Chua ngọt sặt nướng trộn xoài
Bạn ngừng đũa hỏi dồn: “Cá sặt trộn xoài kiểu gì ngon vậy? Tôi ăn nhiều nơi nhưng không bằng…”. Ấy là bởi cá sặt đầm Lâm Bình chứ đâu phải khéo tay mà ngon đến thế!
TRANG THY
Vùng đất Phổ Cường nằm phía nam Quảng Ngãi có đầm Lâm Bình nối với sông Lò Bó, sông Trường, sông Thoa cùng nhiều khe suối. Cá, tôm trong đầm là nguồn thực phẩm nuôi sống bao đời cư dân ven bờ. Những con cá nơi đây bơi lượn từ đầm rộng đến sông dài, xuôi ngược suối khe nên thịt săn chắc và thơm ngon khi chế biến món ăn. Trong đó, có loài cá sặt thân mỏng, lớn lắm chỉ nhỉnh hai ngón tay.
Người dân trong vùng thường giăng lưới bắt cá mang về cải thiện bữa cơm gia đình. Cá sặt dùng để chế biến nhiều món: bằm nhỏ viên chả hay nướng lá lốt hoặc nấu canh chua, chiên, kho mặn, phơi khô để ăn dần… Và, không thể thiếu món cá sặt trộn xoài trong bữa cơm đãi khách phương xa. Chỉ với dăm con cá cùng quả xoài và gia vị sẽ khiến cho thực khách xuýt xoa khen ngợi khi được thưởng thức.
Video đang HOT
Cá sặt sau khi mang về rửa sơ qua nước pha loãng. Sau đó, dùng tay bóp nhẹ, nặn bỏ ruột, rửa sạch rồi vớt ra rổ cho ráo nước. Cho cá lên vỉ sắt nướng trên bếp than hồng nóng rực. Canh chừng và trở sang bên cho cá chín đều, tỏa hương thơm phức thì gắp ra khỏi vỉ, rưới sơ nước mắm pha chanh, bột ngọt cùng ớt, tỏi. Dạo ra vườn chọn hái trái xoài vỏ xanh nhạt, ruột vừa ngả sang màu vàng.
Dân quê gọi là xoài hừng non với vị ngòn ngọt lẫn chua dịu. Xoài được rửa sạch rồi dùng dao bén xắt sợi nhưng không quá mỏng. Tỏi lột vỏ rồi giã dập tỏa hương thơm nồng. Cho xoài vào thau nhựa rồi trộn với ít muối hầm được nung trong trã đất thành bột mịn. Tiếp đến, dùng kéo cắt cá thành miếng nhỏ vào thau, thêm tỏi giã dập rồi trộn đều. Rắc ít tiêu xay nhuyễn, dùng đũa đảo sơ qua rồi múc ra đĩa. Thêm vài lát ớt chín đỏ thái mỏng cùng rau ngò xanh lên trên trông thật bắt mắt.
Món sặt nướng trộn xoài thấm đẫm hương vị làng quê. Mùi phù sa đầm nước hòa cùng mùi lửa than trong cá nướng kích thích vị giác lạ kỳ. Hương nồng của tỏi và thơm dịu từ rau như mời gọi. Xoài hừng non ngòn ngọt lẫn chua dịu lan sang cá nướng và tiếp nhận mặn, chua, cay của mắm muối cùng chanh, tiêu, ớt. Các hương vị quyện vào nhau, ngon khó gì sánh bằng. Xoài giòn, cá nướng mềm dai, nhai sậm sựt vô cùng thích thú. Chỉ mới nướng cá và hái xoài là con trẻ đã chảy nước miếng, mắt sáng như sao hôm. Đến bữa, chúng thay nhau đưa chén xin bới cơm rồi gắp cá lẫn xoài ăn quên cả no. Và đâu chỉ con trẻ, món quê dân dã đã làm ngất ngây bao người. Đĩa cá nướng trộn xoài cùng bánh tráng nướng chín ( ảnh ) cũng đủ sức “lôi” ra bao sẻ chia chuyện trò.
Bữa nọ, bạn phương xa ghé nhà. Tôi nướng sặt rồi trộn xoài xanh để nhâm nhi ly rượu sau bao ngày xa cách. Bạn đùa vui: “Tưởng mày giới thiệu đặc sản quê hương chứ cá sặt trộn xoài ở đất phương Nam tao ăn đến mòn răng”. Nhưng khi gắp vào chén rồi chậm rãi thưởng thức thì gật gù tán thưởng, khen mãi không thôi.
Hương vị quê hương: Cá mương Khánh Vĩnh
Nếu chỉ thoạt nhìn đĩa cá bày trên mâm, thực khách sẽ không "ưu tiên" khai vị món này trước. Vì trông nó... xấu xấu.
Cá mương Khánh Vĩnh ẢNH: TRÀ BAN
Cá khi nướng bị "vỡ", lòi cả xương bên trong, toàn thân nhăn nhúm, không một chút bắt mắt nào. Tuy nhiên, thử gắp một con nhấm nháp xem sao? Bạn sẽ tiếp tục nhấm nháp con thứ hai, rồi thứ ba... và đến con cuối cùng. Bạn chỉ dừng lại khi đĩa cá ấy chỉ còn mỗi... rau ngò trong đĩa. Đừng vội bảo sao ăn nhiều vậy? Ngon thì ăn nhiều thôi, nhưng loài cá này chỉ lớn bằng ngón tay cái thì số lượng một đĩa có đáng là bao.
Đó là loài cá mương ở vùng rừng Khánh Vĩnh nằm sát chân đèo Khánh Lê thuộc tỉnh Khánh Hòa. Cá mương là tên gọi quen thuộc, chúng có mặt hầu khắp ở các... mương nước trong nam ngoài bắc. Có lẽ người ta đặt tên "cá mương" là dựa vào không gian sống của loài cá này chăng? Nhưng "cá mương Khánh Vĩnh" thì lại sống dưới sông, khu vực này thuộc thượng nguồn sông Cái - con sông lớn nhất của tỉnh Khánh Hòa.
Chị Nhỏ, chủ một quán ăn ở TT.Khánh Vĩnh, giải thích thêm về tập quán sinh hoạt loài cá này: "Chúng sống trong các gộp đá, lại ở nơi nước chảy tương đối mạnh nên rất khó bắt. Cá mương chỉ ra khỏi các gộp đá một khi nhận biết sự an toàn tuyệt đối. Hễ nghe một âm thanh bất an nào đó, cả đàn trốn ngay. Vì vậy, để bắt được loài cá mương này đòi hỏi phải có nhiều kinh nghiệm và rất công phu. Thường thì người Raglai - dân tộc thiểu số vùng này, mới thiện nghệ trong việc vây đuổi để bắt cá mương".
Kinh nghiệm của những tay "sát cá" cho biết, nhìn vào màu của vùng nước để biết có đàn cá mương trú ngụ hay không. Sau đó dùng vật cứng gõ vào các tảng đá, nghe động, đàn cá nhanh chóng thoát ra khỏi các gộp đá, lưới đã giăng sẵn chờ chúng. Săn cá mương vùng này vừa là thú vui lúc nông nhàn nhưng cũng có thêm thu nhập. Chị Nhỏ nói, nếu dưới Nha Trang muốn ăn cá mương Khánh Vĩnh tươi ngon, chỉ cần a lô cho chị, nửa tiếng sau sẽ có cá, "giãy đành đạch" luôn!
Vì cá chỉ ăn rong tảo hoặc phù du nơi thượng nguồn nên bụng con nào cũng xanh lặc lè màu rêu. Cứ để nguyên ruột cá vậy rồi cho chúng lên "giàn hỏa thiêu" từ các bếp than rực đỏ nếu là ăn cá nướng, hoặc bỏ vào chảo dầu đang sôi nếu ăn cá chiên. Khách không quá sốt ruột vì phải chờ lâu khi gọi món này. Chừng mươi phút là nghe một giọng lảnh lót từ anh bồi bàn: "Có ngay, có ngay". Một đĩa cá mương giòn tan bày ra trước mặt thực khách.
Cái ngon của cá mương không phải do ướp gia vị, vì hầu như chủ quán chả ướp thứ gì, mà là do... cá tươi quá. Có cảm giác như loài cá này mang vị ngọt nguyên sơ của núi rừng rồi nhảy lên đĩa vậy. Chủ quán khuyên thực khách: "Phải chấm con cá này vào đĩa muối sống giã bằng ớt hiểm vùng này thì mới đúng bài".
Quả là "đúng bài", vì mùi thơm của cá như được nhân lên khi chúng tiếp cận với độ mặn vừa phải từ muối sống giã nhuyễn, đặc biệt là vị cay nồng rất đặc trưng của loài ớt chỉ thiên vùng này.
Hiện nay, một chuỗi "trạm dừng chân" hàng chục cây số từ TT.Khánh Vĩnh đến sát chân đèo Khánh Lê đã hình thành. Ngoài các món chình suối, ba ba, lươn..., thực khách sẽ được các chủ quán giới thiệu món "cá mương Khánh Vĩnh". Trước khi vượt đèo Khánh Lê để lên xứ ngàn hoa Đà Lạt, thử nhấm nháp đĩa cá mương, một mùi hương quyến rũ sẽ theo bạn suốt cuộc hành trình.
Cá he kho lạt - dân dã mà ngon Khi cơn mưa đầu mùa trút nước xuống những con kênh, mương ngập ngụa phù sa cũng là lúc lũ cá he ùa về. Những chiếc vó, đáy, dớn được đặt ở những con sông trước nhà bao giờ cũng đầy ắp cá he. Đó là lý do vào buổi tinh mơ, người đi chợ lượn vào gian hàng cá đều thấy những...