Chuyển đổi số trong giáo dục – tất yếu để ‘học tập suốt đời’
Chuyển đổi số mang lại những lợi ích rất lớn trong việc nâng cao chất lượng giáo dục. Công nghệ big data (dữ liệu lớn) giúp phân tích hành vi học tập của người học để có hỗ trợ, tư vấn phù hợp.
Bên cạnh đó, Tài nguyên học liệu mở giúp kiến thức được lan tỏa nhanh chóng và người học chủ động.
Chuyển đổi số trong lĩnh vực giáo dục – tất yếu để “học tập suốt đời”
Ngày 03/6/2020, Thủ tướng Chính phủ ký quyết định số 749/QĐ-TTg phê duyệt “Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030″. Theo đó, giáo dục là lĩnh vực được ưu tiên chuyển đổi số thứ 2 sau lĩnh vực y tế. Điều đó cho thấy tầm quan trọng của giáo dục và chuyển đổi số trong lĩnh vực giáo dục có tác động rất lớn đối với sự phát triển của đất nước.
Về bản chất, chuyển đổi số ( Digital transformation) là chuyển các hoạt động của con người từ thế giới thực sang thế giới ảo ở trên môi trường Internet. Thời gian qua, dịch COVID-19 đã tác động rất lớn đến giáo dục. Tại Việt Nam, nhiều cơ sở giáo dục và các trường học áp dụng giảng dạy online (trực tuyến) trong suốt thời gian diễn ra dịch COVID-19 và thời gian sau đó.
Chuyển đổi số mang lại những lợi ích rất lớn như: nâng cao chất lượng giáo dục. Công nghệ big data (dữ liệu lớn) giúp phân tích hành vi học tập của người học để có hỗ trợ, tư vấn phù hợp. Tài nguyên học liệu mở, giúp người học, người dạy kết nối với kiến thức hiệu quả dù họ ở đâu và trong khoảng thời gian nào.
Để thực hiện đề án Giáo dục thông minh và học tập suốt đời tại Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2021-2030 của Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh, Sở Giáo dục và đào tạo Thành phố Hồ Chí Minh đang xây dựng và hoàn thiện hệ thống quản lý giáo dục, tổ chức dạy học và kiểm tra đánh giá thông minh.
Chuyển đổi số trong giáo dục – con đường tất yếu để “học tập suốt đời”. Ảnh: Image
Việc triển khai giảng dạy AI (trí tuệ nhân tạo) trong trường phổ thông là một trong những hoạt động nhằm thực hiện đề án. Từ năm học 2022 – 2023, Thành phố Hồ Chí Minh đã triển khai thí điểm giảng dạy AI trong chương trình chính khóa ở bậc trung học cơ sở và trung học phổ thông.
Cùng với đó, năm học 2022 – 2023, Thành phố Hồ Chí Minh dành 35% thời lượng để dạy học trên Internet. Theo lãnh đạo ngành giáo dục Thành phố Hồ Chí Minh, việc tổ chức dạy học trên Internet nhằm tăng cường khả năng tự học, sự tích cực học tập, tăng đọc hiểu của học sinh. Có kiểm tra đánh giá sẽ giúp thầy cô lượng hóa được học sinh. Khi kiểm tra thầy cô sẽ biết học sinh có tự học hay không.
Chuyển đổi số nhìn từ đại dịch COVID-19
Vào thời điểm tháng 5/2022, Bộ Giáo dục và Đào tạo tạo đã có báo cáo về việc thực hiện Nghị quyết số 41/2021/QH15 gửi đến các đại biểu Quốc hội cho kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XV. Trong đó, báo cáo nêu rõ những khó khăn của quá trình dạy, học online trong bối cảnh dịch COVID-19 diễn biến phức tạp.
Video đang HOT
Theo đó, có 43% giáo viên gặp khó khăn khi học sinh không hợp tác trong quá trình học online và 35,5% giáo viên gặp khó khăn khi cha mẹ học sinh không hỗ trợ, hợp tác. Có 26,5% học sinh gặp khó khăn trong việc giao tiếp với thầy, cô dưới hình thức online.
Nhóm tác giả của Bùi Quang Dũng, Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế cho biết, việc chuyển đổi hình thức học tập truyền thống sang học tập online đã tạo ra không ít những thách thức đối với sinh viên Khoa Du lịch. Cụ thể, có 73,7% sinh viên cảm thấy gò bó, không được đi lại. Những yếu tố tâm lý như “khó tập trung”, “thiếu động lực” cũng là một trong những rào cản mà sinh viên gặp phải khi học tập online.
Triển khai dạy học online đi từ một tỉ lệ nhất định
Nếu không thể thay thế hoàn toàn thì việc dạy và học online theo một tỉ lệ nhất định (khoảng 35%) ở các trường trung học cơ sở, trung học phổ thông có điều kiện về cơ sở vật chất và bắt buộc ở tất cả các trường đại học, cao đẳng trên cả nước là tỉ lệ khả thi.
Dẫu biết rằng, chuyển đổi số trong giáo dục còn gặp nhiều khó khăn, thách thức như: cơ sở vật chất nhiều nơi chưa đáp ứng yêu cầu dạy và học; cơ sở dữ liệu số hóa chuyên ngành đòi hỏi sự đầu tư rất lớn về nhân lực, việc xây dựng kho học liệu số nếu làm không bài bản sẽ gây lãng phí thời gian, công sức, tiền bạc; hành lang pháp lí dạy học online vẫn còn bất cập; việc xây dựng chương trình học, kiểm tra, đánh giá online không phải một sớm một chiều là có thể làm được.
Học sinh tiểu học tại Thành phố Hồ Chí Minh học online trong thời gian dịch COVID-19 hoành hành. Ảnh: Cổng TTĐT Thành phố Hồ Chí Minh
Để chuyển đổi số trong giáo dục mang lại hiệu quả đòi hỏi học sinh, sinh viên phải nâng cao khả năng ngoại ngữ. Quyết định phê duyệt Chương trình “Hỗ trợ nâng cao năng lực ngoại ngữ và hội nhập quốc tế cho thanh thiếu nhi Việt Nam giai đoạn 2022-2030″, do Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam ký ngày 25/11/2022 có nội dung, đến năm 2030, tất cả trường đại học, cao đẳng, trung học phổ thông thành lập hoặc duy trì thường xuyên ít nhất một câu lạc bộ ngoại ngữ và hội nhập quốc tế, cũng nhằm mục đích này.Tuy nhiên, phương pháp dạy và học online vẫn gặp thách thức về công nghệ, cách đánh giá năng lực người học…
Nhìn vào việc dạy học online ở các nước phát triển thì đơn giản hơn nhiều. Giáo sư Trương Nguyện Thành (Tiến sĩ Hóa tính toán tại Đại học Minnesota, Giáo sư Danh dự Đại học Utah) chia sẻ, vào thời điểm cuối năm 2020 và 2021, tại căn hộ của ông ở Thành phố Hồ Chí Minh, 2 giờ sáng mỗi ngày trong tuần ông thức dậy và giảng dạy cho gần 500 sinh viên ở Mỹ dễ dàng, thuận tiện, cả thầy và trò không gặp bất cứ khó khăn gì.
Cũng theo Giáo sư Trương Nguyện Thành, trước khi xảy ra đại dịch COVID-19, những người tổ chức đào tạo thường nghĩ việc học tập trực tiếp rất ổn thỏa, dạy online là thừa. Trong khi đó, các trường đại học tại Mỹ và những nước tiên tiến khác hiểu rằng hệ thống dạy online và quản lý lớp học là một công cụ hỗ trợ giảng viên đào tạo tốt hơn nữa chứ không phải công cụ thay thế.
Chuyển đổi số giúp ngành giáo dục Hải Phòng tạo ra môi trường dạy, học hiệu quả
Nhờ quyết tâm chuyển đổi số trong ngành Giáo dục và Đào tạo Hải Phòng, giáo viên, học sinh có được môi trường dạy và học ngày càng sáng tạo, hiệu quả.
Theo ông Bùi Văn Kiệm - Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Hải Phòng, thành phố hướng đến mục tiêu xây dựng Hải Phòng trở thành trung tâm quốc tế về giáo dục đào tạo, nghiên cứu ứng dụng và phát triển khoa học công nghệ...
Do đó, ngành Giáo dục và Đào tạo Hải Phòng quyết tâm chọn chuyển đổi số để thay đổi một cách tổng thể và toàn diện tất cả các khía cạnh, đẩy mạnh sáng tạo, phát triển đột phá công nghệ số trong công tác quản lý, hoạt động dạy và học, từ đó góp phần thúc đẩy sự phát triển về kinh tế - xã hội của thành phố.
Khai trương trục tích hợp chia sẻ dữ liệu ngành giáo dục
Với mục tiêu trên, vào ngày 18/11/2022, nhân dịp kỷ niệm 40 năm ngày Nhà giáo Việt Nam, Sở Giáo dục và Đào tạo Hải Phòng phối hợp với Viettel Hải Phòng chính thức khai trương "Hệ thống trục tích hợp chia sẻ dữ liệu ngành Giáo dục Hải Phòng".
Lãnh đạo thành phố Hải Phòng, Sở Giáo dục và Đào tạo nhấn nút khai trương trục tích hợp chia sẻ dữ liệu ngành giáo dục (Ảnh: Lã Tiến)
Đây là hệ thống hỗ trợ thu thập, tổng hợp, phân tích, chia sẻ số liệu từ các cơ sở giáo dục Mầm non, Phổ thông và Giáo dục thường xuyên, hướng đến mục tiêu phục vụ hiệu quả công tác chỉ đạo, điều hành của toàn ngành.
Với các tính năng như: thu thập, chia sẻ dữ liệu và quản lý các API kết nối, trục cơ sở dữ liệu ngành đóng vai trò như chiếc cầu nối, hỗ trợ liên thông, chuẩn hóa dữ liệu giữa các giải pháp công nghệ thông tin hiện được ứng dụng trên toàn thành phố.
Với hệ thống trục tích hợp chia sẻ dữ liệu ngành giáo dục, thông tin giáo viên, học sinh được định danh dựa trên căn cước công dân và đồng bộ trực tiếp đến những hệ thống E-learning được ứng dụng như: Tập huấn giáo viên, K12Online, onluyen.vn...
Từ đó, các hệ thống trên dễ dàng phân quyền cho người dùng; giúp giáo viên và học sinh giảm bớt các thao tác đăng nhập, nhập liệu thủ công, đồng thời đảm bảo an toàn thông tin.
Theo ông Bùi Văn Kiệm, việc khai trương và chính thức đưa vào sử dụng "Hệ thống trục tích hợp chia sẻ dữ liệu ngành Giáo dục Hải Phòng" sẽ giúp cho mỗi em học sinh sẽ có một mã định danh theo suốt từ cấp tiểu học đến khi tốt nghiệp trung học phổ thông và vào đại học.
Toàn bộ thông tin lý lịch học sinh, cũng như lịch sử học tập, điểm số,... sẽ được lưu trữ và chuẩn hóa, là hành trang cùng các em bước vào ngưỡng cửa cuộc đời.
Đây cũng được xem là chìa khóa giải quyết bài toán trùng lặp dữ liệu thường xảy ra khi sử dụng nhiều giải pháp công nghệ thông tin cùng lúc; đảm bảo an toàn thông tin khi chia sẻ API giữa các giải pháp công nghệ giáo dục.
Bên cạnh đó, nhờ có cơ sở dữ liệu được chuẩn hóa, cấp quản lý ngay lập tức nắm được tình hình ngành giáo dục trên mỗi địa bàn thông qua hệ thống báo cáo động; đồng thời dễ dàng đưa ra những quyết định dựa trên dữ liệu.
Với những dấu ấn đã đạt được trong thời gian qua như xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu tới hơn 800 cơ sở giáo dục, 100% học sinh được tiếp cận với các giải pháp dạy học trực tuyến trong giai đoạn dịch bệnh..., và đặc biệt là sự phối hợp cùng Viettel Hải Phòng triển khai hệ thống trục tích hợp chia sẻ dữ liệu ngành giáo dục, thời gian tới ngành Giáo dục Hải Phòng sẽ có những bước chuyển dịch thành công trong thời kỳ kỷ nguyên số.
Phấn đấu hoàn thành 4 nhiệm vụ trọng tâm năm 2022
Để thực hiện có hiệu quả 4 nhiệm vụ trọng tâm chuyển đổi số của ngành thực hiện trong năm 2022, Sở Giáo dục và Đào tạo Hải Phòng đề ra phương hướng, nhiệm vụ chuyển đổi số những tháng cuối năm 2022.
Theo đó, Sở tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến nâng cao nhận thức toàn ngành về công tác chuyển đổi số của ngành, của địa phương; động viên, khích lệ cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, người lao động trong các cơ quan, đơn vị giáo dục tích cực tham gia hưởng ứng cuộc thi trắc nghiệm trên Internet tìm hiểu về Chương trình chuyển đổi số Quốc gia...
Các đại biểu ngành giáo dục trao đổi về công tác chuyển đổi số tại Trung tâm Giáo dục thường xuyên Hải Phòng (Ảnh: Lã Tiến)
Cùng với đó, sở tiếp tục phối hợp với Sở Thông tin và Truyền thông, Sở Tài chính và các đơn vị tư vấn để hoàn thiện các hồ sơ trình cấp có thẩm quyền phê duyệt triển khai các nhiệm vụ trọng tâm chuyển đổi số năm 2022 bảo đảm thời gian theo quy định.
Sở cũng chỉ đạo các đơn vị thực hiện tốt công tác bồi dưỡng kiến thức về chuyển đổi số cho cán bộ, giáo viên, nhân viên trong các cơ sở giáo dục cả hình thức trực tiếp và trực tuyến.
Đồng thời tăng cường công tác kiểm tra việc thực hiện các chủ trương, chính sách, chiến lược, đề án, chương trình, kế hoạch, dự án, giải pháp về xây dựng, phát triển chính quyền điện tử, chính quyền số tại Sở Giáo dục và Đào tạo và trong toàn ngành.
Tiếp tục rà soát, kiến nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo điều chỉnh các quy định, các thủ tục chuyên ngành giáo dục đào tạo về ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số, cụ thể như:
Quy định chương trình học trực tuyến, thời lượng học, kiểm tra đánh giá trực tuyến, kiểm định chất lượng học trực tuyến; quy định điều kiện tổ chức lớp học, trường học trên môi trường mạng (kể cả ngắn hạn và dài hạn); quy định về việc quản lý, sử dụng học bạ điện tử, sổ theo dõi và đánh giá học sinh...
Sở Giáo dục và Đào tạo phấn đấu hoàn thành các nhiệm vụ trọng tâm về chuyển đổi số thành phố giao thực hiện trong năm 2022; hoàn thiện và chuẩn hóa cơ sở dữ liệu ngành, số hóa các dữ liệu chuyên ngành, liên thông, tích hợp với kho dữ liệu dùng chung của thành phố nhằm phục vụ công tác quản lý và khai thác, chia sẻ dữ liệu ngành.
Là đô thị loại 1 cấp quốc gia, với những tiềm năng, thế mạnh ở lĩnh vực giáo dục, cũng như khoa học công nghệ, Hải Phòng đang rất chú trọng chuyển đổi số trong giáo dục, tăng cường ứng dụng những tiện ích và thành tựu của công nghệ thông tin, nhằm tạo ra môi trường dạy và học ngày càng hiệu quả, góp phần đưa giáo dục - đào tạo của thành phố cảng ngày càng phát triển nhanh, mạnh hơn nữa, có những đóng góp tích cực vào sự phát triển chung của thành phố.
Hải Phòng đang chuyển đổi số mạnh mẽ trong ngành giáo dục Thành phố Hải Phòng xác định, chuyển đổi số lĩnh vực giáo dục và đào tạo là một trong những nhiệm vụ ưu tiên thực hiện trong lộ trình phát triển xã hội số. Ngày 03/6/2020, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 749/QĐ-TTg phê duyệt "Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030". Trong...