Cựu cố vấn tiết lộ bí mật chính sách châu Á của ông Trump

Hồi ký của cựu Cố vấn An ninh quốc gia Mỹ John Bolton gây chấn động vì những tiết lộ sau hậu trường về chính sách ngoại giao của Tổng thống Donald Trump, đặc biệt liên quan đến châu Á.

Cuốn hồi ký “Căn phòng nơi chuyện đó đã xảy ra” của Bolton ra đời dựa vào 17 tháng ông phục vụ trong Nhà Trắng với tư cách là một trong những người thân cận nhất với các suy nghĩ chính sách đối ngoại của Tổng thống Trump. Cuốn sách dự kiến chính thức trình làng trong thời gian tới, nhưng đang đối mặt với nguy cơ bị chặn phát hành vì vụ kiện của chính quyền ông Trump, những người cáo buộc sách đầy rẫy những chuyện thêu dệt, dối trá.

Dưới đây là những những tiết lộ gây chú ý của ông Bolton về chính sách châu Á của Tổng thống Trump, theo trang Nikkei Asian Review:

Tổng thống Donald Trump (trái) và các quan chức Mỹ trong cuộc tiếp xúc song phương với phái đoàn Trung Quốc do Chủ tịch Tập Cận Bình dẫn đầu bên lề hội nghị thượng đỉnh G20 ở Osaka năm 2019. Ảnh: Nhà Trắng

Ông Trump muốn Chủ tịch Tập Cận Bình tái cử

Theo ông Bolton, tại hội nghị thượng đỉnh G20 ở Osaka, ông Trump đã nói với ông Tập về việc Trung Quốc mua nông sản Mỹ có ý nghĩa quan trọng đối với việc ông tái đắc cử chức Tổng thống Mỹ đến mức nào. Ông Trump được cho đang trông cậy phần lớn vào lá phiếu của cử tri ở các bang làm nông nghiệp Mỹ.

Khi ông Tập nhất trí việc khôi phục đàm phán song phương, ông Trump đã ca ngợi Chủ tịch Trung Quốc là “nhà lãnh đạo vĩ đại nhất” trong lịch sử quốc gia châu Á này.

Không lâu trước hội nghị thượng đỉnh, ông Trump đã gọi điện cho ông Tập để nói rằng ông “nhớ” nhà lãnh đạo Trung Quốc và rằng, thỏa thuận thương mại giữa hai bên là điều được lòng người dân nhất mà ông từng tham gia. Theo lời lãnh đạo Nhà Trắng, thỏa thuận cũng sẽ giúp gia tăng thanh thế chính trị của ông. Lúc đó là khoảng một tháng sau khi các cuộc đàm phán thương mại Mỹ – Trung đổ vỡ do Bắc kinh rút lại các cam kết ban đầu.

Cuốn hồi ký có ghi, ông Trump còn đề nghị giảm nhẹ hình phạt đối với ZTE, tập đoàn phần cứng viễn thông khổng lồ của Trung Quốc đã thừa nhận tội vi phạm các lệnh trừng phạt Iran và Triều Tiên. Ông Trump quả quyết sẽ “làm điều này vì ông Tập”.

Tác giả Bolton viết, trước các cuộc trao đổi nói trên là một mẩu đối thoại khác tại hội nghị thượng đỉnh G-20 ở Buenos Aires, Argentina vào tháng 12/2018, trong đó ông Tập nhận xét rằng Mỹ có quá nhiều cuộc bầu cử và ông “không muốn rời” ông Trump. Tất nhiên, ông Trump đã gật đầu tỏ ý tán thành.

Theo ông Bolton, Tổng thống Trump cũng nói với ông Tập, người thúc đẩy sửa đổi Hiến pháp Trung Quốc năm 2018 để loại bỏ giới hạn nhiệm kỳ lãnh đạo nước này, rằng người Mỹ đang đòi ông sửa đối hiến pháp để phục vụ hơn 2 nhiệm kỳ.

Từ chối công khai lên tiếng về Hong Kong

Trong nhiều dịp, ông Trump đã từ chối công khai chỉ trích Trung Quốc về vấn đề Hong Kong.

Ông Bolton dẫn lời Tổng thống Trump nhấn mạnh, “tôi không muốn can dự” khi hàng triệu người Hong Kong đổ ra đường biểu tình hồi năm ngoái để phản đối dự luật dẫn độ gây tranh cãi.

Hội nghị Trump – Kim tập trung vào hình ảnh

Ông Bolton quả quyết, là Tổng thống Mỹ đương nhiệm đầu tiên trong lịch sử gặp gỡ một nhà lãnh đạo Triều Tiên, ông Trump đã cố ý gắn kết với ông Kim Jong Un trong các phát biểu công khai, chẳng hạn như nói về việc ký kết một “thông cáo không đi vào vấn đề cốt lõi” và có một “cuộc họp báo để tuyên bố chiến thắng” thay vì các quan ngại hạt nhân thực sự.

Ông Trump bắt tay ông Kim Jong Un (trái) trong cuộc gặp ở khu phi quân sự tại biên giới liên Triều ngày 30/6/2019

Bên cạnh đó, ông Trump cũng nhiều lần đặt câu hỏi về nhu cầu phải duy trì sự hiện diện của quân đội Mỹ trên bán đảo Triều Tiên, bất chấp các nỗ lực của ông Bolton giải thích rằng mối đe dọa hạt nhân vẫn còn đó.

Cựu cố vấn an ninh quốc gia tố cáo, ngoài việc cố gắng tạo lập tình bạn cá nhân với nhà lãnh đạo tối cao Triều Tiên, ông Trump khăng khăng trao cho ông Kim một số món quà của Mỹ, trái với các quy tắc trừng phạt của Washington, những điều rốt cuộc cũng bị hủy bỏ.

Cuốn hồi ký của ông Bolton có nhắc đến một giai thoại rằng, sau hội nghị thượng đỉnh Trump – Kim ở Singapore cách đây 2 năm, Tổng thống Mỹ sau đó đã thúc ép Ngoại trưởng Mike Pompeo trao tặng lãnh đạo Bình Nhưỡng một cuốn CD kèm chữ ký của Elton John, nhan đề “Người tên lửa”, biệt danh ông Trump đặt cho ông Kim. “Tặng cuốn CD này cho ông Kim vẫn là ưu tiên cao trong suốt nhiều tháng”, ông Bolton viết.

Những vấn đề tranh cãi khác

Trong một cuộc gặp với Nhật để thảo luận về thương mại, khi được thông báo về tầm quan trọng của liên minh giữa hai nước, ông Trump đã nhắc lại vụ tấn công Trân Châu Cảng cách đây gần 80 năm. Phát biểu khiến Thủ tướng Abe Shinzo tức giận. Kể từ lúc ấy, cuộc tiếp xúc trở nên căng thẳng và đổ vỡ không lâu sau đó.

Ông Bolton mô tả ông Trump “đặc biệt buồn phiền” về Đài Loan (Trung Quốc), do thường xuyên tiếp xúc với những người ở Phố Wall làm giàu từ đầu tư vào đại lục. Ông Trump thường chỉ vào đầu của một trong những chiếc bút Sharpies của mình và nói: “Đây là Đài Loan”, rồi chỉ vào chiếc bàn Kiên định trong Phòng Bầu dục: “Đây là Trung Quốc”…