Chuyên gia tiêu hoá chỉ cách đơn giản giúp bạn nhận biết sớm dấu hiệu ung thư đại trực tràng
Đại trực tràng là bộ phận có nhiều nguy cơ bị ung thư bởi, trực tràng nằm vị trí sát hậu môn.
Theo PGS.TS. Hoàng Công Đắc, chuyên khoa Ngoại tiêu hóa nếu phát hiện sớm ung thư đại trực tràng và có liệu trình điều trị phù hợp thì có thể sống khỏe tới già.
PGS.TS. Hoàng Công Đắc với nhiều năm công tác trong chuyên Khoa Ngoại tiêu hóa tại BV Hữu nghị Việt Đức cho biết, ung thư trực tràng rất hay gặp, chiếm khoảng 50% trong ung thư đường tiêu hóa.
Tỷ lệ ung thư đại trực tràng gia tăng ở các nước đang phát triển.
1. Thực phẩm bẩn , một trong những nguyên nhân dẫn tới ung thư đại trực tràng
Trực tràng là bộ phận có nhiều nguy cơ bị ung thư bởi trực tràng nằm vị trí sát hậu môn, cách hậu môn khoảng 15 phân. Trực tràng có hai phần là phần bóng khoảng 11 – 12 phân, to để chứa phân và ống hậu môn khoảng 3 – 4 phân. Vùng này là chỗ chứa phân trước khi cơ thể đưa ra ngoài, chứa nhiều siêu vi trùng, nấm nên dễ gây viêm nhiễm. Khi viêm nhiễm mạn tính sẽ dễ dẫn tới gây ung thư.
Hiện nay, tỷ lệ ung thư đại trực tràng tiếp tục gia tăng ở các nước đang phát triển bởi thực phẩm bẩn. Hàm lượng chất bảo quản thực vật có trong rau, củ hay như chất tăng trọng, chất tạo nạc trong thịt lợn, các chất kích thích khiến nhiều người mắc ung thư.
Những thực phẩm muối, thực phẩm chế biến sẵn tồn dư nhiều chất bảo quản như: thịt muối, dưa muối, cà, cá muối, thịt hun khói, xúc xích, xì dầu…. Theo nghiên cứu, tỷ lệ người dân các nước châu Âu thường ăn các đồ muối và Trung Quốc ăn xì dầu là những nơi có số người mắc ung thư đại trực tràng cao.
Tuy nhiên, không phải tuyệt đối kiêng hoàn toàn những thực phẩm này. Những thực phẩm này vẫn có lợi ích cho sức khỏe. Nên chú ý không ăn nhiều, ăn triền miên, kéo dài như: ngày nào cũng ăn dưa, cà muối, ăn xì dầu….
Theo nghiên cứu, ở các nước phương Tây, gen di truyền chiếm 30 % nguyên nhân ung thư đại trực tràng. Ở Việt Nam, gen di truyền chiếm 2% tới 3%. Tuy nhiên, nếu trong gia đình có người đã bị ung thư đại tràng thì cần cẩn thận và nên có ý thức chủ động tầm soát.
2. Những dấu hiệu giúp bạn sớm phát hiện ra căn bệnh này
2.1 Bị đi táo, lỏng kéo dài
Video đang HOT
Bệnh ung thư đại trực tràng biểu hiện ở tất cả những bộ phận có rối loạn về đường tiêu hóa từ trên miệng xuống hậu môn như: Hơi thở hôi, hay ợ hơi, ợ chua, giáp thực quản sau xương ức,…
Đại tràng là nơi chứa và bài tiết phân trong quá trình tiêu hóa nên ở giai đoạn sớm, người bị ung thư đại trực tràng thường hay bị chứng rối loạn đại tiện, bài tiết phân như: Đi táo, đi lỏng thất thường hay có thời gian đi táo (hoặc lỏng) kéo dài.
Bệnh ung thư đại trực tràng biểu hiện ở tất cả những bộ phận có rối loạn về đường tiêu hóa từ trên miệng xuống hậu môn
2.2 Đi ngoài hay rặn
Đau quặn, mót rặn, khó chịu khi đi ngoài, đi ngoài ra máu mũi, phân dính máu, phân nát, phân hình lá lúa (bởi phân phải đi qua khối u), đi xong vẫn muốn rặn tiếp.
2. 3 Uống thuốc kháng sinh không khỏi
Ung thư đường tiêu hóa: Trì hoãn kiểm tra, hậu quả khó lườngĐỌC NGAY
Người bị ung thư đại trực tràng bị rối loạn tiêu hóa, đi ngoài nhiều lần trong ngày rất giống với triệu chứng bệnh lị. Tuy nhiên, khác ở chỗ: Khi bị lị, người bệnh uống thuốc kháng sinh đặc trị sẽ khỏi nhưng khi bị ung thư đại trực tràng, uống kháng sinh cũng không khỏi được tình trạng đi ngoài.
2.4 Đi ngoài ra máu
Đáng chú ý với những người hay đi ngoài ra máu. Có 2 loại đi ngoài ra máu cần phân biệt. Đi ngoài ra máu do trĩ: Đi ngoài ra máu tươi ngay sau khi đi ngoài. Máu này như máu gà cắt tiết phủ lên trên phân.
Còn khi đi ngoài ra máu lẫn với nhầy trong phân thì thường dẫn tới ung thư đại trực tràng. Vì máu chảy ở niêm mạc vùng ung thư có thể bị viêm nên tiết nhầy.
2.5 Đau quặn bụng, gầy, sút cân
Các dấu hiệu muộn như: Đau quặn bụng từng cơn, gầy, sút cân khi ung thư phát triển. Khi ở giai đoạn muộn, có người sờ thấy cả khối u nổi ở dưới da bụng, vàng da, bụng to dần,…
Thăm khám hậu môn cho bệnh nhân
2.6 Thăm khám hậu môn
PGS Hoàng Công Đắc
Thực tế, để phát hiện ung thư đại trực tràng khi thăm khám không khó. Bác sĩ chỉ cần thăm khám bằng tay, chưa cần đến các biện pháp thụt hay soi cũng có thể kết luận bệnh nếu khối u đã hình thành.
Khi nghĩ tới ung thư đại trực tràng, bác sĩ sẽ đi găng để thăm khám vùng hậu môn bệnh nhân. Nếu là ung thư trực tràng thấp sẽ thấy máu theo tay.
Ung thư đại trực tràng nếu phát hiện sớm, bệnh nhân sẽ được phẫu thuật cắt bỏ khối u kèm theo hóa, xạ trị theo phác đồ của bác sĩ.
Theo nghiên cứu mới đây tại Việt Nam, nếu phát hiện sớm, áp dụng cả phương pháp hóa trị và xạ trị tiền phẫu thì tỉ lệ bệnh tái phát trong một năm đầu chỉ còn 11%. Nhiều bệnh nhân đã sống khỏe mạnh hơn 20 năm sau khi phát hiện bệnh, có người đã ngoài 80 tuổi.
Ai có nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng?
Ung thư đại trực tràng đứng thứ 5 trong số 10 bệnh ung thư phổ biến nhất ở cả hai giới. Ai cũng có nguy cơ mắc căn bệnh này, nhưng nguy cơ sẽ tăng lên nếu có các yếu tố sau.
TS.BS Bùi Ánh Tuyết, Trưởng khoa Nội soi thăm dò chức năng cho biết, ung thư đường tiêu hóa là bệnh ung thư thường gặp và là nguyên nhân tử vong hàng đầu tại nhiều quốc gia trên thế giới. Đặc biệt ung thư đại trực tràng đang có xu hướng tăng lên. Theo GLOBOCAN 2018 (Ghi nhận ung thư) có khoảng 1,8 triệu ca mới mắc chiếm 10,2 % và khoảng 880 nghìn ca tử vong chiếm 9,2 % tổng số ca tử vong do ung thư đại trực tràng.
Ghi nhận ung thư 2018 tại Việt Nam, ung thư đại trực tràng đứng thứ 5 trong số 10 bệnh ung thư phổ biến nhất ở cả hai giới với số ca mắc mới là 14.733 và 7.856 trường hợp tử vong. Cũng theo thống kê của WHO, với nhóm bệnh nhân phát hiện bệnh giai đoạn sớm có tỷ lệ sống sau 5 năm đạt 90%, bệnh nhân phát hiện ở giai đoạn muộn thì chỉ khoảng 10%.
Ai cũng có nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng, tuy nhiên có những yếu tố sau sẽ tăng nguy cơ mắc bệnh:
Chế độ ăn uống thiếu lành mạnh
Đây là một trong những yếu tố nguy cơ làm tăng tỉ lệ mắc ung thư đại trực tràng. Bằng chứng là 57% người trưởng thành tại nước ta ăn thiếu rau và trái cây so với khuyến nghị của WHO, trong khi lại ăn nhiều thịt; Chế độ ăn nhiều thịt đỏ (thịt bò, lợn, cừu, gan) và thịt chế biến công nghiệp (xúc xích, thức ăn nhanh), thịt nấu ở nhiệt độ rất cao (rán, nướng).
Uống bia rượu, hút thuốc lá
Một nửa nam giới Việt Nam uống rượu bia ở mức nguy hại; đàn ông Việt hút thuốc rất phổ biến. Bia rượu, thuốc lá đều là những yếu tố làm gia tăng nguy cơ ung thư, trong đó có ung thư đại trực tràng.
Ít vận động thể lực, béo phì
Nguy cơ ung thư sẽ gia tăng ở các đối tượng này.
Tuổi tác và di truyền
Ngoài lối sống, ung thư đại trực tràng có liên quan đến yếu tố tuổi tác và di truyền, tuy nhiên số ca liên quan đến di truyền chỉ chiếm 3-5%.
Tuổi càng cao càng có nguy cơ bị ung thư đại trực tràng, đặc biệt nguy cơ tăng cao rõ rệt sau 50 tuổi.
Ngoài ra những người có tiền sử bị polyp; tiền sử bị viêm đại-trực tràng, bao gồm cả bệnh Crohn; Tiền sử gia đình bị ung thư hoặc polyp dạng tuyến đại-trực tràng.
Theo ghi nhận tại bệnh viện K, hiện tại hơn 70% bệnh nhân ung thư đến khám ở giai đoạn muộn với các nhu cầu điều trị giảm đau và chăm sóc triệu chứng là chủ yếu. Việc bệnh nhân đến các cơ sở y tế khám bệnh ở giai đoạn muộn khiến hiệu quả của việc chữa bệnh bị giảm rất nhiều. Nhu cầu phát hiện chẩn đoán ung thư sớm đang rất lớn giúp tăng hiệu quả và giảm chi phí điều trị đáng kể.
Để phòng ngừa ung thư đại tràng, các chuyên gia đưa ra lời khuyên nên hạn chế ăn nhiều thịt, chất béo có nguồn gốc từ đạm động vật; bổ sung đầy đủ chất xơ từ lúa mạch, trái cây, rau tươi, các vitamin E, C, và A ...và duy trì chế độ sinh hoạt năng động, luyện tập thể dục thường xuyên. Các chuyên gia khuyến cáo, những người có tiền sử viêm đại tràng mạn tính, trong gia đình có người thân từng mắc ung thư đường tiêu hóa (thực quản, dạ dày, đại tràng), hoặc khi có triệu chứng sụt cân không rõ lý do, táo bón, đầy bụng, đi tiêu ra máu, ói ra máu ... thì nên đi khám ngay để tầm soát, phát hiện và điều trị kịp thời.
Công dụng bất ngờ của cải bó xôi với ung thư đại trực tràng Nghiên cứu mới đây một lần nữa khẳng định cải bó xôi làm giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng. Người dân có thể bổ sung vào thực đơn hằng ngày như một biện pháp phòng ngừa loại ung thư này. Nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng ăn rau cải bó xôi có thể làm giảm nguy cơ ung thư...