Chọn sách giáo khoa lớp 2, lớp 6: Không vì áp lực thời gian mà bỏ qua khâu thực nghiệm

Hiện nay, các Sở GD&ĐT trên cả nước đang triển khai giới thiệu bản mẫu sách, tổng hợp ý kiến của các giáo viên để các hội đồng chọn sách đưa ra quyết định cuối cùng.

Thực tế là trong quá trình triển khai năm trước, một số sai sót từ sách lớp 1 cho thấy, đây vẫn là thiếu sót trong quá trình thực nghiệm. Vì vậy, với sách lớp 2 và lớp 6 năm nay, các Sở đều có yêu cầu kỹ hơn về quá trình thực nghiệm.

Dành thời lượng để triển khai thực nghiệm

Năm học 2020-2021, khi lần đầu tiên áp dụng SGK lớp 1 của chương trình giáo dục phổ thông mới, có những nội dung sai sót đã phải điều chỉnh. Nhiều ý kiến cho rằng: Liệu quá trình thực nghiệm SGK mới đã đủ hay chưa, mà những sai sót đó không được phát hiện. Trước câu hỏi đó, đại diện các nhà xuất bản và Vụ giáo dục Tiểu học đều cho rằng: Thực nghiệm là quá trình của các nhóm tác giả viết sách, kết quả thực nghiệm phải được đưa vào hồ sơ thẩm định sách.

Vì thế, ý kiến từ nhiều nhà chuyên gia cho rằng: Qua trình thực nghiệm càng lâu, diện càng rộng thì càng tốt, tránh được mọi sai sót và cơ hội có được bộ sách chất lượng tốt là khả thi.

Năm học tới, từ tháng 9-2020 đã thẩm định xong vòng 1 sách lớp 2 và lớp 6, vì vậy nên triển khai dạy thực nghiệm rộng rãi ít nhất được 8 tháng, cho tới tháng 5-2021, trước khi in và ban hành chính thức cho năm học 2021 – 2022.

Theo nhiều địa phương, quá trình thực nghiệm sách được chú ý từ ngay khâu chọn lọc ý kiến đánh giá để gửi lên Hội đồng thẩm định cấp tỉnh, TP. Ông Lê Hồng Vũ, Trưởng phòng GD&ĐT quận Tây Hồ (Hà Nội) cho biết: Khi nhận được đường link sách giáo khoa (SGK) của lớp 2 và lớp 6 hồi cuối tháng 2, Phòng đã ngay lập tức triển khai xuống các trường để giáo viên dạy lớp 2 và lớp 6 năm học 2021-2022 đọc và nghiên cứu. “Quan điểm của Phòng là tập huấn trong thời gian ngắn còn dành thời lượng để các trường triển khai dạy thực nghiệm vào chương trình, SGK luôn với sự góp ý của các chuyên gia”- ông Lê Hồng Vũ nói.

Vì thế, không chỉ triển khai tại một vài trường điểm, dự kiến quận Tây Hồ sẽ triển khai dạy thử nghiệm ở tất cả các trường trên địa bàn bởi học sinh mỗi khu vực là khác nhau, SGK được chọn là để sử dụng trên toàn quận. Vì vậy, càng thực nghiệm được trên diện rộng càng có lợi cho việc phát hiện những sai sót nếu có hoặc rút kinh nghiệm khi giảng dạy trong năm học.

Tại TP. Hồ Chí Minh, quá trình dạy thử nghiệm SGK cho năm học mới, cụ thể là sách lớp 2 và lớp 6 đã được triển khai từ tháng 1-2021. Trong đó, mỗi quận, huyện sẽ dạy thử một số môn. Quá trình dạy thử nghiệm là sự tương tác trực tiếp giữa nhóm tác giả bộ SGK và các giáo viên.

Một số địa phương đã cho triển khai quá trình dạy thực nghiệm sách mới để có ý kiến chính xác nhất đối với việc chọn sách (Ảnh: P.T)

Thực nghiệm không thể vội vàng

Dù có nhiều thay đổi trong quá trình thẩm định SGK nhưng theo nhiều giáo viên và các chuyên gia giáo dục, rút kinh nghiệm từ những sai sót trong bộ SGK Tiếng Việt lớp 1 vừa qua, quá trình thực hiện sách mới phải được tiến hành nghiêm túc và công khai, càng không thể vội vàng.

Đồng tình với quan điểm này, ông Đặng Tự Ân, Giám đốc Quỹ quốc gia về hỗ trợ đổi mới GDPT, cho rằng thực nghiệm SGK mới càng lâu, diện càng rộng thì càng tốt, tránh được mọi sai sót và cơ hội có được bộ sách chất lượng tốt là khả thi. Từ tháng 9-2020 đã thẩm định xong vòng 1 sách lớp 2 và lớp 6, vì vậy nên triển khai dạy thực nghiệm rộng rãi ít nhất được 8 tháng, cho tới tháng 5-2021, trước khi in và ban hành chính thức cho năm học 2021 – 2022.

“Không thể bỏ qua giai đoạn thực nghiệm ứng dụng, bởi sẽ tiềm ẩn nguy cơ nảy sinh vấn đề bất cập và khó chỉnh sửa khi đã ứng dụng trên diện rộng. Trên thực tế là năm nay sách được phê duyệt sớm hơn, quá trình triển khai thực nghiệm nên được áp dụng cả ở thời gian chọn sách, cả ở tập huấn giáo viên, có như thế, nếu có vẫn đề phát sinh mới dễ phát hiện” – ông Đặng Tự Ân nói.

Tháng trước, khi chủ trì cuộc họp Ban Chỉ đạo đổi mới chương trình, SGK giáo dục phổ thông, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ lưu ý, cần có hướng dẫn cụ thể cho địa phương và nhà xuất bản để làm hiệu quả, trong đó quan tâm ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác giới thiệu, tập huấn sách; kết hợp hình thức trực tuyến và trực tiếp trong tập huấn sách giáo khoa cho giáo viên, tránh tình trạng thời gian gấp gáp, giáo viên phải di chuyển xa, tập huấn không đảm bảo chất lượng. “Bộ sẽ giám sát chặt chẽ hoạt động này, tuyệt đối không buông lỏng”, Bộ trưởng nêu rõ, đồng thời đề nghị các đơn vị chuyên môn, các nhà xuất bản có giải pháp phù hợp nhằm giảm giá thành sách giáo khoa.

Cùng với quá trình chuẩn bị SGK lớp 2, lớp 6 và các sách giáo khoa khác như sách Tiếng Anh hệ 10 năm, sách ngoại ngữ ngoài Tiếng Anh, sách Quốc phòng, sách tiếng dân tộc thiểu số…, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cũng chỉ đạo tăng cường chất lượng thực nghiệm.

Phó Giám đốc Sở GD&ĐT Hà Nội Phạm Xuân Tiến cho biết: Quy trình tổ chức lựa chọn SGK lớp 2, lớp 6 được thực hiện 6 bước theo quy định tại Thông tư số 25/2020/TT-BGDĐT. Để danh mục SGK đưa vào sử dụng thực sự chất lượng, các nhà trường cần quan tâm, tạo điều kiện để giáo viên nghiên cứu sách bằng nhiều hình thức. Khi đề xuất lựa chọn sách, ngoài nội dung chuyên môn, giáo viên cần lưu ý về sự phù hợp của sách với điều kiện dạy học tại địa phương và học sinh.