, Hóa học… để trở thành các giáo viên có thể đảm nhiệm việc dạy tích hợp.
Sứ mệnh trường sư phạm trong bối cảnh đổi mới
Với vai trò là "máy cái" của nền giáo dục, hơn lúc nào hết các trường sư phạm cần đổi mới mạnh mẽ để đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ GV chất lượng cho đất nước.
SV Khoa Sư phạm - Trường ĐH Tây Nguyên. Ảnh: Lê Yên
Nhiệm vụ chiến lược
Nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo là nhiệm vụ chiến lược của các trường sư phạm. Khẳng định điều này, PGS.TS Nguyễn Quang Huy - Hiệu trưởng Trường ĐHSP Hà Nội 2, cho rằng: Những năm vừa qua, các trường sư phạm đóng vai trò then chốt trong đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ GV, cán bộ quản lý giáo dục phổ thông, góp phần tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Có thể nói, với cách thức triển khai đồng bộ của Bộ GD&ĐT, phối hợp tích cực của các sở, phòng GD&ĐT và đặc biệt là xuất phát từ nhu cầu tự thân của bản thân đội ngũ nhà giáo, các trường sư phạm đang phát huy tốt vai trò, sứ mệnh của mình. Tính tự chủ, chủ động, sáng tạo trong đào tạo, bồi dưỡng nhân lực ngày càng được nâng cao.
Tuy nhiên, cũng theo PGS Nguyễn Quang Huy, nếu xét tường tận trên từng khía cạnh, chất lượng bồi dưỡng của các trường còn chưa đồng đều. Đội ngũ giảng viên, báo cáo viên chủ yếu tập trung ở trường sư phạm chủ chốt. Những vướng mắc trong giải quyết vấn đề sinh tồn của trường địa phương, yếu tố địa lý, vùng miền và sự hạn chế của các điều kiện bảo đảm chất lượng cũng ảnh hưởng nhất định tới sự lựa chọn chủ thể bồi dưỡng và phương thức bồi dưỡng.
PGS.TS Lưu Trang - Hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm Đà Nẵng cũng cho rằng: Trong thời đại kinh tế tri thức có vai trò quyết định cho sự phát triển của đất nước như ngày nay, đội ngũ GV phải được nâng cao chất lượng, phải gánh vác được 3 trọng trách lớn là: Nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực và bồi dưỡng nhân tài. Nhận thức được sứ mạng của nền giáo dục và vai trò của đội ngũ GV trong thời đại ngày nay, Đảng, Chính phủ và Bộ GD&ĐT đã luôn quan tâm thích đáng đến đội ngũ giáo viên.
Theo PGS.TS Lưu Trang, trường sư phạm lúc này không chỉ có nhiệm vụ đào tạo GV có chất lượng đáp ứng được yêu cầu mới, mà còn có nhiệm vụ bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo đang giảng dạy các cấp bậc học trường phổ thông.
Các trường sư phạm được giao nhiều nhiệm vụ, từ bồi dưỡng thường xuyên, bồi dưỡng theo chức danh nghề nghiệp, đến bồi dưỡng thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông mới cho GV. Điều này giúp các trường sư phạm tiếp cận, hiểu sâu về trường phổ thông và đội ngũ GV phổ thông để có những điều chỉnh chương trình, phương pháp đào tạo bảo đảm thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông mới.
"Với vai trò "máy cái", đầu tàu, nhận lãnh nhiệm vụ "kép" - vừa đào tạo vừa bồi dưỡng giáo viên, các trường sư phạm đã nỗ lực vươn lên tiếp cận, thâm nhập vào trường phổ thông thông qua các Chương trình ETEP và Dự án GREP" - PGS.TS Lưu Trang cho hay.
Cần tự làm mới
Trước yêu cầu cấp thiết của đổi mới giáo dục hiện nay, PGS.TS Nguyễn Quang Huy cho rằng: Các trường sư phạm cần phải tự làm mới mình. Trước hết, tăng cường tính tự chủ trên các phương diện nhân sự, tài chính, chuyên môn, tập trung đổi mới phương thức quản trị nhà trường theo hướng tinh gọn, hiện đại.
Ngoài ra, các trường sư phạm chủ động đổi mới chương trình đào tạo, bồi dưỡng GV, tăng cường số hóa tài liệu, học liệu, tăng cường hợp tác quốc tế và gắn kết với địa phương trên trong đào tạo, bồi dưỡng, nghiên cứu khoa học giáo dục.
Trường sư phạm không chỉ có nhiệm vụ đào tạo GV có chất lượng đáp ứng được yêu cầu mới, mà còn có nhiệm vụ bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo đang giảng dạy các cấp bậc học trường phổ thông. PGS.TS Lưu Trang
Hiển nhiên, trong đổi mới không thể tránh khỏi những khó khăn, vướng mắc, chẳng hạn như vấn đề tự chủ, tính phân tán của các cơ sở giáo dục ĐH, CĐ; cơ chế phối hợp các bên không rõ ràng; sức ỳ của một bộ phận giảng viên, giáo viên, sự lạc hậu của tài liệu, phương pháp, những thiếu hụt về cơ sở vật chất, phương tiện kỹ thuật khác... Để thay đổi được điều này, theo PGS.TS Nguyễn Quang Huy, cần có sự thay đổi rất lớn về nhận thức của toàn bộ đội ngũ nhà giáo, nhà quản lí giáo dục từ phổ thông đến ĐH.
Thay đổi căn cơ và dài hơi
Tuy các trường sư phạm đạt được những thành công trong nhiệm vụ đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo trong những năm qua, nhưng những thành công đó chỉ mới là bước đầu. Việc đổi mới giáo dục phổ thông còn nhiều khó khăn, thách thức. Đó là, nhận thức và điều kiện tiếp cận để đổi mới giáo dục phổ thông của các trường phổ thông còn chênh lệch giữa vùng miền; trình độ đội ngũ giáo viên phổ thông cũng khác nhau ở mỗi địa phương; cơ sở vật chất và tài chính hạn chế cũng là vấn đề khó khăn cho đổi mới giáo dục phổ thông, thiếu sự đồng hành của phụ huynh trong quá trình đổi mới...
Đưa thông tin này, PGS.TS Lưu Trang cho rằng: Các trường sư phạm cần phải thay đổi một cách căn cơ và dài hơi mới có thể đáp ứng hiệu quả yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông. Trong đó, trước hết phải xây dựng được kế hoạch chiến lược một cách khoa học, trên nền tảng thực tế và bám sát sứ mạng, tầm nhìn của trường để thực hiện từ 10 đến 20 năm. Kế hoạch chiến lược đó phải toàn diện và đầy đủ, dựa trên nền tảng chủ trương đổi mới căn bản GD-ĐT của Đảng, Chương trình giáo dục phổ thông mới...
Cần có sự thay đổi lớn về nhận thức của toàn bộ đội ngũ nhà giáo, nhà quản lí giáo dục từ phổ thông đến ĐH. Do đó, vấn đề truyền thông nhằm nâng cao nhận thức của đội ngũ nhà giáo cần được đặt lên hàng đầu. Tiếp theo, để đổi mới giáo dục đi vào thực chất cần có sự chỉ đạo nhất quán, quyết liệt của cơ quan chủ quản, sự phối hợp chặt chẽ, nghiêm túc của các sở, phòng GD&ĐT các địa phương, trường phổ thông, mầm non và trên hết, chính là sự đổi mới quyết liệt của bản thân các trường sư phạm. PGS.TS Nguyễn Quang Huy
Điểm chuẩn xét tuyển thẳng vào Đại học Sư phạm Hà Nội năm 2020 Mới đây, trường Đại học Sư phạm Hà Nội đã thông báo điểm chuẩn để xét tuyển thẳng kỳ tuyển sinh đại học năm 2020 của trường. Ảnh minh họa Điểm chuẩn xét tuyển thẳng các ngành khoa học giáo dục và đào tạo giáo viên. Điểm chuẩn xét tuyển thẳng các ngành ngoài sư phạm. Được biết, các thí sinh thuộc diện...