Cá thửng níu giữ vị quê

Cá thửng (cá mối), loại cá sống ở vùng đáy biển gần bờ, có nhiều ở vùng biển miền Trung. Cá có thịt trắng, dai và vị ngọt thanh. Ở TX.Đức Phổ, cá thửng được xem như đặc sản và có rất nhiều món ngon được người dân nơi đây chế biến từ loại cá này.

Món ăn đầu tiên phải kể đến là canh cá thửng nấu lưỡi long. Những ngày trời nắng nóng, dạo quanh các chợ ven biển như Phổ Khánh, Phổ Cường, Phổ Châu… có thể dễ dàng bắt gặp những mẹt cá thửng tươi rói, được ngư dân đánh bắt từ buổi sáng đem bán. Chọn vài con cá cứng, chắc, to tròn như cổ tay mang về cạo sạch vảy rồi mổ ruột, nạo bỏ gân máu dọc theo sống lưng và cắt khúc ngắn vừa ăn. Lưỡi long (một loại xương rồng) mọc dại ở các thôn xóm ven biển TX.Đức Phổ. Một lần nấu canh chỉ cần chừng chục lá lưỡi long to bằng bàn tay, đập từng lá xuống đất để lá rụng bớt gai nhọn, rồi dùng dao gọt bỏ những nốt u quanh thân, sau đó rửa sạch rồi xắt thành sợi mỏng.

Canh cá thửng lưỡi long – đặc sản của vùng biển Đức Phổ. ẢNH: THIÊN DINguyên liệu đã có sẵn, chỉ cần nấu nước sôi rồi cho cá vào cùng vài lát ớt tươi để khử mùi tanh của cá. Khi cá vừa chín tới thì cho lưỡi long vào đảo đều. Vài phút sau, nêm thêm chút mắm ngon, bột ngọt cho vừa ăn cùng ít hành ngò. Vậy là đã có món canh cá thửng nấu lưỡi long dân dã, ngọt mát. Thịt cá thửng thơm ngọt hòa cùng vị chua nhẹ của lưỡi long, nước canh sánh nhẹ tạo nên vị đặc trưng của món canh này.

Món ăn này là đặc trưng của người dân vùng biển Đức Phổ, vì thế, những người con xa quê cũng khắc khoải nhớ hương vị của nó khi đi xa. Bà Trà Thị Út, ở xã Phổ Khánh (TX.Đức Phổ), đã dành một khoảnh vườn nhỏ chỉ để trồng lưỡi long. Bà Út chia sẻ: “Con tôi sinh sống và làm việc ở Canada, nhưng mỗi năm đều trở về quê hương. Khu vườn lưỡi long này là tôi trồng để mỗi lần nó về, tôi nấu món canh cá thửng lưỡi long, nó bảo ăn cho đã thèm, vì ở nước ngoài làm gì có món này”.

Khi đã chán món canh cá, người dân Đức Phổ chọn nấu cháo cá thửng, nhưng đặc biệt hơn, cháo cá thửng phải ăn cùng với bánh tráng mì. Như tất cả các loại cháo cá khác, cá thửng được luộc sơ rồi gỡ sạch xương, chỉ chừa lại lớp thịt trắng muốt. Thịt cá tao sơ qua dầu, rồi nêm nếm cho vừa ăn. Xương cá giã nhuyễn lọc lấy nước, rồi nấu cháo cùng nước luộc cá. Cháo chín, bỏ thịt cá vào là xong. “Nhưng bánh tráng mì, thì phải là loại bánh được tráng tại các lò tráng bánh chỉ có ở xã Phổ Khánh hoặc Phổ Cường thôi”, ông Phạm Kim Oanh, người xã Phổ Khánh cho hay. Bánh tráng mì nướng giòn trên than hồng, chấm cùng cháo cá thửng để lại dư vị rất đặc biệt cho người thưởng thức.

Không chỉ nấu canh, nấu cháo, cá thửng còn có thể được nướng hay kho tiêu, kho ớt hiểm trong niêu đất, nấu canh chua lá giang… Tuy có giá khá rẻ, chỉ từ 40 – 70 nghìn đồng/kg, tùy vào kích thước, nhưng cá thửng rất được ưa chuộng và là món ăn thường xuyên hiện diện trong bữa cơm của người dân Đức Phổ từ xưa đến nay, trở thành một phần không thể thiếu khi nhắc đến những món đặc sản của mảnh đất phía nam của tỉnh.