Chuẩn Hiệu trưởng: Khẳng định vai trò của người quản lý
Hiệu trưởng trường phổ thông là người đứng đầu nhà trường có vai trò quan trọng nhất trong quá trình thiết lập, định hướng, tổ chức các hoạt động dạy học, giáo dục học sinh, quản lý và thúc đẩy các hoạt động khác tạo sự thành công cho nhà trường.
Dự thảo về Chuẩn Hiệu trưởng mà Bộ GD&ĐT mới ban hành nhằm hướng tới sự phát triển phẩm chất, năng lực quản trị trường học của hiệu trưởng trường phổ thông. Tiến sĩ Nguyễn Thị Tuyết Hạnh, Phó trưởng khoa Quản lý, Học viện Quản lý Giáo dục đã trao đổi với Báo GD&TĐ xung quanh vấn đề này.
Người tiên phong trong phong trào đổi mới
Việc phát triển nhà trường trong thời kỳ mới đòi hỏi ở hiệu trưởng những yêu cầu về phẩm chất và năng lực hành động trên các lĩnh vực lãnh đạo, quản lý hoạt động dạy và học… Vậy bà có thể chia sẻ như thế nào về vấn đề này?
- Trong Dự thảo về Chuẩn Hiệu trưởng có đề cập tới các tiêu chuẩn về năng lực của Hiệu trưởng trường phổ thông. Trong đó tiêu chuẩn 1 nhấn mạnh: người hiệu trưởng phải vững vàng về chuyên môn; am hiểu nghiệp vụ sư phạm và kiến thức quản trị nhà trường; sử dụng được ngoại ngữ và ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý trường học. Trong đó về trình độ chuyên môn, đòi hỏi hiệu trưởng phải đạt chuẩn trình độ đào tạo theo quy định.
Về nghiệp vụ sư phạm Hiệu trưởng cần có kiến thức, kỹ năng về nghiệp vụ sư phạm, biết hỗ trợ giáo viên phát triển chuyên môn nghiệp vụ. Về ngoại ngữ (hoặc tiếng dân tộc thiểu số đối với hiệu trưởng công tác ở vùng dân tộc thiểu số) và tin học: Sử dụng được ngoại ngữ (hoặc tiếng dân tộc thiểu số) và ứng dụng công nghệ thông tin trong công việc.
Tiến sĩ Nguyễn Thị Tuyết Hạnh, Phó trưởng khoa Quản lý, Học viện Quản lý Giáo dục
Theo chúng tôi về năng lực sư phạm, các hiệu trưởng, phó hiệu trưởng không nhất thiết phải là một giáo viên dạy giỏi nhất nhưng họ phải là người có khả năng thực hành nghiệp vụ sư phạm phù hợp với chuyên môn của họ được đào tạo. Đặc biệt trong việc triển khai đổi mới chương trình, sách giáo khoa sắp tới thì vấn đề này lại càng cần thiết. Vì trong quá trình thực hiện sự thay đổi này, hiệu trưởng, phó hiệu trưởng phải là những người đi tiên phong.
Về trình độ ngoại ngữ, một người GV và hiệu trưởng thành thạo được các kỹ năng nghe, nói, đọc viết là quá tuyệt vời. Nhưng để mọi hiệu trưởng không phải là người dạy ngoại ngữ mà đạt tới ngưỡng này thì không phải là điều đơn giản. Tuy nhiên, họ cũng cần phải đạt ở mức độ đọc hiểu được các tài liệu chuyên môn bằng tiếng nước ngoài mà phổ thông là tiếng Anh. Điều này giúp họ có thể chủ động, cập nhật thông tin về khoa học giáo dục, khoa học quản lý để phục vụ cho công việc của mình.
Video đang HOT
Năng lực chuyên môn, khả năng ngoại ngữ
Ở các nước trong khu vực thì năng lực chuyên môn của các hiệu trưởng sẽ được nhìn nhận ra sao thưa bà?
Ban hành Chuẩn hiệu trưởng là cần thiết. Mục đích của việc ban hành Chuẩn Hiệu trưởng cũng khá rõ ràng. Điều quan trọng trước hết là các hiệu trưởng đương nhiệm dùng chuẩn để “soi mình”, tu dưỡng, rèn luyện, phấn đấu, thực hiện nhiệm vụ theo chuẩn. Với các giáo viên trong qui hoạch, dùng chuẩn để phấn đấu để có được các phẩm chất và năng lực đạt chuẩn, là cơ sở để được lựa chọn, bổ nhiệm đảm nhiệm vai trò quản lý nhà trường. Vì vậy, trong thông tư ban hành chuẩn Hiệu trưởng cần có một chương “Hướng dẫn sử dụng chuẩn” trong đó việc đán.h giá Hiệu trưởng theo chuẩn với các qui trình đán.h giá chỉ là một phần trong chương này thì ý nghĩa của việc ban hành chuẩn hiệu trưởng sẽ thiết thực hơn.
- Về năng lực chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm của hiệu trưởng tại các nước trong khu vực, cụ thể là ở Singapore luôn được đán.h giá trên cơ sở thực tế. Bởi các hiệu trưởng sẽ không chỉ dừng lại ở việc nhìn nhận trong sự hiểu biết về lý thuyết đối với các phương pháp và các kỹ năng dạy học.
Mà bản thân họ phải là người nhuần nhuyễn các kỹ năng thực hành. Họ đều có thể đứng ra dạy minh họa về phương pháp dạy học tích cực theo quan điểm lấy học sinh làm trung tâm trong một tiết dạy cụ thể để đồng nghiệp có thể quan sát, học hỏi. Đích thân các hiệu trưởng sẽ đứng lớp thị phạm về một phương pháp dạy học. Bởi họ làm được như vậy các giáo viên khác mới nể phục và thực hiện theo.
Soi chiếu vào dự thảo Chuẩn Hiệu trưởng, bà có nhận xét như thế nào về khả năng và vai trò của các hiệu trưởng đối với năng lực ngoại ngữ?
- Khi nói tới năng lực ngoại ngữ, tin học hay tiếng dân tộc cùng với những năng lực chuyên môn chúng ta cần có quy định cho những khoảng tuổ.i. Trong bối cảnh hội nhập quốc tế, việc đặt ra tiêu chuẩn này với hiệu trưởng là cần thiết, tuy nhiên khi áp dụng phải tường minh, mềm dẻo, có độ mở. Cụ thể là nên có sự phân loại các đối tượng được áp dụng ở những thời điểm khác nhau. Ví dụ với đội ngũ hiệu trưởng dưới 35 tuổ.i nên yêu cầu họ phải học tập, trau dồi năng lực để thành thạo về 4 kỹ năng nghe, nói, đọc, viết. Còn đối với các hiệu trưởng có thâm niên công tác cao hơn, tuổ.i cao hơn, chỉ còn đủ tuổ.i cho một nhiệm kỳ thì cần có sự mềm dẻo khi áp dụng. Quan trọng là việc đán.h giá chuẩn là phải dựa trên lĩnh vực thực hành, hiệu quả sử dụng chứ không chỉ đán.h giá trên cơ sở hồ sơ, văn bằng chứng chỉ để hợp lý hóa hồ sơ.
Như vậy Chuẩn Hiệu trưởng sẽ khẳng định rõ ràng về vai trò của người đứng đầu nhà trường?
- Đúng vậy, Chuẩn đán.h giá về người hiệu trưởng phải là định hướng cho người cán bộ quản lý hiểu rằng: Mình phải học tập, rèn luyện để sử dụng được các năng lực về ngoại ngữ, tin học hay các nghiệp vụ sư phạm… trở thành người đi tiên phong, làm gương cho các thành viên khác của nhà trường.
Nhìn ra thế giới, yêu cầu về hiệu trưởng phải là nhà lãnh đạo chuyên môn, lãnh đạo việc dạy học. Họ phải là người đi tiên phong, dẫn dắt được các giáo viên và học sinh của mình trong các hoạt động chuyên môn đó. Người hiệu trưởng muốn dẫn dắt được thì bản thân họ phải là người am hiểu và có năng lực về điều đó. Với vai trò lãnh đạo của mình, người hiệu trưởng phải thực hiện tốt vấn đề định hướng, dẫn dắt, lôi cuốn, tư vấn và hỗ trợ.
Trên thực tế tại Việt Nam cũng cho thấy, ở trường nào người hiệu trưởng, phó hiệu trưởng vững về chuyên môn mình được đào tạo cộng với năng lực nghiệp vụ sư phạm tốt, tận tâm thì uy tín của họ rất cao. Họ sẽ phát huy được vai trò của mình một cách tốt nhất, dẫn dắt được nhà trường phát triển. Đồng thời họ cũng có định hướng tốt trong vấn đề đào tạo bồi dưỡng giáo viên, tổ chức hoạt động dạy học ở trường mình.
Xin cảm ơn bà!
Theo dự thảo, Chuẩn hiệu trưởng trường phổ thông bao gồm 5 tiêu chuẩn: (1) Phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống; (2) Năng lực chuyên môn, nghiệp vụ và ngoại ngữ, tin học; (3) Năng lực quản trị nhà trường; (4) Năng lực xây dựng môi trường giáo dục dân chủ; (5) Năng lực phát triển quan hệ xã hội.
Hồng Vân (Thực hiện)
Theo giaoducthoidai.vn
Đào tạo Sư phạm: Nâng chất "đầu vào", kiểm soát "đầu ra"
Công tác đào tạo nói chung và đào tạo trường sư phạm nói riêng là một nhiệm vụ hết sức quan trọng đòi hỏi người thầy phải hội tụ nhiều yếu tố: Năng lực chuyên môn, trình độ sư phạm lẫn phẩm chất của người thầy... Khi những người thầy càng có năng lực, chuyên môn cao thì chất lượng giáo dục càng được nâng cao.
Nâng cao chất lượng đầu vào
Ông Lê Như Tiến - Đại biểu Quốc hội khóa 12, 13, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội cho biết: Trong những năm trước đây theo cơ chế tập trung bao cấp thì giáo viên (GV) được tuyển chọn rất kỹ càng. Người được chọn vào học trong môi trường sư phạm cảm thấy rất vinh dự và tự hào. Thế nhưng trong thời gian gần đây, tôi nhận thấy, đầu vào của sinh viên (SV) sư phạm lại thấp hơn rất nhiều so với các ngành khác.
Do đầu vào thấp nên chất lượng chưa đảm bảo. Chất lượng chưa đảm bảo thì việc đào tạo sẽ gặp khó khăn hơn và chắc chắn đầu ra cũng sẽ bị ảnh hưởng, hạn chế. Đấy chính là nguyên nhân dẫn đến chất lượng đào tạo sư phạm cũng hạn chế hơn rất nhiều.
Nguyên nhân gốc rễ của vấn đề là do công tác tuyển sinh (đầu vào) của một số trường sư phạm địa phương quá dễ dãi. Do nhu cầu tuyển sinh của nhà trường mà tuyển sinh ồ ạt.
Thứ hai, trước kia khi còn thời kinh tế tập trung, SV sư phạm đào tạo ra bao nhiêu thì được phân công công tác bấy nhiêu. Gần như không có trường hợp nào lại không xin được việc hoặc không có việc làm. Nhưng bây giờ, tình trạng giáo viên ra trường thất nghiệp, không có nơi để giảng dạy, hành nghề là rất nhiều.
Đó chính là khâu yếu của việc cân đối giữa cung và cầu. Giữa tuyển sinh và địa chỉ đến - tức là đầu vào và đầu ra chưa được cân đối. Nếu tuyển sinh vào học xong khi ra trường không có nơi làm việc, không có nơi hành nghề khiến nhiều SV sư phạm chán nản và buộc phải xin việc làm trái nghề.
Thứ ba đó là chế độ chính sách. Tôi nhìn rộng ra thì thấy chế độ chính sách của một số ngành rất là cao. Họ có chế độ: Dưỡng liêm, phụ cấp được nhân hệ số cao... Nhưng với GV tôi thấy chế độ thang, bậc lương của GV hiện nay vẫn còn thấp. Đó chính là cái mà chúng ta kiến nghị để cải cách tiề.n lương trong đợt này. Cho nên cần phải cân nhắc rất kỹ khi nâng hệ số lương của GV lên để cho GV có thể đủ nuôi mình và con cái họ. Để họ yên tâm công tác, chứ không để tình trạng phải dạy thêm, học thêm tràn lan nữa.
Một khi đồng lương của người GV không đủ sống, họ phải dạy thêm không nằm trong quy định của pháp luật như trong thời gian vừa qua buộc chúng ta phải rung lên hồi chuông cảnh báo. Hay lại là chuyện một số trường đã thu các khoản đầu năm lớn hơn rất nhiều so với quy định... Có những trường lạm thu đã lên đến cả chục triệu đồng/học sinh vào dịp đầu năm học thì phụ huynh học sinh nào chịu nổi? Đó cũng chính là bất cập.
Nguyên nhân thì còn nhiều nguyên nhân, nhưng tôi cho rằng, có một nguyên nhân rất cơ bản đó là đồng lương của GV chưa đủ sống. Cuộc sống của họ còn rất thiếu thốn cho nên họ cũng phải tìm cách này, cách kia để kiếm sống. Tất nhiên là cách này, cách kia là sai nhưng nếu như đồng lương mà đảm bảo cuộc sống cho thầy cô giáo, thì chắc chắn tiêu cực: tình trạng dạy thêm - học thêm, tình trạng lạm thu... trong giáo dục sẽ giảm đi rất nhiều.
Đảm bảo yếu tốt đầu ra
Ông Lê Như Tiến: "Chúng ta không thể vơ đũa cả nắm khi nói đến chất lượng giáo dục đào tạo tại các trường sư phạm là chưa tốt. Tôi thấy rằng một số trường sư phạm có chất lượng đào tạo khá tốt như: Trường đại học Sư phạm Hà Nội; Trường đại học Sư phạm Hà Nội 2; Trường đại học Sư phạm Vinh; Trường đại học Sư phạm thành phố Hồ Chí Minh; Trường đại học Sư phạm Thái Nguyên; Trường đại học Sư phạm Huế; Trường đại học Sư phạm Nha Trang... và một số trường cao đẳng sư phạm ở một số khu vực họ đã rất tuân thủ nghiêm chỉnh về quy định chất lượng đào tạo và chuẩn khâu tuyển sinh GV đầu vào và đảm bảo chất lượng GV đầu ra.
Thế nhưng, cũng còn một số các trường cao đẳng sư phạm, trung cấp sư phạm địa phương dường như việc tuân thủ về quy định chất lượng còn chưa đảm bảo. Khâu tuyển sinh chưa nghiêm ngặt lựa chọn để đảm bảo được yếu tố đầu vào, cho nên ảnh hưởng tới yếu tố chất lượng đầu ra. Hơn nữa, các tiêu chí chuẩn của một GV đầu ra cũng còn mai một, hạn chế.
Ngoài ra, tôi cũng được thông tin nhiều về một số trường cao đẳng sư phạm, trung cấp sư phạm ở một số địa phương trong việc quản lý SV còn lỏng lẻo; Việc đán.h giá chất lượng SV đôi khi còn dễ dãi; Cho điểm cũng rất dễ dãi, chưa nghiêm khắc, chưa thật sự đòi hỏi SV phải rèn luyện cả về kỹ năng sư phạm lẫn trình độ chuyên môn nghiệp vụ... Một khi đầu vào thấp, trong quá trình học tập rèn luyện lại dễ dãi, chưa thật sự nỗ lực thì chắc chắn đầu ra sẽ không đảm bảo, thấp là chuyện đương nhiên.
Hiện nay, vẫn có nhiều giáo sinh về các cơ sở GD-ĐT xin việc nhưng chưa được các cơ sở GD-ĐT mặn mà tiếp nhận bởi họ e ngại về năng lực và trình độ của giáo sinh đó. Nếu tiếp nhận, các cơ sở GD-ĐT này cũng yêu cầu giáo sinh đó phải tự đào tạo và đào tạo lại. Nguyên nhân này là lỗi không nhỏ của các trường sư phạm chưa đạt chuẩn yếu tố đầu vào và cũng chưa có những hướng dẫn chuẩn đầu ra của giáo sinh.
Để đảm bảo chất lượng đầu vào và đầu ra cho các trường sư phạm, thiết nghĩ, Bộ GD&ĐT là cơ quan quản lí Nhà nước phải có những hướng dẫn về chuẩn đầu vào của SV sư phạm. Đồng thời, cũng phải có những văn bản hướng dẫn về chuẩn đầu ra của một giáo sinh để cho họ có thể đạt được chuẩn.
Hiền Anh (ghi)
Theo giaoducthoidai.vn
Sẽ có Quy chế tổ chức và hoạt động của trung tâm ngoại ngữ, tin học Mới đây, Bộ GD&ĐT ban hành dự thảo Quy chế tổ chức và hoạt động của trung tâm ngoại ngữ, tin học, lấy ý kiến rộng rãi từ nay đến hết ngày 26/6/2018 trước khi ban hành chính thức. Ảnh minh họa/internet Theo dự thảo, Quy chế này quy định về tổ chức và hoạt động của trung tâm ngoại ngữ, tin học...