Chú robot cô đơn nhất vũ trụ

Trong suốt 15 năm dài, Oppy chỉ có một mình.

Vào ngày 13 tháng 2 năm 2019, Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Mỹ (NASA) đã phải đưa ra một quyết định đau lòng: chính thức ngừng hoạt động của Opportunity , chiếc xe tự hành đã kiên cường hoạt động suốt 15 năm trên Sao Hỏa .

Sau hơn một nghìn lần gửi tín hiệu “đánh thức” thất bại sau một cơn bão bụi khổng lồ, các kỹ sư tại Phòng thí nghiệm Động cơ phản lực (JPL) đã buộc phải bấm nút công tắc tắt vĩnh viễn “nhà địa chất robot” mà họ trìu mến gọi là Oppy. Sự kết thúc của một dự án thường gợi lên suy nghĩ về thất bại, nhưng cái chết của Oppy lại được tưởng thưởng như một chiến thắng vĩ đại, một di sản phi thường vượt xa mọi tham vọng ban đầu của nhân loại.

Kỷ lục lịch sử của Oppy

Oppy và người anh em song sinh Spirit được thiết kế để thực hiện một sứ mệnh kéo dài vỏn vẹn 90 ngày Sao Hỏa và di chuyển không quá 1 km. Spirit đã hoạt động thành công trong hơn 5 năm trước khi ngừng hoạt động. Tuy nhiên, Oppy, hạ cánh tại Meridiani Planum vào ngày 25 tháng 1 năm 2004, đã viết nên một câu chuyện hoàn toàn khác.

Chiếc robot 6 bánh nhỏ này đã biến sứ mệnh 3 tháng thành hành trình 15 năm lang thang đơn độc trên Hành tinh Đỏ. Oppy đã phá kỷ lục khi di chuyển quãng đường dài hơn 45 kilômét trên địa hình ngoài hành tinh.

Trong suốt 15 năm đằng đẵng đó, Oppy đã làm việc miệt mài: Nó đã Gửi về hơn 217.000 hình ảnh quý giá về bề mặt Sao Hỏa, Sống sót qua Vành đai Cát Luyện ngục (Purgatory Dune) và trải qua hai năm thu thập dữ liệu tại Miệng núi lửa Victoria, và Khám phá nổi bật nhất là tại Miệng núi lửa Endeavour, nơi Oppy tìm thấy các mỏ và khoáng chất, giúp các nhà khoa học đưa ra giả thuyết rằng nước lỏng có độ pH trung tính từng tồn tại trên Sao Hỏa hàng tỷ năm trước. Sự bền bỉ này là nhờ Oppy đã liên tục sạc lại pin mặt trời và kích hoạt trạng thái ngủ đông mỗi khi bão bụi hoành hành, sau đó hoạt động trở lại khi thời tiết quang đãng.

Lời từ biệt xúc động của chú robot cô đơn nhất vũ trụ

Trong suốt 15 năm dài, Oppy chỉ có một mình. Để xoa dịu nỗi cô đơn giả định này và nhắc nhở nó về sự quan tâm từ Trái đất, các kỹ sư NASA đã cài đặt chương trình phát nhạc , những giai điệu để “đánh thức” Oppy làm việc mỗi ngày.

Cuộc phiêu lưu của Oppy chính thức kết thúc vào tháng 7 năm 2018, khi nó tiến vào Thung lũng Kiên trì (Valle Endurance) – nơi định mệnh trở thành nơi an nghỉ cuối cùng. Một cơn bão bụi khổng lồ quy mô toàn hành tinh đã nhấn chìm Sao Hỏa vào bóng tối và bụi, khiến Oppy không thể sạc pin mặt trời.

Tin nhắn cuối cùng Oppy gửi về Trái đất, một câu nói đi vào huyền thoại, là: “Pin của tôi sắp hết và trời đang tối dần.” Khi quyết định tắt công tắc được đưa ra, nhóm điều khiển nhiệm vụ đã phát bản nhạc “I’ll Be Seeing You” (Tôi sẽ gặp lại bạn) của Billie Holiday, như một lời cáo biệt đầy cảm xúc. Sự độc hành và ra đi này đã khiến Oppy được truyền thông ưu ái gọi là “chú robot cô đơn nhất vũ trụ”, gợi nhắc đến nhân vật WALL-E của Disney.

Các hình ảnh mô phỏng cho thấy những gì mà tàu thăm dò Oppy của NASA đã nhìn thấy khi một cơn bão bụi toàn cầu trên sao Hỏa che khuất Mặt trời vào năm 2018, khi nó ngừng liên lạc với Trái đất

Cơn bão bụi quái vật đã chấm dứt cuộc phiêu lưu của Oppy, nhưng không chấm dứt cơ hội khám phá. Oppy đã để lại một di sản khoa học và cảm hứng khổng lồ: Câu chuyện của nó đã thôi thúc hàng nghìn sinh viên trẻ trên khắp thế giới theo đuổi sự nghiệp khoa học và vũ trụ, và Oppy đã chứng minh khả năng chế tạo tàu vũ trụ bền bỉ, mở đường cho các sứ mệnh tham vọng hơn như xe tự hành Curiosity và Perseverance (Mars 2020), cùng tàu đổ bộ InSight.

Cái chết của Oppy là sự khởi đầu của hy vọng, là lời hứa rằng một ngày nào đó, những phi hành gia dũng cảm sẽ tiếp bước chiếc xe tự hành nhỏ bé này để đặt dấu chân trên bề mặt Sao Hỏa, báo trước một kỷ nguyên thám hiểm không giới hạn.