Choáng váng hành tinh thủy cung sống được, ‘chung nhà’ với trái đất

Anh Thư09:16 22/06/2020

Nghiên cứu về 53 hành tinh trong thiên hà chứa trái đất và tìm thấy bằng chứng về hoạt động kiến tạo mảng và các đại dương có thể chứa sự sống.

53 thiên thể được lựa chọn để khảo sát là 53 hành tinh đá cùng loại với trái đất, thuộc về những “ hệ mặt trời” khác cùng trú ngụ trong thiên hà Milky Way với chúng ta.

Nhóm các nhà thiên văn Mỹ từ Trung tâm Hàng không vũ trụ Goddard của NASA, Việt Khoa học Hành tinh và Đại học Idaho đã tính toán tốc độ gia nhiệt bên trong các hành tinh và tìm các bằng chứng về hoạt động núi lửa. Đáng mừng, tất cả chúng đều có khả năng sở hữu núi lửa còn hoạt động – một phần của thứ gọi là “kiến tạo mảng”.

Ảnh đồ họa mô tả về một hành tinh thủy cung có thể có sự sống – ảnh: SCI-NEWS

Đáng kinh ngạc hơn, 26% trong số các ngoại hành tinh này là các thế giới đại dương, theo dạng “hành tinh thủy cung” giống các mặt trăng băng giá trong hệ mặt trời.

Ở các “hành tinh thủy cung này”, đại dương có thể không được nhìn thấy trên bề mặt như trái đất. Nhưng dưới lớp băng bên ngoài là một thế giới nước sống động và có thể có các điều kiện phát sinh sự sống giống như mặt trăng Enceladus của Sao Thổ hay Europa của Sao Mộc, 2 trong số các mục tiêu được NASA chăm sóc những năm gần đây nhằm tìm kiếm sự sống.

Theo tiến sĩ Lynnae Quick từ Trung tâm Hàng không vũ trụ Goddard, nếu Europa và Enceladus có thể ở được, thì các phiên bản của chúng ở các hệ sao khác cũng vậy. Các luồng hơi nước phun trào từ bên dưới vỏ băng của các hành tinh dạng này ra ngoài không gian cho thấy bên dưới là một đại dương với năng lượng thúc đẩy các luồng nước – 2 yêu cầu chính để phát sinh cuộc sống đại dương, giống như trái đất sơ khai.

Video đang HOT

Các hoạt động kiến tạo mảng cũng được chứng minh từ lâu là một trong những yếu tố giúp sự sống được phát sinh và duy trì trên trái đất. Không loại trừ ở một số thiên thể, ví dụ như mặt trăng Io của Sao Mộc, hoạt động núi lửa quá dữ dội đã biến nó thành “địa ngục”. Nhưng hoạt động núi lửa và các quá trình kiến tạo mảng khác vừa đủ như ở trái đât sẽ duy trì sự giải phóng khí để bầu khí quyền được ổn định, đồng thời giúp hành tinh đó luôn ẩm ướt.

Hiện các nhà khoa học đang tiếp tục truy tìm “chữ ký sinh học” trên các hành tinh nói trên.

Nghiên cứu vừa công bố trên Publications of the Astronomical Society of the Pacific.

Những hành tinh đầy bụi bặm này có thể tồn tại sự sống, chỉ là chúng ta không thể thấy được mà thôi

Những thế giới đầy bụi như hành tinh sa mạc Arrakis trong tiểu thuyết Dune có lẽ khá phổ biến trong vũ trụ. Một vài trong số đó, vốn có một lượng lớn bụi trong khí quyển, nhiều khả năng là những nơi có thể tìm thấy sự sống.

Tuy nhiên, tình trạng bụi bặm đó cũng khiến việc tìm kiếm chứng cứ về sự sống trên các hành tinh này trở nên thách thức hơn đối với các nhà thiên văn học.

Các nhà nghiên cứu đã dựng mô hình 3 dạng ngoại hành tinh, mỗi dạng có lượng bụi trong khí quyển khác nhau. Nghiên cứu phát hiện ra rằng điều kiện khí quyển bụi bặm có thể "bao bọc" một hành tinh, làm tăng phạm vi khoảng cách mà sự sống có thể hình thành, từ đó giúp quá trình phát triển sự sống có nhiều cơ hội diễn ra hơn trên những hành tinh như vậy, nếu chúng nằm đủ gần với ngôi sao mẹ của mình.

Những hành tinh xoay quanh những ngôi sao đỏ nguội (thường được gọi là sao lùn đỏ hay sao lùn M) nhiều khả năng sẽ bị "khóa cứng" với sao của chúng - tức là một mặt của những thế giới này sẽ vĩnh viễn hướng về ngôi sao đó, giống như một mặt của mặt trăng luôn hướng về Trái đất vậy. Tình trạng này sẽ khiến một nửa của thế giới luôn là ban ngày, trong khi nửa kia là đêm trường vĩnh cửu.

Các nghiên cứu gần đây cho biết những thế giới bị khóa cứng này là kiểu hành tinh có điều kiện sống phổ biến nhất quanh những ngôi sao nhỏ, nguội lạnh kia.

Các hành tinh trong vùng Goldilocks quanh ngôi sao của chúng (nơi nhiệt độ nước lỏng không quá nóng cũng không quá lạnh) và đủ lớn để duy trì một bầu khí quyển nhiều khả năng sẽ trở thành các thế giới nước.

Mật độ bụi cao trong bầu khí quyển của các thế giới này sẽ vừa đảm nhiệm việc làm mát mặt nóng của hành tinh và làm ấm mặt lạnh. Các hành tinh ngược lại, nếu quá nóng hoặc quá lạnh không phù hợp với sự sống, sẽ có điều kiện nhiệt độ khắc nghiệt hơn.

"Trên Trái đất và Sao hỏa, những cơn bão bụi mang đến cả những hiệu ứng làm mát và ấm trên bề mặt hành tinh, trong đó hiệu ứng làm mát thường chiếm ưu thế. Nhưng những hành tinh với 'quỹ đạo đồng bộ' lại rất khác biệt. Tại đây, mặt tối của những hành tinh này ở đêm trường vĩnh cửu, và hiệu ứng làm ấm chiếm ưu thế, trong khi ở mặt ban ngày, hiệu ứng làm mát chiếm ưu thế. Hiệu ứng này nhằm điều chỉnh những điểm khắc nghiệt của nhiệt độ, biến hành tinh trở nên thích hợp với sự sống hơn" - Tiến sỹ Ian Boutle thuộc Đại học Exeter và Văn phòng Khí tượng Vương quốc Anh cho biết.

Vùng phù hợp với sự sống xung quanh một ngôi sao gồm những vùng có nước đọng trên bề mặt của các thế giới, hình thành nên ao, sông, và biển.

Trên những thế giới bị khóa cứng với ngôi sao của chúng, bụi sẽ làm mát mặt bị nóng của hành tinh, đồng thời làm ấm mặt đêm. Điều này giúp mở rộng kích cỡ của cả hai mặt của vùng phù hợp với sự sống quanh một ngôi sao của những thế giới này. Các hành tinh không bị khóa cứng với ngôi sao mẹ của chúng sẽ bị nguội lạnh trên khắp bề mặt, có nghĩa là những hành tinh này phải nằm gần ngôi sao của chúng hơn bình thường để các vùng nước này có điều kiện hình thành.

Ở rìa trong của vùng phù hợp với sự sống thuộc hệ mặt trời của chính chúng ta, Sao Kim có lẽ từng có một lượng nước lớn nhưng đã bị bay hơi vào vũ trụ từ rất lâu trước đây. Ở mặt kia của vùng Goldilocks của chúng ta, Sao Hỏa từng là một thế giới nước, nhưng sau đó nước cũng bị bốc hơi vào vũ trụ từ rất lâu trước đây.

Khi nhiệt lượng và đại dương của các hành tinh bốc hơi vào vũ trụ, quá trình này có thể thải ra những lượng rất lớn bụi vào không khí. Quá trình này, còn gọi là một "hồi tố khí hậu tiêu cực", có thể tạm thời làm mát hành tinh, làm chậm sự mất nước của nó.

"Bụi bay lên từ bất kỳ bề mặt đất tương đối khô và không có cây cỏ nào. Bụi không chỉ có thể làm mát bề mặt bằng cách tán xạ bức xạ vũ trụ, mà còn làm mát hệ khí hậu thông qua hấp thụ và thải ra bức xạ hồng ngoại đỏ" - các nhà nghiên cứu nói.

Sự sống có thể là...khí gas

Trong quá trình tìm kiếm dấu hiệu sự sống trên các hành tinh xung quanh các ngôi sao xa xôi, các nhà thiên văn học tìm kiếm sự hiện diện của methane và các hóa chất khác ở mức độ cao hơn hoặc thấp hơn mức ở một thế giới không có sự sống.

Bụi khoáng chất đóng một vai trò quan trọng trong định hình khí hậu của Trái đất và Sao hỏa. Bầu khí quyển bụi giúp tăng khả năng hình thành sự sống ở các thế giới khác, cũng có thể khiến công cuộc tìm kiếm những sự sống đó trở nên khó khăn hơn.

Các giả lập cho thấy mật độ bụi cao trong khí quyển của các ngoại hành tinh khiến việc phát hiện các dấu hiệu sinh học điển hình - đáng kể nhất là methane và ozone - trở nên khó khăn hơn. Trong đoạn video của NASA ở trên, bạn có thể thấy kính thiên văn vũ trụ James Webb (JWST) sắp được đưa vào hoạt động trông ra sao và nó có thể cho chúng ta biết những gì về khí quyển của các thế giới xoay quanh các mặt trời xa xôi. Các nhà nghiên cứu cho biết mật độ bụi trong khí quyển của các thế giới xa xôi cũng nên được cân nhắc khi xem xét khả năng tiềm tàng của sự sống trên những hành tinh xung quanh các ngôi sao khác.

"Bụi bay trong không khí là thứ có thể giúp các hành tinh tồn tại sự sống, nhưng cũng hạn chế khả năng tìm thấy những dấu hiệu của sự sống trên các hành tinh này của chúng ta. Những hiệu ứng này cần được cân nhắc trong nghiên cứu trong tương lai" - Giáo sư Manoj Joshi thuộc Đại học Đông Anglia ở Norwich, Anh, giải thích.

Trên những hành tinh bị khóa cứng, bầu khí quyển đầy bụi tạo nên một tấm mền bao bọc mặt đêm của chúng, và là một cặp kính râm cho mặt ban ngày. Thông qua việc nhận ra ảnh hưởng của bụi lên khí hậu của các hành tinh ngoại lai, chúng ta sẽ tiến gần hơn đến việc có thể nhận ra những dấu hiệu của sự sống trên các hành tinh xa xôi.

Có ít nhất 8 nền văn minh giống Trái Đất ở Dải Ngân Hà Các nhà thiên văn học nay đã có thể trả lời câu hỏi 'Có bao nhiêu nền văn minh ngoài hành tinh tồn tại trong Dải Ngân hà?' Hai nhà thiên văn học Tom Westby và Christopher Conselice tại Đại học Nottingham (Anh) đã công bố kết quả ước tính số nền văn minh bên ngoài Trái Đất trên Tạp chí Vật lý...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Chủ đề: chuyện lạ sự sống núi lửa hành tinh choáng váng đại dương hệ mặt trời nhà thiên văn thủy cung kiến tạo

Xem thêm Share

Xem nhiều

Clip nghi phạm đốt quán hát khiến 11 người chết ở Hà Nội01:29

Lý do quán 'Hát cho nhau nghe' bị phóng hỏa khiến 11 người tử vong ở Hà Nội02:17

Vợ Anh Đức nhăn mặt nhất quyết không chịu lên thảm đỏ, nguyên nhân đằng sau khiến netizen bùng tranh cãi00:26

Nóng: Diệp Lâm Anh và chồng cũ bị bắt cận cảnh tái hợp sượng trân, nhưng biểu cảm của 2 người đẹp bên cạnh mới là thú vị!00:42

Cảnh ái nữ cựu Chủ tịch "tám" với Chu Thanh Huyền ngỡ bình thường bỗng bị hội mẹ chồng online vào phán xét 1 điều00:43

Hot nhất MXH: Paparazzi lần đầu tung clip "full HD" tóm Lưu Diệc Phi hẹn hò Song Seung Hun00:16

Em trai Sơn Tùng bị "ném đá" vì một hành động với JSOL, drama căng đến mức người trong cuộc phải lên tiếng00:34

Em trai Sơn Tùng và Thiều Bảo Trâm "đụng mặt", chỉ nói đúng 1 câu khiến Hải Tú ngay lập tức bị réo tên00:20

Sự thật clip cô dâu Sóc Trăng thất thần trước mâm quả sơ sài của nhà trai00:38

Diễn biến vụ nghi phạm đốt quán 'Hát cho nhau nghe' làm 11 người tử vong01:02

Chi nghìn USD đến Việt Nam, khách Tây ngồi rửa bát, tự nhóm bếp củi nấu cơm01:24

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Quả trứng 'siêu quý hiếm' được bán với giá 6 triệu đồng

06:52:00 19/12/2024

Quả trứng hình cầu siêu hiếm tỷ quả có một được một người đàn ông quyên góp cho tổ chức từ thiện đã được bán với giá 200 bảng Anh (hơn 6 triệu đồng)

Kỹ năng săn mồi tuyệt đỉnh của loài vật có biệt danh 'ma cà rồng'

06:51:46 19/12/2024

Mèo đốm Kodkod là một giống mèo rừng quý hiếm, mặc dù có kích thước nhỏ nhưng leo núi cừ khôi và mỗi lần đi săn chúng lại trở nên rất dữ tợn và quyết liệt.

Bí ẩn về loài cá heo không vây nước ngọt duy nhất trên thế giới

06:51:33 19/12/2024

Cá heo sông Dương Tử là một loài cá heo đặc hữu có khả năng thích nghi đặc biệt với môi trường nước ngọt, được phân bố tại khu vực hạ lưu sông Dương Tử, Trung Quốc.

Nam du khách bị dính chặt lưỡi vào tảng băng tại trung tâm thương mại

09:12:38 18/12/2024

Khoảnh khắc một nam du khách bị dính chặt lưỡi vào một tác phẩm nghệ thuật bằng băng đặt bên ngoài trung tâm thương mại nhanh chóng thu hút sự chú ý.

Bị khiếu nại, nhà hàng Nhật Bản ngừng dịch vụ 'tát cho tỉnh rượu'

06:52:47 18/12/2024

Chuỗi nhà hàng Nhật Bản nổi tiếng với dịch vụ tát cho tỉnh rượu dừng phục vụ loại hình này sau khi thực khách khiếu nại bị thương.

Nguồn gốc của những thiên hà kỳ quái trong vũ trụ

06:29:19 18/12/2024

Phát hiện mới đã giải thích một bí ẩn thiên văn lâu đời và xác định lại hiểu biết của chúng ta về sự hình thành các thiên hà từ thuở sơ khai của vũ trụ.

Cặp đôi hơn 100 tuổi kết hôn sau 9 năm hẹn hò

19:18:34 17/12/2024

Cụ bà Marjorie Fiterman (102 tuổi) và cụ ông Bernie Littman (100 tuổi) là minh chứng rõ ràng nhất cho câu nói tuổi tác không thể ngăn cản tình yêu .

Sự thật về người ăn xin ở vỉa hè có 1,5 tỷ đồng gửi ngân hàng

18:58:17 17/12/2024

Cảnh sát phát hiện người phụ nữ thường xuyên ngồi ăn xin ở vỉa hè sở hữu tài khoản ngân hàng có 2 triệu Baht (gần 1,5 tỷ đồng) và hàng trăm triệu tiền mặt.

Người phụ nữ 50 tuổi hẹn hò trai trẻ 23 tuổi, gia đình có phản ứng bất ngờ

10:35:49 17/12/2024

Nếu chỉ nhìn ảnh, nhiều người nghĩ rằng Cherie Salinas (50 tuổi) và Mickey Swearingon (23 tuổi) là người thânchứ không phải là một cặp đôi. Bởi, Mickey bằng tuổi con trai của Cherie.

Loài cá khổng lồ có 'vũ khí bí mật' để góp phần cứu hành tinh

10:32:50 17/12/2024

Cá voi đóng vai trò quan trọng trong việc chống lại biến đổi khí hậu. Chúng giúp luân chuyển chất dinh dưỡng, làm giàu nguồn thức ăn cho tảo biển - loài hấp thụ carbon và lưu trữ carbon trong cơ thể.