Biden đứng trước ‘ngưỡng cửa lịch sử’ tại Georgia
Nhiệm kỳ của Biden được cho là phụ thuộc lớn vào việc đảng Dân chủ có thắng hai ghế thượng nghị sĩ tại “thành trì Cộng hòa” Georgia hay không.
Do các ứng viên ở Georgia đều không đạt tối thiểu 50% số phiếu trong ngày bầu cử 3/11, cuộc bỏ phiếu vào Thượng viện vòng hai được tổ chức vào ngày 5/1. Đây là màn đối đầu giữa hai thượng nghị sĩ Cộng hòa đương nhiệm là David Perdue và Kelly Loeffler trước hai ứng viên Dân chủ Jon Ossoff và Raphael Warnock.
Perdue, cựu CEO của tập đoàn Reebok, đã giữ chức thượng nghị sĩ bang Georgia từ năm 2015 và là đồng minh trung thành với Tổng thống Donald Trump. Ông hiện bị dò xét về những giao dịch cổ phiếu trị giá hàng triệu USD trong các công ty mà ông chịu trách nhiệm giám sát khi làm việc tại thượng viện. Thượng nghị sĩ 70 tuổi này phủ nhận mọi hành vi sai trái.
Tổng thống đắc cử Mỹ Joe Biden phát biểu tại cuộc vận động cho các ứng viên thượng nghị sĩ Dân chủ ở Atlanta, bang Georgia, hôm 4/1. Ảnh: AFP .
Trong khi đó, Ossoff khởi động chiến dịch tranh cử vào thượng viện với sự ủng hộ của cố hạ nghị sĩ John Lewis, “biểu tượng dân quyền” của Mỹ qua đời hồi tháng 7/2020. Trước khi trở thành người điều hành công ty phim tài liệu Insight TWI, ứng viên 33 tuổi của đảng Dân chủ từng làm việc 5 năm cho hạ nghị sĩ Hank Johnson. Nhờ kỹ năng làm phim, Ossoff đã tiến hành vận động trên cả Snapchat và TikTok.
Thượng nghị sĩ 50 tuổi Loeffler, ứng viên còn lại của đảng Cộng hòa, vẫn là một “tân binh” trên chính trường. Bà được Thống đốc Georgia Brian Kemp bổ nhiệm vào Thượng viện Mỹ hồi tháng 12/2019 sau khi người đương nhiệm từ chức, và là một trong những thượng nghị sĩ giàu nhất nhờ đồng sở hữu một đội bóng rổ nhà nghề nữ.
Đối thủ của Loeffler là Warnock, linh mục 51 tuổi tại nhà thờ Ebenezer ở thành phố Atlanta. Cùng với Stacey Abrams, nhà hoạt động ngày càng có ảnh hưởng trong đảng Dân chủ, Warnock đã thành lập Dự án Georgia Mới, một tổ chức thúc đẩy quyền bầu cử, nhưng đang bị điều tra vì cáo buộc gửi đơn đăng ký lấy phiếu bầu cho những người không phải cư dân địa phương.
Các ứng viên thượng nghị sĩ bang Georgia (từ trái qua phải) Raphael Warnock, Jon Ossoff, David Perdue và Kelly Loeffler. Ảnh: CNN .
Kết quả thăm dò gần đây cho thấy các ứng viên đang bám đuổi nhau sát nút trong cả hai cuộc đối đầu. Ossoff tạm dẫn trước Perdue với tỷ lệ lần lượt là 49% và 48%, trong khi Warnock dẫn trước Loeffler với tỷ lệ lần lượt là 50% và 48%.
Đảng Dân chủ hiện giành 48 ghế thượng nghị sĩ và phe Cộng hòa giành được 50 ghế, trong khi phe kiểm soát Thượng viện Mỹ cần tối thiểu 51 ghế. Nếu Ossoff và Warnock đều thắng, phe Dân chủ sẽ “cầm hòa” tại Thượng viện và dự kiến giành quyền kiểm soát nhờ Phó tổng thống đắc cử Kamala Harris, người khi đó là Chủ tịch Thượng viện và có quyền bỏ lá phiếu quyết định để phá vỡ thế bế tắc.
Video đang HOT
Trong khi đó, đảng Cộng hòa được cho là “rộng cửa” hơn nhiều khi chỉ cần thắng thêm một ghế thượng nghị sĩ ở Georgia để giành thế đa số. Perdue và Loeffler cũng lần lượt giành được nhiều phiếu bầu hơn so với Ossoff và Warnock trong cuộc đối đầu hồi tháng 11.
Suốt hai thập kỷ qua, phe Dân chủ không giành được ghế thượng nghị sĩ nào tại Georgia, nơi từng được coi là “thành trì của phe Cộng hòa”. Joe Biden cũng là ứng viên tổng thống đảng Dân chủ đầu tiên giành được phiếu đại cử tri của Georgia kể từ năm 1992.
Bất chấp cửa thắng hẹp đối với Ossoff và Warnock, phe Dân chủ được đánh giá vẫn có thể làm nên lịch sử tại Georgia, chính nhờ những động thái gần đây của Trump. Sau thất bại trước Biden, Trump không ngừng cáo buộc cuộc bầu cử ở Georgia là gian lận mà không có bất kỳ bằng chứng nào, đồng thời gây sức ép lên Thống đốc Kemp và Tổng thư ký bang Brad Raffensperger, quan chức phụ trách bầu cử.
Theo bản ghi âm cuộc gọi kéo dài một tiếng giữa Trump với Raffensperger ngày 2/1 được truyền thông Mỹ đăng tải, ông chủ Nhà Trắng ban đầu cầu xin sau đó đe dọa Raffensperger nhằm tác động để quan chức Georgia thay đổi kết quả bầu cử. Tuy nhiên, Raffensperger, một đảng viên Cộng hòa, đã bác bỏ yêu cầu, nói rằng Tổng thống chỉ đang cố gắng dựa vào những thuyết âm mưu vô căn cứ.
Trump thậm chí đề xuất nâng mức hỗ trợ Covid-19 lên 2.000 USD/người, vốn là mục tiêu lâu nay của đảng Dân chủ và đã được Hạ viện thông qua, nhưng lại bị phe Cộng hòa tại Thượng viện phản đối. Tình huống này tạo điều kiện để Ossoff và Warnock công kích lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện Mitch McConnell vì kìm hãm khoản viện trợ.
Theo bình luận viên Harry Enten của CNN , về mặt lý thuyết, Perdue và Loeffler không muốn Trump dính líu đến cuộc so găng giữa họ với phe Dân chủ. Loeffler đã từ chối bình luận về đoạn băng ghi âm cuộc trò chuyện giữa Trump với Raffensperger. Tuy nhiên, Tổng thống lại làm điều ngược lại, khi gợi nhắc với các cử tri Georgia rằng Perdue và Loeffler cùng thuộc đảng Cộng hòa với ông.
Trong số 7 triệu cử tri đăng ký bầu thượng nghị sĩ tại Georgia, hơn 3 triệu người đã đi bỏ phiếu sớm, con số kỷ lục đối với một cuộc bỏ phiếu vòng hai, dù thấp hơn so với vòng bỏ phiếu hồi tháng 11. Tới nay, xu hướng cử tri đi bầu dường như đang có lợi cho đảng Dân chủ, với sự xuất hiện nổi bật của nhóm cử tri da màu
Trong khi đó, tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu tại vùng nông thôn, nơi đông đảo dân cư là người da trắng, đang bị tụt lại. Theo bình luận viên Enten, nhiều cử tri ở khu vực này từng ủng hộ Trump, nhưng việc ông công kích các đảng viên Cộng hòa của Georgia có thể khiến họ không còn động lực đi bỏ phiếu.
Sự xuất hiện tại Georgia của Trump một ngày trước cuộc bỏ phiếu, dự kiến cũng là sự kiện vận động lớn cuối cùng của ông trước khi rời Nhà Trắng, có thể giúp xoay chuyển thế bất lợi hiện nay của đảng Cộng hòa, nhờ nền tảng cử tri trung thành với ông. Tuy nhiên, cuộc vận động cũng có khả năng càng gây mất thiện cảm với những cử tri Cộng hòa không còn “mặn mà” với Tổng thống, ảnh hưởng đến kết quả cuối cùng.
“Tất cả các yếu tố đã tạo ra một tình huống thật sự quá sát nút để đoán được kết quả”, Trey Hood, giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Georgia, nhận định.
Huy động lượng tiền kỷ lục, ông Trump sẽ chi vào đâu sau nhiệm kỳ?
Tổng thống Trump sẽ rời Nhà Trắng và trở thành dân thường vào tháng sau, nhưng ông sẽ có khối tiền lớn chưa từng thấy đối với một cựu tổng thống.
Dù thất bại trong cuộc bầu cử tổng thống, ông Trump cùng với đảng Cộng hòa vẫn huy động được 250 triệu USD kể từ ngày bầu cử.
Hơn 60 triệu USD trong số đó đã được chuyển cho một ủy ban hành động chính trị (PAC) mới mà ông Trump sẽ kiểm soát, theo New York Times . Đây là con số đáng kể - vì 60 triệu USD cũng ngang với số tiền mà ông đã chi để giành tấm vé đại diện cho đảng Cộng hòa năm 2016.
Có trong tay lượng tiền vượt xa các cựu tổng thống trước, ông Trump có nhiều lựa chọn để thúc đẩy các tham vọng chính trị của mình. Ông có thể chi tiền dập tắt các phe cánh chống lại mình trong đảng hoặc chi tiền ủng hộ những người trung thành.
Ông có thể dùng tiền để đi lại, tổ chức vận động, tuyển nhân viên, trả các chi phí pháp lý, thậm chí chuẩn bị sẵn cho khả năng tranh cử lại vào năm 2024.
Tổng thống Trump đi đến đoàn xe của mình ngày 13/12. Ông ít xuất hiện công khai kể từ khi thất cử. Ảnh: New York Times.
Chưa rõ kế hoạch sau nhiệm kỳ
Trong thời gian tranh cử, nhiều khoản chi lớn của chiến dịch được chuyển qua một tổ chức khá bí ẩn có tên American Made Media Consultants, cho phép phía ông Trump che giấu chi tiết những khoản tiền đó được trả cho ai. Hơn 700 triệu tiền chi tiêu đã được chuyển qua tổ chức này kể từ đầu năm 2019.
Một điều tra của New York Times gần đây cho thấy tổ chức nói trên là dấu hiệu về sự đan xen giữa chính trị, tiền nong và gia đình của ông Trump. Con dâu của ông Trump, Lara Trump, và cháu của Phó tổng thống Mike Pence, John Pence, đều được nêu tên trên tài liệu thành lập tổ chức này.
Tổ chức American Made Media Consultants cũng được nêu tên trong một cáo buộc của Ủy ban Bầu cử Liên bang, cho rằng tổ chức này giúp "rửa tiền" để che giấu người nhận thực sự của các khoản chi từ chiến dịch.
Về phần mình, việc huy động được khoản tiền khổng lồ 250 triệu USD là dư sức để ông Trump thanh toán các chi phí còn nợ của chiến dịch và tiến hành khởi kiện kết quả bầu cử. Sau đó, ông vẫn còn hàng chục triệu USD cho tương lai.
Nhưng các kế hoạch của ông Trump hiện vẫn chưa rõ. Những người đã nói chuyện với ông Trump cho biết ông có vẻ chán nản, và không hứng thú với công việc nữa. Điều này cũng được phản ánh trên Twitter của ông, luôn bị ám ảnh bởi kết quả bầu cử, thay vì thừa nhận con số tử vong kỷ lục mỗi ngày do đại dịch Covid-19.
Ông cũng từng nói bóng gió về việc tranh cử năm 2024, nhưng chưa tỏ ra chắc chắn. Ông từng nói có kế hoạch đến Georgia vận động cho hai cuộc đua vào Thượng viện đầu tháng 1 tới. Nhưng các nguồn tin cho biết ông Trump vẫn tức giận, không muốn quay lại Georgia vì bang này chứng nhận kết quả ông Biden thắng.
Nhân viên đang kiểm phiếu ở một hạt tại Atlanta, bang Georgia hồi tháng trước. Ảnh: New York Times.
Tận dụng Georgia để huy động tiền
Dù chưa chắc ông Trump sẽ tới Georgia vận động, đội ngũ của ông vẫn tận dụng sự chú ý của cử tri để gây quỹ. Email và tin nhắn huy động tiền vẫn được gửi ra cho "Quỹ bầu cử Georgia", mặc dù tiền quyên góp lại không trực tiếp phục vụ chiến dịch tranh cử của hai ứng viên tại Georgia, khiến một số người của đảng Cộng hòa bức xúc, theo New York Times .
Thay vào đó, các lưu ý nhỏ trong email huy động tiền lại ghi rằng 75% số tiền sẽ về PAC mới của ông Trump, và 25% tiền sẽ về Ủy ban Quốc gia đảng Cộng hòa.
Một số chuyên gia về tài chính tranh cử cho rằng ông Trump có thể sẽ dùng tiền trong PAC mới của mình để lo liệu chi phí pháp lý, khi phải đối mặt với hàng loạt vụ kiện sau nhiệm kỳ.
Dù chưa có kế hoạch rõ ràng, ông Trump đã thể hiện ý muốn tiếp tục có ảnh hưởng tới chính trị, nhất là trong đảng Cộng hòa.
Ông đã ủng hộ đồng minh của mình là bà Ronna McDaniel làm thêm một nhiệm kỳ chủ tịch Ủy ban Quốc gia đảng Cộng hòa. Ông cũng tỏ ý sẽ thách thức Thống đốc Brian Kemp của bang Georgia, người đã bác bỏ các cáo buộc không có bằng chứng, không có cơ sở của ông Trump về gian lận bầu cử tại Georgia.
Một người gần với ông Trump cho biết ông đang tỏ ra ít chắc chắn hơn so với hai tuần trước về việc tuyên bố tranh cử 2024. Sự bất trắc này đang khiến nhiều cố vấn và trợ lý cảm thấy bất an, vì họ có thể muốn chuyển sang làm việc cho các chiến dịch khác, và đang đợi ông Trump quyết định.
Việc công bố tranh cử sẽ khiến các khoản chi tiêu của ông Trump phải tuân thủ các quy định khắt khe hơn, và có nhiều yêu cầu khai báo tài chính hơn so với nếu chỉ có một ủy ban hành động chính trị (PAC).
Dù thế nào, chắc chắn ông Trump vẫn sẽ hiện diện lớn trong tương lai đảng Cộng hòa, theo Whit Ayres, một nhà thăm dò chính trị của đảng Cộng hòa.
"Rất khó hình dung ông Trump làm theo ông George W. Bush, ông Barack Obama và các tổng thống trước, tức giữ im lặng và để cho tổng thống mới có cơ hội điều hành", ông nói với New York Times .
Dân Mỹ được kêu gọi ở nhà xem Biden nhậm chức Ban tổ chức cho biết lễ nhậm chức của Biden sẽ tuân thủ quy trình phòng dịch nghiêm ngặt, kêu gọi người dân tránh đi lại. Ủy ban Nhậm chức Tổng thống hôm 15/12 kêu gọi người Mỹ tránh đi lại và chỉ nên theo dõi sự kiện tại nhà. Các nhà tổ chức cũng thông báo David Kessler, cựu ủy viên Cục...