Chương trình giáo dục phổ thông mới: Học sinh tự tin, giáo viên thay đổi
Chương trình giáo dục phổ thông mới huy động tối đa sức sáng tạo của giáo viên từ đó giúp phát huy toàn bộ năng lực, phẩm chất, kỹ năng của mỗi học sinh.
Đến thời điểm này, chương trình giáo dục phổ thông mới đã đi được gần hết một học kỳ. Qua rồi những băn khoăn thắc mắc về chương trình mới có gì mới, giờ đây, các nhà trường đã thực sự bắt nhịp với không khí đổi mới giáo dục, phụ huynh cũng dần quen với những thay đổi trong chương trình học của con em mình. Chương trình giáo dục phổ thông 2018 đang được hiện thực hóa trong quá trình dạy và học với những điểm khác biệt rõ nét so với chương trình cũ.
Từ đầu năm học tới nay, chương trình giáo dục phổ thông 2018 ở lớp 1 đã thực hiện dạy học 2 buổi/ngày. So với chương trình cũ, chương trình mới có ít môn học hơn. Lớp 1 chỉ còn 7 môn học và 1 hoạt động giáo dục bắt buộc.
Trong đó, đáng chú ý là lần đầu tiên, hoạt động trải nghiệm trở thành nội dung giáo dục bắt buộc trong nhà trường. Đây cũng là năm đầu tiên, nội dung giáo dục địa phương được đưa vào kế hoạch giáo dục bắt buộc, nội dung do các địa phương biên soạn trên cơ sở hướng dẫn của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Thực tế tác nghiệp tại các địa phương trong suốt học kỳ vừa qua, phóng viên Chuyển động 24h nhận thấy: Điểm mới đáng chú ý nhất là nếu như chương trình hiện hành được xây dựng theo định hướng nội dung, nặng về truyền thụ kiến thức thì chương trình mới xây dựng theo mô hình phát triển năng lực. Bằng cách tích cực hóa hoạt động của người học, giúp học sinh hình thành và phát triển những phẩm chất và năng lực mà nhà trường và xã hội kỳ vọng. Chỉ trong một học kỳ, trẻ em đã có những chuyển biến tích cực.
Trẻ được học cái mới, được bước đi trên con đường mới, những phương pháp giáo dục mà cha mẹ các em chưa có cơ hội trải nghiệm. Mỗi ngày đến trường đã thực sự là một ngày vui. An tâm, tin tưởng vào chương trình giáo dục phổ thông mới là tâm lý chung của các phụ huynh sau gần một học kỳ đồng hành với con vào lớp 1.
Không phải là phụ huynh hay học sinh, có lẽ sự thay đổi rõ rệt nhất sau một thời gian triển khai chương trình mới là đội ngũ giáo viên. Bởi, theo nhiều thầy cô giáo, việc đổi mới chương trình dạy năm nay được xem là biến đổi lớn nhất từ trước đến nay, từ cách dạy đến sách giáo khoa. Bài giảng cũng thay đổi nhiều về cả hình thức lẫn nội dung, đặc biệt là việc ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy. Bản thân mỗi giáo viên buộc phải thay đổi, nâng cao năng lực bản thân để thích nghi với chương trình mới.
Nhà giáo thúc đẩy đổi mới trải nghiệm sáng tạo để nâng cao chất lượng dạy học
Đó là nhà giáo Lê Thị Phương Dung - Hiệu trưởng Trường THPT Nguyễn Khuyến, tỉnh Nam Định. Cô đã chỉ ra kinh nghiệm thúc đẩy hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong trường học sao cho hiệu quả.
Cô HT Lê Thị Phương Dung và các bạn HS khối 12 của trường
Làm thế nào để học sinh có sân chơi riêng do mình làm chủ, các hoạt động trải nghiệm sáng tạo (TNST) chủ thể phải là học sinh, vì học sinh và do học sinh làm chủ. Nhà giáo Lê Thị Phương Dung đã kiên trì theo đuổi nguyên tắc đồng quản lí, đồng kiến tạo với học sinh, tạo điều kiện ở mức cao nhất để học sinh có thể tham gia vào mọi kế hoạch ngay từ khâu lên ý tưởng, lập kế hoạch, vận hành và điều chỉnh.
Theo nhà giáo Lê Thị Phương Dung, khâu lên ý tưởng là khâu quan trọng nhất. Nếu ý tưởng xuất phát từ học sinh phải hết sức trân trọng, vì khi học sinh coi đó là sản phẩm - nhiệm vụ của mình là đã đảm bảo 50% thành công của mọi dự án. Học sinh cũng được phân bổ và đứng ra quản lí các nguồn lực phục vụ cho dự án, giáo viên chỉ là người tư vấn, đồng hành hỗ trợ.
Cô hiệu trưởng luôn gần gũi, thân mật với các em HS
Luồng sinh khí mới
Giờ chào cờ đầu tuần không chỉ là giáo viên và học sinh nhận xét nề nếp và học tập, mà là chuyên mục các khối. Chúng tôi lên kế hoạch dài hơi cho cả năm học, xen kẽ giữa các chủ đề đặt hàng như 20/10, 20/11, 8/3, là các chủ đề tự do mang màu sắc của khối lớp đều được chuẩn bị công phu bởi các khối lớp.
Các hoạt động được dẫn dắt bởi Chi đoàn giáo viên như Lăng kính khoa học, Sắc màu tranh biện, Lăng kính tuổi hoa, Y phục xứng kì đức... khiến giờ chào cờ tạo không khí cạnh tranh hứng khởi bắt đầu một tuần học hiệu quả.
Ra chơi giữa giờ được đổi mới cùng "Lá thư âm nhạc" khi cả trường cùng hò reo theo một bài hát yêu thích cùng những lời chúc giữa các lớp, là sân trường đông đúc náo nhiệt với các màn dân vũ hoặc bắt chước thần tượng độc đáo cùng Gương mặt thân quen.
Sau giờ học, các giải thể thao xuyên suốt năm như đá cầu, bóng đá mini, kéo co luôn được học sinh chờ đợi mỗi giờ tan học. Tinh thần thể thao xua tan mệt mỏi cho các em học sinh trước khi trở về nhà để hoàn thành bài tập căng thẳng và cũng tạo sức hút ganh đua tập luyện giữa các lớp trong suốt năm không kém một một giải chuyên nghiệp nào.
Thể thao xua tan mệt mỏi
Nhận thấy cần tạo cơ hội duy trì các năng khiếu cá nhân khác bên cạnh các môn học trên lớp, tôi tổ chức thành lập các câu lạc bộ một cách bài bản hơn. Cô Dung đã gợi ý mỗi học sinh nên tham gia từ một đến hai câu lạc bộ (CLB) đã có sẵn hoặc đề xuất tự tập hợp nhóm thành lập những CLB mới.
Kết quả từ chỗ có 2 CLB chính thức của trường là CLB văn học dân gian và CLB tiếng anh vốn được bảo trợ bởi giáo viên, chúng tôi thành lập được tới 22 CLB khác nhau trực tiếp do học sinh điều hành.
Trong đó, có những CLB thật sự mới mẻ với chúng tôi như MUN (mô hình giả lập kiểu liên hợp quốc) hay Tranh biện, Board game, Truyền thông... Không chỉ là cho phép và tạo điều kiện mà chúng tôi còn muốn hoạt động CLB được duy trì một cách bài bản, với việc tổ chức ngày hội Club fair tuyển thành viên mỗi năm học, với kế hoạch hoạt động chi tiết được nộp từ đầu năm.
CLB nào không tuyển đủ thành viên hoặc kế hoạch hoạt động không đảm bảo sẽ không được hoạt động. Các CLB đã góp phần rèn luyện các em nghiêm túc với những đam mê sở thích của mình.
Hưởng ứng tích cực
Cô Dung cho biết: Từ nền tảng hoạt động ngoại khóa, các các kiến thức trên lớp được kết nối với thực tế thành các dự án học tập. Chỉ tính riêng CLB STEM có 5 dự án thu hút hàng trăm học sinh gồm Dự án trồng nấm sạch, dự án trồng rau trên sân thượng, dự án mỹ phẩm an toàn, dự án tủ sách lớp học, dự án xây cầu dân sinh... Trong đó, dự án xây cầu dân sinh được sự hưởng ứng rất lớn của địa phương và tạo ra kết nối trường học với cộng đồng.
Các CLB cũng là nguồn cảm hứng phát triển các dự án học tập thành các sản phẩm dự thi chất lượng cho thi GV sáng tạo trên nền tảng thông tin hay Khoa học kĩ thuật.
Rất vinh dự trong thời gian hỗ trợ hoạt động của học sinh chúng tôi đạt những nhiều giải thưởng trong các cuộc thi này, như năm 2015 có tới 5 dự án của trường vượt qua 20 000 sản phẩm dự thi khác nhau để vào chung kết cùng 14 sản phẩm dự thi GVST trên nền tảng CNTT, là trường áp đảo về số lượng vào chung kết và đạt nhiều giải chính thức nhất.
Một buổi sinh hoạt của CLB truyền thông nhà trường
Tôi đã đưa các GV trẻ phụ trách CLB khiến hoạt động chuyên môn được bổ sung thêm nhiều kinh nghiệm làm việc với học sinh và hình thức học tập trên lớp cũng được làm cho mới mẻ hơn.
Chúng tôi có những giờ dạy STEM đầu tiên trên cả nước trong giờ học chính khóa. Các GV trẻ tích cực tham gia các hoạt động cùng học sinh. Phòng thí nghiệm, CLB, các chuyến đi thực tế có sự xuất hiện và gắn kết thường xuyên giữa thầy trò. Hoạt động ngoài giờ đã góp phần tăng cường sự tỉnh táo, sảng khoái cho học sinh, khiến các em có hứng khởi đến trường lớp. Cô Dung chia sẻ.
Những đổi mới sáng tạo của nhà giáo Lê Thị Phương Dung đã góp phần gắn kết cá nhân tinh thần tập thể trong học tập, cạnh tranh mà đoàn kết, học mà chơi, góp phần giảm áp lực học tập cao thường thấy ở các trường học và bổ sung nhiều kĩ năng mềm như hoạt động nhóm, giải quyết vấn đề, kĩ năng lãnh đạo, tổ chức...
Sự thay đổi từ học sinh đến giáo viên với các hoạt động sáng tạo nêu trên đã đem lại nhiều nguồn năng lượng tích cực cho trường học. Giáo viên trẻ trưởng thành lên nhiều qua các hoạt động, gần gũi hơn với học sinh. Tất cả những điều này đã làm nên một nét rất riêng ở ngôi trường mang tên Tam nguyên Yên Đổ Nguyễn Khuyến.
Thông tư 26 'cởi trói' cho học sinh và giáo viên Những quy định từ Thông tư 26 sẽ thay đổi phương pháp, cách học của học sinh, từ đó giúp các em phát triển năng lực, phẩm chất qua các hoạt động trải nghiệm, dự án, làm việc nhóm. Bộ GD&ĐT vừa ban hành Thông tư 26 sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy chế đánh giá, xếp loại học sinh...