Cô gái người Dao: Một đời quá dài, hãy dám ngược chiều

Hoàn cảnh gia đình khó khăn, con đường học hành từng là cả một hành trình đi ngược lại với đám đông, đi ngược với định kiến từ lâu của người dân tộc Dao. Chảo Yến – cô gái người Dao đã trải qua hành trình ngược đường xuống xuôi đúng nghĩa.

Gập ghềnh con đường đến trường

Chảo Yến sinh năm 1990, quê ở thôn Ngám Xá, xã Nậm Chạc, huyện Bát Xát ( Lào Cai) sát biên giới Việt – Trung. Con đường học hành của Chảo Yến kéo dài tới 15 năm. Khi đèn điện chưa sáng hết trong bản, khi cái nghèo đói vẫn đeo bám dai dẳng, cuộc sống vùi lấp đi những ước mơ con trẻ, Chảo Yến đã nhiều lần “suýt” phải lấy chồng như những cô gái người Dao khác.

13 tuổi, học hết lớp 9, Yến phải nghỉ học nửa chừng vì hoàn cảnh gia đình khó khăn. 3 năm ngắt quãng, con đường tới trường của cô gái hiếu học đã thay bằng đường đến nương rẫy. Thế nhưng, ước mơ vượt xa khỏi những nhọc nhằn, khổ cực để học lấy con chữ, khám phá những điều mới lạ bên ngoài thế giới vẫn như ngọn lửa chưa bao giờ tắt trong Yến.

“Mình thèm đi học lắm. Nhà gần trường nên mình thường đứng ngoài ngắm các bạn khác học. Lúc đi làm nương cùng nhau, các bạn hát tiếng Anh lại càng khiến mình thèm khát được đến trường”. Thế rồi, cùng với thầy giáo, trong ngần ấy thời gian ròng rã, Yến kiên trì thuyết phục bố mẹ cho mình được đi học. Mưa dầm thấm lâu, Yến cũng được sự đồng ý của bố mẹ để tiếp tục đến trường. Cô nỗ lực tự ôn thi vào cấp 3 sau quãng thời gian nghỉ học.

Yến biết, con đường học hành của mình là cả một hành trình đi ngược lại với đám đông, đi ngược với định kiến từ lâu của người dân tộc mình. Thế nên, Yến không ngoảnh đầu lại, nỗ lực ngày đêm học tập.

Cửa ải khó khăn đầu tiên đã vượt qua, Yến không còn cảm thấy trở ngại gì có thể ngăn cản mình thực hiện ước mơ. Học hết cấp 3 rồi thi đỗ ĐH Lâm nghiệp. Khăn gói bút sách xuống Hà Nội, Yến trở thành người đầu tiên trong bản đi học đại học. Năm 2016, sau 2 năm tốt nghiệp với tấm bằng xuất sắc ngành quản lí tài nguyên rừng bền vững, cô giành được học bổng Erasmus trị giá hơn 50.000 USD của trường ĐH Gottingden (Đức) và ĐH Padova (Ý).

Hành trình đi học của cô không những thay đổi cuộc đời mình mà còn khiến những người xung quanh dần dần nhận ra việc học của con cái họ chính là chìa khóa để thoát khỏi những hủ tục lạc hậu, đói nghèo. Hàng xóm vui vẻ chúc mừng thành công đầu đời của cô gái bé nhỏ giàu nghị lực.

Chảo Yến (ở giữa) trong chuyến thực tập tại Italia

Phía trước là bầu trời

“Chỉ cần tôi bước lên máy bay, con đường tôi đi sẽ không còn là đường ngược chiều nữa, mà nó là bầu trời”. Đó là đoạn kết cuốn tự truyện của Chảo Yến khi lên đường sang Đức học thạc sỹ.

Yến sợ nghèo khó, vì thế cô biết nếu mình cứ cam chịu, sống một đời người như đã sắp đặt sẵn thì cái nghèo vẫn được truyền từ đời này sang đời khác.

Với những biến động lớn đầu đời, ấp ủ về một cuốn sách viết từ những đắng ngọt của mình đã được Yến thực hiện. Bởi vì biết đâu, có biết bao ước mơ còn dang dở, biết bao những đứa trẻ miền núi đang phải thu lu khóc vì không được đi học như mình cần chia sẻ, tiếp thêm động lực để mạnh mẽ thực hiện được ước mơ.

Chảo Yến – tác giả cuốn sách “Đường ngược chiều từ bản người Dao đến học bổng Erasmus”.

Cuốn tự truyện của Yến đã nhận được sự quan tâm lớn của cộng đồng. Đọc những trang viết trong “Đường ngược chiều từ bản người Dao đến học bổng Erasmus”, người đọc sẽ thấy một Chảo Yến rất đặc biệt. Sống giữa thiên nhiên miền núi hoang sơ, trùng điệp núi non, Yến có một tâm hồn trong trẻo như cây cỏ, phóng khoáng như núi rừng nhưng cũng chất chứa bao suy tư giữa nghèo đói và mơ ước đẹp đẽ những chuyển giao cũ mới xung quanh và ngay trong bản thân mình.

Đọc từng trang tự truyện, độc giả sẽ cảm nhận được sự kiên cường, mạnh mẽ và quyết liệt của cô gái này. Yến kể về hoàn cảnh khó khăn của gia đình nhưng không hề mảy may một chút buồn phiền, trong từng con chữ là tinh thần lạc quan và lấp lánh hy vọng về những điều tốt đẹp. “Quay về nơi bắt đầu của cái nghèo, hoặc là lăn tiếp về phía trước, tiếp tục con đường ngược bao năm chúng tôi vẫn đi”. Cuốn sách đã truyền cảm hứng cho hàng nghìn độc giả đang trong vực thẳm của cuộc sống hay mất niềm tin vào tương lai: chỉ cần được sống, ước mơ sẽ cùng ta đứng dậy thôi.

Yến đã chứng minh rằng số phận sẽ phải đầu hàng trước nỗ lực vươn lên của con người. Chảo Yến hiện đang làm việc tại Trung tâm Con người và thiên nhiên (Hà Nội). Là cán bộ chính sách, được làm đúng nghề theo ngành học Quản lý tài nguyên rừng, Yến đang ngày ngày thực hiện mong muốn góp sức nhỏ bé của mình cho cộng đồng trong thay đổi nhận thức về bảo vệ rừng, nâng cao sinh kế cho đồng bào trên cả nước.

Ngoài ra, Yến còn đang kinh doanh homestay Goong tại Sapa và đang có kế hoạch xuất bản cuốn sách tiếp theo. “Ta không thể chọn được nơi mình sinh ra, nhưng sẽ quyết định được nơi mình sẽ đến”, Yến nói.