Chế độ ăn cho người bệnh Still – viêm khớp hiếm gặp
Bệnh viêm khớp hiếm gặp ở người lớn còn gọi là bệnh Still. Bên cạnh dùng thuốc, thay đổi lối sống thì chế độ ăn uống cũng là một phần quan trọng trong quá trình điều trị bệnh.
Still – bệnh viêm khớp hệ thấp cấp tính ở người lớn là một loại viêm khớp hiếm gặp có thể gây đau và tổn thương khớp thường được điều trị bằng thuốc. Tuy nhiên, cũng có những thay đổi nhất định trong lối sống mà những người mắc bệnh Still có thể thực hiện để giúp kiểm soát tình trạng. Nhiều thay đổi trong số này xoay quanh chế độ ăn uống.
1. Tầm quan trọng của chế độ ăn cho người bệnh viêm khớp hệ thấp cấp tính
Chế độ ăn uống cân bằng giúp giảm bớt tác động của tổn thương, căng thẳng cho bệnh viêm khớp hệ thấp cấp tính.
Bệnh Still ở người lớn với mỗi người sẽ khác nhau, một số người có những đợt bùng phát khiến các triệu chứng trở nên tồi tệ hơn. Theo thời gian, tình trạng viêm mạn tính (lâu dài) này sẽ gây tổn hại cho cơ thể. Một cách để giúp giảm bớt tác động của tổn thương này là tránh gây thêm căng thẳng cho khớp. Khi người mắc bệnh Still thừa cân quá mức bình thường, các khớp sẽ chịu thêm áp lực. Do đó, duy trì cân nặng khỏe mạnh giúp khớp của người bệnh hoạt động trơn tru và là một phần quan trọng trong kế hoạch điều trị.
Duy trì cân nặng khỏe mạnh bắt đầu bằng việc thực hiện chế độ ăn uống cân bằng. Một chế độ ăn uống cân bằng bao gồm nhiều trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt và protein. Thậm chí có một số loại thực phẩm có thể làm giảm viêm. Ăn chế độ ăn giàu thực phẩm chống viêm và tránh những thực phẩm thúc đẩy tình trạng viêm có thể giúp giảm bớt các triệu chứng.
2. Các chất dinh dưỡng cần thiết cho người bệnh viêm khớp hệ thấp cấp tính
Protein thực vật : Chế độ ăn giàu protein thực vật cũng có thể giúp kiểm soát cân nặng tốt hơn và tránh được cân nặng tác động lên xương khớp.
Ngoài ra, ăn một phần đậu, đậu xanh, đậu lăng hoặc đậu Hà Lan mỗi ngày có thể làm tăng cảm giác no và có thể dẫn đến việc giảm cân tốt hơn.
Các chất chống oxy hóa: như vitamin C giúp trung hòa các phân tử gọi là gốc tự do có thể gây viêm và làm tổn thương tế bào.
Polyphenol là hợp chất thực vật có tác dụng chống lại stress oxy hóa, nguyên nhân gây viêm. Một bài đ.ánh giá được công bố trên Nghiên cứu Dược lý – Y học Trung Quốc hiện đại đã trích dẫn flavonoid (một loại polyphenol) có “tác dụng chống viêm mạnh mẽ và bằng chứng áp đảo cho thấy flavonoid làm nhẹ các triệu chứng của viêm khớp thông qua ức chế phản ứng viêm cục bộ và toàn thân”.
Omega-3 : Có lẽ là thực phẩm hứa hẹn nhất trong cuộc chiến chống viêm nhiễm. Trong một nghiên cứu của Bệnh viện Brigham và Phụ nữ, những người mắc bệnh RA (viêm khớp dạng thấp) ăn cá không chiên hai lần trở lên một tuần có mức độ hoạt động của bệnh thấp hơn so với những người không bao giờ ăn cá. Một số loại cá có chứa EPA, DHA, Omega-3 sẽ ức chế sự viêm nhiễm trong cơ thể. Do đó, những người bị bệnh nên tăng cường các loại thực phẩm giàu omega-3 nhằm bổ sung dưỡng chất, giảm triệu chứng viêm, sưng các khớp xương.
Chất xơ: Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Y học cho thấy lượng chất xơ ăn vào cao hơn có liên quan đến việc giảm nguy cơ mắc bệnh viêm khớp và nó cũng có thể giúp giảm viêm toàn thân, làm chậm sự tiến triển của bệnh.
Ngoài ra các loại vitamin và khoáng chất như megie, kẽm, phốt pho, vitamin D… cũng rất cần thiết để đảm bảo cho hệ xương khớp phát triển khỏe mạnh.
3. Thực phẩm nên ăn và không nên ăn
Thực phẩm nên ăn
Cá béo giàu omega-3 là một trong những thực phẩm người bệnh viêm khớp hệ thấp cấp tính nên ăn.
Mặc dù các loại thực phẩm cụ thể không thể chữa khỏi bệnh viêm khớp nhưng một số loại có thể làm giảm các triệu chứng.
Trái cây và rau quả:Rau xanh là thành phần không thể thiếu trong bữa ăn dù là người khỏe mạnh hay bị bệnh. Rau xanh cung cấp cho cơ thể các chất chống oxy hóa như vitamin và hỗ trợ tế bào tránh được những tổn thương. Đặc biệt, Sulforaphane có trong các loại rau xanh tự nhiên sẽ làm chậm quá trình tổn thương xương khớp, ngăn chặn phản ứng viêm.
Tổ chức Viêm khớp khuyến nghị nên tiêu thụ hai cốc trái cây và hai đến ba cốc rau mỗi ngày. Các trái cây rau quả tốt cho người bệnh viêm khớp như quả mọng, trái cây họ cam quýt, lê và táo, các loại đậu (đậu Hà Lan, đậu lăng, đậu đen), rau (đậu xanh, bông cải xanh, bắp cải, súp lơ trắng, ớt…), rau họ cải…
Video đang HOT
Các loại ngũ cốc nguyên hạt: bột mì nguyên cám, bột yến mạch, bột ngô nguyên hạt, gạo lứt…
Cây họ đậu: Những thực phẩm giàu protein, ít chất béo này rất giàu axit folic, magie, sắt, kẽm và kali – tất cả đều tốt cho tim và hệ miễn dịch của bạn. Đậu đen, đậu garbanzo, đậu đỏ và đậu mắt đen là những lựa chọn tốt.
Tỏi: Có chứa hàm lượng cao chất Diallyl Disulfide có khả năng chống viêm và ức chế những tác động của Cytokine. Do đó, những người bị viêm khớp nên ăn nhiều tỏi để giảm viêm và tránh được sự dày vò từ các cơn đau nhức.
Gừng: Gừng có tác dụng chống viêm mạnh mẽ và nghiên cứu đã phát hiện ra rằng các dấu hiệu viêm giảm sau khi tiêu thụ gừng. Có thể sử dụng gừng theo nhiều cách khác nhau: sống, nấu chín, sấy khô hoặc ở dạng bột.
Cá béo: Cá nước lạnh là loại giàu chất béo omega-3. Cá béo nước lạnh bao gồm cá hồi, cá ngừ, cá mòi, cá trích, cá thu và cá hồi.
Dầu ô liu: Ngoài cá béo có chất béo lành mạnh, loại dầu này còn chứa hợp chất phenolic tự nhiên gọi là oleocanthal, hoạt động giống như ibuprofen để ngăn chặn tình trạng viêm. Người bệnh viêm khớp nên tăng cường dầu ô liu trong khẩu phần ăn.
Thực phẩm không nên ăn
Người bệnh viêm khớp hệ thấp cấp tính không nên ăn thực phẩm chế biến sẵn.
Có một số thực phẩm cần tránh vì có thể làm cho các triệu chứng viêm khớp trở nên tồi tệ hơn.
Dầu ngô:Loại dầu tinh chế cao này chủ yếu bao gồm chất béo omega-6 gây viêm. Nó cũng thiếu chất béo omega-3 chống viêm. Thay vì sử dụng dầu ngô, hãy sử dụng dầu ô liu hoặc dầu bơ vào lần tới khi nấu một bữa ăn thân thiện với viêm khớp để có một lượng chất béo không bão hòa đơn lành mạnh hoặc kết hợp các loại dầu omega-3 như dầu hạt lanh.
Gluten :Gluten có thể gây viêm ở ruột, da và khớp nếu mắc bệnh celiac và một số người bị viêm khớp. Ăn gluten khiến bệnh viêm khớp tồi tệ hơn.
Thực phẩm chế biến sẵn:Tránh xa tất cả các loại nước ngọt, bơ, thịt xông khói, xúc xích, khoai tây chiên và kẹo… Vì tất cả đều chứa nhiều đường bổ sung và chất béo không lành mạnh hoặc lượng muối cao đều không tốt cho sức khỏe, tác động xấu đến hệ xương khớp làm tăng nguy cơ béo phì và viêm khớp.
Carbohydrate đơn giản hoặc tinh chế: Mì ống, gạo, bánh mì trắng…
Giảm protein động vật:Cần giảm tiêu thụ đạm động vật, hạn chế tối đa và loại bỏ thực phẩm có hàm lượng purin cao như: thịt nạc, hải sản, gia cầm, thực vật tăng trưởng nhanh như măng tây,….
Nội tạng động vật:Mặc dù có hàm lượng dinh dưỡng, chất khoáng và các loại vitamin nhưng nội tạng động vật lại là thực phẩm mà người bị viêm khớp cần kiêng. Thành phần gây ảnh hưởng đến sức khỏe chứa nhiều trong nội tạng động vật là cholesterol. Khi hàm lượng cholesterol tăng cao còn dẫn đến tăng huyết áp, đái tháo đường, gout, thừa cân, béo phì, đẩy nhanh quá trình thoái hóa và gây ra những vấn đề về xương khớp.
Đồ uống có cồn:Rượu, bia hay tất cả các loại đồ uống có cồn đều chứa chất kích thích các phản ứng viêm trong cơ thể. Chính vì vậy mà những người bị bệnh Still tuyệt đối nên tránh xa các loại thức uống này để tránh tình trạng ngày một nặng hơn.
Bài tập cho người bệnh loét dạ dày tá tràng
Để phòng ngừa và giảm triệu chứng của loét dạ dày tá tràng, ngoài việc duy trì chế độ ăn uống, sinh hoạt và làm việc khoa học thì tập luyện các bài tập thể dục cũng rất quan trọng.
Việc thực hiện một số bài tập giúp hỗ trợ điều trị bệnh, nâng cao sức khỏe.
1. Vai trò của tập luyện đối với người bệnh loét dạ dày tá tràng
Với người bệnh loét dạ dày tá tràng, chế độ vận động, tập luyện thể thao có ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả điều trị bệnh.
Bệnh loét dạ dày tá tràng do 3 nhóm nguyên nhân chính gây ra, bao gồm: Vi khuẩn, chế độ ăn uống sinh hoạt không khoa học và tâm lý căng thẳng (stress).
Các nhà nghiên cứu đã chỉ ra khoảng 70% các trường hợp loét dạ dày tá tràng hồi phục chậm là do tâm lý căng thẳng. Một trong những cách giúp giải tỏa căng thẳng, cải thiện sức khỏe hiệu quả là hoạt động thể dục, thể thao.
Hình ảnh loét dạ dày tá tràng.
Do đó, có thể nói luyện tập thể dục nói chung, nếu thực hiện đúng cách, đúng đối tượng sẽ có tác dụng hỗ trợ điều trị bệnh, cải thiện sức khỏe.
Ngoài ra, lựa chọn các bài tập thể dục, thể thao phù hợp còn mang đến nhiều lợi ích cho người bị loét dạ dày tá tràng như:
Giúp hỗ trợ, tăng cường miễn dịch, cải thiện sức khỏe.
Kích thích nhu động ruột.
Hỗ trợ giảm cân, qua đó làm giảm áp lực lên dạ dày.
Tăng cường sức mạnh ở các cơ bụng, giúp hỗ trợ tốt hơn cho dạ dày.
Cải thiện lưu thông m.áu, giảm hiện tượng sưng viêm trong dạ dày.
2. Một số bài tập giúp hỗ trợ người bệnh loét dạ dày tá tràng
Bài tập 1: Kích thích tiêu hóa
Đứng ở tư thế thẳng, chân rộng bằng vai và đưa 2 tay thẳng lên trời. Đếm theo nhịp và từ từ ngồi xuống tay vẫn giữ ở tư thế thẳng đứng. Nhịp thở đều đặn nhịp nhàng, khi đứng lên hít vào và ngồi xuống thở ra.
Tập động tác này kiên trì trong khoảng 5-10 phút sẽ giúp kích thích hoạt động co bóp tiêu hóa thức ăn, hạn chế tích lũy mỡ thừa tại vùng bụng. Vừa giúp giảm bệnh viêm loét dạ dày lại có thể giúp giảm mỡ bụng.
Bài tập 2: Động tác xoa bụng
Một số động tác xoa nhẹ nhàng cũng giúp hỗ trợ giảm cơn đau dạ dày:
Cách thực hiện: Đặt 2 tay chồng lên nhau rồi xoa bụng nhẹ nhàng tại vị trí vùng thượng vị. Xoa nhẹ theo chiều kim đồng hồ vừa xoa vừa ấn nhẹ nhẹ để kích thích tiêu hóa. Một số trường hợp có thể dùng ít dầu nóng xoa lên vùng bụng để nhiệt độ cao kết hợp với massage sẽ giúp giảm cơn đau do loét dạ dày tá tràng nhanh chóng.
Bài tập 3: Động tác giữ tay, chân đạp
Tư thế nằm ngừa trên mặt phẳng sàn hoặc thảm, 2 tay giơ song song trước mặt rồi đưa một chân lên dùng tay giữ đầu gối khoảng 30 giây rồi lại bỏ xuống và tiếp tục với bên chân còn lại. Kiên trì tập liên tục khoảng 10 phút là được, cách này giúp cơ bụng săn chắc, dạ dày tiêu hóa thức ăn, phòng ngừa những tổn thương dạ dày tá tràng có thể gặp.
Bài tập 4: Động tác gập người
Tư thế đứng thẳng, 2 chân để rộng bằng vai, nhịp 1 đưa tay lên trời mắt nhìn theo tay, nhịp 2 từ từ cúi gập người xuống, tay chạm ngón chân cái, nhịp 3 tay đưa về tư thế để ngang vai và nhịp 4 trở về tư thế ban đầu. Thực hiện động tác này 4 lần, 8 nhịp liên tục sẽ giúp cải thiện bệnh nhanh chóng.
Bài tập Yoga
Tập thở Yoga
Ngồi khoanh đầu gối, chân phải đè bàn chân lên đùi chân trái và ngược lại. Hai tay để lên hai đầu gối, cong ngón cái và ngón trỏ chạm nhau, các ngón khác duỗi thẳng và ngồi thẳng lưng.
Hít vào và thở ra tới khi thấy mệt thì hít lấy không khí vào, giữ nhịp đồng thời dùng tay bịt hai lỗ mũi và thở ra nhẹ nhàng. Lặp lại bài tập này nhiều lần trong khoảng từ 1 - 5 phút, hỗ trợ giảm cơn đau do loét dạ dày tá tràng.
Tư thế con châu chấu
Nằm úp trên sàn, hít thở chậm và sâu qua mũi, sau đó nâng nhẹ đầu và tì cằm trên sàn nhà, giữ chặt bàn tay và cánh tay. Giữ chặt hai chân và nâng lên càng cao, càng nhanh càng tốt, giữ nguyên tư thế này trong 5-6 giây hoặc ít hơn rồi thở ra. Từ từ hạ hai chân xuống, nghiêng đầu, đặt má xuống sàn nhà. Nghỉ 5 giây và lặp lại các bước thêm vài lần sẽ giúp cải thiện tình trạng đau dạ dày.
Tư thế con châu chấu.
Tư thế cái cung
Nằm sấp trên sàn, co hai đầu gối lên trên và dùng hai tay duỗi thẳng ra sau nắm lấy hai cổ chân. Chú ý để phần đầu và ngực nâng lên tạo cho cơ thể giống như một mũi tên. Sau đó hướng người lên, tập trung toàn bộ trọng lượng ở vùng bụng. Giữ nguyên tư thế này cho đến khi cơ thể không chịu đựng được, sau đó từ từ trở về tư thế ban đầu rồi lặp lại một vài lần nữa.
Tư thế cái cung.
3. Những lưu ý khi tập luyện ở người bệnh loét dạ dày tá tràng
Khi bệnh loét dạ dày tá tràng đang tiến triển, c.hảy m.áu dạ dày, đau nhiều thì người bệnh chưa nên tập thể dục thể thao. Khi bệnh ở giai đoạn ổn định không có triệu chứng đau và rối loạn tiêu hóa, hoặc vết loét đã điều trị liền sẹo, hoặc đã được phẫu thuật thì nên tập, giúp nâng cao sức khỏe.
Trước hết, cần tập các động tác từ đơn giản đến phức tạp: tập thở sâu, đi bộ, thư giãn, thể dục rồi chơi các môn thể thao nhẹ, vừa với sức mình như tập chạy, tập bơi, đá cầu, bóng bàn, cầu lông... nhưng cần chơi có điều độ với nguyên tắc phải thực hiện dần, tăng thời gian từ ít đến nhiều, từ chậm tới nhanh..., không ham mê quá mức để cơ thể bị mệt mỏi sẽ có hại.
Không nên chơi các môn thể thao đòi hỏi tốn nhiều sức như đá bóng, cử tạ, chạy tốc độ nhanh... Tuyệt đối không tập ngay sau khi ăn.
Những người có t.iền sử đau dạ dày, loét dạ dày tá tràng và từng phẫu thuật, nội soi, thì tuyệt đối không nên tập thể hình, vì nó sẽ khiến việc tổn thương, c.hảy m.áu và càng nặng hơn.
Khi bệnh ở giai đoạn ổn định, đã điều trị liền sẹo hoặc đã được phẫu thuật giải quyết tốt thì nên tập luyện vừa sức, phù hợp sức khỏe.
Tuyệt đối tránh các bài tập tác động nặng lên cơ bụng, vì khi đó sẽ khiến dạ dày bị tổn thương hơn.
Nên tập vào buổi sáng sớm hoặc sau khi ăn ít nhất 2 giờ.
Kiên trì tập luyện, mỗi ngày nên dành khoảng 30 phút đến 1 giờ để tập luyện, giúp cải thiện bệnh lý, nâng cao sức khỏe.
Cần tạo thói quen ăn uống đúng giờ, không ăn thức ăn khó tiêu, thức ăn chứa nhiều acid, tránh xa các chất kích thích ( như rượu, bia, cà phê...).
Không nên ăn no trước khi đi ngủ, nếu đói chỉ nên uống 1 ly sữa ấm vừa có tác dụng xoa dịu, vừa giúp bảo vệ dạ dày, vừa giúp bạn ngủ ngon hơn.
Cần sắp xếp thời gian nghỉ ngơi hợp lý, giải tỏa stress, luôn giữ tâm lý thoải mái, vui vẻ, lạc quan... chính là biện pháp giúp hỗ trợ phòng ngừa loét dạ dày tá tràng nói riêng và các bệnh khác nói chung.
Phòng chống bệnh truyền nhiễm trong cơ sở khám, điều trị Hiện nay, các loại dịch bệnh truyền nhiễm đang diễn biến phức tạp ngoài cộng đồng, nhất là dịch bệnh lây truyền qua đường hô hấp. Nhận định nguy cơ dịch bệnh truyền nhiễm có thể lây lan và bùng phát trong các cơ sở khám, điều trị bệnh, Sở Y tế Cà Mau tổ chức các đoàn đến kiểm tra, đôn đốc...