Căng thẳng leo thang vì đền Yasukuni

Báo giới Trung Quốc đòi trả đũa mạnh tay, trong khi biểu tình nổ ra ở Hàn Quốc, sau chuyến thăm ngôi đền gây tranh cãi của Thủ tướng Nhật.

Thủ tướng Abe (thứ 2 từ trái) thăm đền Yasukuni ngày 26.12 – Ảnh: Reuters

Ngày 27.12, Bộ Quốc phòng Hàn Quốc lên tiếng chỉ trích việc Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe thăm đền Yasukuni ở Tokyo là “hành vi không đáng tin cậy, ngăn chặn sự phát triển quan hệ quốc phòng song phương”, theo Yonhap. Trước đó, vào hôm 26.12, ông Abe trở thành thủ tướng đương nhiệm đầu tiên của Nhật viếng ngôi đền gây tranh cãi này trong 7 năm qua.

Đây là nơi thờ những người Nhật hy sinh trong chiến tranh nhưng bao gồm cả các nhân vật đã bị xét xử vì phạm tội ác chiến tranh trong Thế chiến 2. Lâu nay, việc quan chức Tokyo thăm đền luôn là cái gai nhức nhối trong quan hệ giữa Nhật và các quốc gia từng bị nước này chiếm đóng như Trung Quốc, Hàn Quốc và CHDCND Triều Tiên.

Kyodo News dẫn lời Thủ tướng Nhật tuyên bố ông không hề muốn làm tổn thương các nước láng giềng mà đến để cầu nguyện cho những người đã ngã xuống trong chiến tranh, với quyết tâm không để người dân phải trải qua nỗi đau một lần nữa. Hôm qua, Chánh văn phòng Nội các Nhật Yoshihide Suga khẳng định nước này sẽ nỗ lực giải thích cho cộng đồng thế giới hiểu rằng chuyến thăm của Thủ tướng Abe là nhằm thể hiện cam kết Nhật sẽ phát triển hòa bình và không bao giờ gây chiến.

Tuy nhiên, những lời giải thích nói trên không thể xoa dịu các láng giềng. Trong lúc chính phủ Hàn Quốc và Trung Quốc chỉ trích Nhật nặng nề thì nhiều cuộc biểu tình phản đối ông Abe đã nổ ra ở Seoul và Hồng Kông. Tờ Hoàn Cầu thời báo ngày 27.12 kêu gọi Trung Quốc cần có “biện pháp đáp trả thích đáng nếu không sẽ bị xem là hổ giấy”. Còn tờ China Daily nhấn mạnh Bắc Kinh phải xem xét lại quan hệ với Tokyo từ an ninh, ngoại giao đến kinh tế. Thậm chí, có ý kiến cho rằng cần cấm các quan chức cấp cao của Nhật đến Trung Quốc trong 5 năm.

Chuyến thăm của Thủ tướng Nhật diễn ra trong bối cảnh tình hình Đông Bắc Á đang khá nóng bỏng do tranh chấp chủ quyền biển đảo cũng như sau quyết định của Trung Quốc đơn phương lập vùng nhận diện phòng không trên biển Hoa Đông vừa qua. Nhiều nước còn đang tỏ ra cảnh giác với chính sách tăng cường năng lực an ninh – quốc phòng mới của Nhật. Do đó, nhiều bên khác như Mỹ, Nga và EU đều bày tỏ lo ngại động thái của ông Abe làm gia tăng căng thẳng, theo Đài NHK.

Trong khi đó, chuyên gia Ed Griffith tại ĐH Leeds (Anh) nhận định với AFP: “Ông Abe luôn muốn thăm ngôi đền trên cương vị thủ tướng, nhưng trước đó không thể thực hiện được vì lo ngại sẽ làm tổn hại quan hệ với Trung Quốc. Tuy nhiên, tranh chấp về Senkaku/Điếu Ngư đã đẩy quan hệ song phương gần như xuống mức thấp nhất kể từ năm 1945 nên ông ấy rõ ràng không còn xem đó là trở ngại”. Giáo sư Tetsuro Kato, tại ĐH Hitotsubashi (Nhật), cũng cảnh báo rằng động thái mới của ông Abe có thể làm tăng nguy cơ xảy ra đụng độ nhỏ giữa hai bên.

Theo TNO