Chế độ ăn khi bị đau cổ vai gáy
Đau cổ vai gáy liên quan đến cấu trúc xương khớp, vì vậy ngoài việc dùng thuốc và vật lý trị liệu thì một chế độ ăn uống cân bằng, ưu tiên các thực phẩm chống viêm và các khoáng chất cần thiết cho xương khớp cũng có thể cải thiện tình trạng bệnh, giúp giảm viêm và giảm đau hiệu quả.
1. Tầm quan trọng của chế độ ăn cho người bị đau cổ vai gáy
Đau cổ vai gáy (đau vai gáy) là tình trạng cơ vùng vai gáy co cứng, gây đau đớn và hạn chế vận động khi quay cổ hay quay đầu. Đối tượng dễ mắc là những người ngồi nhiều, làm công việc văn phòng, lái xe hoặc những người thường xuyên làm việc với tư thế cố định, ít vận động.
Tình trạng đau cổ vai gáy không chỉ khiến người bệnh cảm thấy mệt mỏi, khó chịu, ảnh hưởng đến sinh hoạt mà còn là dấu hiệu cảnh báo nhiều bệnh xương khớp nghiêm trọng như thoái hóa đốt sống cổ, thoát vị đĩa đệm cổ, gai cột sống…
Do đó chúng ta không nên chủ quan, khi có biểu hiện đau cổ vai gáy cần đi khám tại các cơ sở y tế chuyên khoa để xác định nguyên nhân và điều trị đúng. Các phương pháp điều trị thường bao gồm kết hợp dùng thuốc với các biện pháp vật lý trị liệu, phục hồi chức năng. Việc chỉ định điều trị ngoại khoa chỉ khi cần thiết.
Người bệnh cần tuân thủ đúng theo hướng dẫn của bác sĩ, tránh việc tự ý ngừng điều trị khi thấy cơn đau giảm. Hạn chế các hoạt động xoay vặn mạnh cột sống cổ vì có thể gây thêm các tổn thương cho dây thần kinh. Tránh nằm hoặc ngồi một chỗ quá lâu có thể khiến các cơ vùng cổ bị co cứng, kém linh hoạt.
Đau cổ vai gáy liên quan đến cấu trúc xương khớp, vì vậy ngoài việc sử dụng thuốc và các phương pháp vật lý trị liệu khác thì một chế độ ăn uống cân bằng dinh dưỡng, ưu tiên các thực phẩm chống viêm và các khoáng chất cần thiết cho xương khớp cũng có thể cải thiện tình trạng bệnh, tăng cường sức khỏe của xương, dây thần kinh và các mô liên kết, giúp giảm viêm và giảm đau hiệu quả.
Trong chế độ ăn uống hằng ngày nên ưu tiên thực phẩm như: rau xanh, trái cây tươi, cá béo, quả hạch, hạt, đậu, ngũ cốc nguyên hạt, một số gia vị thảo mộc, các loại chất béo lành mạnh… Hạn chế ăn các thức ăn nhiều dầu mỡ, nhiều đường, thực phẩm chế biến sẵn, các chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá… để giúp làm giảm tình trạng viêm một cách tự nhiên, thúc đẩy quá trình chữa lành bệnh của cơ thể.
Thực phẩm chống viêm giúp cải thiện tình trạng đau cổ vai gáy.
2. Các dưỡng chất thiết yếu cho cơ thể người bị đau cổ vai gáy
Thực phẩm chống viêm
Để chống lại tình trạng viêm nhiễm có thể cần sử dụng các thuốc chống viêm, nhưng sử dụng các biện pháp tự nhiên cũng rất hiệu quả. Nghiên cứu cho thấy, một chế độ ăn giàu thực phẩm chống viêm không chỉ giúp giảm đau và giảm viêm mà còn giúp cơ thể chúng ta khỏe mạnh hơn.
Chất chống oxy hóa trong thực phẩm chống viêm giúp chống lại gốc tự do gây tổn thương tế bào, giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến viêm mạn tính, trong đó có bệnh liên quan đến viêm xương khớp.
Một số loại thực phẩm có tác dụng chống viêm phổ biến bao gồm các loại thực phẩm giàu chất chống oxy hóa và các vitamin A, B, C, E; chất béo lành mạnh như: rau quả, dầu ô liu, quả mọng, ngũ cốc nguyên hạt, quả hạch, cá béo…
Thực phẩm giàu canxi
Canxi tham gia vào quá trình phát triển, phục hồi và tái tạo xương, giúp chữa lành tổn thương ở sụn và các khớp xương hư tổn, phòng ngừa và giảm đau hiệu quả. Do đó, đây là nhóm thực phẩm được khuyên dùng cho những người bị đau cổ vai gáy kèm theo tê bì khó chịu.
Để bổ sung đủ hàm lượng canxi cần thiết, người bệnh nên sử dụng những thực phẩm giàu canxi như: sữa và các sản phẩm làm từ sữa, rau lá xanh, cá mòi, các loại hạt, phô mai, các loại đậu, hạnh nhân, rau dền, tôm, cua…
Thực phẩm giàu vitamin D
Để cơ thể hấp thụ canxi một cách hiệu quả, cần bổ sung đầy đủ vitamin D. Các nguồn cung cấp vitamin D tốt nhất là cá hồi, cá trích, cá mòi, dầu gan cá, lòng đỏ trứng, nấm, ngũ cốc, bột yến mạch, sữa đậu nành…
Thực phẩm giàu magie
Magie là chất khoáng đa lượng có vai trò rất quan trọng với nhiều chuyển hóa trong cơ thể. Magie có thể thay thế canxi trong vận chuyển và quá trình khoáng hóa tạo xương, tích hợp các chất khoáng. Nhiều kết quả nghiên cứu cho thấy, cơ thể thiếu magie chính là một trong những nguyên nhân gây đau nhức xương khớp và đau cổ vai gáy.
Video đang HOT
Để có đủ magie, trong chế độ ăn uống cần có các thực phẩm giàu magie như: hải sản, thịt, các loại rau lá màu xanh đậm, đậu đỗ, vừng, lạc, ngũ cốc nguyên hạt, các loại hạt…
Thực phẩm giàu vitamin C
Vitamin C là một loại vitamin tan trong nước, hoạt động như một chất chống oxy hóa, đóng vai trò quan trọng đối với chức năng miễn dịch của cơ thể. Các nghiên cứu cũng cho thấy tiềm năng của vitamin C trong việc thúc đẩy sự hình thành collagen, giúp duy trì sự toàn vẹn của cơ, gân, xương và da. Cơ thể được cung cấp đủ vitamin C thì sẽ xây dựng lại các mô bị tổn thương nhanh hơn sau chấn thương.
Nguồn thực phẩm giàu vitamin C nhất bao gồm trái cây họ cam quýt, rau lá xanh đậm, ớt chuông, dưa, dâu tây, bông cải xanh…
Thực phẩm giàu chất xơ
Ăn nhiều thực phẩm giàu chất xơ giúp loại bỏ chất cặn bã, cải thiện tiêu hóa và tăng khả năng chuyển hóa các chất. Ngoài ra chất xơ còn có tác dụng duy trì sức khỏe xương khớp, hỗ trợ giảm cân, giảm áp lực lên cột sống dẫn đến đau nhức, hỗ trợ giảm đau và giảm viêm sưng.
Nguồn thực phẩm giàu chất xơ rất phong phú, bao gồm các loại rau, trái cây, các loại đậu, ngũ cốc nguyên hạt như: rau lá xanh, cà rốt, bông cải xanh, quả mọng, chuối, táo, yến mạch, đậu lăng, đậu Hà Lan, đậu xanh…
Acid béo omega-3
Omega-3 đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa viêm nhiễm. Khi cơ thể phân hủy omega-3, nó sẽ sử dụng chúng để tạo ra các hợp chất chống viêm và chống oxy hóa. Vì vậy, nó giúp giảm viêm và bảo vệ tế bào khỏi bị hư hại, cải thiện tình trạng đau nhức và co cứng xương khớp.
Cơ thể chúng ta không tự sản xuất được omega-3 mà cần bổ sung thông qua chế độ ăn uống. Omega-3 có nhiều trong thực phẩm như: các loại cá béo (cá cơm, cá trích, cá hồi, cá thu…); thực ph ẩm thực vật như một số loại hạt, quả óc chó và dầu thực vật.
Người bị đau cổ vai gáy nên hạn chế ăn thực phẩm chế biến sẵn.
3. Một số thực phẩm cần hạn chế khi bị đau cổ vai gáy
Khi bị viêm xương khớp, đau cổ vai gáy người bệnh nên hạn chế các thực phẩm kích thích phản ứng viêm, làm suy giảm sức đề kháng, gây tăng cân, tăng lượng đường trong máu… Những thực phẩm liên quan đến chứng viêm có thể làm tăng mức độ căng mỏi vai gáy và đau nhức xương khớp.
Một số loại thực phẩm phổ biến được cho là góp phần gây viêm và thúc đẩy quá trình viêm trong cơ thể như: thịt đỏ, thịt mỡ, ngũ cốc tinh chế, đường tinh luyện, thực phẩm chế biến sẵn, thức ăn chiên rán…
Thực phẩm chứa chất béo bão hòa và các loại thực phẩm được chế biến quá nhiều dầu mỡ và đường đều không phải là lựa chọn tốt nếu bạn viêm xương khớp.
Các loại thực phẩm này đều có thể dẫn đến tăng cân, tăng lượng đường trong máu và cholesterol cao, tất cả đều liên quan đến chứng viêm, không tốt cho người bị đau cổ vai gáy.
Cần hạn chế hoặc tránh sử dụng các chất kích thích như rượu, bia, đồ uống có cồn. Việc lạm dụng rượu có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc bệnh viêm xương khớp và có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng của bệnh, làm tăng tần suất các cơn đau do viêm khớp. Càng uống nhiều rượu thì mức CRP – dấu hiệu viêm nhiễm trong cơ thể càng tăng.
5 bài thuốc chữa bệnh từ thiên ma
Thiên ma có vị ngọt, tính bình, chất nhuận, đi vào duy nhất kinh can (có tác dụng bình can tức phong).
Đây là vị thuốc dùng hay nhất đối với chứng can phong nội động gây ra các tình trạng như đau đầu, chóng mặt, động kinh, đột quỵ...
1. Đặc điểm và công dụng của vị thuốc thiên ma
Thiên ma hay còn gọi là minh thiên ma. Tên khoa học là Rhizoma Gastrodiae. Bộ phận dùng là thân rễ khô của Gastrodia elata Blume, là một loại thảo mộc thuộc chi Gastrodia, họ Orchidaceae.
Thiên ma chủ yếu được tìm thấy ở Đông Á, đặc biệt ở vùng núi khu vực của Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản và Ấn Độ. Ở Trung Quốc, thiên ma mọc chủ yếu ở Tứ Xuyên, Quý Châu, Vân Nam....
Ở Việt Nam, thiên ma phổ biến ở các vùng núi phía Bắc như Hòa Bình, Lạng Sơn....
Cây thuốc thiên ma.
Cây mọc ở nơi ẩm ướt, có nhiều mùn, đặc biệt ở vùng núi ẩm có độ cao 400 - 3.200m trên mực nước biển. Thân rễ hình bầu dục, dài khoảng 10cm, đường kính 3 - 4,5cm.
Vụ thu hoạch thiên ma rơi vào mùa Xuân hoặc mùa Đông hàng năm. Rễ của cây thiên ma sau khi thu hoạch sẽ được làm sạch, tách vỏ và sau đó luộc, hầm hoặc nướng cho đến khi chín. Sau khi được làm chín, cắt rễ thiên ma thành từng lát, phơi khô và bảo quản kín, tránh ánh nắng trực tiếp và tránh những nơi ẩm thấp.
Trong rễ cây thiên ma có chứa các thành phần hoạt chất vô cùng phong phú, đa dạng. Tiêu biểu có thể kể đến như gastrodin, alkaloid, vitamin A, vanillyl và alcohol... Trong đó, gastrodin là hoạt chất có hoạt tính sinh học chính của thiên ma .
Trong những thập kỷ gần đây, một số lượng lớn các nghiên cứu đã được tiến hành và kết quả cho thấy thiên ma có tác dụng an thần, chống chóng mặt, giảm đau, chống động kinh, chống trầm cảm, giải lo âu, cải thiện trí nhớ, chống lão hóa, hạ huyết áp, ngăn ngừa tác dụng hoại tử xương.
Như vậy có thể thấy, trong số các tác dụng dược lý khác nhau của thiên ma, thì tác dụng trên hệ thống thần kinh trung ương dường như đặc biệt nổi bật.
Vị thuốc thiên ma.
Theo các nghiên cứu mới nhất, gastrodin có thể là một hoạt chất có giá trị tiềm năng để phòng ngừa và điều trị một số rối loạn thần kinh trung ương bao gồm bệnh động kinh, Alzheimer, Parkinson, rối loạn cảm xúc, thiếu máu não cục bộ...
Đối với bệnh động kinh, gastrodin giúp kéo dài thời gian tiềm ẩn của cơn động kinh, cũng như giảm mức độ nghiêm trọng của cơn động kinh, rút ngắn thời gian cơn động kinh, đẩy nhanh quá trình phục hồi cơ thể.
Đối với bệnh Alzheimer, nghiên cứu cho thấy gastrodin có thể làm tăng đáng kể khả năng sống của tế bào, bảo vệ tế bào thần kinh, cải thiện khả năng học tập, ghi nhớ. Ngoài ra, thiên ma cũng hoạt động tương tự như hormone estrogen, có ích trong việc điều trị rối loạn kinh nguyệt và mãn kinh sớm.
Trong y học cổ truyền, thiên ma là vị thuốc có vị ngọt, tính bình, chất nhuận, chỉ đi vào duy nhất kinh can nên vị thuốc có tác dụng rất tốt đối với bình can tức phong. Vị thuốc dùng hay nhất đối với chứng can phong nội động gây ra các tình trạng như đau đầu, chóng mặt, động kinh, đột quỵ...
Cái hay nữa của thiên ma đó là tính vị của nó rất bình hòa, chất lại nhuận nên gần như trong mọi trường hợp kể cả thực chứng (cấp tính) hay hư chứng (mạn tính) đều có thể dùng.
Ngoài bình can tức phong trị đau đầu, chóng mặt, động kinh... thiên ma còn có một tác dụng tuyệt vời nữa là chỉ thống (giảm đau), đặc biệt là các chứng đau ở vùng đầu mặt như đau đầu, đau nửa đầu...
Vị thuốc câu đằng phối hợp với thiên ma và một số vị thuốc khác trong bài Thiên ma câu đằng ẩm.
2. B ài thuốc chữa bệnh từ thiên ma
Thiên ma có thể sử dụng trong mọi trường hợp có can phong nội động, bất luận là chứng hư hay chứng thực, cấp tính hay mạn tính. Tuy nhiên khi dùng cần phải phối hợp thêm với các vị thuốc điều trị nguyên nhân để tăng thêm hiệu quả điều trị.
- Trị đau đầu, chóng mặt do can dương vượng
Bài "Thiên ma câu đằng ẩm": Thiên ma 8g, câu đằng 12g, thạch quyết minh 12g, chi tử 8g, hoàng cầm 8g, xuyên ngưu tất 12g, ích mẫu thảo 12g, tang ký sinh 20g, dạ đằng giao 12g, bạch linh 12g. Sắc uống ngày 1 thang, chia 2 lần sáng - tối, sau ăn 20 phút. Uống khi thuốc còn ấm.
- Trị yếu nửa người, đau đầu, chóng mặt do phong đàm
Bài "Bán hạ Bạch truật Thiên ma thang": Lấy 10g mỗi loại gồm thiên ma, bán hạ, bạch truật, bạch phục linh, 8g quất hồng bì, 4g cam thảo. Sắc nước và chia thành 3 lần uống trong ngày. Uống khi thuốc còn ấm.
Bán hạ kết hợp với thiên ma và các vị thuốc khác trong bài Bán hạ Bạch truật Thiên ma thang.
- Trị phong thấp, tê bại, các khớp xương đau nhức
- Thành phần: Thiên ma 10g, bạch hoa xà nhục 6g, khương hoạt 8g, đương quy thân 12g, tần giao 12g, ngũ gia bì 12g, phòng phong 12g.
- Cách dùng: Ngâm rượu hoặc sắc uống.
Rượu ngâm sau 2 tuần có thể sử dụng. Có thể dùng làm rượu xoa bóp hoặc dùng uống, mỗi ngày dùng 30ml uống trong bữa ăn.
Hoặc sắc uống, ngày 2 lần sáng - tối, cách bữa ăn 1 giờ. Uống khi thuốc còn ấm.
- Trị trẻ con yếu xương, người già thận hư xương yếu
- Thành phần: Hổ cốt, mộc qua, thiên ma, nhục thung dung, ngưu tất, phụ tử, các vị bằng nhau. Tán bột làm thành viên.
- Cách dùng: Ngày uống 2 viên, sau ăn sáng - tối.
- Trị động kinh
- Thành phần: Thiên ma, cam thảo đều 1g. Linh dương giác, cương tằm, câu đằng, đảng sâm đều 1,5g, toàn yết 0,7g, ngô công 0,3g.
- Cách dùng: Tán bột, mỗi lần uống 1g, ngày 2 - 3 lần.
3. Lưu ý khi sử dụng thiên ma
Mặc dù thiên ma có nhiều lợi ích cho sức khỏe nhưng cần dùng nó một cách an toàn và hiệu quả để có thể bảo vệ sức khỏe tốt nhất.
Một vài lưu ý khi sử dụng thiên ma:
Thiên ma chủ yếu được dùng như một vị thuốc điều trị bệnh và không nên sử dụng liên tục. Hãy ngưng sử dụng khi triệu chứng bệnh đã thuyên giảm và khi dùng cần tham khảo ý kiến tư vấn của bác sĩ.
Thiên ma có ảnh hưởng giống như hormon giới tính, do đó nên tránh dùng nếu đang mắc các bệnh ung thư vú, bệnh lạc nội mạc tử cung, ung thư buồng trứng...
Phụ nữ trong giai đoạn mang bầu, nuôi con bằng sữa mẹ, những người có tình trạng huyết hư nên tránh dùng thiên ma.
Liều dùng khuyến cáo từ 3 - 10g/ngày.
Chuyên gia Mỹ nói về giá trị dinh dưỡng của món phở Chuyên gia dinh dưỡng Daniel Preiato đánh giá nước dùng của món phở tốt cho xương khớp, thịt bò, gà cung cấp protein, các loại rau ăn kèm, gia vị giúp chống viêm. Chuyên gia dinh dưỡng Daniel Preiato nhận bằng cử nhân khoa học về nghiên cứu dinh dưỡng và thực phẩm tại Đại học New York (Mỹ). Ngoài ra, Preiato còn...