Cần nền tảng công nghệ đồng bộ khi dạy học trực tuyến, tránh mỗi nơi một phách
Các chuyên gia giáo dục cho rằng, để khắc phục những hạn chế, khó khăn trong dạy và học trực tuyến, cần thiết kế các bài giảng phù hợp với hình thức học này, bên cạnh đó, cần sự đồng bộ, thống nhất về nền tảng công nghệ học trực tuyến, tránh tình trạng nỗi nơi một phách như hiện nay.
Đây là các ý kiến được đưa ra tại Hội thảo Xây dựng và vận hành trường học trực tuyến, vai trò của cán bộ quản lý và giáo viên cơ sở giáo dục phổ thông do Viện Nghiên cứu khoa học quản lý giáo dục, Học viện Quản lý giáo dục vừa tổ chức.
Thông tin tại hội thảo, TS Phạm Ngọc Sơn, Phó Trưởng khoa Sư phạm, ĐH Thủ đô cho biết, thuật ngữ E-learning (học tập trực tuyến) đã có từ lâu, được nhiều người biết đến nhưng ít trường học nào tham gia.
Các đại biểu thảo luận trực tuyến về giải pháp dạy học online trong mùa dịch.
Khi dịch Covid-19 bùng phát, không còn cách nào khác, các trường học buộc phải chuyển sang dạy học trực tuyến. Năm học 2021-2022 là năm thứ 2 áp dụng cách dạy học này, song nhiều nơi giáo viên và học sinh vẫn gặp không ít khó khăn.
Chưa có sự thống nhất nền tảng dạy học trực tuyến
TS Phạm Ngọc Sơn cho rằng, để dạy học trực tuyến hiệu quả, trước tiên các nhà quản lý cần hướng dẫn điều chỉnh chương trình dạy học phù hợp, thiết kế chương trình riêng, giáo viên không thể bê nguyên nội dung của 45 phút dạy trên lớp vào giảng trực tuyến bởi 2 hình thức dạy học này có nhiều điểm khác nhau. Cũng bởi chưa có hướng dẫn cụ thể, kịp thời, nên thời gian qua các trường còn nhiều lúng túng khi triển khai.
“Đáng ra khi dạy trực tuyến, việc xây dụng một cơ sở dữ liệu học tâp chung cho các trường cần triển khai sớm để có kho dữ liệu chung cho giáo viên cả nước, tránh tình trạng giáo viên phải tự lên mạng tìm tài liệu, độ chuẩn xác nhiều khi chưa cao. Cũng có thầy cô gặp khó khăn về dữ liệu bài giảng phải đi xin hay mua giáo án trên mạng để giảng dạy”, TS Phạm Ngọc Sơn nói.
Video đang HOT
Hiện nay chưa có sự thống nhất về các nền tảng học trực tuyến giữa các trường. (Ảnh minh họa)
Cũng theo TS Sơn, hiện nay các trường chưa có sự thống nhất về các nền tảng học trực tuyến, mạnh ai nấy dùng, sau hơn 2 tuần học trực tuyến của năm học mới, tình trạng rớt mạng khi đang học liên tục xảy ra, các thầy cô thường dùng phần mềm Zoom – chuyên dùng cho hội họp để đưa vào học trực tuyến, đến khi bị lỗi mạng, chính các thầy cô cũng không biết khắc phục như thế nào. Tuy nhiên, nếu sử dụng các phần mềm chuyên cho học trực tuyến như Team, Google Classroom hay một số hệ thống LMS khác, trường hợp bị lỗi mạng, giáo viên vẫn có thể hướng dẫn học sinh sử dụng các tính năng khác để học tập như làm bài tập, tìm hiểu kiến thức trong tài liệu đính kèm.
Bên cạnh đó, khác hẳn với các lớp học trực tiếp, học sinh học cố định tại 1 phòng học, giáo viên là người di chuyển từ lớp này sang lớp khác, thì khi học trực tuyến, mỗi khi đến tiết, học sinh lại nháo nhào từ lớp học trực tuyến này sang lớp học trực tuyến khác, gây ra tình trạng xáo trộn, nghẽn mạng.
Theo TS Phạm Ngọc Sơn, để dạy học trực tuyến tốt, rất cần những nền tảng công nghệ phù hợp, thống nhất toàn trường, giữa các trường trong từng địa phương, thậm chí tiến đến sự đồng bộ trên cả nước, điều này tạo điều kiện cho giáo viên có thể tìm kiếm nguồn học liệu đa dạng và tin cậy để sử dụng trong quá trong dạy học của mình. Giáo viên cũng cần được tập huấn kỹ, trang bị thêm các kĩ năng cần thiết trước khi sử dụng những nền tảng này để tạo ra sự phối hợp nhịp nhàng.
Từ thực tế giảng dạy, ông Lê Đức Thuận, Trưởng phòng GD-ĐT quận Ba Đình (Hà Nội) cho biết, thời gian đầu khi dạy trực tuyến, đa số các trường học trên địa bàn quận đều sử dụng phần mềm Zoom, sử dụng miễn phí, nên thường xuyên xảy ra tình trạng lỗi mạng, quá tải người dùng. Bên cạnh đó, phần mềm này cũng không có các chức năng hỗ trợ kiểm tra, đánh giá, giao bài tập, nên giáo viên khó khăn hơn trong quá trình giảng dạy.
Trước những bất cập này, hiện nay, phòng GD-ĐT quận Ba Đình đã phối hợp với Trung tâm giải pháp công nghệ thông tin của Cục Công nghệ thông tin, Bộ GD-ĐT để làm việc với Google, đưa vào khai thác, sử dụng Google Classroom, xây dựng các lớp học trực tuyến với đầy đủ tính năng.
Đến nay, ngành giáo dục quận Ba Đình đã có 92% trường học sử dụng Google Classroom, 6% sử dụng MS team, 2% sử dụng các ứng dụng khác.
“Chúng tôi hướng đến xây dựng một nền tảng học trực tuyến đồng bộ, thống nhất để thuận tiện trong quá trình giảng dạy và quản lý”, ông Thuận cho biết.
Đề xuất xây dựng mô hình dạy học trực tuyến đồng bộ
TS Đỗ Viết Tuân, Khoa Công nhệ thông tin và Truyền thông, Học viện Quản lý giáo dục cũng đề xuất cần xây dựng mô hình dạy học trực tuyến áp dụng đồng bộ cho các nhà trường thay vì mỗi nơi triển khai một cách như hiện nay.
Đề xuất một mô hình dạy học trực tuyến, TS Đỗ Viết Tuân cho biết, việc xây dựng mô hình này có thể chia làm 3 giai đoạn, trong đó giai đoạn 1 là xây dựng một hệ thống luyện tập, kiểm tra đánh giá chung. Trong phần này có các hệ thống chủ đề luyện tập, các bài thi kiểm tra đánh giá được thiết kế thành các ngân hàng câu hỏi được cung cấp bởi thầy cô đưa lên hệ thống theo các cấp độ kiến thức khác nhau, được cấu trúc hóa theo tỷ lệ từng bài, trong từng đề. Nội dung bài luyện, đề thi được trộn tự động theo các cấp độ kiến thức. Kết quả thi được thống kê đánh giá theo từng bài thi, đề thi và theo từng nội dung kiến thức cho từng học sinh tham gia học trên hệ thống.
Giai đoạn 2, là xây dựng các lớp học trực tuyến, phòng thi trực tuyến. Trong lớp học trực tuyến, giáo viên sẽ là người tạo lớp học, mời học sinh, tạo ra các bài giảng trên nền tảng có sẵn, sử dụng các ứng dụng tích hợp dạy học trực tuyến có sẵn trên hệ thống. Trong các lớp học sẽ có nguồn tài liệu có sẵn trên hệ thống hoặc do người dùng đưa lên.
Tại mỗi phòng thi trực tuyến, giáo viên sẽ là người chịu trách nhiệm tạo các phòng thi, mời học sinh vào phòng thi. Giáo viên cũng có thể thiết kế đề thi phù hợp với mục đích kiểm tra bằng cách chọn ngẫu nhiên các câu hỏi trong ngân hàng đề thi có sẵn trên hệ thống hoặc tự đưa lên.
Giai đoạn 3, hoàn thiện hệ thống trang cá nhân người dùng. Trong đó, các nhà quản lý có thể kiểm soát các hoạt động dạy học của giáo viên trên hệ thống, chia sẻ thông tin ở góc độ quản lý đến cộng đồng giáo viên.
Tài khoản cá nhân của học sinh bao gồm các thông tin cá nhân, lịch sử thi, lịch sử học tập, thống kê các hoạt động học tập. Học sinh có thể kết bạn với các thành viên khác cùng hệ thống, chia sẻ tài liệu, video bài học trên trang cá nhân ở chế độ công khai.
Trang cá nhân của giáo viên sẽ quản lý hoạt động học tập của học sinh lớp mình quản lý, hoạt động học tập của môn học đảm nhiệm, chia sẻ các tài nguyên, bài giảng tới học sinh trên cộng đồng do giáo viên tạo ra.
TS Đỗ Viết Tuân cho rằng, cần xây dựng các trường học trực tuyến để việc dạy và học trong bối cảnh mới hiệu quả hơn./.
Để dạy và học trực tuyến đạt hiệu quả
Dạy và học trực tuyến là lựa chọn tối ưu khi TP Hồ Chí Minh thực hiện giãn cách xã hội để phòng, chống dịch Covid-19.
Tuy nhiên, khi dạy và học trực tuyến đặt ra nhiều thách thức, khó khăn mà ngành giáo dục thành phố cần khắc phục để nâng cao chất lượng giáo dục trên không gian mạng.
Một học sinh Trường tiểu học Bùi Văn Ba (xã Phước Kiển, huyện Nhà Bè) học trực tuyến. Ảnh: Thế Anh
Theo thống kê, do ảnh hưởng dịch Covid-19, tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương có khoảng 55% học sinh (HS) phải chuyển sang học trực tuyến. Trong số này có 57% HS nhận thấy bài giảng khó hiểu hơn so với học trực tiếp. Việc thay đổi trạng thái tâm lý của HS, thiếu thiết bị điện tử, đường truyền... cũng là những thách thức lớn cho việc dạy và học trực tuyến hiện nay.
Giám đốc Trung tâm đào tạo ngắn hạn, Trường đại học Sư phạm Kỹ thuật TP Hồ Chí Minh Nguyễn Thị Phương Hoa cho biết, dạy và học trực tuyến đặt ra những thách thức, khó khăn cho nhà trường, giáo viên, các bậc cha mẹ và HS. Nhiều trường học, giáo viên và HS, nhất là ở bậc tiểu học, chưa chuẩn bị tâm lý ứng phó khi chuyển sang học trực tuyến, do đó việc chuẩn bị đầy đủ các phương tiện để dạy và học chưa được thực hiện chu đáo. Nhiều phụ huynh, HS chưa tiếp cận các phần mềm dạy và học trực tuyến cho nên khá khó khăn khi tương tác và giao tiếp trên các phần mềm này.
Nhiều chuyên gia cũng cho rằng, dạy và học trực tuyến gặp thách thức về phương pháp, kỹ năng trong dạy và học; không gian, kế hoạch dễ bị xáo trộn; tài liệu được thiết kế cho học trực tiếp chứ không thiết kế dành riêng cho việc dạy và học trực tuyến... Tuy nhiên, đây được xem là cơ hội để thực hiện chuyển đổi số trong giáo dục. Thời gian đầu triển khai thực hiện chắc chắn có nhiều khó khăn nhưng về lâu dài giáo viên, HS sẽ thích nghi và triển khai dễ dàng hơn. Học trực tuyến cũng là cơ hội để HS thích nghi với tình hình mới, giúp HS tự học, tự vượt qua khó khăn và sáng tạo trong học tập.
Trưởng phòng Giáo dục trung học, Sở Giáo dục và ào tạo (GD và T) TP Hồ Chí Minh Lê Duy Tân cho biết, ngành GD và T thành phố xác định dạy và học trực tuyến vừa là nhiệm vụ chung của toàn ngành, vừa đồng hành cùng xã hội giúp các em vượt qua khó khăn trong học tập. Mục đích dạy học trong thời điểm này không nhằm chạy theo tiến độ, nội dung kiến thức mà cần tạo môi trường cho các em tiếp tục học tập một cách tốt nhất. Dạy học trên không gian mạng là chuỗi hoạt động kết hợp nhiều hoạt động, giao nhiệm vụ cho HS chứ không chỉ dạy học như một hình thức dạy học trực tuyến một chiều.
Theo Sở GD và T thành phố Hồ Chí Minh, dạy và học trực tuyến tuy mới nhưng không lạ đối với HS tại thành phố. Các đợt dịch trước đây HS của thành phố đã được học trên internet, trên truyền hình, video clip... Trong những năm gần đây, nhất là khi dịch Covid-19 bùng phát năm 2020, ngành GD và T thành phố đã tổ chức tập huấn, bồi dưỡng để trang bị kỹ năng, phương pháp dạy học trực tuyến cho giáo viên, từng bước đáp ứng yêu cầu nâng cao ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học, thiết kế các bài giảng điện tử.
Theo các chuyên gia, muốn dạy và học trực tuyến có hiệu quả, giáo viên giảm bớt lý thuyết, sáng tạo trong từng buổi dạy, tăng thời gian tương tác với HS giúp các em không mất tập trung, tiếp thu bài tốt nhất. Cha mẹ học sinh cũng cần phải xác định học trực tuyến là một xu hướng và đồng hành cùng HS, nhất là ở bậc tiểu học. Tạo cho HS có một môi trường học trực tuyến tốt nhất, đừng tạo áp lực cho HS mà dẫn dắt các em tiếp cận, thích nghi với môi trường học trực tuyến.
Bà Nguyễn Thị Phương Hoa cho biết thêm, đối với HS nhỏ tuổi, khi bắt đầu học trực tuyến, cha mẹ cần phải kết nối chặt chẽ với giáo viên để có cách giúp HS học tập tốt nhất. Với giáo viên, cách thay đổi đầu tiên là giảm thời gian thuyết trình, tăng các cách thức tương tác với HS; sử dụng nhiều hình ảnh trực quan sinh động để mô tả, mô phỏng nội dung học, liên hệ thực tế, hướng dẫn HS tự học kỹ hơn và luôn tóm tắt, nhắc lại những nội dung trọng tâm cho mỗi lần lên lớp.
Cần xây dựng cơ sở hạ tầng và công nghệ, các phần mềm ứng dụng, kho học liệu đa dạng, phong phú, nâng cao chất lượng tập huấn kỹ năng sư phạm dạy học trực tuyến cho giáo viên, đồng thời xây dựng các phương án dạy học qua truyền hình, các nền tảng khác. Ngành giáo dục cần nghiên cứu sắp xếp thời khóa biểu hợp lý, có phương án, kế hoạch học trực tuyến cho từng lứa tuổi ■
Theo thống kê của Sở GD và T thành phố Hồ Chí Minh, ở bậc tiểu học có 94,34% HS tham gia học trực tuyến; 0,73% HS đăng ký học tạm tại tỉnh, thành phố khác. Bậc trung học có gần 94% HS trung học cơ sở; 97,52% HS trung học phổ thông tham gia học trực tuyến. Ngoài ra, có 0,21% HS trung học cơ sở và 0,07% HS trung học phổ thông đăng ký học tạm tại các tỉnh, thành phố khác.
6 tỉnh, thành thay đổi kế hoạch đến trường sau khai giảng Một số địa phương chuyển sang học trực tuyến do có ca nhiễm Covid-19 trong cộng đồng. Hà Tĩnh cho trẻ đi học lại sau một tuần học online. Sáng 10/9, Phòng GD&ĐT huyện Quảng Xương, Thanh Hóa , cho biết đã chỉ đạo các trường cho giáo viên tổ chức dạy học trực tuyến. Học sinh các cấp trên địa bàn huyện...