Bộ GD&ĐT có chế tài mạnh xử lý việc ép mua sách tham khảo
Bộ GD&ĐT đã có quy định giáo viên không được sử dụng sách tham khảo để dạy học và kiểm tra và nhấn mạnh không được “ép” học sinh mua sách tham khảo dưới bất kỳ hình thức.
Ảnh minh họa.
Bộ GD&ĐT sẽ thanh tra về sách tham khảo, học phí trường quốc tế “Loạn” sách tham khảo, Bộ GD&ĐT thông báo sửa Thông tư Ý kiến xung quanh đề xuất “cấm đưa sách tham khảo vào trường học”
Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ đã có báo cáo gửi đại biểu Quốc hội về vấn đề sách giáo khoa năm học 2020-2021.
Trong báo cáo, liên quan đến việc có tình trạng “ép” học sinh mua sách tham khảo, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cho hay để quản lý, sử dụng sách tham khảo đúng mục tiêu giáo dục, bảo đảm hiệu quả, không gây áp lực, quá tải đối với học sinh, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có quy định giáo viên không được sử dụng sách tham khảo để dạy học và kiểm tra, đánh giá vượt quá yêu cầu của chương trình; không được “ép” học sinh mua sách tham khảo dưới bất kỳ hình thức nào.
Nhằm tăng cường hơn nữa các quy định về việc sử dụng sách tham khảo trong dạy học ở các nhà trường, Bộ Giáo dục và Đào tạo đang rà soát, chỉnh sửa Thông tư số 21 quy định về quản lí và sử dụng xuất bản phẩm, để quản lý chặt chẽ hơn, trong đó nghiêm cấm việc “ép” học sinh mua sách tham khảo dưới bất kỹ hình thức nào và có chế tài mạnh hơn đối với các trường hợp vi phạm.
Đồng thời, Bộ Giáo dục và Đào tạo từng bước khách quan hóa việc kiểm tra, đánh giá kết quả học tập, rèn luyện của học sinh (tách biệt với dạy học và kiểm tra, đánh giá thường xuyên). Điều này sẽ hạn chế việc giáo viên đưa các nội dung nâng cao trong sách tham khảo vào dạy học và kiểm tra, đánh giá, khiến học sinh phải mua sách tham khảo; đồng thời, cũng góp phần khắc phục việc dạy thêm, học thêm sai quy định.
Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ. Ảnh: Quochoi.vn
Ngoài ra, trong báo cáo, vị Tư lệnh ngành Giáo dục đã giải trình về ý kiến phản ánh “môn Tiếng Việt lớp 1 nặng”.
Theo Bộ trưởng Nhạ, nguyên nhân của tình trạng này một phần là do chương trình mới, với quan điểm học sinh đọc thông, viết thạo sẽ học tốt hơn các môn học khác nên đã cơ cấu thời gian đầu của cấp Tiểu học học sinh học Tiếng Việt nhiều hơn so với Chương trình năm 2006.
Bên cạnh đó, năm học 2020-2021 là năm đầu tiên triển khai thực hiện chương trình mới, với nhiều điểm mới, lại được triển khai thực hiện trong bối cảnh có những khó khăn do trước đó phải thực hiện giãn cách xã hội để phòng, chống dịch COVID-19, nên học sinh chưa có điều kiện được làm quen và giáo viên phải tập huấn trực tuyến là chính, ít có thời gian tương tác, thực hành về nghiệp vụ trước khi dạy học theo chương trình, sách giáo khoa mới.
Video đang HOT
Tuy vậy, qua thực tế khảo sát tại một số địa phương, bên cạnh một số giáo viên còn gặp khó khăn, nhiều giáo viên dạy lớp 1 bước đầu áp dụng được các phương pháp, kỹ thuật dạy học theo định hướng phát triển phẩm chất, năng lực học sinh cho biết, tổng lượng âm, vần dạy cho học sinh vẫn như cũ, số tiết lại nhiều hơn (tăng 2 tiết/tuần so với chương trình cũ), học giãn ra, nên về bản chất là giảm tải, thuận lợi hơn cho giáo viên tổ chức dạy, nhất là đối với những học sinh tiếp thu khó khăn.
Để triển khai thực hiện có hiệu quả chương trình, sách giáo khoa lớp 1 mới, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã chỉ đạo các địa phương phân bổ hợp lý về nội dung và thời lượng dạy học giữa các môn học, hoạt động giáo dục để không gây quá tải, đáp ứng yêu cầu triển khai thực hiện chương trình mới được xây dựng theo hướng mở; giúp học sinh hoàn thành nhiệm vụ học tập ngay tại lớp học, không giao thêm bài tập về nhà cho học sinh.
Thời khóa biểu cần bảo đảm tỷ lệ hợp lý giữa các môn học và hoạt động giáo dục, phân bổ hợp lý về thời lượng, thời điểm trong ngày học và tuần học phù hợp với tâm sinh lý lứa tuổi học sinh tiểu học, đặc biệt là học sinh lớp 1…
Chuyển đổi từ "lớp học" sang "phòng học" có được không?
Nếu bây giờ ngành giáo dục và các nhà trường thực hiện học theo phòng chức năng thì sẽ tận dụng tối đa được sách giáo khoa mà phụ huynh phải mua hàng năm.
Kể từ khi nước nhà giành được độc lập cho đến nay, về cơ bản thì các lớp học phổ thông không có nhiều thay đổi. Vẫn là hình ảnh thầy cô miệt mài giảng bài bên chiếc bảng đen, vẫn là mấy chục học trò ngồi phía dưới nghe thầy cô giảng bài rồi chăm chú viết theo thầy cô.
Có thay đổi hơn chăng là phòng học bây giờ khang trang hơn, sạch đẹp hơn trước đây và mỗi lớp được trang bị thêm chiếc ti vi và một số cây quạt hay chiếc máy lạnh trong phòng học.
Như vậy, về cơ bản thì phương pháp, cách tổ chức dạy học bây giờ vẫn chưa có nhiều thay đổi so với trước đây và tất nhiên cách dạy, cách học cũng không có nhiều thay đổi.
Nếu như khi chương trình mới được dạy đại trà, ngành giáo dục và các nhà trường thay đổi từ lớp học biên chế sang phòng học bộ môn, thì chúng tôi tin không chỉ chất lượng giáo dục và hiệu quả đổi mới sẽ tăng, mà còn tiết kiệm được rất nhiều thứ...
Việc học tại các phòng bộ môn sẽ tận dụng tối đa được trang thiết bị và sách giáo khoa - (Ảnh minh họa: Báo Giáo dục và Thời đại)
Lãng phí nhìn từ những bộ sách giáo khoa
Cả nước hiện có gần 20 triệu học sinh phổ thông cũng đồng nghĩa mỗi năm có chừng ấy bộ sách giáo khoa và hàng chục triệu cuốn sách bài tập, sách tham khảo... được bán ra.
Đa phần, những bộ học liệu này chỉ dùng trong một năm học rồi bỏ đi để bán phế liệu. Vì, học liệu hiện hành có nhiều đầu sách được thiết kế học một lần. Sách bài tập thì đương nhiên chỉ dùng có một năm học sẽ bỏ.
Trong những cuốn sách mà phụ huynh mua, học sinh, sinh viên tự mua có những cuốn được học tập trong một năm học và có những cuốn mua chỉ vì đã được các nhà sách đóng thành một bộ hoặc nhà trường bán trọn gói nên có những cuốn sách mua nhưng không sử dụng đến.
Tất nhiên, dù mới hay cũ thì sau mỗi năm đều bỏ đi bởi giờ đây, phụ huynh cũng ít khi cho con xin hay mượn sách của những anh chị học ở khóa trước mà cứ vào năm học mới là đi mua cho con.
Vì thế, mỗi năm học có hàng chục triệu bộ sách giáo khoa được bán ra rồi bỏ đi một cách lãng phí vô cùng. Bởi mỗi bộ sách học một năm của học sinh mua hết nhiều trăm ngàn nhưng sau một năm học thì chỉ bán được mấy ngàn tiến giấy phế liệu.
Số tiền mua sách cả hàng ngàn tỉ đồng mà phụ huynh bỏ đi mỗi năm mà gần như ít người quan tâm, để ý. Sự lãng phí này cứ lặp đi, lặp lại suốt hai chục năm qua trong khi kinh tế nhiều gia đình và đất nước còn nghèo.
Chuyển đổi từ lớp học sang phòng học được không?
Hiện nay, ở các trường phổ thông có điều kiện cũng chỉ có một số phòng học chức năng như phòng Tin học, Tiếng Anh, Âm nhạc, Mĩ Thuật, phòng thực hành Lí, Hóa, Sinh để học những tiết thực hành.
Đối với các môn học còn lại đều học tại các lớp học thông thường, học sinh vẫn ngồi 2-3 em/ 1 chiếc bàn và đầu năm thì giáo viên hay kiểm tra xem học sinh đã mua sách giáo khoa, sách bài tập hay chưa.
Nếu chưa mua, tất nhiên học sinh sẽ được thầy cô yêu cầu mua sách bởi đây đã là một thói quen từ nhiều năm.
Chúng tôi cho rằng nếu bây giờ ngành giáo dục và các nhà trường thực hiện học theo phòng học chức năng thì việc đầu tiên là sẽ bớt đi được rất nhiều thứ, nhất là tận dụng tối đa được sách giáo khoa phụ huynh phải mua hàng năm.
Nếu trường nhỏ thì mỗi môn học bố trí 1 phòng học chức năng, môn nào nhiều tiết thì có thể bố trí một vài phòng. Những trường lớn thì bố trí mỗi môn vài phòng bộ môn và quản lý theo từng phòng chức năng.
Đến giờ học môn nào thì học sinh đến phòng chức năng của bộ môn đó học tập. Sách giáo khoa sẽ dùng chung và để tại phòng bộ môn.
Lớp này ra, lớp khác vào học. Mỗi khối học chỉ cần trang bị mấy chục cuốn sách giáo khoa, nhiều thì chỉ khoảng trên dưới 100 cuốn/ môn là đủ.
Giáo viên bộ môn và ban cán sự các lớp có thể quản lý sách của học sinh theo từng tiết học. Hết tiết, học sinh để sách lên trên mặt bàn để lớp khác vào học, hết buổi thì bỏ sách vào hộc bàn hoặc gom lại cất vào tủ tại học phòng học.
Việc thực hiện các phòng học chức năng không khó, các phòng học hiện tại của nhà trường chỉ cần cơ cấu lại cho phù hợp để đặt tên phòng bộ môn cụ thể.
Sách giáo khoa thì có thể đầu năm học phụ huynh học sinh đóng góp một ít và nhà trường có thể tận dụng chính sách xã hội hóa giáo dục một phần. Hơn nữa, khi mà học sinh cả khối chung tay mua bộ sách học chung thì có lẽ giá cả sẽ giảm đi một phần đáng kể.
Nếu như hiện nay hàng năm phụ huynh phải bỏ từ vài trăm ngàn đến cả gần 1 triệu đồng để mua sách học tập cho con em mình thì việc mua sách chung chỉ cần vài chục ngàn có thể đủ được.
Điều quan trọng là bộ sách có thể tận dụng được nhiều năm học và số lượng học sinh dùng chung bộ sách sẽ nhiều hơn, bớt đi những lãng phí không cần thiết.
Không chỉ sách giáo khoa mà các thiết bị học tập cũng có thể tận dụng chung được. Làm như vậy, học sinh cũng đỡ phải mang sách giáo khoa, đỡ phải mang theo các thiết bị và cũng giảm bớt đi áp lực bài về nhà.
Trong mỗi buổi học thì giáo viên có thể ra cho học sinh một vài bài tập cụ thể cho học sinh chép vào vở để làm.
Việc chuẩn bị bài mới, học sinh có thể tham khảo trên mạng Internet hoặc bỏ qua hoạt động này vì suy cho cùng việc chuẩn bị bài mới bây giờ rất hình thức, học sinh lên mạng chép để đối phó với thầy cô mà thôi.
Điều quan trọng là khi học ở phòng học chức năng thì các thầy cô có thể tận dụng tối đa những thiết bị đã được nhà trường trang bị để giảng dạy cho học sinh của mình, không phải lỉnh kỉnh mang theo mỗi khi giáo viên di chuyển lớp mà các giáo viên cũng có thể dễ dàng sử dụng chung được.
Điều quan trọng là giúp cho học sinh, giáo viên tận dụng được tối đa cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học của nhà trường, của giáo viên và học sinh
Thiết nghĩ, đất nước còn nghèo, nhiều phụ huynh còn khó khăn, cơ cực mà mỗi năm hàng ngàn tỉ đồng bỏ đi thì quả là rất phí phạm.
Hơn nữa, hàng chục triệu bộ sách được in ấn, phát hành đâu chỉ là câu chuyện lãng phí về tiền bạc mà nó còn đi kèm với rất nhiều vật liệu khác đi kèm nữa.
Nhưng, chỉ sau 9 tháng học tập, thậm chí nhiều sách chỉ thiết kế 1 học kỳ thì những sản phẩm mua mất mấy trăm ngàn đồng bị bỏ đi để bán lấy vài ngàn đồng tiền phế liệu thì uống phí quá!
Lớp 1 học sách giáo khoa đã đủ, không cần sách tham khảo Trong khi sách tham khảo tràn ngập các nhà sách và luồn lách vào nhà trường thì các chuyên gia giáo dục khẳng định trẻ lớp 1 không cần sách tham khảo. Một phụ huynh ở Hà Nội bối rối trước thị trường sách tham khảo khi đi mua sách cho con vào lớp 1 - Ảnh: MAI THƯƠNG Cô Nguyễn Thị Thu...