Cơ chế đặc thù đào tạo nguồn nhân lực vùng Tây Nam Bộ

GD&TĐ – Sáng nay (16/5), tại Ban Chỉ đạo Tây Nam Bộ diễn ra Hội nghị sơ kết 3 năm thực hiện Cơ chế đặc thù đào tạo nguồn nhân lực vùng Tây Nam Bộ.

Quang cảnh hội nghị.

Đến dự Hội nghị có Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phạm Vũ Luận cùng đại diện lãnh đạo Ban Chỉ đạo Tây Nam Bộ, Ban Chỉ đạo Tây Bắc, Tây Nguyên; đại diện lãnh đạo các bộ, ngành trung ương, các tỉnh, thành và đại diện các trường ĐH, CĐ vùng ĐBSCL.

Tây Nam Bộ thoát khỏi “vùng trũng” giáo dục

Thời gian qua, Bộ GD&ĐT có nhiều sáng kiến giải quyết kịp thời, phối hợp Ban Chỉ đạo Tây Nam Bộ, Bộ Y tế, lãnh đạo các tỉnh, thành trong vùng tích cực triển khai thực hiện nhiều biện pháp để phát triển GD&ĐT cho vùng.

Theo đánh giá của Ban Chỉ đạo Tây Nam Bộ và các tỉnh, thành trong khu vực, từ khi có Quyết định số 1033 của Thủ tướng Chính phủ về phát triển giáo dục, đào tạo và dạy nghề vùng ĐBSCL giai đoạn 2011 – 2015 và triển khai thực hiện Cơ chế đặc thù đào tạo nguồn nhân lực vùng Tây Nam Bộ đã từng bước đưa vùng thoát khỏi “vùng trũng” giáo dục.

Phát biểu tại hội nghị, đồng chí Nguyễn Phong Quang – Phó Trưởng Ban Thường trực Ban Chỉ đạo Tây Nam Bộ – cho biết: Trong những năm qua, Ban Chỉ đạo Tây Nam Bộ, Bộ GD&ĐT, các Bộ, Ban, ngành Trung ương, các tỉnh, thành trong vùng đã triển khai đồng bộ các giải pháp và đạt được nhiều kết quả quan trọng về GD&ĐT; góp phần nâng cao trình độ dân trí, phát triển kinh tế – xã hội, xóa đói, giảm nghèo, giải quyết việc làm…

Xuất phát từ những yêu cầu thực tiễn GD&ĐT ở vùng ĐBSCL, Ban Chỉ đạo Tây Nam Bộ đã phối hợp với các tỉnh, thành trong vùng có sáng kiến, đề xuất xây dựng cơ chế đặc thù đào tạo nguồn nhân lực trong vùng, được Bộ GD&ĐT đồng thuận, phối hợp triển khai thực hiện. Với mục tiêu tạo bước đột phá để nâng cao chất lượng giáo dục, đáp ứng nhu cầu nguồn nhân lực cho sự nghiệp phát triển kinh tế – xã hội nhanh và bền vững vùng ĐBSCL.

Thời gian qua, Bộ GD&ĐT có nhiều sáng kiến giải quyết kịp thời, phối hợp Ban Chỉ đạo Tây Nam Bộ, Bộ Y tế, lãnh đạo các tỉnh, thành trong vùng tích cực triển khai thực hiện nhiều biện pháp để phát triển GD&ĐT cho vùng.

Cụ thể, cho phép các trường ĐH trong vùng tuyển sinh, đào tạo theo hình thức cử tuyển, xét tuyển, đào tạo theo địa chỉ sử dụng, đồng thời cho phép các trường ĐH ngoài khu vực Tây Nam Bộ liên kết với các trường trong vùng đủ điều kiện để đào tạo nguồn nhân lực trên các lĩnh vực.

Đây là chủ trương đúng đắn, sáng tạo, phù hợp với đặc thù vùng. Sau 3 năm thực hiện cơ chế chính sách đặc thù về đào tạo nhân lực cho các tỉnh, thành trong vùng đã có nhiều chuyển biến và đạt được kết quả tích cực. Hiện toàn vùng có khoảng 72.500 sinh viên ĐH; 42.200 SV hệ CĐ; 4.026 học viên cao học và 234 nghiên cứu sinh.

Đối với đào tạo theo hình thức cử tuyển, xét tuyển theo địa chỉ sử dụng đã đào tạo được 4.409 sinh viên ĐH; 2.180 học viên cao học; chính sách cử tuyển đối với học sinh 22 huyện biên giới, hải đảo khó khăn, toàn vùng cử được 547 sinh viên ĐH; 50 sinh viên CĐ; 100 học viên trung cấp.

Tính đến cuối năm 2014, tỷ lệ sinh viên/vạn dân toàn vùng là 172 sinh viên (cả nước là 240 sinh viên/vạn dân).

Nói về những kết quả của cơ chế đặc thù đào tạo nguồn nhân lực vùng Tây Nam Bộ, PGS.TS Hà Thanh Toàn – Hiệu trưởng Trường ĐH Cần Thơ, cho biết: Năm 2013 trường đã xét tuyển thẳng 736 thí sinh, năm 2014 có 612 thí sinh.

Ngoài ra năm 2013 trường được giao 50 chỉ tiêu đào tạo nguồn nhân lực ngành Luật, kết quả có 12/12 thí sinh được nhập học. Quy mô liên kết đào tạo thạc sĩ hiện nay của trường là 445 học viên… Đây là nguồn nhân lực sẽ góp phần đáng kể trong công cuộc phát triển kinh tế, xã hội ở các địa phương trong vùng.

Đặc biệt là nhân lực y tế vùng ĐBSCL cũng được cải thiện đáng kể từ sau triển khai cơ chế đặc thù đào tạo nguồn nhân lực vùng Tây Nam Bộ.

Theo GS.TS Phạm Văn Lình – Hiệu trưởng Trường ĐH Y Dược Cần Thơ, từ năm 2008 đến năm 2014, ngoài đào tạo theo ngân sách, trường còn đào tạo theo địa chỉ các tỉnh Tây Nam Bộ với 3.031 bác sĩ; 1.193 dược sĩ và 797 cử nhân.

Thành quả này đã góp phần nâng tỷ lệ bác sĩ trên vạn dân đối với y tế công lập từ 4,26 (năm 2008) lên 5,78 (năm 2014). Tỷ lệ dược sĩ/vạn dân từ 0,16 (năm 2008) lên 0,63 (năm 2014)… Với quy mô đào tạo như hiện nay, đến năm 2020 sẽ có đủ 9 bác sĩ và 2 – 2,2 dược sĩ/vạn dân…

Mong sớm tháo gỡ những vướng mắc

Theo đánh giá của Ban Chỉ đạo Tây Nam Bộ, bên cạnh những kết quả đạt được, hiện vẫn còn những khó khăn, vướng mắc trong triển khai thực hiện cơ chế đặc thù đào tạo nguồn nhân lực vùng Tây Nam Bộ. Đặc biệt là trình độ học vấn trong vùng còn thấp, cuộc sống và điều kiện đi lại của người dân còn khó khăn.

Thời gian xác định nhu cầu nhân lực cần đào tạo hàng năm của địa phương chưa kịp thời gian tuyển sinh. Các trường bị động trong việc lập kế hoạch tuyển sinh theo chính sách cử tuyển…

Tính đến năm 2014, vùng Tây Nam Bộ mới đạt được 172 sinh viên/vạn dân (bình quân của nước là 240 sinh viên/vạm dân). Còn 332/1611 xã chưa có bác sĩ, bình quân 5,1 bác sĩ/vạn dân, so với bình quân chung cả nước là 7,5 bác sĩ/vạn dân…

Nhiều cơ sở đào tạo được giao nhiệm vụ đào tạo nhân lực cho vùng, nhưng thời gian thực hiện tuyển sinh quá ngắn, các địa phương không thể triển khai kịp theo yêu cầu, việc phân bổ chỉ tiêu cho tỉnh, thành còn chậm, chưa sát với thực tế và nhu cầu của từng địa phương…

“Năm 2015, là năm cuối cùng thực hiện Quyết định 1033 của Thủ tướng Chính phủ. Từ thực tế đó, đòi hỏi các địa phương phải nỗ lực, quyết tâm trong triển khai thực hiện nhiệm vụ để hoàn thành tốt các chỉ tiêu mà Quyết định 1033 đã đề ra.

Hội nghị này, là dịp để các địa phương kiểm điểm, đánh giá các kết quả đã đạt được, những tồn tại hạn chế, tập trung thảo luận làm rõ một số vấn đề khó khăn, vướng mắc, đồng thời bàn các giải pháp tháo gỡ, phối hợp đề xuất với Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ xem xét, chỉ đạo trong thời gian tới…”, đồng chí Nguyễn Phong Quang cho biết.

Bên cạnh đó, các địa phương kiến nghị Bộ GD&ĐT cần quy định chỉ tiêu tuyển sinh theo chính sách đặc thù được tính trong tổng chỉ tiêu tuyển sinh ĐH, CĐ được giao hằng năm.

Xem xét giảm chi phí học tập và tạo điều kiện cho các SV theo cơ chế đặc thù bằng việc đóng học phí như các SV trúng tuyển chính thức. Cho phép tăng chỉ tiêu lên 20 – 25% đối với ngành Khoa kọc sức khỏe và 25 – 30% đối với các ngành khác cho khu vực Tây Nam Bộ.

Một số trường ĐH ngoài công lập đề nghị Bộ GD&ĐT xem xét cho phép đào tạo những thí sinh có hộ khẩu thường trú 3 năm trở lên, học 3 năm liên tục và tốt nghiệp THPT tại các tỉnh, thành thuộc khu vực Tây Bắc, Tây Nguyên, Tây Nam Bộ có điểm trung bình chung học tập của nhóm môn xét tuyển thấp hơn các khu vực khác 0,5 điểm. Cụ thể từ 5,5 điểm trở lên đủ điều kiện xét tuyển vào ĐH; từ 5,0 điểm trở lên đủ điều kiện xét tuyển vào CĐ.

Đối với lĩnh vực y tế, nhiều tỉnh, thành và các trường đề nghị Bộ GD&ĐT, Bộ Y tế giao cho ĐH Y Dược TP HCM, ĐH Y Dược Cần Thơ, ĐH Y khoa Phạm Ngọc Thạch đào tạo hệ chính quy và liên thông theo địa chỉ sử dụng với số lượng 314 bác sĩ ở 5 chuyên ngành hiếm (lao, phong, tâm thần, giải phẫu bệnh và pháp y)…

Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phạm Vũ Luận phát biểu tại hội nghị.

Cần quan tâm công tác đào tạo lại và bồi dưỡng, cập nhật cho đội ngũ thầy cô giáo

Phát biểu tại Hội nghị, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phạm Vũ Luận đánh giá cao và ghi nhận những kết quả đạt được cũng như sự nỗ lực của các địa phương trong thực hiện cơ chế đặc thù đào tạo nguồn nhân lực vùng Tây Nam Bộ.

Đặc biệt trong những năm qua giáo dục từ bậc học mầm non đến phổ thông của khu vực Tây Nam Bộ mặc dù còn nhiều khó khăn nhưng đã có bước phát triển đáng kể. Quy mô HS, SV của các trường ĐH, CĐ trong khu vực tăng lên và ổn định.

Ngoài chỉ tiêu đào tạo theo chế độ đặc thù thì tỷ lệ HS trong vùng trúng tuyển vào các trường ĐH, CĐ ở khu vực ĐBSCL và các trường ở TP HCM đạt khá cao. Vùng cũng đã có thêm một số trường ĐH, CĐ, từ đó góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của các địa phương…

Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phạm Vũ Luận nhấn mạnh: Trước mắt, Bộ GD&ĐT sẽ đề xuất Thủ tướng Chính phủ kéo dài cơ chế đặc thù đào tạo nguồn nhân lực vùng Tây Nam Bộ trong thời gian tới.

Đề nghị lãnh đạo các tỉnh, thành, các cơ sở đào tạo trong vùng bên cạnh làm nhiệm vụ đào tạo cần phải quan tâm đến công tác đào tạo lại và bồi dưỡng, cập nhật cho đội ngũ thầy cô giáo.

Các trường ngoài việc dạy, học theo phương thức truyền thống cần phải đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin để nâng cao chất lượng đào tạo…

Các trường cần đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ 8, Ban Chấp hành Trung ương khóa XI (Nghị quyết số 29-NQ/TW) về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng XHCN và hội nhập quốc tế.

Theo GD&TD