Chuyên gia cảnh báo “đại dịch” t.huốc l.á mới, Việt Nam cần sớm đối phó

Các chuyên gia quốc tế cảnh báo về “đại dịch” t.huốc l.á mới, đồng thời nhấn mạnh Việt Nam cần nhanh chóng định hình một chiến lược đối phó toàn diện càng sớm càng tốt.

Sáng nay (24/9), hội thảo InnovaConnect với chủ đề “Phòng chống tác hại của t.huốc l.á mới: Bằng chứng khoa học và kinh nghiệm tại Việt Nam và trên thế giới” đã diễn ra, thu hút sự quan tâm của gần 500 khách mời, bao gồm các chuyên gia hàng đầu trong và ngoài nước.

Hội thảo là một phần trong chuỗi sự kiện InnovaConnect, do Quỹ VinFuture phối hợp với Trường Đại học Y tế công cộng (ĐHYTCC) tổ chức.

Hội thảo InnovaConnect với chủ đề “Phòng chống tác hại của t.huốc l.á mới do Quỹ VinFuture tổ chức ngày 24/9 (Ảnh: BTC).

“Đại dịch” t.huốc l.á mới tạo ra một thế hệ nghiện nicotine

Phát biểu tại sự kiện, GS Hoàng Văn Minh, Hiệu trưởng trường ĐHYTCC, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nâng cao ý thức cộng đồng và đưa ra các biện pháp can thiệp kịp thời nhằm đẩy lùi tỷ lệ sử dụng t.huốc l.á tại Việt Nam.

“Chúng tôi chọn giảng đường đại học là nơi tổ chức sự kiện, vì tôi tin rằng sự quan tâm của các em sinh viên sẽ góp phần nâng cao nhận thức, cũng như đóng góp các sáng kiến chống lại sự thịnh hành của các loại t.huốc l.á mới”, GS Hoàng Văn Minh chia sẻ.

GS Hoàng Văn Minh cho biết, hút t.huốc l.á là hành vi dễ bắt gặp và thậm chí được coi là truyền thống ở Việt Nam. Trong quá khứ, việc hút thuốc được xem là cách để bắt đầu câu chuyện, để xây dựng mối quan hệ. Tuy nhiên, hút thuốc mang đến nhiều hệ lụy xấu cho sức khỏe của bản thân và những người xung quanh.

GS Hoàng Văn Minh nói về tác hại của các loại t.huốc l.á mới: t.huốc l.á điện tử, t.huốc l.á nung nóng, t.huốc l.á lai… (Ảnh: Nguyễn Nguyễn).

Với sự thịnh hành của các loại t.huốc l.á thế hệ mới (t.huốc l.á mới) như t.huốc l.á điện tử, t.huốc l.á nung nóng, t.huốc l.á lai… Việt Nam đang đối mặt với một “đại dịch” mới, tạo ra một thế hệ nghiện nicotine mới.

Trong một nghiên cứu do GS Hoàng Văn Minh thực hiện từ tháng 10/2023 đến tháng 12/2023 đối với 3.801 học sinh từ lớp 6 đến lớp 12 thuộc 11 tỉnh, thành khác nhau ở Việt Nam, có tới 96,2% và 37,8% học sinh nhận thức được sự tồn tại của t.huốc l.á điện tử và t.huốc l.á nung nóng.

Trong đó, 14% đã từng sử dụng thử t.huốc l.á điện tử và 7% hiện đang sử dụng trong 30 ngày qua. Tỷ lệ này đối với t.huốc l.á nung nóng là 1,8% đã từng sử dụng và 1,0% hiện đang sử dụng.

Một thống kê khác cũng được GS Hoàng Văn Minh chia sẻ, cho biết Việt Nam hiện có 45,3 triệu người hút thuốc, trong đó phần lớn là nam giới.

“Đây là xu hướng đáng lo ngại, vì nó có thể đảo ngược những nỗ lực kiểm soát việc sử dụng t.huốc l.á ở thanh thiếu niên đã được triển khai quyết liệt trong nhiều năm qua”, GS Hoàng Văn Minh nhấn mạnh.

Không chỉ ở Việt Nam, tỷ lệ thanh thiếu niên sử dụng các sản phẩm t.huốc l.á mới cũng gia tăng nhanh ở nhiều quốc gia trong 10 năm qua.

Sự hấp dẫn của các thiết bị t.huốc l.á điện tử và t.huốc l.á nung nóng với kiểu dáng thời thượng, hương vị đa dạng và những chiến dịch quảng cáo tinh vi đã khiến nhiều người, đặc biệt là thanh thiếu niên, lầm tưởng rằng những sản phẩm này an toàn hơn so với t.huốc l.á truyền thống.

T.huốc l.á điện tử có nguy hiểm?

Bà Bungon Ritthiphakdee nhấn mạnh tác hại cho sức khỏe của t.huốc l.á điện tử (Ảnh: Nguyễn Nguyễn).

Theo bà Bungon Ritthiphakdee, Giám đốc Điều hành Trung tâm Quản trị và Kiểm soát t.huốc l.á toàn cầu (GGTC, Thái Lan), t.huốc l.á điện tử là nguy hiểm và có gây hại cho sức khỏe.

“T.huốc l.á điện tử và t.huốc l.á nung nóng cũng có nicotine gây nghiện, có khả năng tạo ra một thế hệ mới nghiện nicotine”, bà cảnh báo.

Thực tế, cộng đồng y tế toàn cầu cũng đã ghi nhận một số trường hợp tổn thương phổi do t.huốc l.á điện tử, hay còn gọi là EVALI.

Theo đó, các sản phẩm t.huốc l.á mới được cho là có thể gây ra những tác động tiêu cực đến sức khỏe, đặc biệt là đối với não bộ đang phát triển của trẻ v.ị t.hành n.iên.

Đồng quan điểm với bà Ritthiphakdee, GS Hoàng Văn Minh cũng cho rằng việc nghiện chất nicotine dần hình thành trong quá trình sử dụng t.huốc l.á điện tử có thể dẫn đến sự “chuyển tiếp” sang các sản phẩm t.huốc l.á truyền thống.

PGS. Becky Freeman, chuyên gia từ Trường Y tế công cộng, Đại học Sydney (Úc) chia sẻ tại hội thảo (Ảnh: Nguyễn Nguyễn).

“Sự hấp dẫn của các thiết bị t.huốc l.á điện tử và t.huốc l.á nung nóng với kiểu dáng thời thượng, hương vị đa dạng và những chiến dịch quảng cáo tinh vi đã khiến nhiều người, đặc biệt là thanh thiếu niên, lầm tưởng rằng những sản phẩm này an toàn hơn so với t.huốc l.á truyền”, GS Minh chia sẻ.

Không chỉ vậy, ngành công nghiệp t.huốc l.á còn đang tìm cách “lách” các quy định quản lý bằng việc giới thiệu các sản phẩm mới như t.huốc l.á điện tử và t.huốc l.á nung nóng, nhằm đối phó với các quy định ngày càng nghiêm ngặt đối với t.huốc l.á truyền thống.

PGS. Becky Freeman, chuyên gia từ Trường Y tế công cộng, Đại học Sydney (Úc) cho biết mạng xã hội là công cụ được các công ty, người bán t.huốc l.á tiếp cận để đưa sản phẩm đến với người dùng.

“Trên mạng xã hội, dễ dàng tìm thấy những hình ảnh hấp dẫn, thậm chí người nổi tiếng quảng bá sản phẩm và đưa ra những thông tin sai lệch về độ an toàn của t.huốc l.á điện tử và t.huốc l.á nung nóng”, PGS. Becky Freeman cho biết.

Các thành phần trong t.huốc l.á điện tử có thể dẫn tới nguy hiểm cho người sử dụng và những người xung quanh (Ảnh minh họa: Internet).

Kết quả từ khảo sát của GS. Minh và nhóm nghiên cứu cũng cho thấy, nhiều học sinh vẫn còn những hiểu lầm sai lệch về tác hại của các loại t.huốc l.á mới này, khi tin rằng chúng an toàn hoặc ít gây hại hơn so với t.huốc l.á truyền thống. 23,5% học sinh không nhận thức được những rủi ro tiềm ẩn của t.huốc l.á điện tử và con số này còn cao hơn đối với t.huốc l.á nung nóng (43,2%).

“Điều này đã dẫn đến việc nhiều học sinh sẵn sàng trải nghiệm và sử dụng các sản phẩm này mà không hề lường trước được những tác hại đi kèm”, GS. Minh cho biết.

Các chuyên gia tại sự kiện đồng thuận rằng, cần phải hành động ngay lập tức, xây dựng và thực thi các chính sách kiểm soát chặt chẽ đối với những sản phẩm này.

Hiện trên thế giới có ít nhất 34 quốc gia và vùng lãnh thổ áp dụng chính sách cấm hoàn toàn các sản phẩm t.huốc l.á điện tử, 11 quốc gia cấm bán t.huốc l.á nung nóng.

Chia sẻ bài học từ Singapore, bà Ritthiphakdee cho biết, từ tháng 2/2018, chính phủ nước này đã hoàn toàn cấm việc mua bán, sử dụng và sở hữu các sản phẩm t.huốc l.á như t.huốc l.á điện tử, shisha và t.huốc l.á không khói.

Trong khi đó tại Úc, tỷ lệ người hút thuốc hàng ngày ở nước này hiện đã ở dưới mức 10%. PGS. Freeman cho biết để đạt được thành công này, cần có các biện pháp tiếp cận toàn diện nhiều mặt, cùng với quy định nghiêm ngặt từ chính phủ.

“Người trẻ sẽ không còn dễ dàng mua các sản phẩm ở những cửa hàng tiện lợi nữa. Mô hình này đã giúp giảm đáng kể tỷ lệ sử dụng t.huốc l.á điện tử trong giới trẻ”, PGS. Freeman chia sẻ.