Bệnh đột quỵ: Những món nên ăn và nên kiêng kỵ
Bạn cần ăn nhiều các món chế biến từ rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt; hạn chế đồ ăn quá mặn, bơ sữa.
Căn bệnh đột quỵ cướp đi mạng sống của khoảng 5 triệu người trên thế giới mỗi năm. Đây là nguyên nhân hàng đầu gây ra thương tật vĩnh viễn ở Mỹ.
Thay đổi lối sống có tác động lớn trong việc giảm nguy cơ đột quỵ. Theo nghiên cứu, 80% các ca đột quỵ có thể phòng ngừa bằng cách cải thiện chế độ ăn uống, ngừng hút thuốc và tập thể dục thường xuyên.
Tại sao món ăn có nguồn gốc thực vật giảm nguy cơ đột quỵ
Theo chuyên gia người Mỹ, Michael Greger, cách tốt nhất để tránh bị đột quỵ là ăn nhiều rau, đậu lăng, ngũ cốc nguyên hạt, trái cây và các loại hạt.
Các món ăn có nguồn gốc thực vật chứa nhiều chất xơ. Cứ 7g chất xơ bạn ăn mỗi ngày sẽ giảm được gần 7% nguy cơ bị đột quỵ lần đầu. Nhưng chưa tới 3% người Mỹ đáp ứng khuyến nghị hàng ngày về chất xơ.
Các loại thực phẩm trên cũng chứa nhiều chất chống oxy hóa giúp giảm viêm và ngăn ngừa tích tụ mảng bám trong động mạch, cải thiện lưu lượng máu.
Theo một nghiên cứu trên 30.000 phụ nữ lớn tuổi trong khoảng thời gian 12 năm, những người ăn nhiều thực phẩm giàu chất chống oxy hóa nhất có nguy cơ đột quỵ thấp nhất.
Trung bình, thực ph ẩm thực vật chứa nhiều chất chống oxy hóa gấp 60 lần so với thực phẩm động vật. Bạn nên cố gắng ăn nhiều loại trái cây, rau và gia vị trong mỗi bữa ăn để có thể liên tục cung cấp lượng chất chống oxy hóa cho cơ thể.
Các thực phẩm ngăn ngừa đột quỵ:
Rau xanh
Theo Đại học Harvard (Mỹ), rau xanh có khả năng bảo vệ mạnh nhất chống lại các bệnh mạn tính, trong đó giảm 20% nguy cơ đột quỵ.
Chocolate
Theo các nghiên cứu dân số trong nhiều năm, những người ăn chocolate có tỷ lệ đột quỵ thấp hơn. Tuy nhiên, đường và sữa đi kèm với hầu hết các loại chocolate không có tác động tốt tới sức khỏe. Bởi vậy, chocolate đen có hàm lượng cacao cao là lựa chọn phù hợp nhất.
Video đang HOT
Cam quýt
Theo một nghiên cứu trên 70.000 phụ nữ được công bố trên tạp chí Stroke , những người ăn nhiều trái cây họ cam quýt trong khoảng thời gian 14 năm có nguy cơ đột quỵ thấp hơn 19% so với những phụ nữ tiêu thụ ít nhất.
Các loại ngũ cốc
Ăn ngũ cốc nguyên hạt đã được ghi nhận có liên quan đến việc giảm nguy cơ đột quỵ. Trong cuốn sách “Làm thế nào để không chết”, Tiến sĩ Greger khuyến nghị ít nhất 3 phần ngũ cốc nguyên hạt mỗi ngày để ngăn ngừa đột quỵ.
Tỏi
Đây là một trong những thực phẩm tốt nhất để ngăn ngừa đột quỵ. Một nghiên cứu cho thấy tiêu thụ tỏi thường xuyên giúp giảm 50% tỷ lệ đột quỵ.
Cà chua
Hàm lượng lycopene cao được tìm thấy trong cà chua, có thể làm giảm đáng kể nguy cơ đột quỵ.
Theo một phân tích được công bố trên Neurology , theo dõi hơn 1.000 người đàn ông Phần Lan từ 46 đến 55 tuổi, những người có mức lycopene cao nhất có nguy cơ bị đột quỵ thấp hơn 55%.
Cà phê và trà xanh
Kết quả của cuộc nghiên cứu kéo dài 13 năm trên 80.000 người trưởng thành Nhật Bản cho thấy những người uống ít nhất một tách cà phê mỗi ngày giảm được 20% nguy cơ đột quỵ.
Những người uống 2-3 tách trà xanh mỗi ngày giảm 14% nguy cơ đột quỵ.
Thực phẩm giàu kali
Lượng kali tăng lên 1,6 g mỗi ngày có liên quan đến nguy cơ đột quỵ thấp hơn 21%. Rau xanh, đậu, chuối và khoai lang là những nguồn cung cấp kali tuyệt vời.
Thực phẩm giàu magie
Lượng magie cao hơn giúp giảm nguy cơ đột quỵ. Đậu, rau xanh và ngũ cốc nguyên hạt đều chứa nhiều magie.
Thực phẩm nên tránh
- Thực phẩm nhiều cholesterol
- Thức ăn mặn
- Sản phẩm bơ sữa: Axit uric là một hợp chất được cơ thể sản sinh ra khi phân giải một số loại thực phẩm. Quá ít axit uric có liên quan đến đột quỵ. Những người theo chế độ ăn kiêng thực vật không có sữa có nhiều khả năng đạt được mức axit uric tối ưu để kéo dài tuổi thọ. Đây là một trong những lý do nên hạn chế hoặc cắt bỏ sữa có thể giúp giảm nguy cơ đột quỵ.
- Thịt: Nguy cơ đột quỵ tăng 10% liên quan đến thịt đỏ và thịt chế biến sẵn. Lượng sắt heme trong thịt cũng được phát hiện có liên quan đến đột quỵ.Một yếu tố khác là các chất ô nhiễm độc hại có thể tích tụ trong mỡ động vật. Những người có mức độ cao nhất của các chất này trong máu có tỷ lệ đột quỵ tăng gấp 8-9 lần.
Nhồi máu cơ tim khác đột quỵ não thế nào?
Đột quỵ nhồi máu não xảy ra khi mạch máu cung cấp cho não bị tắc nghẽn, nhồi máu cơ tim khi mạch máu nuôi tim bị tắc, đều đe dọa tử vong.
Tiến sĩ Nguyễn Văn Tân, Trưởng Khoa Tim mạch Can thiệp Cấp cứu, Bệnh viện Thống Nhất, cho biết nhồi máu cơ tim cấp là một cấp cứu tim mạch với những biến chứng nguy hiểm, nếu không xử trí kịp thời có thể tử vong nhanh chóng. Bệnh xảy ra do động mạch nuôi dưỡng tim bị tắc ở một nhánh nào đó, khiến vùng cơ tim diễn tiến hoại tử, dễ dẫn đến suy tim, rối loạn nhịp tim, sốc tim, ngừng tim, đột tử do tim.
Theo bác sĩ Tân, biểu hiện thường gặp là đau tức ngực, khó thở, tim loạn nhịp... Can thiệp động mạch vành trong những giờ đầu tiên được xem là biện pháp điều trị hàng đầu.
Nguyên nhân thường gặp nhất của nhồi máu cơ tim là do sự hình thành cục máu đông bên trong lòng mạch máu làm tắc mạch vành này. Một số các yếu tố nguy cơ làm tăng sự xuất hiện của mảng xơ vữa là hút thuốc lá, tăng huyết áp, thừa cân béo phì, rối loạn mỡ máu, đái tháo đường, tiền căn gia đình có người mắc các bệnh tim mạch sớm (nam dưới 55 tuổi, nữ dưới 65 tuổi).
Đối với người trẻ, nhồi máu cơ tim ở nam cao gấp 3 lần nữ giới. Sau tuổi mãn kinh, do không còn sự bảo vệ từ hormone sinh dục nữ, tỷ lệ bệnh giữa nam và nữ cân bằng trở lại.
Phó giáo sư Nguyễn Huy Thắng, Phó Chủ tịch Hội đột quỵ Việt Nam, Trưởng Khoa Bệnh lý mạch máu não Bệnh viện Nhân dân 115 (TP HCM), cho biết đột quỵ não còn gọi tai biến mạch máu não, là tình trạng máu cung cấp cho một phần não bị gián đoạn hoặc giảm nặng khiến vùng não đó bị thiếu oxy và dinh dưỡng. Chỉ trong vòng vài phút thiếu máu, thiếu oxy, tế bào não sẽ chết. Vùng tế bào não bị tổn thương nặng hoặc lan rộng có thể dẫn đến tử vong hoặc để lại di chứng nặng nề về rối loạn vận động, nhận thức, ngôn ngữ, thị giác...
Đột quỵ não gồm hai dạng là nhồi máu não và xuất huyết não.
Nhồi máu não (thiếu máu não cục bộ) xảy ra khi mạch máu cung cấp cho não bị tắc bởi cục máu đông, huyết khối, hẹp xơ vữa động mạch. Nhồi máu não phổ biến hơn, chiếm khoảng 85% các trường hợp đột quỵ, có thể chữa khỏi nếu đến viện sớm trong những giờ đầu kể từ khi khởi phát dấu hiệu. Tỷ lệ tử vong ở loại đột quỵ này khoảng 15-20%.
Ảnh minh họa
Xuất huyết não (chảy máu não) xảy ra khi mạch máu não bị vỡ, máu chảy vào trong hoặc xung quanh nhu mô não. Xuất huyết não chiếm khoảng 15% các trường hợp đột quỵ nhưng biến chứng nặng hơn, số tử vong cao hơn.
Theo bác sĩ Thắng, bệnh nhân xuất huyết não tỷ lệ tử vong lên đến 40%, tiên lượng phụ thuộc chủ yếu vào kích thước khối máu tụ trong não. Kích thước này càng lớn thì bệnh nhân nguy cơ tử vong và tàn phế càng cao. Thông thường việc điều trị chỉ nhằm giúp kích thước khối máu tụ không tăng thêm và làm giảm các biến chứng.
30% bệnh nhân xuất huyết não có thể hồi phục, đi lại được và 30% bệnh nhân tàn phế vĩnh viễn. Tàn phế ở đây gồm hai mức độ là có thể tự sinh hoạt cá nhân nhưng không thể quay lại công việc ban đầu; tàn phế nặng là phải nằm một chỗ trên giường, không thể tự chăm sóc bản thân.
Bác sĩ Võ Văn Tân, Trưởng Khoa Nội Thần kinh, Bệnh viện Nhân dân Gia Định, cho biết bệnh nhân nhồi máu não đến viện sớm trong thời gian vàng có thể điều trị hiệu quả bằng thuốc tiêu sợi huyết, can thiệp nội mạch.
Bệnh nhân xuất huyết não tùy nguyên nhân sẽ có cách điều trị phù hợp. Trường hợp do tăng huyết áp sẽ được kiểm soát huyết áp, hồi sức tích cực. Nếu xuất huyết não xuất phát từ bất thường mạch máu sẽ được xử lý bằng can thiệp nội mạch hoặc phẫu thuật...
"Đột quỵ não dạng nào thì khi xuất hiện các triệu chứng cũng cần đến cơ sở y tế càng sớm càng tốt. Áp dụng các phương pháp điều trị truyền miệng, dân gian, sẽ làm chậm trễ thời gian vàng điều trị", bác sĩ Tân nói.
Bác sĩ Trần Thị Mai Uyên, Trưởng Khoa Nội thần kinh - Đột quỵ, Bệnh viện Gia An 115, cho biết cấp cứu sớm trong "thời gian vàng" 3-4,5 giờ từ khi khởi phát triệu chứng đầu có ý nghĩa rất quan trọng, giúp giảm tỷ lệ tử vong và tăng cơ hội hồi phục.
Hiện nay Việt Nam tiếp cận nhiều kỹ thuật mới nhất trong chẩn đoán, điều trị đột quỵ của thế giới. Nhiều trung tâm nước ta đã sử dụng hình ảnh học tiên tiến để chẩn đoán đột quỵ, điều trị tái tưới máu bằng kỹ thuật hiện đại như tiêu sợi huyết đường tĩnh mạch, lấy huyết khối bằng dụng cụ... Gần đây với sự trợ giúp của phần mềm RAPID ứng dụng trí tuệ nhân tạo, thời gian cứu não có thể lên đến 24 giờ.
Nhóm yếu tố nguy cơ hàng đầu gây đột quỵ não là tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn lipid máu. Một số yếu tố khác là béo phì, hút thuốc lá, người bệnh tim mạch, nghiện rượu bia, từng có cơn thiếu máu não thoáng qua...
Theo bác sĩ Uyên, trước đây nhiều người nghĩ tai biến mạch máu não chỉ xảy ra ở người cao tuổi, nguy cơ mắc bệnh tăng lên theo tuổi tác. Tuy nhiên nhiều thống kê gần đây cho thấy số lượng người bệnh trẻ dưới 45 tuổi ngày càng tăng. Không ít trường hợp tử vong hoặc phải sống cả đời trong cảnh tàn phế sau cơn đột quỵ, dù tuổi đời còn rất trẻ, để lại hậu quả nặng nề hơn cho bản thân, gia đình và xã hội.
Bác sĩ khuyến cáo người đang mắc các bệnh lý như tim mạch, đái tháo đường... cần kiểm soát và điều trị tốt. Chú ý kiểm tra sức khỏe định kỳ và tầm soát đột quỵ, nhất là với những người có nguy cơ cao. Xây dựng lối sống tích cực, hạn chế bia rượu, không hút thuốc lá, không sử dụng các chất kích thích, ăn uống điều độ, tăng cường rau xanh, hoa quả tươi, giảm muối, giảm mỡ, tập luyện thể dục hàng ngày, tránh căng thẳng thần kinh quá mức và kéo dài...
Bệnh nhân đột quỵ có thể xuất hiện đột ngột triệu chứng tê hoặc yếu vùng mặt, tay hoặc chân. Đặc biệt khi triệu chứng xảy ra ở một bên cơ thể, méo miệng, đột ngột không nói được hoặc khó nói, nhìn mờ, đau đầu, chóng mặt, mất thăng bằng... Khi ấy cần chuyển ngay bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất có khả năng xử trí và cấp cứu đột quỵ.
Test nhanh đột quỵ đứng một chân thăng bằng 20 giây Chí Tài từng thử đúng hay sai? Ngay sau khi nghệ sĩ Chí Tài qua đời, cộng đồng mạng chia sẻ rất nhiều thông tin về việc test nhanh đột quỵ với bài thử nghiệm nhắm mắt đứng một chân để giữ thăng bằng trong 20 giây. Đây cũng là phương pháp ông từng thử và được lan truyền trên mạng xã hội. Nhiều người đưa ra bài thử thách...