Bản sắc ‘ngoại giao cây tre’: Lấy độc lập, tự chủ, đa dạng hóa và đa phương hóa làm kim chỉ nam

Học giả người Indonesia Veeramalla Anjaiah đánh giá cao đóng góp nổi bật của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cho công tác đối ngoại của Việt Nam với việc đưa ra thuật ngữ “ ngoại giao cây tre” vào năm 2016, trong đó gắn chính sách đối ngoại của Việt Nam với cây tre rễ khỏe, thân vững, cành mềm.

Ông Veeramalla Anjaiah trao đổi với phóng viên TTXVN tại Jakarta. Ảnh: Hữu Chiến/Pv TTXVN tại Jakarta

Trao đổi với phóng viên TTXVN tại Indonesia, nhà nghiên cứu cao cấp của Trung tâm Nghiên cứu Đông Nam Á (CSEAS) có trụ sở tại Jakarta nêu rõ cây tre giữ một vị trí quan trọng trong lịch sử, văn hóa và đời sống hằng ngày của người Việt Nam, tượng trưng cho sức mạnh, sự dẻo dai và kiên cường. Theo ông Anjaiah, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã đưa ra khái niệm “ngoại giao cây tre” dựa vào những đặc tính nêu trên: lấy độc lập, tự chủ, đa dạng hóa và đa phương hóa làm kim chỉ nam cho chính sách đối ngoại của đất nước.

Cựu biên tập viên cao cấp của tờ The Jakarta Post cho rằng “ngoại giao cây tre” nhằm đáp lại sự dịch chuyển quyền lực của các nước lớn trong khu vực; thúc đẩy thương mại, văn hóa và bản sắc Việt Nam; đồng thời nhấn mạnh chính sách ngoại giao độc lập, tự chủ, tích cực và không can thiệp. Ông Anjaiah nhận định “ngoại giao cây tre” của Việt Nam đã thành công trong việc duy trì mối quan hệ với các nước lớn trong khi đảm bảo rằng các lợi ích quốc gia được bảo vệ. Hiện Việt Nam là một trong những quốc gia có ảnh hưởng ngoại giao lớn ở Đông Nam Á.

Chuyên gia người Indonesia cho biết với chính sách đối ngoại đặc sắc này, Việt Nam đã đạt được thành công lớn trên trường quốc tế. Việt Nam hiện có quan hệ ngoại giao với trên 190 quốc gia; thiết lập Quan hệ đối tác chiến lược toàn diện (CSP) với Mỹ, Trung Quốc, Nga, Ấn Độ và Hàn Quốc, cũng như đặt nền tảng để thiết lập CSP với Nhật Bản, Australia, Indonesia và Singapore. Việt Nam trở thành thành viên tích cực và có trách nhiệm của hơn 70 tổ chức, diễn đàn quốc tế quan trọng như Liên hợp quốc, Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á – Thái Bình Dương (APEC), Hội nghị Thượng đỉnh Á – Âu (ASEM), Tổ chức Thương mại thế giới (WTO)… Việt Nam đã trở thành quốc gia hữu nghị, thân thiện với tất cả. Năm 2019, “đất nước hình chữ S” đã gây ấn tượng mạnh khi được bầu làm ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an LHQ nhiệm kỳ 2020 – 2021 với số phiếu ủng hộ rất cao, 192/193 tổng số phiếu bầu. Việt Nam cũng đạt được những thành tích kinh tế, thương mại đáng kể.

Cuối cùng, tác giả của nhiều bài báo về vấn đề Biển Đông và các vấn đề toàn cầu đương đại này cho rằng thông qua chính sách “ngoại giao cây tre”, Việt Nam chủ trương thúc đẩy cấu trúc an ninh khu vực dựa trên luật lệ, giải quyết hòa bình các tranh chấp quốc tế và duy trì thế cân bằng chiến lược trong quan hệ với các nước lớn.

Cụ thể, Việt Nam cam kết đẩy mạnh xây dựng và củng cố lòng tin chiến lược trong khu vực; mong muốn rằng mọi tranh chấp, trong đó có Biển Đông, phải được giải quyết một cách hòa bình dựa trên các quy tắc quốc tế như Công ước LHQ về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982.

Việt Nam cũng kêu gọi đạt được Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) hiệu quả để duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, tự do hàng hải và hàng không trong khu vực.