Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn thừa nhận một số bộ sách giáo khoa có ’sạn’
Một số bộ sách giáo khoa ban hành vẫn còn ‘lỗi, sạn’ gây ra dư luận không tốt, theo Bộ trưởng Bộ Giáo dục và đào tạo Nguyễn Kim Sơn
Sách giáo khoa lớp 2 được cho là còn một số nội dung cần hoàn thiện.
Một số bộ sách giáo khoa ban hành vẫn còn “lỗi, sạn” gây ra dư luận không tốt, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và đào tạo Nguyễn Kim Sơn thừa nhận trong báo cáo việc thực hiện Nghị quyết số 41/2021/QH15 về hoạt động chất vấn tại Kỳ họp thứ 2, trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo.
Tại Nghị quyết này, một trong những yêu cầu của Quốc hội là triển khai có hiệu quả Nghị quyết số 88/2014/QH13; kiểm soát chặt chẽ chất lượng biên soạn, thẩm định sách giáo khoa.
Đây cũng là vấn đề được đại biểu Quốc hội quan tâm thảo luận, chất vấn ở kỳ họp thứ hai.
Theo đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy (Đà Nẵng), Bộ Giáo dục và Đào tạo đã không thực hiện nhiệm vụ tổ chức biên soạn một bộ sách giáo khoa như quy định tại Nghị quyết số 88 của Quốc hội và Quyết định số 404 ngày 27/3/2015 của Thủ tướng Chính phủ. Mặt khác, Bộ đã có những khuyết điểm gây tác động tiêu cực đến việc thực hiện chủ trương xã hội hóa biên soạn sách giáo khoa.
Tại báo cáo, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tổ chức thẩm định, phê duyệt cho phép sử dụng 40 bản mẫu SGK lớp 7; 60 bản mẫu sách giáo khoa lớp 10; 43 bản mẫu sách giáo khoa lớp 3; 62 bản mẫu tài liệu Giáo dục địa phương lớp 6 ( tính đến thời điểm hiện tại). Hệ thống các SGK sau khi được thẩm định, phê duyệt đã được đưa vào triển khai thực hiện theo đúng lộ trình và bước đầu đi vào ổn định.
Bộ cũng đã tổ chức giám sát quá trình tuyển chọn tác giả, thực nghiệm sách giáo khoa của các tổ chức, cá nhân tham gia biên soạn SGK tại các cơ sở giáo dục theo đúng quy định đảm bảo chủ động về tiến độ chuẩn bị sách giáo khoa theo đúng lộ trình; tăng cường kiểm tra các địa phương triển khai thực hiện Chương trình GDPT 2018, kiểm tra việc tổ chức lựa chọn sách giáo khoa; lựa chọn chặt chẽ hơn các thành viên tham gia Hội đồng quốc gia thẩm định sách giáo khoa, tăng cường trách nhiệm và tăng cường giám sát việc thực hiện của các hội đồng quốc gia thẩm định sách giáo khoa.
Bên cạnh đó, Bộ cũng chỉ đạo triển khai việc biên soạn sách giáo khoa dân tộc, đẩy nhanh tiến độ, bảo đảm chất lượng theo Kế hoạch đã ban hành; chỉ đạo, huy động các nguồn lực để tổ chức dịch một số SGK được phê duyệt sang sách chữ nổi Braille; phát huy việc biên soạn sách giáo khoa điện tử, học liệu điện tử theo đúng tinh thần xã hội hóa của Nghị quyết số 122/2020/QH14 của Quốc hội.
Tuy nhiên, người đứng đầu ngành giáo dục thừa nhận, một số bộ sách giáo khoa ban hành vẫn còn “lỗi, sạn” gây ra dư luận không tốt: Còn tình trạng sách giáo khoa có một số ngữ liệu học âm, học vần chưa thật phù hợp với học sinh lớp 1, một số nội dung, ngữ liệu, hình ảnh chưa phù hợp, cần chỉnh sửa, hoàn thiện trong các SGK lớp 2 và lớp 6.
Nêu giải pháp thời gian tới, Bộ trưởng “hứa” sẽ tăng cường giám sát quá trình tuyển chọn tác giả, thực nghiệm sách giáo khoa của các tổ chức, cá nhân tham gia biên soạn sách giáo khoa tại các cơ sở giáo dục theo đúng quy định đảm bảo chủ động về tiến độ chuẩn bị sách giáo khoa theo đúng lộ trình; tăng cường kiểm tra các địa phương triển khai thực hiện chương trình giáo dục phổ thông 2018, kiểm tra việc tổ chức lựa chọn sách giáo khoa.
Bộ cũng sẽ lựa chọn chặt chẽ hơn các thành viên tham gia Hội đồng quốc gia thẩm định SGK, tăng cường trách nhiệm và tăng cường giám sát việc thực hiện của các hội đồng quốc gia thẩm định sách giáo khoa, Bộ trưởng cho biết.
Trước đó, trong văn bản trả lời chất vấn của Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Kim Thúy, Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo nêu, đối với những sách giáo khoa có lỗi biên soạn, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam đã tiếp thu, chỉnh sửa và hướng dẫn giáo viên lưu ý vấn đề này trong sách giáo viên Khoa học tự nhiên 6.
Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam đã thu hồi để sửa chữa 110.000 cuốn đồng thời, hủy và in lại 38.000 cuốn sách Khoa học tự nhiên 6 của bộ Kết nối tri thức với cuộc sống; Rà soát, đính chính một số lỗi trong các sách giáo khoa Ngữ văn 6, Lịch sử và Địa lí 6 và một số môn học khác.
Video đang HOT
Bộ Giáo dục nên tái khởi động lại việc biên soạn 1 bộ sách giáo khoa
Bộ Giáo dục và Đào tạo nên dựa vào chương trình biên soạn một bộ sách giáo khoa, nhưng là sách giáo khoa chuẩn phải để mua bán mà để giáo viên cả nước giảng dạy.
Câu chuyện lãng phí sách giáo khoa, sách giáo khoa dùng một lần rồi bỏ, chất lượng sách giáo khoa kém,...gây bức xúc lớn cho xã hội.
Chương trình giáo dục phổ thông mới khi ban hành đều có những lý tưởng tốt đẹp như học sinh được quyền chọn môn, chọn sách giáo khoa,...nhưng khi triển khai đều không trở thành hiện thực.
Đối với việc học sinh được chọn môn học ở bậc trung học phổ thông xuất hiện đến 108 tổ hợp chọn môn nên đã "vỡ trận" và giao cho nhà trường xây dựng tổ hợp môn, việc chọn sách giáo khoa thì hầu như là việc của trường, phòng, sở.
Ảnh minh họa: Qdnd.vn
Vì sao thực trạng sách giáo khoa dùng một lần rồi bỏ vẫn tồn tại?
Trước đây, học sinh cách nhau đến 5 lớp nhưng vẫn có thể dùng lại sách giáo khoa cũ để học tập vẫn còn tốt.
Những việc thiện nguyện như chia sẻ, tặng sách giáo khoa; mua bán sách giáo khoa cũ,...thời gian gần đây đã không còn tồn tại mà thay vào đó là sách giáo khoa dùng một lần rồi bỏ, bán đồng nát vô cùng lãng phí.
Câu chuyện sách giáo khoa dùng một lần rồi bỏ cho thấy việc biên soạn, quản lý có những bất cập.
Dưới đây là các nguyên nhân sách giáo khoa gần đây chỉ dùng một lần rồi bỏ.
Mỗi năm nhà trường có thể lựa chọn sách giáo khoa khác nhau nên sách giáo khoa có thể không còn sử dụng được, một số đầu sách đột nhiên biến mất cũng khiến nhiều người nghi ngờ về tính minh bạch của việc biên soạn, phát hành sách giáo khoa.
Sách giáo khoa khi ban hành được phản ánh có nhiều "sạn", "sỏi" nên được chỉnh sửa, bổ sung và đương nhiên sách giáo khoa cũ phải bỏ, người tiêu dùng lãnh đủ.
Sách giáo khoa có một số thiết kế chưa khoa học, học sinh còn ghi vào sách nên học sinh khóa sau không sử dụng lại được, điều này vô cùng lãng phí.
Chất lượng sách giáo khoa cũng là điều đáng bàn, tôi thấy các sách giáo khoa dù đắt tiền nhưng thiết kế không đạt chất lượng rất dễ rách, rớt từng trang. Tôi là giáo viên dạy chưa đến hết năm học nhưng sách giáo khoa đã có dấu hiệu hư hỏng, không thể khắc phục, học sinh còn nhỏ nên sử dụng hư hỏng còn nhiều hơn.
Bộ Giáo dục nên tái thực hiện một bộ sách giáo khoa chuẩn?
Nghị quyết số 88/2014/QH13 của Quốc hội được ban hành và đây là một trong những cơ sở để Bộ Giáo dục và Đào tạo thực hiện "một chương trình, nhiều bộ sách giáo khoa" cho chương trình giáo dục phổ thông mới.
Theo người viết, chủ trương một chương trình nhiều bộ sách giáo khoa là chủ trương vô cùng đúng đắn, tiến bộ phù hợp xu thế của thế giới, đa dạng hình thức lựa chọn, đa dạng phương tiện giảng dạy.
Nếu thực hiện nghiêm túc chủ trương trên sẽ thực hiện đa dạng, linh hoạt việc chọn sách giáo khoa, học sinh được quyền lựa sách giáo khoa theo nhu cầu, sở thích và cả túi tiền.
Chương trình giáo dục phổ thông mới đã xem chương trình là pháp lệnh, sách giáo khoa cũng như những thiết bị bổ trợ khác chỉ là tài liệu tham khảo, nên có nhiều bộ sách giáo khoa để học sinh lựa chọn là chủ trương vô cùng đúng đắn, hợp lý.
Theo tôi, nên giao toàn quyền chọn sách giáo khoa cho học sinh và gia đình
Tại sao chủ trương đúng đắn về một chương trình nhiều bộ sách giáo khoa khi thực hiện lại gặp quá nhiều phản ứng, bất cập, dẫn đến tình trạng sách giáo khoa dùng một lần rồi bỏ, vô cùng lãng phí.
Theo quan điểm người viết để thực hiện đúng chủ trương, quan điểm, đường lối về sách giáo khoa một cách hiệu quả thì cần thực hiện linh hoạt các giải pháp sau:
Thứ nhất, tôi nghĩ Bộ Giáo dục nên tái khởi động lại việc biên soạn 1 bộ sách giáo khoa
Nghị quyết 88 năm 2014 của Quốc hội yêu cầu Bộ Giáo dục và Đào tạo phải biên soạn một bộ sách giáo khoa. Điều này nhằm tránh tình trạng không có sách giáo khoa xã hội hóa đạt yêu cầu để phục vụ đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục.
Tuy nhiên, tại một phiên họp của Thường vụ Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo thời điểm đó, thầy Phùng Xuân Nhạ đã xin không tiếp tục biên soạn sách giáo khoa vì không tìm được tác giả biên soạn sách.
Người đứng đầu Bộ Giáo dục và Đào tạo khi đó cho biết bộ này đã hai lần tổ chức đấu thầu tuyển chọn tác giả biên soạn sách giáo khoa nhưng đều thất bại. Nguyên nhân chính là hầu hết các chuyên gia có kinh nghiệm đã sớm ký hợp đồng với các nhà xuất bản và triển khai biên soạn sách giáo khoa.
Theo tôi, Bộ Giáo dục và Đào tạo nên thực hiện đúng tinh thần Nghị quyết, dựa vào chương trình biên soạn một bộ sách giáo khoa, nhưng là sách giáo khoa chuẩn không phải để mua bán mà để giáo viên cả nước giảng dạy.
Sau khi có bộ sách giáo khoa chuẩn, giáo viên cả nước dùng bộ trên để giảng dạy, các bộ sách còn lại của các nhà xuất bản khác hoặc của tư nhân theo định hướng của chương trình dùng để tham khảo cho học sinh.
Sách giáo khoa do Bộ Giáo dục biên soạn đương nhiên rất chuẩn là tài liệu để giáo viên giảng dạy ở tất cả các cấp học, bậc học. Khi đó, giáo viên không phải thực hiện việc chọn sách giáo khoa bất cập như hiện nay.
Thứ hai, học sinh được chọn học bất kỳ loại sách nào để học
Như đã trình bày, chương trình là pháp lệnh, sách giáo khoa là tài liệu tham khảo.
Hiện nay, việc chọn sách giáo khoa được mặc định do giáo viên, trường,... chọn cho học sinh, nhà trường chọn gì học sinh phải học theo là chưa phù hợp định hướng đổi mới.
Nếu giáo viên đã dạy theo sách giáo khoa của Bộ Giáo dục và Đào tạo biên soạn thì học sinh được quyền lựa chọn bất kỳ quyển sách nào để học miễn là đẹp, tốt, hay và giá cả hợp lý.
Ông Nguyễn Xuân Thành, Vụ trưởng Vụ Giáo dục trung học, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã từng cho biết:
"Khi dạy một chương trình nhiều bộ sách giáo khoa thì chuẩn chương trình là quan trọng nhất.
Vì vậy, việc học sinh chuyển từ nơi này sang nơi khác cũng không ảnh hưởng gì nhiều vì ngữ liệu trong sách giáo khoa chỉ là công cụ, phương tiện để các em thực hiện các hoạt động theo lệnh của thầy cô."
Ông Thành rất đúng, sách giáo khoa là tài liệu tham khảo nên học sinh được học quyển sách nào cũng được miễn là đạt chuẩn đầu ra của môn học.
Nên hợp lý nhất là giáo viên dạy theo sách của Bộ Giáo dục, học sinh được quyền chọn bất kỳ loại sách nào để tham khảo, học khi đó giáo viên sẽ đa dạng, linh hoạt trong cách dạy và truyền thụ và đương nhiên môi trường học tập sẽ tích cực, đối tượng thụ hưởng là người học.
Khi đó các nhà xuất bản, công ty tư nhân sẽ cạnh tranh công bằng để mang lại những quyển sách đẹp, giá cả hợp lý đến tay học sinh, phụ huynh.
Học sinh khi ở lại, chuyển trường hay học sinh khóa sau sẽ sử dụng sách của khóa trước, không còn tình trạng sách giáo khoa dùng một lần rồi bỏ.
Thứ ba, nên trả quyền bán sách cho các nhà sách
Hiện nay, gần như các nhà sách trong cả nước đã bị "khai tử" việc bán sách giáo khoa theo chương trình mới, việc mua bán sách gần như thực hiện theo việc học sinh đăng ký trường, trường đăng ký về phòng/sở rồi cấp phát cho học sinh.
Như vậy, học sinh không có quyền lựa chọn sách, không được mua sách bên ngoài với giá cả cạnh tranh, giảm giá,...các nhà sách thì mất cơ hội kinh doanh mua bán sách mới, sách cũ,...
Do đó, khi giáo viên dạy theo sách giáo khoa chuẩn của Bộ Giáo dục ban hành thì nên trả quyền mua, bán sách lại cho các nhà sách, học sinh được quyền lựa chọn mua bất kỳ loại sách của nhà xuất bản bất kỳ để học tập.
Tôi thiết nghĩ, Bộ Giáo dục biên soạn một bộ sách chuẩn và giao toàn quyền chọn sách cho học sinh là một tất yếu trong xu thế đổi mới và phát triển nhằm đa dạng phương thức, phương tiện học tập để tiến đến việc chọn sách giáo khoa lành mạnh, cạnh tranh, hiệu quả và quan trọng là học sinh được toàn quyền trong lựa chọn sách giáo khoa.
(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.
Bộ GD&ĐT: Tạo điều kiện tốt cho cả hệ thống trường công và trường tư Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn khẳng định, hệ thống giáo dục tư thục đang có những đóng góp quan trọng trong sự nghiệp giáo dục Việt Nam. Ngày 26.4, Đoàn công tác của Bộ Giáo dục & Đào (GD&ĐT) với do Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn dẫn đầu, cùng Thứ trưởng Ngô Thị Minh đến thăm trường Quốc tế Bắc Mỹ...