Bí mật trong 3 ngôi đền, chùa cổ ở Hưng Yên

Theo dõi VGT trên

Phố Hiến, chùa Chuông, đền thờ Chử Đồng Tử… mỗi di tích đều chứa đựng những truyền thuyết huyền bí, thấm đẫm màu sắc văn hóa từ ngàn xưa.

Bí mật trong 3 ngôi đền, chùa cổ ở Hưng Yên - Hình 1

Bí mật trong 3 ngôi đền, chùa cổ ở Hưng Yên - Hình 2

Đó là hình ảnh trong buổi rước nước của Lễ hội tình yêu Chử Đồng Tử – Tiên Dung vào ngày 10/2 âm lịch hàng năm.Một nhóm phụ nữ mặc áo hồng xinh đẹp ghé mình khiêng chiếc kiệu rồng. Trên chiếc kiệu là một chóe nước. Đoàn rước từ đền thiêng từ từ di chuyển về hướng sông Hồng…

Mở đầu đoàn rước là con rồng dài do 30 thanh niên thay nhau múa, náo động cả một vùng. Theo sau là hàng nghìn người dân từ 5 xã của huyện Khoái Châu, Hưng Yên.

Đến bờ sông, đoàn người di chuyển lên thuyền. Thuyền rồng phải ra giữa dòng sông bởi người dân quan niệm, sông “bên lở bên bồi”, nước giữa dòng mới là nước tinh khiết nhất.

Ra giữa dòng sông, hai vị cao niên thả hai vòng tròn xuống sông với dụng ý “gạn đục khơi trong” dòng nước. Một cụ già khác kính cẩn dùng chiếc gáo được sơn son, từ từ múc nước trên sông hồng cho vào chiếc chóe cổ trên thuyền.

Kết thúc việc lấy nước, đoàn lên bờ và rước nước về đền trước 11h30 để kịp giờ khai hội.

Chỉ đến khi chóe nước được đưa lên ban thờ, ban tổ chức mới có thể khai mạc Lễ hội đền Chử Đồng Tử – một trong 16 lễ hội lớn nhất của người Việt.

Không biết lễ hội có từ bao giờ, nghi lễ đặc sắc này được khởi nguồn từ chuyện tình Chử Đồng Tử – Tiên Dung.

Truyền thuyết xưa nói rằng, sông hồng là nơi họ bắt đầu viết câu chuyện tình của mình…

Chàng – Chử Đồng Tử là người đàn ông nghèo, quanh năm đánh cá ven sông. Cái nghèo của chàng được người xưa ngoa dụ lên rằng: “Không có nổi cái khố mà dùng”.

Chiếc khố duy nhất, chàng dành cho người cha nay đã khuất núi. Chử Đồng Tử không còn quần áo che thân, nay đây mai đó trên sông nước để mưu sinh.

Nàng – Công chúa Tiên Dung, vừa xinh đẹp lại sinh ra trong hoa lụa. Một lần đi ngao du, công chúa yêu của Vua Hùng đã ghé qua khúc sông này.

Chử Đồng Tử thấy quan quân đông nên vùi mình trong cát để lẩn trốn.

Vô tình, trời nóng, công chúa chọn một bãi đất cao để tắm gội. Không ngờ, đó chính là nơi Đồng Tử giấu mình. Nước chảy cát trôi, Đồng Tử hiện ra. Tiên Dung kinh ngạc, trầm ngâm. Mối tình của họ từ đó được bắt đầu…

Nhưng truyền thuyết không chỉ dừng lại ở đó, nàng công chúa từ bỏ hết mọi vinh hoa phú quý để theo người tình đi ngao du khắp nơi. Họ còn chữa bệnh, giúp đỡ dân nghèo.

Chuyện tình của họ được cho là một trong những truyền thuyết đẹp nhất về tình yêu của người Việt. Nơi họ gặp nhau, người xưa đã lập nên đền thờ Chử Đồng Tử và Tiên Dung ở xã Dạ Trạch (huyện Khoái Châu) – nằm lặng lẽ giữa màu xanh bạt ngàn của mùa nhãn lồng vào vụ thu hoạch.

Trong sân đền, như bất cứ ngôi đền nào của người Việt, hoa sứ phủ trắng sân. Bình yên đến nỗi, những người phụ nữ ngồi nói chuyện bên sân đền cũng khó làm xao động sự tĩnh lặng của không gian.

Bí mật trong 3 ngôi đền, chùa cổ ở Hưng Yên - Hình 3

Ông Lê Xuân Cư – thủ từ đền thờ, chia sẻ, ngôi đền ở đây trở nên đặc biệt bởi có thờ chiếc nón và cây gậy của Đức Thánh.

Những người cao tuổi trong làng không rõ chiếc nón và cây gậy này có từ bao giờ hay đã được phục dựng lại hay chưa. “Nhiều đền thờ Đức Thánh nhưng chỉ ở đền này mới có thờ chiếc nón và gậy của ngài”, vị thủ từ nhấn mạnh.

Theo ông Lê Xuân Cư, ngoài nói về mối tình kỳ lạ, truyền thuyết cũng kể rằng, sau khi kết đôi, Chử Đồng Tử và Tiên Dung cũng đã phát triển mạnh việc giao thương, buôn bán, mang lại sự giàu có, thịnh vượng cho người dân trong vùng.

Chính vì thế, khách thập phương tới đây, ngoài vãn cảnh, còn cầu xin được may mắn, thuận lợi cả về kinh doanh, buôn bán.

Ngôi đền thứ hai – đền chính thờ Chử Đồng Tử và Tiên Dung nằm ở xã Bình Minh, huyện Khoái Châu.

Ngôi đền bình yên bên dòng sông Hồng nhìn ra bãi Tự Nhiên – nơi Tiên Dung gặp gỡ và nên duyên với Chử Đồng Tử.

Khung cảnh phía trước ngôi đền chính nằm ở xã Dạ Chạch, huyện Khoái Châu, Hưng Yên – nơi Chử Đồng Tử và 2 bà bay về trời.

Nơi đây thu hút du khách bởi màu xanh của sông nước, màu xanh của vùng quê đất nhãn và xa xa là những dãy phù sa cát trắng. Cây cối của đền – những cổ thụ, cũng được chọn lọc để khẳng định sự bất tử của con người.

Đền a Hòa được nhà nước xếp hạng di tích văn hóa năm 1962, nằm trên một khu đất cao, rộng, bằng phẳng hình chữ nhật có diện tích 18.720m.

Hiện nay, đền a Hòa còn bảo tồn được nhiều di vật quý hiếm, trong đó có đôi lọ Bách thọ – một trăm chữ thọ không chữ nào giống chữ nào, khắc trên thành lọ bằng gốm, một cổ vật vô giá của dân tộc.

ặc biệt, nơi đây lưu giữ các pho tượng đức thánh Chử ồng Tử và phu nhân được đúc bằng đồng thể hiện sự biết ơn của nhân dân với người xưa.

Bí mật trong 3 ngôi đền, chùa cổ ở Hưng Yên - Hình 4

Bí mật trong 3 ngôi đền, chùa cổ ở Hưng Yên - Hình 5

Không gian bao quát chùa Nôm: Ảnh: Tạp chí Kinh tế Môi trường

Cũng như nhiều ngôi đền, chùa trên đất Việt, lịch sử ra đời của ngôi chùa Nôm hay còn gọi là “Linh Thông Cổ Tự” – một trong ngôi chùa nổi tiếng bậc nhất đất Bắc, bắt đầu bằng một truyền thuyết rất xưa…

Một đêm mưa bão lớn ở huyện Văn Lâm, Hưng Yên, có một bè gỗ lim trôi trên sông rồi ghé vào bờ.

Sáng sớm, dân chài đẩy ra nhưng bè gỗ vẫn tự quay lại như một điềm lành. Kỳ lạ, ngạc nhiên, người làng bèn vớt lên. Họ dùng phần gỗ ấy để xây dựng nên ngôi chùa thiêng.

Nép mình trong khung cảnh làng quê Bắc bộ yên tĩnh, trong quần thể di tích làng Nôm (xã Đại Đồng, huyện Văn Lâm), chùa Nôm níu chân khách bởi vẻ đẹp cổ kính cùng những pho tượng tiêu biểu cho nghệ thuật điêu khắc từ ngàn xưa.

Quả thật, bước chân lên cầu đá dẫn vào chùa, du khách đã cảm nhận được không khí cổ xưa. Sư Thích Trúc Hiển- chùa Nôm, nhấn mạnh, cây cầu đá 9 bậc bắc qua sông Nguyệt Đức này được người xưa dựng thủ công.

Trải qua bao đời, cây cầu được xem là cầu Giác (ngộ) – cầu nối để người dân có thể dễ dàng tiếp cận với đạo Phật.

Bí mật trong 3 ngôi đền, chùa cổ ở Hưng Yên - Hình 6

Dưới con mắt của các nhà nghiên cứu, cầu Nôm là một trong số ít cây cầu đá cổ đẹp nhất có niên đại vào thế kỷ 18 ở nước ta.

Sư thầy kể lại, trải qua thời gian dài, với nhiều biến đổi thăng trầm của lịch sử cũng như sự phá hủy của thiên nhiên, chùa đã bị xuống cấp và hư hỏng nặng.

Những năm gần đây, chùa dần được đầu tư, tu bổ, tôn tạo… thêm các hạng mục như: nhà Tổ, nhà Mẫu, nhà khách, gác Chuông, gác Trống, Lầu Quan Âm… với nhiều công sức và tâm huyết của Thượng tọa Thích Đồng Huệ – trụ trì chùa.

Đến nay, chùa Nôm còn lưu giữ nhiều cổ vật, trong đó có hơn 100 pho tượng cổ và nhiều hiện vật khác như bia đá, chuông đồng, văn khắc và các tư liệu quý khác…

Chùa Nôm cũng giống như một số chùa thời kỳ này như chùa Keo (Thái Bình), có kiểu bố cục tiền Phật hậu Thánh. Khu chùa hiện còn bảo tồn được hơn 100 pho tượng cổ giá trị.

Bí mật trong 3 ngôi đền, chùa cổ ở Hưng Yên - Hình 7

Sư Thích Trúc Hiển cho biết, những pho tượng cổ quý giá này được làm bằng đất, nhưng không rõ bên trong tượng có kết cấu gì.

“Chỉ biết rằng sau mấy trăm năm, có những mùa mưa lũ về, nước cao gần tới đầu nhưng tượng vẫn còn nguyên vẹn, không mối mọt, hư hỏng”. Chính những sự lạ kỳ nhuốm màu tâm linh này đã làm nên sự hấp dẫn của ngôi chùa.

Chị Đoàn Thị Hạnh – du khách từ Hải Dương, chia sẻ: “Tôi viếng chùa vào một ngày mưa, nhìn những mái ngói thâm nâu, những pho tượng cổ… lòng người tĩnh lại hẳn.

Bí mật trong 3 ngôi đền, chùa cổ ở Hưng Yên - Hình 8

Bí mật trong 3 ngôi đền, chùa cổ ở Hưng Yên - Hình 9

Sự bình yên, cổ kính của làng Nôm níu chân du khách.

Ngay cạnh chùa lại có chợ Nôm, đặc biệt đông vui, nhộn nhịp vào những ngày chợ phiên. Khu chợ này còn giữ được nhiều nét của chợ quê xưa, sẽ khiến các du khách là chị em phụ nữ thích thú.

Những lần có nhiều thời gian, chúng tôi còn ghé qua làng Nôm để thăm thú. Phía sau cổng làng là một quần thể kiến trúc cổ gồm đình làng, giếng cổ, cây đa cổ thụ… Tự nhiên như khiến ta bước sang một thế giới khác – của ngàn năm trước”.

Bí mật trong 3 ngôi đền, chùa cổ ở Hưng Yên - Hình 10

Bí mật trong 3 ngôi đền, chùa cổ ở Hưng Yên - Hình 11

Cổng tam quan của chùa Chuông nhìn từ sân chùa

Trước mắt vị sư là một ngôi chùa cổ đổ nát. Những bức tượng vỡ, hàng lang của chùa đã sập từ bao giờ, phần tiền đường cũng không còn nguyên vẹn. Phía sau chùa là bãi đất để người dân thả trâu, bò…

Đó là khung cảnh một ngày tháng 2/1991 – ngày Đại đức Thích Thanh Khuê về chùa Chuông.

“Sư phụ tôi năm đó 79 tuổi, người ta bảo “cha già không bằng nhà dột” nhưng hoàn cảnh của tôi là cả 2 điều đó. Chùa xây từ lâu đời nay trở thành hoang tàn.

Mưa to gió lớn, nhìn cảnh nước đổ xuống dãy tượng lòng tôi đau nhói. Tôi đã bắt tay vào xây dựng lại, gom góp kinh phí, mỗi năm xây một chút”, trụ trì chùa Chuông nói.

Nhưng Đại đức Thích Thanh Khuê nói để được như ngày hôm nay hôm nay không đơn giản, không kiên trì không thể làm nổi. Chùa đã trải qua 3 lần bị sập do bão lớn suốt hơn 20 năm trôi qua.

Cũng theo Đại đức, không ai biết tuổi thật của ngôi chùa nhưng theo ước đoán, chùa có niên đại vào khoảng thế kỷ thứ 3 sau Công Nguyên.

Bởi vậy, người ta đã dựng nên một truyền thuyết để nói về sự ra đời của chùa. Nếu như vật đến với chùa Nôm là những mảnh gỗ quý, thì bảo vật để dựng nên chùa Chuông bắt đầu từ một quả chuông, đúng như tên gọi của chùa.

Truyền thuyết mở đầu bằng một năm đại hồng thủy. Dòng nước hung dữ cuốn theo một chiếc bè gỗ, trên bè gỗ là quả chuông vàng rất đẹp.

Người dân khắp nơi đua nhau kéo chuông vàng về địa phương mình nhưng chỉ có các bô lão thôn Nhân Dục (phường Hiến Nam) mới kéo được chuông lên bờ.

Cho là điềm lành, dân làng Nhân Dục bèn góp công, của dựng lại chùa cho rộng rãi hơn và xây lầu treo chuông. Mỗi lần đánh, tiếng chuông vang xa hàng ngàn dặm, đem đến cho người dân sự thanh bình, may mắn.

Chùa Chuông có từ bao giờ thì đến nay vẫn chưa xác định rõ. Qua những biến cố của lịch sử cùng sự bào mòn của thời gian, chùa Chuông đã nhiều lần phải tu bổ, sửa chữa. Kiến trúc xa xưa đã mất nhưng kiến trúc hiện nay của chùa Chuông so với những ngôi chùa được xây dựng hay trùng tu cùng thời có nhiều điểm khác biệt, tạo nên giá trị về kiến trúc, mỹ thuật.

Bí mật trong 3 ngôi đền, chùa cổ ở Hưng Yên - Hình 12

Tại chùa Chuông còn lưu giữ lại nhiều di vật quý như: cây hương đá, cầu đá xây dựng năm 1702, bia đá năm 1711, hệ thống tượng Phật…

Kiểu kiến trúc liên hoàn giữa 2 khu thờ được nối nhau bởi một dãy hành lang dài được dựng nên mang ý nghĩa thiết thực nhiều hơn ý nghĩa về mặt tâm linh.

Vì nhờ có hành lang trong bố cục liên hoàn đã giúp các Tăng Ni, Phật tử cùng du khách đến vãn cảnh chùa không cần đặt chân ra ngoài trời mà vẫn có thể đi khắp các nơi trong ngôi chùa để thưởng ngoạn cảnh đẹp và thắp nén nhang cầu Phật.

Sau Tam quan là một ao nhỏ, được ngăn đôi bởi một cây cầu đá dài 3,7m, ngự ở 2 đầu cầu là 6 con sư tử làm bằng đá. Rất có thể, Tam quan và sư tử cùng được làm vào thời Lê (khoảng năm 1707). Xung quanh được kè đá kiên cố, trên bờ ao trồng nhiều cau và tùng.

Đi qua ao là sân chùa, tiếp đó là cửa tò vò. Ngay cạnh cửa tò vò là một giếng chùa có đường kính 6,8m.

Hiện nay, tượng Phật còn lại trong chùa rất đa dạng và phong phú. Những pho tượng được đặt ở đỉnh tôn nghiêm, cao nhất thể hiện triết lý vô thường của nhà Phật.

Năm 1992, chùa Chuông được Bộ Văn hóa, Thể thaoDu lịch xếp hạng là di tích kiến trúc nghệ thuật.

Hiện nay, chùa Chuông là một trong 16 di tích thuộc di tích quốc gia. Đặc biệt, khu di tích Phố Hiến được Thủ tướng Chính phủ xếp hạng ngày 31/12/2014.

Trải qua bao thăng trầm của lịch sử, Phố Hiến đã không còn là thương cảng huyết mạch như xưa nhưng chùa Chuông vẫn là điểm đến cho những người ưa hoài cổ, muốn tìm về chút thanh tịnh vương vấn từ ngàn xưa.

Bí mật trong 3 ngôi đền, chùa cổ ở Hưng Yên - Hình 13

Là địa phương đứng thứ 3 cả nước về số lượng di tích được xếp hạng, Hưng Yên nổi tiếng với các khu di tích lịch sử, văn hóa như cụm di tích Phố Hiến, chùa Nôm nằm trong quần thể làng Nôm, chùa Chuông, chùa Thái Lạc…

Năm 2018, Hưng Yên đã phê duyệt quy hoạch tổng thể phát triển du lịch tỉnh đến năm 2025, tầm nhìn 2030 và phấn đấu đến năm 2025 đưa du lịch tỉnh Hưng Yên thành ngành kinh tế mũi nhọn.

Với những nỗ lực của mình, du lịch tỉnh Hưng Yên bước đầu đã có những bước phát triển nhất định. Năm 2018, khách du lịch đến Hưng Yên ước tính đạt khoảng 900.000 người (tăng 13% so với năm 2017). Đặc biệt, trong 6 tháng đầu năm 2019, tổng số lượt du khách đến đây ước khoảng 670.000 lượt. Khách quốc tế có khoảng 14.500 lượt.

Đánh giá về tiềm năng phát triển du lịch tâm linh ở địa phương, Đại đức Thích Thanh Khuê – trụ trì chùa Chuông cho biết, ông từng có cơ hội được đi tham quan các ngôi chùa lớn ở những quốc gia phát triển về Phật giáo như Thái Lan.

“Họ làm rất bài bản và có sự liên kết giữa các điểm du lịch tâm linh với các điểm đến khác để “tour” của du khách trở thành một chuyến đi vừa mua sắm, vừa ngắm cảnh, nghỉ ngơi, kết hợp với du lịch tâm linh”, Đại đức nói.

Bí mật trong 3 ngôi đền, chùa cổ ở Hưng Yên - Hình 14

Bàn về vấn đề này, ông Ngô Hoài Chung, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Du lịch nhận định: “Với Hưng Yên, xây dựng sản phẩm du lịch phải lấy tài nguyên nhân văn làm hạt nhân. Các sản phẩm du lịch văn hóa, tâm linh, trải nghiệm… cần được đa dạng hóa. Hưng Yên cũng cần chú trọng đầu tư, hoàn thiện các tiêu chí về điểm đến như đường sá, hạ tầng viễn thông, trung tâm giải trí… Đội ngũ hướng dẫn viên du lịch cần được tăng cường về số lượng và trình độ chuyên môn”.

Đại diện một công ty du lịch chuyên đón khách Hàn Quốc cho rằng, Hưng Yên là điểm đến lý tưởng cho du khách muốn đi du lịch trong ngày bởi lợi thế địa lý gần với nhiều thành phố lớn.

Tuy nhiên, các điểm đến của địa phương cần liên kết bài bản, chuyên nghiệp hơn. Thậm chí, nếu du khách muốn ở lại 2 ngày hoặc hơn, những tiềm năng du lịch tại đây hoàn toàn có thể đáp ứng được nhu cầu của du khách.

Bí mật trong 3 ngôi đền, chùa cổ ở Hưng Yên - Hình 15

Bí ẩn gần 122 pho tượng đất gần 1.000 năm tuổi tại chùa Nôm và những lần thoát "đại hồng thủy" kỳ lạ

Trải qua bao thăng trầm lịch sử, chùa Nôm vẫn giữ được vẻ đẹp trầm mặc, hoang sơ từ thuở xa xưa.

Hữu duyên đưa bước chân dọc đường tác nghiệp, PV ĐS&PL đã tìm hiểu về ngôi chùa này và phát hiện nhiều điều thú vị. Trong đó, đáng kinh ngạc hơn cả là 122 pho tượng đất cổ ở nơi này đã 'chiến thắng' bao trận hồng thủy 'long trời lở đất', cũng như mưa bom bão đạn chiến tranh trong lịch sử để giữ trọn vẹn hồn cốt linh thiêng, cho đến ngày nay...

Bí ẩn gần 122 pho tượng đất gần 1.000 năm tuổi tại chùa Nôm và những lần thoát đại hồng thủy kỳ lạ - Hình 1

Tam quan chùa Nôm được xếp vào hạng to, cao nhất nhì trong các chùa ở Đông Nam Á. Ảnh: Uông Linh.

Ly kỳ truyền thuyết về ngôi chùa cổ

Vượt chặng đường dài dưới cái nắng như thiêu da, đốt thịt, chúng tôi đến thăm chùa Nôm vào một buổi chiều giữa tháng Bảy. Ẩn mình dưới những tán cây cổ thụ lớn, chùa Nôm hiện ra trước mắt chúng tôi. Ngôi chùa tọa lạc ở làng Nôm, xã Đại Đồng, huyện Văn Lâm, Hưng Yên thuộc thiền phái Lâm Tế. Chùa Nôm được xây dựng từ thời hậu Lê, vẫn giữ được nét cổ kính.

Điều đặc biệt nhất của chùa Nôm chính là 122 pho tượng cổ làm bằng đất sét. Dù đã trải qua nhiều biến động của lịch sử đất nước, nhưng những pho tượng này vẫn còn nguyên vẹn. Ngoài 122 pho tượng đất, chùa Nôm còn có bệ tượng đồng cổ được phủ vàng "Cửu Long Phật đản".

Vừa bước đến cổng, sư Thích Minh Đức hồn hậu chào khách, bằng sự cởi mở và mang nét từ bi của nhà Phật, ông dẫn chúng tôi đi khám phá ngôi chùa cổ kính. Được biết Tam quan của chùa Nôm được xếp vào hạng to, cao nhất nhì Đông Nam Á.

Trước đây, chùa Nôm được bao quanh bởi một khu rừng thông khá huyền bí, có lẽ vì vậy mà chùa còn có tên gọi khác là Linh Thông Cổ Tự, nghĩa là chùa thông cổ rất linh thiêng. Sau đó, người dân gọi là chùa Nôm do chùa gần với chợ Nôm.

Đến chùa Nôm, ta được chìm đắm trong không gian thanh tịnh và những làn gió mát từ sông Nguyệt Đức. Cái tên thật đẹp của dòng sông này cũng mang trong mình câu chuyện riêng. Vốn dĩ, dòng sông này có tên ban đầu là Thiên Đức, theo truyền thuyết trong một lần thánh Tam Giang về chùa Nôm vãn cảnh, khung cảnh nơi đây khiến ông nhớ đến người mẹ hiền đã qua đời. Dòng sông ấy làm ông khắc khoải về tình thương đong đầy của mẹ và rồi, ông đổi tên nó thành Nguyệt Đức.

Chùa Nôm không chỉ là nơi có phong cảnh hữu tình mà còn là nơi gắn liền với những câu chuyện truyền miệng mang màu huyền bí. Không ai biết chắc có hay không sức mạnh thần thánh nơi đây, nhưng nhiều người dân vẫn tin và cầu mong vào điều kỳ diệu mà nó mang lại.

Các cụ kể rằng thời Pháp tạm chiếm (1946-1954), vì nghi chùa là nơi ẩn náu của Việt Minh nên thực dân Pháp tàn phá khốc liệt. Chùa Nôm gần Hà Nội nên đây là khu vực trọng điểm bị chúng lăm le bắn phá. Khi đó, Việt Minh cũng có lúc nương nhờ cửa Phật để hoạt động, nên quân Pháp đã thường xuyên đi càn quét.

Chúng nhiều lần phục kích trong chùa Nôm để bắt cán bộ nhưng không thành. Vì một lý do nào đó, Việt Minh luôn thoát càn một cách ngoạn mục. Sau những lần thoát hiểm ấy, người dân truyền tai nhau, với niềm tin nội tâm mạnh mẽ về sức mạnh của ý chí và tín ngưỡng, bên cạnh đó dù... thực dân Pháp rất muốn nhưng không thể "ra tay" phá hủy ngôi chùa.

Sư thầy cũng cho hay, ngày trước chùa Dâu (Bắc Ninh) và chùa Nôm cùng thuộc phủ Siêu Lai (Thuận An, Thuận Thành, Bắc Ninh). Điều đặc biệt ở chùa Nôm là cho đến nay vẫn giữ được gần như nguyên vẹn. 122 pho tượng Phật cổ, gần như nguyên bản.

Bí ẩn gần 122 pho tượng đất gần 1.000 năm tuổi tại chùa Nôm và những lần thoát đại hồng thủy kỳ lạ - Hình 2

Không gian yên tĩnh, ngát hương hoa thanh tịnh bên trong chùa - Ảnh: Phương Ly

Thoát hiểm kỳ lạ sau những trận "đại hồng thủy"

Theo sư thầy đi qua những cánh cửa nhỏ, chúng tôi được chiêm ngưỡng những kiệt tác độc đáo nhất của ngôi chùa, đó là những pho tượng đất sét với đủ các thế tượng từ những pho tượng trơ xương cho đến, uy nghi lẫm liệt, nét mặt từ bi lẫn quắc thước, uy dũng... hiện ra muôn hình muôn vẻ.

Các pho tượng Phật làm bằng đất, nằm rải rác khắp nơi với những kích cỡ khác nhau. Các bức tượng ở đây được khắc họa với những cử chỉ, nét biểu cảm trên khuôn mặt vô cùng sinh động, bao gồm Tam Thánh, Tam Thế, A Di Đà, Bát bộ Kim cương, Thập bát La hán... Có những pho tượng cao trên 3m nhưng cũng có những pho tượng to bằng nắm tay.

Sư thầy Thích Minh Đức cho biết, theo đánh giá của các nhà khoa học, với những nếp nhăn trên áo và một số đặc trưng khác trong tạo tác, một số bức tượng ở đây tiêu biểu cho nghệ thuật khắc tượng thế kỷ 18. Theo tương truyền, chất liệu làm tượng đất gồm có mật, giấy dó, đất sét. Những ngón tay làm bằng tre và gỗ, còn tà áo làm hoàn toàn bằng đất sét. Trải qua bao trận "hồng thủy" lũ lụt, loạn lạc nhưng những pho tượng Phật và nơi thờ tự không bị tàn phá mà vẫn còn nguyên vẹn.

Ông Nguyễn Văn Hiếu (80 tuổi) - một bậc cao niên sinh ra và lớn lên ngay sát chùa kể lại: "Dân làng nơi đây ai cũng ngạc nhiên vì qua bao thế kỷ, 122 pho tượng vẫn còn nguyên vẹn, chưa phải tu sửa gì. Theo lời các cụ truyền tai nhau, chùa Nôm đã phải hứng chịu rất nhiều trận ngập lụt khủng khiếp.

Đầu tiên là phải kể đến trận lũ lụt năm 1945, do vỡ đê các con sông lớn nên nhiều địa phương ở miền Bắc bị nhấn chìm trong biển nước. Chùa Nôm bị nước ngập cho đến nóc chùa. Trận đại hồng thủy đó đi qua và để lại hậu quả vô cùng lớn, chẳng ai tin những pho tượng đất đó lại có thể tồn tại sau cả tháng ngâm trong nước phù sa. Thế nhưng, khi nước rút, ai cũng ngỡ ngàng, sửng sốt khi trông thấy các pho tượng đất vẫn còn y nguyên, vẫn sáng bóng sau khi rửa trôi lớp bùn.

Tiếp đó là những trận lụt lớn vào năm 1971 và năm 1986, các pho tượng đất trong chùa Nôm tiếp tục bị ngâm mình trong nước nhiều ngày nhưng vẫn còn nguyên vẹn. Theo tương truyền từ đời xưa, những pho tượng đất quý hiếm này được thần linh bảo vệ nên mới có đủ sức mạnh để vượt qua bao biến động của lịch sử, thiên tai".

Cho đến hiện tại, các nhà khoa học cũng chưa thể xác định chính xác những pho tượng này đã tồn tại bao nhiêu năm. Tuy nhiên, các pho tượng Thập bát La Hán ở hai dãy hành lang chùa Nôm được xác định là những pho tượng tiêu biểu cho nghệ thuật điêu khắc khoảng thế kỷ từ 10-13. Như vậy, có thể những pho tượng đất này đã được các nghệ nhân tạo tác từ thời Lý- Trần, đã gần 1.000 năm.

Khi được hỏi về việc tu sửa, bảo dưỡng các pho tượng cổ, sư thầy Thích Minh Đức chia sẻ: "Việc tu sửa tượng cổ cũng có thể so sánh giống như bôi trát một lớp mới đè lên khuôn mặt nhọ. Nếu các tượng cổ chưa đến mức xuống cấp nặng nề thì nhà chùa muốn lưu giữ những gì cổ kính và nguyên bản nhất.

Mỗi năm có hàng nghìn khách du lịch kể cả trong nước và những kiều bào nước ngoài đến chùa tham quan, đi lễ. Có những người "cầu được ước thấy" công danh sự nghiệp thăng tiến, gia đình hạnh phúc,... quay lại đáp lễ để tu sửa và mở rộng xung quanh chùa".

Chia sẻ với PV ĐS&PL, ông Đào Mạnh Huân - Phó giám đốc sở VH-TT&DL tỉnh Hưng Yên cho biết: "Chùa Nôm theo truyền thuyết đã có từ rất lâu. Chùa được trùng tu khoảng thế kỷ 16-17 và sửa chữa quy mô lớn nhất vào năm 1680.

Các công trình kiến trúc của chùa Nôm gần như giữ được nguyên vẹn, đặc biệt là 122 pho tượng làm bằng đất. Ngôi chùa này đã được bộ VH,TT&DL cấp bằng công nhận Di tích lịch sử văn hóa vào ngày 12/2/1994. Hiện nay, chúng tôi đang tính đến chuyện đề nghị để cả khu vực Nôm, trong đó có chùa Nôm vào diện di tích quốc gia đặc biệt".

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Có;
Không

Tin liên quan

Tiêu điểm

Tổ chức xong tang lễ cho mẹ, người đàn ông nhận được cuộc gọi của bác sĩ: Vào viện gấp, bà đang trong nàyTổ chức xong tang lễ cho mẹ, người đàn ông nhận được cuộc gọi của bác sĩ: Vào viện gấp, bà đang trong này
16:02:51 20/03/2025
Loài hoa đắt nhất hành tinh: Đắt đến mức vô giá, nhưng không phải chỉ vì vẻ đẹp bên ngoàiLoài hoa đắt nhất hành tinh: Đắt đến mức vô giá, nhưng không phải chỉ vì vẻ đẹp bên ngoài
19:31:05 20/03/2025
Cô gái 25 tuổi cưới chồng 60 tuổi, câu chuyện phía sau khiến ai nấy ngỡ ngàngCô gái 25 tuổi cưới chồng 60 tuổi, câu chuyện phía sau khiến ai nấy ngỡ ngàng
19:31:55 20/03/2025
Những điều chưa biết về loài động vật quý hiếm, bí ẩn nhất sông AmazonNhững điều chưa biết về loài động vật quý hiếm, bí ẩn nhất sông Amazon
11:15:37 21/03/2025
Các bài tập dưỡng sinh kỳ quặc giúp sống lâu đang cực 'sốt' ở Trung QuốcCác bài tập dưỡng sinh kỳ quặc giúp sống lâu đang cực 'sốt' ở Trung Quốc
23:27:40 21/03/2025
Tìm ra kẻ trộm bồn cầu vàng ở cung điện Blenheim trị giá 3,6 triệu USDTìm ra kẻ trộm bồn cầu vàng ở cung điện Blenheim trị giá 3,6 triệu USD
11:00:30 21/03/2025
Cặp vợ chồng sinh 9 con gái và đều đặt tên "Đệ" để cầu con traiCặp vợ chồng sinh 9 con gái và đều đặt tên "Đệ" để cầu con trai
10:59:54 21/03/2025
Vũ trụ đối mặt tương lai khó đoán vì năng lượng tối bất ngờ suy yếuVũ trụ đối mặt tương lai khó đoán vì năng lượng tối bất ngờ suy yếu
10:27:32 21/03/2025

Tin đang nóng

Nữ ca sĩ nổi tiếng Vbiz liên tiếp bị đồng nghiệp "bóc phốt" vay nợ, số tiền lên đến hàng tỷ đồngNữ ca sĩ nổi tiếng Vbiz liên tiếp bị đồng nghiệp "bóc phốt" vay nợ, số tiền lên đến hàng tỷ đồng
09:34:17 22/03/2025
Dương Quá - Tiểu Long Nữ bản Việt xuất hiện ở họp báo, visual đời thực chấn động bất ngờDương Quá - Tiểu Long Nữ bản Việt xuất hiện ở họp báo, visual đời thực chấn động bất ngờ
10:00:53 22/03/2025
Netizen phát cuồng vì bài rap diss của Pháo: Nhạc hay, lời sâu cay, thách thức ViruSs làm clip reaction!Netizen phát cuồng vì bài rap diss của Pháo: Nhạc hay, lời sâu cay, thách thức ViruSs làm clip reaction!
13:22:56 22/03/2025
Hot nhất MXH: Mỹ nam top 1 visual showbiz bị bóc hint hẹn hò quản lý, còn đưa người yêu du lịch cùng bố mẹ?Hot nhất MXH: Mỹ nam top 1 visual showbiz bị bóc hint hẹn hò quản lý, còn đưa người yêu du lịch cùng bố mẹ?
11:10:30 22/03/2025
Lai Thai gửi lời chào đến khán giả ViệtLai Thai gửi lời chào đến khán giả Việt
11:41:20 22/03/2025
2 tháng nữa 2 con giáp tạm biệt vận xui, lội ngược dòng ngoạn mục, 1 con giáp ngày càng giàu có hơn2 tháng nữa 2 con giáp tạm biệt vận xui, lội ngược dòng ngoạn mục, 1 con giáp ngày càng giàu có hơn
11:54:58 22/03/2025
"Thái tử phi" Yoon Eun Hye tuyên bố chuyện kết hôn ngay trên truyền hình"Thái tử phi" Yoon Eun Hye tuyên bố chuyện kết hôn ngay trên truyền hình
13:47:56 22/03/2025
Ngọc Kem đứng về phía Pháo, thêm 1 sao nữ góp nhạc "cà khịa" ViruSs cực mạnh!Ngọc Kem đứng về phía Pháo, thêm 1 sao nữ góp nhạc "cà khịa" ViruSs cực mạnh!
10:21:11 22/03/2025

Tin mới nhất

Sốc với tác phẩm nghệ thuật 200.000 tuổi của loài người khác

Sốc với tác phẩm nghệ thuật 200.000 tuổi của loài người khác

11:19:34 22/03/2025
Bản chạm khắc ở TP Marbella Tây Ban Nha được xác định là tác phẩm nghệ thuật trên đá lâu đời nhất thế giới mà loài người từng tạo ra.
Những điều chưa biết về khả năng thính giác của một số loài động vật

Những điều chưa biết về khả năng thính giác của một số loài động vật

11:03:19 22/03/2025
Một số loài, khả năng nghe của chúng có thể đạt tới tần số lên đến 300 kHz, gấp 15 lần cao hơn so với âm thanh cao nhất mà con người có thể cảm nhận được.
Nơi cô đơn nhất trên Trái đất: Không phải Nam cực hay Bắc cực, lý do cực kỳ gây sốc

Nơi cô đơn nhất trên Trái đất: Không phải Nam cực hay Bắc cực, lý do cực kỳ gây sốc

11:03:09 22/03/2025
Khi nhắc đến những vùng đất khắc nghiệt, cô đơn nhất trên Trái đất, nhiều người sẽ nghĩ ngay đến Nam Cực băng giá hay Bắc Cực lạnh lẽo.
Hé lộ bí mật về toà lâu đài Trung Cổ khiến cả thế giới tin rằng Hogwarts là có thật!

Hé lộ bí mật về toà lâu đài Trung Cổ khiến cả thế giới tin rằng Hogwarts là có thật!

23:26:25 21/03/2025
Toà lâu đài tại nước Anh, Alnwick Castle không chỉ mang vẻ đẹp cổ kính mà còn là bối cảnh huyền thoại của loạt phim Harry Potter.
Khả năng tự 'cải lão hoàn đồng' kỳ lạ ở loài sinh vật biển

Khả năng tự 'cải lão hoàn đồng' kỳ lạ ở loài sinh vật biển

11:01:07 21/03/2025
Sứa lược có tên khoa học là Mnemiopsis leidy - một loài sinh vật biển trong suốt, sống ở Đại Tây Dương, kích thước tương đương một trái xoài.
Thanh niên 23 tuổi lập kỷ lục là người hưởng lương hưu trẻ nhất thế giới

Thanh niên 23 tuổi lập kỷ lục là người hưởng lương hưu trẻ nhất thế giới

10:59:13 21/03/2025
Năm 23 tuổi, Pavel Stepchenko được nghỉ hưu , trở thành người được hưởng lương hưu trẻ nhất trong nước và cả trên thế giới.
Phát hiện dấu vết 'tổ tiên bí ẩn' góp 20% ADN cho người hiện đại

Phát hiện dấu vết 'tổ tiên bí ẩn' góp 20% ADN cho người hiện đại

09:36:40 21/03/2025
Với nghiên cứu mới, các nhà khoa học phát hiện dấu vết bất ngờ của một quần thể tổ tiên bí ẩn đã cung cấp 20% số gien di truyền cho người hiện đại, và có lẽ giúp chúng ta thông minh hơn.
Phát hiện 4 hành tinh trong hệ sao láng giềng của trái đất

Phát hiện 4 hành tinh trong hệ sao láng giềng của trái đất

14:03:19 20/03/2025
Nhờ vào sự hỗ trợ của một số đài thiên văn uy lực nhất hiện nay, các nhà thiên văn học đã xác nhận sự tồn tại của 4 hành tinh xoay quanh một ngôi sao cách trái đất chưa đầy 6 năm ánh sáng.
Loại cây biến đổi màu sắc theo mức độ ánh sáng tên sen đá hoa hồng đen vô cùng đặc biệt không phải ai cũng biết

Loại cây biến đổi màu sắc theo mức độ ánh sáng tên sen đá hoa hồng đen vô cùng đặc biệt không phải ai cũng biết

10:53:17 20/03/2025
Sen đá hoa hồng đen sở hữu sắc màu huyền bí và độc đáo, là một trong những loài cây được yêu thích trong giới yêu cây cảnh hiện nay.
Những sự thật kinh ngạc về loài rùa biển

Những sự thật kinh ngạc về loài rùa biển

10:52:13 20/03/2025
Rùa biển với chiếc mai dày kiên cố, là một phần không thể thiếu trong hệ sinh thái biển. Rùa biển đã tồn tại trên trái đất hơn 100 triệu năm, chứng kiến sự biến đổi của hành tinh và trở thành biểu tượng cho sự kiên trì, trường thọ.
Bí ẩn người đàn ông ở Vĩnh Long sơn màu xanh khắp mọi nơi trong nhà: Lý do thực sự là gì?

Bí ẩn người đàn ông ở Vĩnh Long sơn màu xanh khắp mọi nơi trong nhà: Lý do thực sự là gì?

09:47:50 20/03/2025
Mới đây, một đoạn video chia sẻ về căn nhà độc lạ của một người đàn ông tại Vĩnh Long đã thu hút sự chú ý của nhiều người.
Khám phá những loài nhện có sải chân dài nhất thế giới

Khám phá những loài nhện có sải chân dài nhất thế giới

11:03:08 19/03/2025
Loài nhện vùng Trung Đông tên là Cerbalus aravaensis có sải chân lên tới 14 cm, khiến nó trở thành loài nhện cua lớn nhất trong khu vực. Nó chủ yếu được tìm thấy ở các sa mạc của Israel , nơi nó ăn các loài côn trùng nhỏ như bọ cánh cứn...

Có thể bạn quan tâm

Ca sĩ Lâm Bảo Ngọc tiết lộ lý do xuất ngũ khi đang là Thượng úy, khóc vì bố mẹ

Ca sĩ Lâm Bảo Ngọc tiết lộ lý do xuất ngũ khi đang là Thượng úy, khóc vì bố mẹ

Nhạc việt

15:44:29 22/03/2025
Sau thời gian dài trăn trở, tháng 6/2024, tôi quyết định xuất ngũ khi đang là Thượng úy, 2 tháng sau đó chính thức sống tại TPHCM.
Cô bé 7 tuổi đóng vai An trong 'Cha tôi người ở lại' ngoài đời khác xa trên phim

Cô bé 7 tuổi đóng vai An trong 'Cha tôi người ở lại' ngoài đời khác xa trên phim

Hậu trường phim

15:38:58 22/03/2025
Đảm nhận vai An thời thơ ấu trong Cha tôi người ở lại là diễn viên nhí Nguyễn Phương Linh. Trước đó, cô bé từng đóng loạt phim giờ vàng Không thời gian và Mình yêu nhau bình yên thôi .
Cô giáo trẻ mặc áo 100 triệu đi dạy bị phụ huynh báo cáo lên BGH, hôm sau sẵn sàng hẹn gặp riêng người "tố" để đốp chát

Cô giáo trẻ mặc áo 100 triệu đi dạy bị phụ huynh báo cáo lên BGH, hôm sau sẵn sàng hẹn gặp riêng người "tố" để đốp chát

Netizen

15:36:49 22/03/2025
Giới trẻ ngày nay, đặc biệt là các giáo viên mới ra trường, ngày càng chú trọng đến vẻ bề ngoài và phong cách ăn mặc. Họ không ngần ngại thể hiện cá tính qua trang phục, từ đó mang lại một diện mạo trẻ trung, năng động
Tôi vô cùng bức xúc khi bà thông gia có hành động lạ với chồng mình

Tôi vô cùng bức xúc khi bà thông gia có hành động lạ với chồng mình

Góc tâm tình

15:26:00 22/03/2025
Đỉnh điểm, trong chuyến du lịch gia đình gần đây, tôi vô cùng bực bội khi thấy bà ấy cũng tham gia, lại còn vô tư đứng sát bên chồng tôi trong mọi khung hình.
Sao Việt 22/3: Ngọc Huyền phủ nhận "nói xấu" vợ Quý Bình

Sao Việt 22/3: Ngọc Huyền phủ nhận "nói xấu" vợ Quý Bình

Sao việt

15:20:52 22/03/2025
Nghệ sĩ Ngọc Huyền cho biết chị mất ngủ, bức xúc khi bị đồn biết rõ chuyện nhà Quý Bình, nói xấu vợ doanh nhân của cố diễn viên.
Những sự thật bất ngờ về Park Bo Gum trong phim "Khi cuộc đời cho bạn quả quýt"

Những sự thật bất ngờ về Park Bo Gum trong phim "Khi cuộc đời cho bạn quả quýt"

Sao châu á

15:17:27 22/03/2025
Park Bo Gum, nam diễn viên nổi tiếng với vai Ae Sun trong phim Khi cuộc đời cho bạn một quả quýt , không chỉ gây ấn tượng mạnh mẽ với diễn xuất mà còn sở hữu nhiều sự thật thú vị ít người biết.
3 tháng Nga chuẩn bị cho chiến dịch "độn thổ", đánh úp Ukraine ở Kursk

3 tháng Nga chuẩn bị cho chiến dịch "độn thổ", đánh úp Ukraine ở Kursk

Thế giới

15:10:12 22/03/2025
Nga đã mất khoảng 3 tháng để chuẩn bị cho chiến dịch độn thổ qua một đường ống khí đốt bỏ không nhằm thâm nhập vào phía sau phòng tuyến của Ukraine ở thị trấn Sudzha, tỉnh Kursk.
Người phụ nữ Hà Nội trao "nóng" 70 triệu đồng tới 2 hoàn cảnh nhân ái

Người phụ nữ Hà Nội trao "nóng" 70 triệu đồng tới 2 hoàn cảnh nhân ái

Tin nổi bật

15:05:35 22/03/2025
Trong lúc tuyệt vọng vì bệnh tật, khó khăn, anh Hoàng Văn Lợi và anh Chu Khánh Quân đã được bà Nguyễn Thị Hồng Hà trao nóng số tiền 70 triệu đồng, giúp các anh có thêm nghị lực trong cuộc sống.
Người phụ nữ lập 41 công ty "ma", mua bán hóa đơn 4.500 tỷ đồng ở TPHCM

Người phụ nữ lập 41 công ty "ma", mua bán hóa đơn 4.500 tỷ đồng ở TPHCM

Pháp luật

15:02:17 22/03/2025
Mở rộng điều tra đường dây lập 41 công ty ma để mua bán trái phép hóa đơn trị giá 4.500 tỷ đồng, Công an TPHCM khởi tố thêm 10 người.
Bé gái bỗng cười về đêm và rối loạn ngôn ngữ, gia đình tưởng bị "ma nhập"

Bé gái bỗng cười về đêm và rối loạn ngôn ngữ, gia đình tưởng bị "ma nhập"

Sức khỏe

14:37:49 22/03/2025
Sau khi ngất xỉu trong lớp, bé gái có các hành động bất thường như khóc một mình, cười về đêm, rối loạn nhận thức và ngôn ngữ. Tưởng con bị ma nhập , người mẹ định mời thầy cúng về nhà làm phép.
Hết mang chuyện 18+ lên sân khấu, "em gái Taylor Swift" khiến 6,3 triệu người nóng mắt vì 1 bức ảnh

Hết mang chuyện 18+ lên sân khấu, "em gái Taylor Swift" khiến 6,3 triệu người nóng mắt vì 1 bức ảnh

Nhạc quốc tế

13:30:59 22/03/2025
Sở hữu vẻ đẹp cổ điển, màu tóc vàng óng và body bốc lửa như búp bê sống, Sabrina Carpenter phát huy thế mạnh với phong cách biểu diễn gợi cảm