Dạng sống phức tạp nhất thế giới có đến… 720 giới tính

Nguyễn Thị Mẫn10:45 18/10/2019

Vườn thú ở Paris (Pháp) vừa cho biết sẽ giới thiệu dạng sống kỳ lạ nhất trên Trái đất đến công chúng mới được phát hiện.

Được biết với với cái tên “The Blob”, sở thú ở Paris đang mở một cuộc triển lãm mới chứa một loại nấm mốc là những sinh vật không não màu vàng rực rỡ.

Hình ảnh của sinh vật kì lạ.

Điều đặc biệt ở chỗ nếu nói chính xác, loại sinh vật này thực sự không phải là nấm mốc, nấm, thực vật, động vật hay vi khuẩn. Nó là một “vương quốc của sự sống” gọi là Protista, có chứa các sinh vật đơn bào không phải là động vật, thực vật hoặc nấm.

Tên khoa học của nó là Physarum polycephalum, có nghĩa là chất nhờn nhiều đầu. Nó không phải là một sinh vật đơn lẻ, mà là một tập hợp các sinh vật đơn bào có thể liên kết với nhau trong một hình thức duy nhất.

Chúng có thể được cắt thành nhiều mảnh và có thể hợp nhất lại với nhau chỉ trong vòng vài giờ. Không có một con đực hay một con cái của loài, nhưng lại có tới hơn 720 giới tính khác nhau.

Sinh vật kì lạ này có thể bò từ nơi này sang nơi khác với tốc độ khoảng 5 milimet mỗi giờ bằng cách kéo dài các phần nhô ra giống như ngón tay. Mặc dù nó không có miệng, nhưng nó có thể ăn qua thực bào.

Bạn thường có thể tìm thấy chúng trong môi trường rừng ẩm ướt, ẩn mình trên một khúc gỗ ướt hoặc một vài chiếc lá. Chúng cũng không có não hay hệ thần kinh trung ương, cũng không có tế bào thần kinh. Tuy nhiên, một số nhà khoa học cho rằng sinh vật này có thể “học hỏi” từ kinh nghiệm và thay đổi hành vi của mình theo đó.

Một nghiên cứu gần đây cho thấy sinh vật kì lạ biết học cách tránh caffeine, một chất vô hại nhưng gây khó chịu, thông qua một hình thức học tập đơn giản gọi là thói quen giả định. Nó thậm chí có thể truyền kiến thức này vào các tế bào mới khi chúng hợp nhất.

Khôi Nguyên

Theo dantri.com.vn/IFL Science

Nhựa viên nguyên sinh: Thảm họa môi trường mới khi những gã khổng lồ dầu khí chuyển sang sản xuất nhựa

Một nhà máy có thể sản xuất 80 nghìn tỷ viên nhựa/năm. Không biết bao nhiêu trong số chúng bị rò rỉ ra môi trường.

Khoảng 30 dặm về phía bắc thành phố Pittsburgh tọa lạc một thị trấn giáp ranh với khu rừng của tiểu bang Pennsylvania. Ngổn ngang ở đó bây giờ là một nhà máy mà gã khổng lồ Royal Dutch Shell đang xây dựng.

Tập đoàn năng lượng tư nhân lớn thứ hai thế giới đang đặt cược cả tương lai của mình vào đó, nhà máy sẽ sản xuất một sản phẩm mới, nhựa nguyên sinh. Vừa mới tháng trước, Tổng thống Donald Trump đã ghé thăm khu xây dựng của Shell. Như thường lệ ông ấy nhấn mạnh vào 5.000 việc làm mà nó đã tạo ra.

Tuy nhiên, đó chỉ mới là một trong số hơn 300 cơ sở sản xuất nhựa nguyên sinh được đề xuất hoặc đã được cấp phép xây dựng ở Mỹ tới đây. Giữa bối cảnh giá khí đốt giảm mạnh, Shell cùng những gã khổng lồ dầu khí khác như Exxon, chợt trông thấy một đại lộ tăng trưởng bền vững mới dành cho họ: Nhựa!

Video đang HOT

Nếu không thế bán được khí đốt để kiếm lời, Shell chắc chắn không muốn phí phạm nguồn tài nguyên thiên nhiên dồi dào mà họ đã khai thác được. Điểm mấu chốt là khí đốt bỏ đi vẫn có thể làm ra nhựa.

Về lâu về dài, đó là một chiến lược giúp họ tồn tại trong một thế giới đang từ chối sử dụng nhiên liệu hóa thạch làm nguồn năng lượng. Ngành công nghiệp dầu khí đã đặt mục tiêu từ giờ cho tới năm 2025, họ sẽ đẩy sản lượng nguyên liệu nhựa tăng thêm ít nhất 33%.

Nhà máy mà Shell đang xây dựng dựa vào một quá trình được gọi là "cracking ethane". Trong đó, khí ethane (C2H6) bị "crack" để biến thành ethylene (C2H2). Từ một phụ phẩm vô dụng của quá trình khai thác khí đôt, bây giờ họ sẽ có được nguyên liệu chính để làm ra nhựa.

Dự kiến sau khánh thành, một mình cơ sở mới của Shell có thể sản xuất 1,6 triệu tấn nhựa mỗi năm. Trong một thế giới nơi người ta có thể mua nhựa mới nguyên sinh với giá rẻ hơn cả nhựa tái chế, Shell đã nhìn thấy trước một thị trường đang háo hức chờ đợi sản phẩm của họ.

Đáng nói là ở chỗ, giống như đại đa số lượng nhựa nguyên sinh được tạo ra cho đến nay, phần lớn chúng không hề được tái chế. Rác thải nhựa khi bị bỏ đi gần như vĩnh viễn không phân hóa. Chúng chỉ vỡ vụn ra thành các hạt vi nhựa đang xâm chiếm mọi ngóc ngách trên Trái Đất.

Nhưng hãy dừng lại một chút. Bản thân nhựa nguyên sinh đã là một nguồn ô nhiễm lớn nhưng lại thường bị bỏ qua.

Nhựa nguyên sinh là nhựa được sản xuất ra một cách trực tiếp từ dầu mỏ hoặc khí đốt. Nó còn được gọi là nhựa mới, nhựa nguyên chất, bởi từ đây, tất cả các loại đồ nhựa khác mới ra đời.

Nhựa nguyên sinh đứng đầu trong chuỗi sản xuất đồ nhựa. Nó là nhựa tinh khiết, chưa từng và không lẫn nhựa tái chế. Để trở thành nguyên liệu thuận tiện sản xuất ra các sản phẩm nhựa khác, nhựa nguyên sinh được chế tạo dưới dạng hạt hoặc viên gọi là nurdle.

Chính nhựa viên cũng là một trong những nguồn ô nhiễm khổng lồ, một khi chúng thoát ra ngoài môi trường trước khi có cơ hội được nấu chảy và đúc thành các vật dụng hữu ích.

Nếu tính trung bình 48.500 viên nhựa nặng 1 kg, theo công suất dự định mỗi năm nhà máy của Shell sẽ sản xuất ra khoảng 80 nghìn tỷ viên nhựa.

Nhưng hiện nay, rất ít nghiên cứu có thể định lượng bao nhiêu phần trăm trong số những viên nhựa trước thành phẩm có thể bị rò rỉ ra ngoài môi trường. Những tài liệu có thể được sử dụng để ước tính số lượng đó vẫn còn rất cục bộ.

Ví dụ một nghiên cứu gần đây cho thấy các cơ sở sản xuất ở Anh bị rò rỉ từ 5 tỷ đến 35 tỷ viên nhựa mỗi năm. Vào năm 2017, hai tàu vận chuyển va chạm với nhau đã đổ 49 tấn nhựa viên xuống biển, 2.000 km đường bờ biển của Nam Phi đã bị bao phủ bởi những viên nhựa.

Không có bất kỳ định lượng cụ thể nào, nhưng các nhà nghiên cứu biết rằng nhựa viên góp một phần lớn vào toàn bộ hiện trạng ô nhiễm nhựa trên toàn thế giới. Một số ước tính cho thấy một nửa số hạt vi nhựa thực ra có thể chính là dạng bào mòn của những viên nhựa trước thành phẩm này.

"Nhựa viên chính là loại hạt vi nhựa thứ hai mà chúng ta biết đến", nhà nghiên cứu ô nhiễm nhựa Sherri Mason tại Đại học Pennsylvania cho biết. Trước đây, Mason đã thực hiện nhiều nghiên cứu cơ bản về hạt vi nhựa được tìm thấy ở các vùng nước ngọt.

Dành phần lớn thời gian của mình trong đó, cô phải tỷ mỉ thu thập và đếm các mảnh nhựa xuất hiện trong môi trường. "Tôi có thể đi đến bất kỳ bãi biển nào, chỉ cần cho tôi năm phút và tôi sẽ tìm được một hạt nhựa viên", Mason nói. "Dọc theo một con sông thì cần 10 phút. Nhưng một khi bạn biết những viên nhựa ấy trông như thế nào, bạn có thể tìm thấy chúng ở khắp mọi nơi".

Hạt nhựa viên có kích thước bằng một hạt đậu lăng. Và giống như bất cứ thứ gì nhỏ bé và tròn trịa, chúng rất khó để ý. Chúng lăn đi. Chúng đổ xô xuống những dòng nước chảy. Gió có thể thổi chúng đi loanh quanh. Trong khu vực lân cận các nhà máy sản xuất hoặc đóng gói nhựa, những hạt nhựa nguyên sinh này tràn xuống mặt đất và rơi ra khỏi đường ống xả nước

Các nhà sản xuất thường sử dụng ống khí nén, tương tự như máy hút bụi, để di chuyển các viên nhựa từ nơi này sang nơi khác. Bất cứ nơi nào những ống đó kết nối và ngắt kết nối với nhau để lấp đầy những chiếc xe lửa hoặc xe tải, những viên nhựa lại có thể rớt ra.

Trong kế hoạch, Shell sẽ xây dựng cả một hệ thống đường sắt riêng để vận chuyển nhựa, với 3.300 toa xe chở hàng.

Miriam Gordon, giám đốc một nhóm vận động chính sách liên quan đến nhựa có tên là Upstream, đã dành thời gian đi bộ xung quanh các khu vực xử lý nhựa ở California, chụp ảnh những đống nhựa viên bên dưới những vòi hút.

"Mỗi một toa xe này có hai hoặc ba van, nơi những vòi hút được nối vào", Gordon nói, "Và bạn sẽ thấy dưới mỗi van đó đều có một đống nhựa viên hoặc bột nhựa".

"Một khi những viên nhựa này bị rơi trên mặt đất, các nhà máy sẽ không đưa chúng trở lại quy trình sản xuất nữa, bởi vì chúng đã bị nhiễm bẩn", Mason nói. "Vì vậy, họ xối thẳng chúng xuống cống. Không phải qua bất kỳ một nhà máy xử lý nước thải nào, nhựa viên đi thẳng vào dòng nước mặt".

Ở Texas, một trong những tiểu bang sản xuất nhựa lớn nhất ở Mỹ, công ty hóa dầu Formosa Plastic đã xả hàng triệu viên nhựa xuống Lavaca Bay, một vịnh nhỏ đổ vào Vịnh Mexico. Trong giấy phép xử lý nước thải, Sở Quản lý Chất lượng Môi trường Texas đã cấm hoạt động rò rỉ hạt nhựa "vượt quá mức vi mô".

Nhưng sự thật là cơ quan này đã không định nghĩa thế nào là mức vi mô. Các nhà vận động ô nhiễm nhựa nói rằng đó là một lỗ hổng. Nó có nghĩa là suốt nhiều năm nay, Formosa Plastic đã thải nhựa viên ra môi trường mà không hề bị coi là gây ô nhiễm.

Cùng khoảng thời gian đó, cư dân quanh khu vực đã chán ngấy với những bãi biển phủ đầy nhựa viên. Không có cơ quan nào quản lý giám sát, họ phải chèo thuyền kayak quanh một con lạch gần đó, tự mình thu thập dữ liệu về những viên nhựa được thải ra từ nhà máy của Formosa Plastic.

Tháng Sáu này đánh dấu hơn 1.000 ngày vi phạm của Formosa được ghi lại bởi những tình nguyện viên đó, thẩm phán liên bang đã ra phán quyết rằng Formosa có thể phải chịu trách nhiệm khi đã cố tình vi phạm luật ô nhiễm nước của tiểu bang và liên bang.

Nhưng trong khi nhà máy của Royal Dutch Shell đang mọc lên ở Pennsylvania, nhiều nhóm hoạt động môi trường và các nhà khoa học đang rất lo lắng về việc thiếu quy định pháp luật để giải quyết ô nhiễm nhựa viên.

Mặc dù California là tiểu bang duy nhất ở Mỹ có các quy định kiểm soát ô nhiễm nhựa viên cụ thể, nhưng Gordon - người đã giúp xây dựng bộ luật được thông qua vào năm 2008 cho biết việc áp dụng các quy tắc là không đủ.

Thực thi luật là một thách thức lớn nhất. California chưa từng có bất kỳ nhà máy sản xuất nhựa nào như của Shell ở Pennsylvania, nhưng tiểu bang này có khoảng 7.000 công ty vận chuyển, đóng gói hoặc sản xuất các sản phẩm từ nhựa viên.

Tiểu bang quá buông lỏng hoạt động thanh kiểm tra tất cả các cơ sở này, Gordon nói. Ngày càng có nhiều báo cáo về sự cố tràn và xả thải nhựa bột, nhựa viên vào hệ thống thoát nước.

Mới năm ngoái, Cục Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (EPA) cũng đã phạt hai công ty nhựa ở Los Angeles vì xả thải nhựa viên, trích dẫn Đạo luật Nước sạch của Mỹ, mặc dù không có quy định nào của liên bang đề cập cụ thể đến những viên nhựa.

Thay vào đó, các tiểu bang đang cho phép các công ty tự thiết lập tiêu chuẩn riêng cho chính họ. Ngay bây giờ, chương trình quốc gia duy nhất về nhựa viên cũng dựa trên tinh thần tự giác và được dẫn dắt bởi ngành công nghiệp.

Hội đồng Hóa học Hoa Kỳ và Hiệp hội Công nghiệp Nhựa, hai nhóm thương mại lớn hiện đang duy trì một chương trình có tên là Clean Clean Sweep, nơi các thành viên tự nguyện cam kết thực hiện một bộ thực hành sản xuất tốt nhất, để ngăn chặn nhựa thô tràn ra môi trường.

Người phát ngôn của Shell cho biết nhà máy mới của họ ở Pennsylvania được thiết kế tuân thủ các tiêu chuẩn của Clean Sweep Blue, theo phiên bản mới nhất và nghiêm ngặt nhất của chương trình. Mặc dù vậy, Clean Sweep Blue không yêu cầu báo cáo, hoặc có bất kỳ cơ chế giám sát nào.

Nhưng từng chút một, những nhà đầu tư có trách nhiệm đang cố gắng thay đổi điều đó. As You Sow, một nhóm nhà đầu tư xanh ở Mỹ đã tuyên bố hồi tháng Một rằng họ đã đệ ra một nghị quyết cổ đông chống lại DowDuPont, ExxonMobil, Chevron Phillips Chemical và Phillips 66, yêu cầu các công ty nộp báo cáo hàng năm về sự cố tràn nhựa và những gì họ đang làm để ngăn chặn chúng.

Sau đàm phán, As You Sow đã đồng ý rút lại nghị quyết của họ khi Chevron Phillips Chemical và ExxonMobil cho biết sẽ công bố các báo cáo về số lượng nhựa viên đã rò rỉ vào năm 2018.

Tháng trước, Chevron Phillips đã thực hiện tốt thỏa thuận này, công bố một báo cáo vào cho biết công ty chỉ bị tràn 4 pound tương đương khoảng 88.000 viên nhựa vào năm 2018. Họ cũng thừa nhận đã gặp sự cố với 31,5 triệu pound nhựa viên, nhưng đã thu dọn chúng trước khi lượng nhựa khổng lồ này xuất hiện bên ngoài môi trường.

Exxon cũng đang bị thúc giục. "Chúng tôi vẫn đang chờ đợi bản báo cáo của Exxon. Đã quá thời hạn từ khi công ty nói rằng họ sẽ công bố nó", Kelly McBee, điều phối viên chương trình chất thải As You Sow cho biết. Gần đây, Dow DuPont cũng hứa với nhóm rằng họ sẽ công bố thông tin về sự cố tràn nhựa năm 2018, sau khi nghị quyết của As You Sow đã được các cổ đông bỏ phiếu, McBee nói.

Tháng Bảy, 280 nhóm y tế công cộng, môi trường và các nhóm dân sự địa phương đã ký vào một bản kiến nghị thúc giục EPA cập nhật các quy tắc ô nhiễm nước đã quá cũ của mình. Suốt 26 năm, những quy tắc này chưa được cập nhật nhưng vẫn được EPA sử dụng để phê duyệt các dự án sản xuất nhựa công nghiệp.

Với 300 cơ sở sản xuất nhựa mới hiện đang được đề xuất ở Mỹ, kiến nghị này yêu cầu EPA cần có các quy tắc cụ thể để quản lý hoạt động sản xuất và xử lý, xả thải nhựa thô. Khi được yêu cầu bình luận về điều này, EPA đã từ chối trả lời.

Trở lại Pennsylvania, các cơ quan quản lý tiểu bang cho biết tiêu chuẩn chất lượng nước của họ hiện đã đủ để quản lý hoạt động sản xuất nhựa viên. Ghi trong đó, các tiêu chuẩn này đã nghiêm cấm xả thải ô nhiễm "ở nồng độ hoặc lượng đủ để xâm hại hoặc gây hại đến an ninh nguồn nước hoặc tới đời sống của con người, động vật, thực vật hoặc thủy sinh".

Nhưng Mason nói rằng không có dữ liệu nào để biết đạt tới mức độ nào thì nhựa viên sẽ vi phạm các tiêu chí đó. "Chúng ta không có kiến thức về các tác động của nó tới con người hoặc môi trường nước và đâu là giới hạn thích hợp", cô cho biết. "Chưa có bất kỳ đánh giá [về nhựa viên ảnh hưởng tới] sức khỏe con người nào".

"Đó vẫn là những gì khoa học còn chưa biết, là nơi chúng ta đang cố gắng đi tới bằng sự hiểu biết hiện tại của mình".

Theo Trí thức trẻ

Thực hư tế bào gốc tại các cơ sở làm đẹp Chỉ cần có nhu cầu, khách có thể dễ dàng được làm đẹp bằng đủ các loại tế bào gốc từ thực vật, tới động vật. Tuy nhiên, Sở Y tế TP. HCM cho biết không hề cấp phép cho bất kỳ đơn vị nào sản xuất hay bán sản phẩm mỹ phẩm có tế bào gốc trên địa bàn. Theo VTV

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Bàn thắng xấu xí của Thái Lan bị 'bêu riếu' trên diễn đàn lớn nhất thế giới Reddit01:20

Không tin nổi: Hải Tú công khai "Sơn Tùng em yêu anh"01:03

4 triệu người thua cách một bé gái 5 tuổi từ chối yêu, thần thái khiến người đối diện không tin đây là con nít!01:01

Hồng Phượng nói gì về kết quả vụ kiện tranh chấp tài sản với Hồng Loan?11:16

Camera ghi lại cảnh hai kẻ trộm chó ngay trước mặt bé trai, bất ngờ nói ra 2 chữ càng khiến nhiều người giận run00:19

Đoạn clip 12 giây của 1 cặp đôi Vbiz khiến cõi mạng rần rần, nhà trai nói đúng 1 câu mà netizen tin chắc yêu nhau thật00:14

Bật dậy lúc 12h đêm trong bệnh viện, cảnh tượng người nhà gây ra khiến bệnh nhân ngượng chín mặt00:22

"Cam thường" soi nhan sắc thật mỹ nhân Vbiz: Nhã Phương - Lan Ngọc cực "slay", Phương Lan khác lạ hậu drama hôn nhân01:58

Ngân 98 sau khi tháo mũi vì nhiễm trùng: Bị lấy 2 khúc xương sườn, ngất xỉu vì quá đau02:27

Tổng thống Zelensky chơi 'tất tay' với Nga ?09:59

Nửa triệu người "tức" đỏ mặt khi xem màn công khai yêu đương của Hoa hậu Vbiz và trai trẻ, hóa ra vì chi tiết này!00:33

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

"Đài thiên văn" 6.500 tuổi ở Trung Đông tự xoay bí ẩn

11:12:25 10/01/2025

Các khối đá, bức tường và cả lối vào chính của di tích Bánh xe ma - được cho là một đài thiên văn cổ đại - đã tự thay đổi.

Kinh hoàng cảnh đào tạo nhân viên kiểu đa cấp: Bắt nuốt lửa để tăng sự tự tin

08:30:26 10/01/2025

Một công ty ở Trung Quốc bị chỉ trích dữ dội vì yêu cầu nhân viên nuốt lửa trong hoạt động team building để huấn luyện họ vượt qua nỗi sợ hãi, xây dựng sự tự tin.

Lộ diện loài "rồng quái vật" chưa từng thấy trên thế giới

22:48:46 08/01/2025

Theo Sci-News, các phần xương hóa thạch có niên đại lên tới 67 triệu tuổi của con quái vật đã được khai quật tại mỏ phốt phát Sidi Chennane ở tỉnh Khouribga của Morocco.

Việt Nam có một loại gỗ 'đắt hơn vàng', chỉ còn 8 cây ngoài tự nhiên

20:56:14 08/01/2025

Loại gỗ này có giá trị kinh tế cực kì cao, một mét khối gỗ lâu năm có thể lên tới 50 triệu đồng hoặc hơn. Vì nhiều lý do, gỗ gù hương, còn được gọi là gỗ xá xị, được coi là báu vật của Việt Nam.

Những 'dị thú' từng xuất hiện ở Việt Nam, con vật cuối cùng ai nhìn cũng ám ảnh

16:18:56 08/01/2025

Những loài sinh vật độc lạ này không chỉ khơi dậy tò mò mà còn đặt ra nhiều câu hỏi về sự phong phú của hệ sinh thái và những bí mật thiên nhiên chưa được khám phá.

Bí ẩn về loài vật được mệnh danh chúa tể trên dãy Himalaya

14:27:25 08/01/2025

Báo tuyết là một loài thuộc họ Mèo lớn sống trong các dãy núi ở Nam Á và Trung Á. Báo tuyết là một trong những loài mèo bí ẩn nhất và ít được biết đến nhất.

Loài chim có thể bay hơn 830 km mỗi ngày, ăn uống và giao phối ngay trên không trung

12:05:32 08/01/2025

Apus apus - chim yến thông thường, thường sống ở châu Âu và châu Á. Chúng hiện đang giữ kỷ lục trong thế giới loài chim về thời gian ở trên không nhiều nhất mỗi năm.

Nước nào có tên thủ đô dài nhất thế giới: Hóa ra là 1 quốc gia rất quen thuộc với người Việt

10:57:22 08/01/2025

Khi nhắc đến thủ đô của Thái Lan, hầu hết mọi người sẽ nghĩ ngay đến cái tên Bangkok. Tuy nhiên, điều thú vị ít ai biết là tên chính thức của thành phố này lại là một trong những tên gọi dài nhất thế giới

Dịch vụ ôm ấp chống cô đơn đắt khách: 'Xếp hàng' cả tuần để được ôm trong 1 giờ

10:57:19 08/01/2025

Để được ôm trong một giờ để giải tỏa nỗi cơ đơn, nhiều khách hàng của trung tâm Ania Od Przytulania phải đặt lịch chờ cả tuần.

Phát hiện loài thực vật trong suốt độc đáo ở độ cao kỷ lục tại Việt Nam

06:14:00 07/01/2025

Nhà khoa học phát hiện loài thực vật trong suốt không chứa diệp lục tại khu vực rừng nguyên sinh thuộc bản Vịn, tỉnh Thanh Hóa.

Khám phá những loài ếch trên thế giới

06:11:46 07/01/2025

Trong thế giới tự nhiên có rất nhiều loài ếch có màu sắc sống động như xanh, vàng, đỏ, tím... càng sặc sỡ, chúng càng dễ có độc tính rất cao. Bên cạnh các loài ếch độc nổi tiếng ở Nam Mỹ, còn rất nhiều loài ếch rực rỡ ít người biết đến ...

Điểm lại 8 chất quý nhất thế giới, chất đắt nhất hơi bất ngờ

06:11:33 07/01/2025

Kể từ khi con người trở nên văn minh, họ luôn tìm kiếm những thứ đắt tiền nhất . Tuy nhiên, khi mọi thứ thay đổi, những thứ trước đây có giá trị giờ đây có thể trở nên vô giá trị và ngược lại.