‘Bức tranh ma’ sớm nhất được tìm thấy trên tấm bảng trừ tà ở Babylon

Theo dõi VGT trên

Người phụ trách bảo tàng phát hiện ra hình vẽ ma hơn 3.500 năm tuổi trên phiến đá cổ kèm theo cách hướng dẫn cách trừ tà.

Vài ngày trước, một người phụ trách bảo tàng đã tìm thấy hình vẽ ma lâu đời nhất cho đến nay trên một tấm bia đá 3.500 năm tuổi của người Babylon, thậm chí bên trên còn có cả hướng dẫn cách trừ tà.

Hình vẽ mô tả một con ma nam bộ râu ria xồm xoàm trông hung dữ bị một người phụ nữ dùng dây thừng kéo xuống âm phủ, kèm theo ghi chú – cách tiêu diệt con ma nam khó ưa là cho anh ta một người tình.

Bức tranh ma sớm nhất được tìm thấy trên tấm bảng trừ tà ở Babylon - Hình 1

Phiến đá có hình vẽ ma lâu đời nhất được tìm thấy ở Babylon

Irving Finkel, người phụ trách cấp cao tại bộ phận Trung Đông của Bảo tàng Anh (London) khi kiểm tra các hiện vật liên quan đến ma ở đây đã phát hiện ra phiến đá và dịch văn bản được khắc bên trên.

Vào thế kỷ XIX, bảo tàng này mua lại tấm đá và hàng nghìn tấm đá khác nhau từ Babylon, một thành phố cổ cách Baghdad ngày nay khoảng 100 km về phía Nam, để giúp các nhà khảo cổ học hiểu rõ hơn về điều kiện sống của cư dân cổ đại ở Babylon và Lưỡng Hà.

Phiến đá nhỏ vừa lòng bàn tay và chữ viết hình nêm trên đó là một hệ thống chữ cổ từ Trung Đông miêu tả nghi lễ của con người có liên quan đến ma. Khi quan sát kỹ, Finkel phát hiện ra một bức tranh tinh xảo mà mắt thường gần như không thể nhìn thấy, đồng thời nhận ra bóng ma và người phụ nữ trong bức tranh, đây là công cụ hỗ trợ cho một số loại nghi lễ trừ tà, được thực hiện bởi người trừ tà.

Video đang HOT

Theo tìm hiểu, nghi lễ trừ tà ở thời Babylon cổ đại rất đặc biệt, người trừ tà sẽ làm một bức vẽ bằng đá về một người đàn ông và một người phụ nữ, đồng thời chuẩn bị cho họ những nhu yếu phẩm hàng ngày, sau đó những tấm bia đá này sẽ được chôn vùi vào lúc mặt trời mọc.

Đồng thời, thầy trừ tà sẽ niệm chú, nhưng câu thần chú được khắc trên tấm bia đá này chưa hoàn chỉnh, bắt đầu từ việc triệu hồi thần mặt trời Shamash của người Babylon cổ đại. Đây là vị thần chịu trách nhiệm chuyển những hồn ma con người xuống cõi âm trong thần thoại.

Finkel nói: “Đó không phải là một nghi lễ tượng trưng, người trừ tà biến hồn ma thành hình ảnh trên một tấm bia đá để người quá cố qua đời với sự ban phước của thần mặt trời Shamash”, dòng chữ cuối cùng của nghi thức trừ ta là: ‘Đừng quay đầu lại!’, được đưa ra như một lời cảnh báo cho những hồn ma khi đi vào một thế giới khác”.

Năm 1982, tìm thấy 17 phiến đá lạ, 30 năm sau chuyên gia khóc lớn vì sự thật bất ngờ

Các chuyên gia phải mất tới 30 năm để tìm ra sự thật đằng sau 17 phiến đá kỳ lạ được tìm thấy năm 1982.

Không phải phát hiện khảo cổ nào cũng được giải mã một cách nhanh chóng và chính xác. Câu chuyện dưới đây là một minh chứng.

Vào năm 1982, các công nhân xây dựng một công trình thủy lợi ở tỉnh Cam Túc (Trung Quốc) đã phát hiện ra một ngôi mộ cổ. Ngay sau khi phát hiện, họ đã báo cáo cho ban quản lý dự án và cơ quan chức năng.

Sau khi tiến hành khai quật, các nhà khảo cổ đã tìm thấy 17 phiến đá kỳ lạ hay chính xác là 17 tấm bình phong. Qua kiểm tra sơ bộ, ngôi mộ cổ, nơi tìm thấy 17 phiến đá được xếp vào mộ của các quý tộc trong triều đại nhà Tùy và nhà Đường. Nhưng những phiến đá này chỉ được coi như những di vật văn hóa thông thường. Thay vì có cơ hội trưng bày, chúng chỉ được cất giữ trong suốt một thời gian dài trong các kho di vật văn hóa của viện bảo tàng ở tỉnh Cam Túc.

Năm 1982, tìm thấy 17 phiến đá lạ, 30 năm sau chuyên gia khóc lớn vì sự thật bất ngờ - Hình 1

Di vật văn hóa bằng đá được tìm thấy trong một ngôi mộ cổ ở tỉnh Cam Túc vào năm 1982.

Tưởng rằng sự quan tâm về đợt khai quật năm 1982 ở tỉnh Cam Túc sẽ chấm dứt, nhưng không ngờ nhiều chiếc quách và bình phong bằng đá liên tiếp được khai quật ở nhiều nơi. Từ đó, mạng lưới thông tin khảo cổ dần được thiết lập và điều này khiến các nhà khảo cổ nhận ra rằng những cổ vật, di vật văn hóa được tìm thấy ở Cam Túc không hề đơn giản như phán đoán ban đầu.

Theo đó, vào năm 2010, Bảo tàng thành phố Thiên Thủy, tỉnh Cam Túc, đã tái phát hiện những phiến đá này, khôi phục di vật văn hóa, đồng thời củng cố thêm nhiều thông tin khác nhau về các ngôi mộ được khai quật vào thời điểm này.

Sự thật về 17 phiến đá sau 30 năm

Năm 1982, tìm thấy 17 phiến đá lạ, 30 năm sau chuyên gia khóc lớn vì sự thật bất ngờ - Hình 2

Những hình ảnh được chạm khắc trên các phiến đá cổ tiết lộ về người Sogdian.

Hóa ra, 17 phiến đá được khai quật vào năm 1982 lại không phải là của người Hán. Thay vào đó, chúng thuộc về người Sogdian, tộc người với dân số ít ở Trung Á. Vào thời nhà Hán, người Sogdian từ Trung Á di cư đến. Họ di cư tới vùng tây bắc của Trung Quốc. Đến triều đại nhà Tùy và nhà Đường, nhiều người Sogdian xuất hiện ở khu vực Tân Cương và tỉnh Cam Túc. Ngay cả sau khi qua đời, hậu thế của người Sogdian cũng quyết định để xương cốt của tổ tiên ở Trung Quốc.

Theo các chuyên gia, trên 17 phiến đá được tìm thấy có hình ảnh điêu khắc về người Sogdian. Thật may là những phiến đá này vẫn được bảo tồn rất tốt. Ngay sau khi tìm được nguồn gốc thực sự đến từ người Sogdian, 17 phiến đá trên được công nhận là bảo vật quốc gia. Đáng tiếc là phải mất tới gần 30 năm sau, các nhà khảo cổ mới có lời giải chính xác.

Năm 1982, tìm thấy 17 phiến đá lạ, 30 năm sau chuyên gia khóc lớn vì sự thật bất ngờ - Hình 3

Sau khoảng 30 năm bị lãng quên, 17 phiến đá được tìm thấy năm 1982 đã được công nhận là bảo vật quốc gia.

Sau khi xác nhận chính xác sự thật, Ủy ban thẩm định di tích văn hóa quốc gia đã bác bỏ quyết định trước đó xếp loại 17 phiến đá trên vào loại di vật thuộc thời nhà Tùy (581 - 619) và nhà Đường (618 - 907).

Theo các chuyên gia, sai sót trong công tác khảo cổ là không thể tránh khỏi và điều quan trọng là sự thật đã được tìm ra.

Nếu thông tin về những tấm bình phong bằng đá có thể được phát hiện sớm hơn thì khó khăn trong việc nghiên cứu những di vật văn hóa khác có thể giảm đi rất nhiều. Những hình vẽ điêu khắc trên các phiến đá này có thể giúp các chuyên gia hiểu rõ hơn về phong tục và văn hóa của người Sogdian vào thời điểm đó.

Sau khi phát hiện ra sự thật về 17 phiến đá, các nhà khảo cổ học ở tỉnh Cam Túc cảm thấy rất buồn và thừa nhận trước truyền thông rằng họ đã mắc phải một sai lầm lớn khi suýt nữa bỏ lỡ những thông tin quan trọng về tộc người Sogdian. Phán đoán ban đầu đã sai lầm và làm chôn vùi giá trị của những di vật văn hóa này trong nhiều năm.

17 phiến đá này hóa ra lại là bảo vật quốc gia. Điều này khiến các chuyên gia phải "bật khóc" sau 30 năm và nói rằng: " Chúng tôi đã phạm sai lầm lớn".

Sogdia hoặc Sogdiana là một nền văn minh cổ xưa của người Iran và một tỉnh của Đế chế Achaemenes, còn được gọi là Đế quốc Ba Tư thứ nhất. Vào giai đoạn đỉnh cao, đế quốc này trải dài từ khu vực Balkan ở phía Tây cho tới khu vực thuộc thung lũng sống ở phía đông, với diện tích lên tới 5,5 triệu km2. Theo ghi chép trong lịch sử Trung Quốc, tộc người Sogdian ban đầu sống tại khu vực thuộc tỉnh Cam Túc và sau đó bị người Hung Nô tấn công nên buộc phải di chuyển về phía tây.

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Có;
Không

Tin liên quan

Tiêu điểm

Người đàn ông được phẫu thuật ghép mặt đầu tiên trên thế giới kết hôn, nhan sắc cô dâu và chuyện tình cổ tích gây sốtNgười đàn ông được phẫu thuật ghép mặt đầu tiên trên thế giới kết hôn, nhan sắc cô dâu và chuyện tình cổ tích gây sốt
12:13:20 14/02/2025
Đang đi trên đường, các tài xế hoảng hốt khi thấy "vật lạ" xuất hiện, lập tức xuống xe can thiệpĐang đi trên đường, các tài xế hoảng hốt khi thấy "vật lạ" xuất hiện, lập tức xuống xe can thiệp
10:45:58 13/02/2025
Người đàn ông thoát chết thần kỳ sau khi bị cá voi nuốt chửngNgười đàn ông thoát chết thần kỳ sau khi bị cá voi nuốt chửng
11:01:19 14/02/2025
5 loài vật say xỉn hơn cả con người: Số 2 cực phổ biến ở Việt Nam, số 5 thậm chí phải đi cai nghiện rượu5 loài vật say xỉn hơn cả con người: Số 2 cực phổ biến ở Việt Nam, số 5 thậm chí phải đi cai nghiện rượu
19:44:08 14/02/2025
Lối vào thế giới sự sống ngoài hành tinh lộ ra ở Ariel?Lối vào thế giới sự sống ngoài hành tinh lộ ra ở Ariel?
10:45:16 13/02/2025
Chiêu tuyển dụng độc lạ: Cho phép nhân viên Gen Z uống rượu bia trong giờ làm việcChiêu tuyển dụng độc lạ: Cho phép nhân viên Gen Z uống rượu bia trong giờ làm việc
12:09:48 14/02/2025
KFC ra mắt "hãng hàng không riêng", khách hàng đi máy bay bằng cách mua gà ránKFC ra mắt "hãng hàng không riêng", khách hàng đi máy bay bằng cách mua gà rán
10:43:03 13/02/2025
Dịch vụ viết tên người yêu cũ lên bánh ném cho sói ăn ngày ValentineDịch vụ viết tên người yêu cũ lên bánh ném cho sói ăn ngày Valentine
11:00:21 14/02/2025

Tin đang nóng

MC Huyền Trang Mù Tạt khoe được bạn trai cầu thủ "ting ting" dịp Valentine, nhìn con số mà sốc ngangMC Huyền Trang Mù Tạt khoe được bạn trai cầu thủ "ting ting" dịp Valentine, nhìn con số mà sốc ngang
22:28:05 14/02/2025
Hoa hậu Ngọc Hân và chồng công bố tin vui đúng ngày Lễ Tình nhânHoa hậu Ngọc Hân và chồng công bố tin vui đúng ngày Lễ Tình nhân
23:09:39 14/02/2025
Hồng Đào nói thẳng về Ngọc Trinh: "Tôi ở trong nghề quá lâu để nhìn người"Hồng Đào nói thẳng về Ngọc Trinh: "Tôi ở trong nghề quá lâu để nhìn người"
05:57:51 15/02/2025
Sao Việt đón Valentine: Hồ Ngọc Hà "trốn con", Lệ Quyên nhận quà bất ngờSao Việt đón Valentine: Hồ Ngọc Hà "trốn con", Lệ Quyên nhận quà bất ngờ
22:38:15 14/02/2025
Sao nam Việt ngã lăn quay, đau đớn quằn quại trước cửa nhà bạn gái đúng Valentine, kết cục như phimSao nam Việt ngã lăn quay, đau đớn quằn quại trước cửa nhà bạn gái đúng Valentine, kết cục như phim
23:07:22 14/02/2025
Sao nam xấu đến nỗi không ai dám nhìn thẳng vào mặt, vẫn cả gan đóng đệ nhất mỹ nam mới kinh hoàngSao nam xấu đến nỗi không ai dám nhìn thẳng vào mặt, vẫn cả gan đóng đệ nhất mỹ nam mới kinh hoàng
23:15:29 14/02/2025
Quốc Anh phản ứng lạ khi bị yêu cầu show ra 5 tin nhắn với Tiểu VyQuốc Anh phản ứng lạ khi bị yêu cầu show ra 5 tin nhắn với Tiểu Vy
23:21:08 14/02/2025
Giúp việc đòi lương 15 triệu/tháng, còn dọa không đáp ứng sẽ nghỉ, tôi định cho nghỉ thật nhưng chồng bảo phải giữ lại bằng mọi giá!Giúp việc đòi lương 15 triệu/tháng, còn dọa không đáp ứng sẽ nghỉ, tôi định cho nghỉ thật nhưng chồng bảo phải giữ lại bằng mọi giá!
04:22:57 15/02/2025

Tin mới nhất

Cây cầu 'lạ', lưu giữ tình yêu của hàng nghìn cặp đôi ở Đà Nẵng

Cây cầu 'lạ', lưu giữ tình yêu của hàng nghìn cặp đôi ở Đà Nẵng

07:47:07 15/02/2025
Cầu tình yêu bên sông Hàn (Đà Nẵng) là nơi nhiều cặp đôi tìm tới check-in và khóa tình yêu của mình. Cầu nằm bên sông Hàn, trên đường Trần Hưng Đạo (quận Sơn Trà, TP Đà Nẵng).
"Siêu lục địa" độc nhất thế giới, chứa loại năng lượng quốc gia nào cũng khát: Đang được "đắp tấn tiền"!

"Siêu lục địa" độc nhất thế giới, chứa loại năng lượng quốc gia nào cũng khát: Đang được "đắp tấn tiền"!

10:44:04 13/02/2025
Thế giới đang đối mặt thách thức toàn cầu mang tên biến đổi khí hậu. Để giải quyết bài toán thời đại, chúng ta cần có tham vọng cộng lòng dũng cảm: Tham vọng táo bạo và suy nghĩ lớn trong việc theo đuổi một tương lai năng lượng sạch
Đằng sau bức ảnh UFO khiến cả thế giới sửng sốt

Đằng sau bức ảnh UFO khiến cả thế giới sửng sốt

19:36:07 12/02/2025
Vào tháng 8/1990, hai người đàn ông ở Scotland gửi những bức ảnh về vật thể bay không xác định có hình thoi cho báo chí. Sau 35 năm, những chi tiết xoay quanh sự kiện này vẫn là một bí ẩn.
Tàu vũ trụ NASA chụp được 'nhện Sao Hỏa' tái xuất

Tàu vũ trụ NASA chụp được 'nhện Sao Hỏa' tái xuất

11:28:29 12/02/2025
Trong bức ảnh mà NASA công bố, được chụp bởi tàu vũ trụ Mars Reconnaissance Orbiter (MRO), màu đỏ của vùng đất cực Nam giá lạnh trên Sao Hỏa xuất hiện những vết đen kỳ lạ
Kỳ tích sống sót của chú mèo bị nhốt 1 tháng ở nơi nóng như thiêu, không đồ ăn

Kỳ tích sống sót của chú mèo bị nhốt 1 tháng ở nơi nóng như thiêu, không đồ ăn

10:37:45 12/02/2025
Dân mạng rơi nước mắt trước khả năng sinh tồn kỳ lạ của chú mèo bị bỏ mặc đến chết và tổn thương não nhưng vẫn cố bám víu để sống sót trong điều kiện khắc nghiệt.
Một số loài sinh vật kỳ dị nhất thế giới

Một số loài sinh vật kỳ dị nhất thế giới

10:37:06 12/02/2025
Được phát hiện ở Venezuela năm 2009, bướm đêm Poodle Venezuela có ngoại hình vô cùng kì dị, trông tựa như người ngoài hành tinh nhưng có bộ lông giống chó xù
Bị tuyên bố đã tử vong, cụ bà 85 tuổi bất ngờ "ngồi bật dậy"

Bị tuyên bố đã tử vong, cụ bà 85 tuổi bất ngờ "ngồi bật dậy"

09:34:34 12/02/2025
Bị tuyên bố đã mất, tuy nhiên, 40 phút sau, cụ bà 85 tuổi bất ngờ ngồi dậy trước sự ngạc nhiên của tất cả mọi người.
Bí ẩn về loài 'trăn máu' quý hiếm nằm trong sách đỏ của Việt Nam

Bí ẩn về loài 'trăn máu' quý hiếm nằm trong sách đỏ của Việt Nam

09:33:24 12/02/2025
Trăn cộc hay còn gọi là trăn đuôi ngắn hoặc trăn máu, một loài bò sát đặc biệt và quý hiếm, sinh sống trong những khu rừng rậm ở vùng Đông Nam Bộ của Việt Nam.
Vòng ánh sáng bí ẩn nuốt trọn một thiên hà

Vòng ánh sáng bí ẩn nuốt trọn một thiên hà

09:02:52 12/02/2025
Kính viễn vọng không gian Euclid của Cơ quan Vũ trụ Châu Âu (ESA) đã chụp được vật thể gây kinh ngạc quanh thiên hà NGC 6505.
Những hố thiên thạch triệu năm tuổi nổi tiếng trên thế giới

Những hố thiên thạch triệu năm tuổi nổi tiếng trên thế giới

10:49:32 11/02/2025
Những hố thiên thạch này là dấu ấn của các vụ va chạm giữa thiên thạch với trái đất, mang nhiều giá trị khoa học, giúp chúng ta hiểu hơn về lịch sử trái đất và hệ mặt trời.
Ngôi làng cổ 11.000 năm viết lại lịch sử Bắc Mỹ

Ngôi làng cổ 11.000 năm viết lại lịch sử Bắc Mỹ

10:20:36 11/02/2025
Tàn tích ngôi làng ở miền Trung Canada có thể khiến lịch sử văn minh Bắc Mỹ phải được viết lại. Khu vực này thuộc tỉnh Saskatchewan, miền Trung Canada.
Răng người mọc ra trong miệng lợn: Một phát minh mới sẽ cách mạng hóa ngành nha khoa

Răng người mọc ra trong miệng lợn: Một phát minh mới sẽ cách mạng hóa ngành nha khoa

10:16:46 11/02/2025
Trong hai thập kỷ qua, các nhà khoa học đã sử dụng kỹ thuật biến đổi gen để nuôi cấy tế bào người ở những nơi mà bạn không ngờ tới.

Có thể bạn quan tâm

Nhà mình lạ lắm - Tập cuối: Thành trả giá cho tội ác mình gây ra

Nhà mình lạ lắm - Tập cuối: Thành trả giá cho tội ác mình gây ra

Phim việt

07:51:02 15/02/2025
Cuối cùng, Thành đã phải trả giá cho những tội ác mà mình đã gây ra. Nhóm Huân cũng trở lại với cuộc sống bình yên.
Vợ ở nước ngoài, hoảng hốt thấy ảnh cưới của chồng với cô gái trẻ

Vợ ở nước ngoài, hoảng hốt thấy ảnh cưới của chồng với cô gái trẻ

Netizen

07:46:17 15/02/2025
Khi đang làm việc tại nước ngoài, chị Chu Thị Th. (Nghệ An) bất ngờ khi được người quen gửi tấm ảnh cưới của chồng. Người đứng chụp hình với chồng lại là một cô bé 15 tuổi.
Kendrick Lamar tại Super Bowl Halftime Show: Lớn hơn cả âm nhạc

Kendrick Lamar tại Super Bowl Halftime Show: Lớn hơn cả âm nhạc

Nhạc quốc tế

07:44:16 15/02/2025
Kendrick Lamar đã giữ lời hứa với khán giả của mình khi mang đến cho sân khấu Super Bowl Halftime Show 2025 những câu chuyện.
Truy tìm kẻ giả thuê xe ô tô đem cầm cố để... trừ nợ

Truy tìm kẻ giả thuê xe ô tô đem cầm cố để... trừ nợ

Pháp luật

07:40:47 15/02/2025
Nạn nhân sau đó đến cơ quan Công an trình báo sự việc. Nhận thấy có dấu hiệu tội phạm nhưng do Tâm đã đi khỏi khỏi nơi cư trú, buộc cơ quan điều tra phải ra quyết định truy tìm...
Bom tấn game Marvel giảm giá 85%, xuống mức thấp nhất trên Steam cho game thủ

Bom tấn game Marvel giảm giá 85%, xuống mức thấp nhất trên Steam cho game thủ

Mọt game

07:38:39 15/02/2025
Không có quá nhiều tựa game lấy chủ đề về các siêu anh hùng của Marvel mà gặt hái được thành công vang dội, ngoại trừ Marvel Rivals ra mắt vào năm ngoái.
Tình tin đồn Lee Min Ho lộ bằng chứng hẹn hò, nội dung tin nhắn thao túng tâm lý gây sốc

Tình tin đồn Lee Min Ho lộ bằng chứng hẹn hò, nội dung tin nhắn thao túng tâm lý gây sốc

Sao châu á

07:37:43 15/02/2025
Lee Min Ho và mỹ nhân này vướng tin đồn hẹn hò đã lâu nhưng đều im lặng, không lên tiếng xác nhận hay phủ nhận.
Justin Bieber công khai "thả thính" gái lạ, lộ dấu hiệu hôn nhân rạn nứt ngay ngày Valentine?

Justin Bieber công khai "thả thính" gái lạ, lộ dấu hiệu hôn nhân rạn nứt ngay ngày Valentine?

Sao âu mỹ

07:33:34 15/02/2025
Page Six đưa tin Justin Bieber đang khơi lại tin đồn ly hôn ngay mùa Valentine, sau khi công khai bình luận thả thính trên bài đăng của Keke Palmer.
Mourinho hạ nhục Icardi

Mourinho hạ nhục Icardi

Sao thể thao

07:25:29 15/02/2025
HLV Jose Mourinho đã cho thấy sự thâm sâu qua màn hạ nhục tiền đạo Mauro Icardi (Galatasaray), khi gọi tiền đạo này là dê để ám chỉ vụ Icardi bị cô vợ Wanda Nara cho mọc sừng.
Cách nấu hủ tiếu Nam Vang thơm ngon đơn giản

Cách nấu hủ tiếu Nam Vang thơm ngon đơn giản

Ẩm thực

07:18:34 15/02/2025
Hủ tiếu Nam Vang là món ăn chế biến tương đối cầu kỳ nhưng được nhiều gia đình yêu thích vì sự thơm ngon, bổ dưỡng.
Tình trẻ kém 11 tuổi chính thức công khai Diệp Lâm Anh vào đúng ngày 14/2

Tình trẻ kém 11 tuổi chính thức công khai Diệp Lâm Anh vào đúng ngày 14/2

Sao việt

06:21:35 15/02/2025
Chọn đúng dịp 14/2, Phạm Kiên chính thức công khai những hình ảnh cùng Diệp Lâm Anh trong chuyến du lịch tại Mù Cang Chải, Yên Bái.
Tổng thống Ukraine tuyên bố sẵn sàng đàm phán với Nga với một điều kiện

Tổng thống Ukraine tuyên bố sẵn sàng đàm phán với Nga với một điều kiện

Thế giới

06:12:39 15/02/2025
Theo đó, ông Zelensky khẳng định rằng việc đàm phán với phía Nga chỉ được thực hiện một khi Kiev đạt được lập trường chung với Mỹ và châu Âu về cách chấm dứt cuộc chiến kéo dài ba năm.