Chăm chút vườn thuốc nam trạm y tế

Nhiều vườn thuốc nam tại các trạm y tế trong tỉnh ngoài phát huy hiệu quả trong chữa bệnh đông y còn gìn giữ, bảo tồn nguồn dược liệu .

Vườn thuốc nam tại Trạm Y tế thị trấn Tứ Kỳ luôn xanh tốt

Tiêu chí y tế quan trọng

Nhiều năm nay, Trạm Y tế thị trấn Tứ Kỳ là điển hình của cả huyện trong phát triển y học cổ truyền khi vườn thuốc nam của trạm luôn xanh tốt với nhiều loại dược liệu, cây trồng . Vườn thuốc nằm trong khuôn viên của trạm, rộng khoảng 400 m2, có hơn 30 loại dược liệu được chia làm 5 nhóm dùng để chữa một số bệnh thường gặp như tiêu chảy, mụn nhọt, đau xương khớp, cảm sốt, bệnh về gan…

Để có được vườn thuốc nam tươi tốt, cán bộ, nhân viên y tế tại Trạm Y tế thị trấn Tứ Kỳ đã dày công vun trồng, chăm sóc. Đặc biệt, trong dịp đầu xuân, một số đoàn thể cũng phối hợp, phát động trồng cây, bổ sung nhiều cây thuốc giống để vườn thuốc ngày càng phong phú.

Nhớ lại những ngày đầu xây dựng vườn thuốc nam vào năm 2017, chị Phạm Thị Hằng, Phó Trạm trưởng Trạm Y tế thị trấn Tứ Kỳ cho biết việc trồng và duy trì vườn thuốc khá vất vả. Ngoài thiếu cây giống, nguồn nước tưới hạn chế thì chất đất không phù hợp là trở ngại khi dược liệu còi cọc, chậm lớn, cỏ dại xâm lấn. Tuy vậy, đội ngũ nhân viên y tế tại trạm vẫn không nản lỏng. Ngoài giờ khám chữa bệnh , mọi người đều tranh thủ cuốc xới, nhổ cỏ, cải tạo đất để cây thuốc phát triển. Nhờ vậy, vườn thuốc nam của trạm ngày một tốt tươi, không những bảo đảm nguồn dược liệu phục vụ người dân mà còn tạo cảnh quan xanh, sạch, đẹp cho trạm.

Trực tiếp được giao nhiệm vụ chăm nom vườn thuốc nam nên chị Hoàng Thị Thanh Xuân, y sĩ y học cổ truyền Trạm Y tế xã Đức Chính (Cẩm Giàng) nắm tường tận từng loại cây thuốc trong vườn. Vườn thuốc chỉ vỏn vẹn 100 m2 song do được bố trí hợp lý nên có tới hơn 50 loại cây thuốc với 8 nhóm công dụng. Theo chị Xuân, vườn thuốc nam của trạm là thành quả gần 10 năm chăm sóc của cán bộ, nhân viên y tế tại trạm. Do đặc thù của nhiều cây thuốc nam chỉ phát triển theo mùa nên trạm liên tục bổ sung cây có công dụng tương tự để vườn không bị trống. Đáng tiếc, do ảnh hưởng của bão số 3 đầu tháng 9/2024, vườn thuốc bị thiệt hại không nhỏ. Ngoài đổ tường rào thì một số cây thuốc bị gãy đổ, bật gốc, dập nát. Hiện mọi người trong trạm nỗ lực chăm chút để phục hồi vườn thuốc.

Người dân tới Trạm Y tế thị trấn Tứ Kỳ được hướng dẫn công dụng của thuốc nam trong điều trị bệnh

Vườn thuốc nam ở Trạm Y tế xã Đức Chính trồng nhiều cây thuốc quen thuộc, gần gũi như bạc hà, hương nhu, tía tô, húng chanh, sả, đinh lăng, mã đề, khổ sâm. Những cây thuốc này có hiệu quả rất tốt trong việc điều trị các chứng cảm mạo , thương hàn , viêm họng , thanh nhiệt, tiêu viêm… thông qua các hình thức sử dụng như uống, xông, đắp lên vết thương… Do đó, khi người dân tới trạm thăm khám, tùy vào bệnh tình mà bác sĩ, y sĩ tại trạm tư vấn sử dụng thuốc đông tây y kết hợp, vừa hiệu quả lại bảo đảm an toàn.

Vườn thuốc nam là tiêu chí quan trọng trong bộ tiêu chí quốc gia về y tế xã giai đoạn đến năm 2030 được Bộ Y tế ban hành năm 2023. Việc xây dựng, duy trì vườn thuốc nhằm khẳng định vai trò, giá trị của y học cổ truyền, phát huy hài hòa, hiệu quả giữa y học cổ truyền và hiện đại.

Còn khó khăn

Các trạm y tế phát triển vườn thuốc nam không chỉ vì mục tiêu thực hiện tiêu chí y tế mà còn mong muốn nâng cao nhận thức, hiểu biết của người dân về y học cổ truyền.

Từng nhiều lần đưa con tới Trạm Y tế thị trấn Tứ Kỳ để tiêm phòng nên chị Phạm Thị Dung ở khu An Nhân Tây không còn xa lạ với vườn thuốc nam tại trạm. Tại đây, chị được nhân viên y tế giới thiệu một số bài thuốc nam điều trị những bệnh thông thường như tiêu chảy, rôm xảy, mẩn ngứa… “Nhiều cây thuốc rất gần gũi, thân thuộc mà tôi không biết đến công dụng. Ngày trước, mỗi khi con ốm, tôi lại tìm ngay đến thuốc tây, thậm chí có lúc lạm dụng hạ sốt, giảm đau. Từ ngày biết đến các bài thuốc nam, tôi thận trọng hơn trong việc dùng thuốc tây chữa bệnh cho con. Khi con mới có biểu hiện ốm, tôi sử dụng thuốc nam, vừa lành tính, vừa an toàn”, chị Dung cho hay.

Mặc dù có nhiều ý nghĩa, giá trị nhưng việc phát triển vườn thuốc nam tại các trạm y tế hiện nay còn gặp không ít rào cản. Ngoài những khó khăn về cơ sở vật chất thì vướng mắc về quy định cũng làm cho việc xây dựng vườn thuốc nam còn hạn chế.

Vườn thuốc nam tại Trạm Y tế xã Đức Chính (Cẩm Giàng) được các nhân viên y tế chăm sóc cẩn thận (ảnh cơ sở cung cấp)

Trạm Y tế xã Đoàn Tùng (Thanh Miện) có vườn thuốc nam kiểu mẫu. Vào trạm ai cũng tấm tắc khen vườn thuốc tốt tươi, được chăm chút cẩn thận, chu đáo. Thế nhưng chị Bùi Thị Thảo, y sĩ y học cổ truyền tại trạm rất trăn trở. Theo chị Thảo, muốn duy trì, phát triển vườn thuốc nam thì cần phát huy hiệu quả của khám chữa bệnh y học cổ truyền. Tuy nhiên, hiện khám chữa bệnh không dùng thuốc không được thanh toán bảo hiểm y tế nên khám chữa bệnh đông y ở các trạm y tế rất hạn chế.

Theo quy định, trạm y tế phải có vườn thuốc nam hoặc bộ tranh cây thuốc mẫu. Vườn thuốc dành cho các trạm có khuôn viên rộng ở các xã, còn tranh cây thuốc mẫu thường ở các phường, thị trấn có không gian hẹp. Hiện y học cổ truyền ngày càng được chú trọng nên các trạm y tế cũng quan tâm, phát triển vườn thuốc nam. Tuy vậy, để tránh hình thức trong xây dựng các vườn thuốc trạm y tế thì cần phải gắn với hiệu quả, giá trị kinh tế.