Biếng ăn, suy giảm miễn dịch do thiếu kẽm và selen
Thiếu kẽm và selen sẽ gây biếng ăn do rối loạn vi giác, làm suy thoái quá trình phát triển và tăng trưởng bình thường ở trẻ.
Tình trạng thiếu kẽm và selen ở trẻ em đang là vấn đề sức khỏe cộng đồng ở nhiều nước, đặc biệt là các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam.
Theo đó, trên 50% trẻ từ 6 tháng đến 7 tuổi thiếu kẽm huyết thanh và selen tương đối. Nhóm gặp nguy cơ cao nhất là các bé từ 6 tháng đến 17 tháng tuổi và trẻ gặp vấn đề về suy dinh dưỡng, tiêu chảy. Một số nghiên cứu khác cũng đưa ra những con số báo động khi hàm lượng selen huyết thanh thấp ở học sinh THCS là 15,9%, học sinh tiểu học là 75,6%, và trẻ mẫu giáo, mầm non 62,3%.
Các nghiên cứu chỉ ra rằng: 26,5% trẻ từ 11 đến 17 tuổi thiếu kẽm 50%-90% trẻ bị suy dinh dưỡng kéo dài thiếu kẽm 51,9% trẻ từ 6 tháng đến 75 tháng tuổi thiếu kẽm 15,9% trẻ em từ 11 đến 17 tuổi thiếu Selen 75,6% trẻ em cấp 1 thiếu Selen 62,3% trẻ em từ 12 đến 72 tháng tuổi ở nông thôn thiếu Selen.
Kẽm giúp duy trì, bảo vệ các tế bào vị giác và khứu giác. Vì thế thiếu kẽm sẽ gây biếng ăn do rối loạn vi giác, làm suy thoái quá trình phát triển và tăng trưởng bình thường ở trẻ. Kẽm tham gia vào thành phần của trên 300 enzym kim loại. Nó còn là chất xúc tác không thể thiếu của ARN-polymeraza, có vai trò quan trọng trong quá trình nhân đôi AND, tổng hợp protein, thúc đẩy quá trình sinh tổng hợp và điều hòa chức năng của trục hormone dưới đồi như GH (Growth hormone), IGF-I – những hormone tăng trưởng và kích thích tăng trưởng.
Selen cần cho chuyển hóa i-ốt và có chức năng như một loại enzyme trong quá trình tạo hormone tuyến giáp nhằm kích thích đầu vào năng lượng, cần thiết cho sự tăng trưởng, phát triển và duy trì. Thiếu kẽm làm tổn thương chức năng miễn dịch, tăng nguy cơ mắc các bệnh nhiễm khuẩn, từ đó khiến trẻ giảm phát triển, tăng nguy cơ bị suy dinh dưỡng và tử vong. Trong một nghiên cứu tại Mỹ, việc bổ sung kẽm cho trẻ giúp giảm 18% trường hợp tiêu chảy, 41% viêm phổi và trên 50% trường hợp tử vong.
Thiếu Selen gây ức chế khả năng đề kháng chống nhiễm trùng, hậu quả của suy giảm chức năng bạch cầu và tuyến ức bởi selen đóng vai trò thiết yếu trong men Glutathione peroxidase. Nó ảnh hưởng tới mọi thành phần của hệ miễn dịch, sự phát triển và hoạt động của bạch cầu.
Video đang HOT
Thiếu kẽm, dấu hiệu thường thấy là ăn không ngon, vị giác bất thường, rụng tóc, tiêu chảy kéo dài, thương tổn ở da và mắt, chậm lớn, cơ quan sinh dục chậm trưởng thành, sụt cân, thiếu máu, chậm lành vết thương và kém minh mẫn.
Thiếu selen ở mức trầm trọng có liên quan đến bệnh Keshan, một bệnh loạn ở tim và tổn thương cơ tim nặng nề. Bệnh xuất hiện chủ yếu ở trẻ em và phụ nữ trong tuổi sinh đẻ thiếu ở mức độ nhẹ thường khó thấy các triệu chứng đặc biệt. Tuy nhiên, nó góp phần làm xuất hiện các tổn hại tế bào quan trọng cũng như thúc đẩy quá trình lão hóa và nguy cơ mắc các bệnh thoái hóa. Đặc biệt, việc thiếu selen trong chế độ ăn lâu dài khiến người lớn và trẻ nhỏ có nguy cơ bị ung thư, bệnh tim và suy giảm miễn dịch.
Trẻ em rất cần bổ sung kẽm và selen. Theo khuyến nghị, bé dưới một tuổi nên được bổ sung khoảng 5 mg một ngày trẻ 1-10 tuổi khoảng 10 mg một ngày thanh thiếu niên và người trưởng thành khoảng 15 mg một ngày đối với nam và 12 mg một ngày đối với nữ.
Ngoài ra, trẻ 0-6 tháng có nhu cầu selen là 6 mcg một ngày trẻ 7-12 tháng là 10 mcg một ngày trẻ 1-3 tuổi là 17 mcg một ngày trẻ 4-9 tuổi khoảng 20 mcg một ngày đối với thanh thiếu niên 10-18 tuổi nhu cầu là 26 mcg một ngày ở nữ và 32 mcg một ngày ở nam.
Nguồn cung cấp kẽm và selen cho cơ thể có trong nhiều loại thực phẩm. Trong đó, thức ăn nhiều kẽm là tôm đồng, lươn, hàu, sò, gan lợn, sữa, thịt bò, lòng đỏ trứng, cá, đậu nành, các hạt có dâu (hạnh nhân, hạt điêu, đâu phông..). Với trẻ nhũ nhi, để có đủ kẽm, bạn nên cố gắng cho bé bú mẹ vì chất này trong sữa mẹ dễ hấp thu hơn nhiều so với sữa bò. Lượng kẽm trong sữa mẹ ở tháng đầu tiên là cao nhất (2-3 mg/lít), sau 3 tháng thì giảm dần còn 0,9 mg/lít. Lượng kẽm mà người mẹ mất qua sữa trong 3 tháng đầu ước tính khoảng 1,4 mg một ngày. Do đó, bạn cần ăn nhiều thực phẩm giàu chất này để có đủ cho cả hai mẹ con.
Ngoài kẽ, hàm lượng selen cũng có nhiều trong cá, hải sản (20,8 – 40,5 mcg/100 gram) và trứng (40,2 mcg-14,9 mcg/100 gram), vừa phải ở thịt gia cầm, đậu hạt và thấp ở sữa bò, ngũ cốc, rau và hoa quả.
Phó giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Thị Lâm
Phó Viện trưởng, Viện dinh dưỡng Quốc gia
Công nghệ Bioenrich giúp tăng hàng nghìn lần hàm lượng khoáng vi lượng như kẽm, selen, sắt, … trong mầm các loại đỗ. Gần đây, Công ty CP Biolife đã cho ra đời sản phẩm UpKid từ công nghệ Bioenrich (www.biolife.vn) điều khiển quá trình nảy mầm của hạt đỗ xanh giúp chuyển hóa với hiệu suất tối đa khoáng chất vi lượng kẽm và selen vô cơ sang cấu trúc hữu cơ tự nhiên thân thiện với cơ thể của trẻ nhỏ, tăng khả năng hấp thu hoàn toàn tới 90%, không để lại dư thừa trong cơ thể.
Theo VNE
Cách nhận biết trẻ thiếu kẽm
Thiếu kẽm đang là vấn đề phổ biến ở những nước nghèo, có chế độ ăn chủ yếu là ngũ cốc. Theo nghiên cứu của TS.BS Nguyễn Xuân Ninh, viện Dinh dưỡng quốc gia, tỷ lệ thiếu kẽm ở trẻ em Việt Nam khá cao: 25 - 40%, tuỳ địa phương và nhóm tuổi.
Tình trạng này thường gặp ở trẻ nhỏ, trẻ sinh non, không được bú mẹ, trẻ suy dinh dưỡng thể còi, trẻ nhiễm trùng và ký sinh trùng. Phụ nữ mang thai và người cao tuổi cũng hay thiếu kẽm.
Vai trò của kẽm trong cơ thể
Kẽm tham gia rất nhiều trong thành phần các enzyme, giúp tăng tổng hợp protein, phân chia tế bào, thúc đẩy sự tăng trưởng, tăng cảm giác ngon miệng nên rất quan trọng đối với trẻ em. Kẽm kích thích hoạt động của khoảng 100 enzyme, là những chất xúc tác phản ứng sinh hoá trong cơ thể. Kẽm giúp phát triển và duy trì hoạt động hiệu quả của hệ thống miễn dịch, làm vết thương mau lành, giúp bảo vệ vị giác, khứu giác và cần thiết cho sự tổng hợp DNA. Thiếu kẽm, sự chuyển hoá của các tế bào vị giác bị ảnh hưởng, gây biếng ăn do rối loạn vị giác.
Nếu thiếu kẽm, sự phân chia tế bào khó xảy ra nên trẻ thường biếng ăn, còi cọc. Ảnh. Lê Kiên
Bổ sung kẽm cho trẻ bị suy dinh dưỡng thấp còi (kém phát triển về chiều cao), có tác dụng phục hồi rõ rệt cả về tốc độ phát triển chiều cao và cân nặng, làm tăng nồng độ hormon IGF-1, một yếu tố tăng trưởng quan trọng của cơ thể. Các nghiên cứu trên động vật cho thấy, có hiện tượng gián đoạn quá trình nhân đôi của các tế bào phôi trong thời kỳ bào thai, dẫn đến khiếm khuyết về sự tăng trưởng của bào thai và tỷ lệ quái thai cao ở các động vật chịu chế độ ăn thiếu kẽm trong thời kỳ mang thai. Theo nghiên cứu của tác giả Castillo - Duran, việc bổ sung kẽm cho trẻ sinh nhẹ cân cho thấy có sự tăng trưởng tốt về chiều cao và cả cân nặng trong sáu tháng đầu đời.
Không chỉ có tác dụng với thể chất, tình trạng thiếu kẽm còn ảnh hưởng xấu đến tinh thần, làm dễ nổi cáu. Nguyên nhân do kẽm giúp vận chuyển canxi vào não, mà canxi là một trong những chất quan trọng giúp ổn định thần kinh.
Dấu hiệu trẻ thiếu kẽm
Dấu hiệu thường thấy là ăn không ngon, vị giác bất thường, rụng tóc, tiêu chảy kéo dài, thương tổn ở da và mắt, chậm lớn, cơ quan sinh dục chậm trưởng thành và bất lực. Thiếu kẽm cũng gây sụt cân, thiếu máu, chậm lành vết thương và kém minh mẫn. Một số người xơ gan bị thiếu kẽm do không giữ được kẽm.
Dấu hiệu sinh hoá của tình trạng thiếu kẽm bao gồm giảm nồng độ kẽm trong huyết thanh (
Nhu cầu hấp thu
Đã có nhiều công trình nghiên cứu chứng minh kẽm là một vi khoáng có vai trò quan trọng đặc biệt cho phát triển chiều cao, cơ bắp, thần kinh và miễn dịch của trẻ những năm đầu đời.
Nhu cầu kẽm ở trẻ dưới một tuổi vào khoảng 5mg/ngày, ở trẻ 1 - 10 tuổi khoảng 10mg/ngày, thanh thiếu niên và người trưởng thành khoảng 15mg/ngày đối với nam và 12mg/ngày đối với nữ, phụ nữ mang thai cần 15mg/ngày, cho con bú sáu tháng đầu cần 19mg và cho con bú lúc 6 - 12 tháng cần 16mg kẽm mỗi ngày.
Lượng kẽm được hấp thu khoảng 5mg/ngày, chủ yếu tại tá và hỗng tràng, một ít tại hồi tràng. Trong điều kiện chuẩn, tỷ lệ hấp thu khoảng 33%. Giảm bài tiết dịch vị ở dạ dày, nhiều sắt vô cơ, phytate (có nhiều trong ngũ cốc thô, đậu nành và các thực phẩm giàu chất xơ) có thể làm giảm hấp thu kẽm. Canxi làm tăng bài tiết kẽm, không nên uống cùng lúc với kẽm. Để tăng hấp thu kẽm, nên bổ sung cùng với thức ăn giàu vitamin C.
Theo SGTT
Muốn tăng cân phải đúng cách Hằng ngày, chúng ta được nghe rất nhiều điều về các loại thuốc và thực phẩm có tác dụng giúp trẻ em cũng như người lớn tăng cân. Nhiều người đặt niềm tin, rồi sau đó thất vọng. Cũng có nhiều người tỏ ra nghi ngại và cho là quảng cáo quá đáng chứ làm gì có... Sự thật như thế nào và...