Bài học Chiến tranh Biên giới 1979-1989 với khủng hoảng Biển Đông

Viêt Nam cân phai thê hiên cho Trung Quôc thây, chu quyên, đôc lâp va toan ven lanh thô quôc gia la bât kha xâm pham.

LTS: Trong nhưng ngay thang Hai lich sư nay, dân tôc Viêt Nam nghiêng minh tương nhơ đông bao, chiên si đa nga xuông trong cuôc chiên tranh bao vê biên giơi phia Băc 1979-1989 chông lai cuôc xâm lươc tan bao va phi nghia cua quân đôi Trung Quôc, cung la khoang thơi gian căng thăng leo thang tưng ngay trên Biên Đông bơi cac hanh đông pha vơ hiên trang, quân sư hoa bât hơp phap cua Trung Quôc.

Tiên si Trân Công Truc, nguyên Trương ban Biên giơi Chinh phu gưi đên ban đoc Bao Điên tư Giao duc Viêt Nam bai phân tich cua ông vê môt sô bai hoc ca nhân ông rut ra khi suy ngâm vê Chiên tranh bao vê Biên giơi phia Băc 1979-1989.

Nhưng bai hoc nay rât y nghia đôi vơi viêc bao vê chu quyên, quyên va lơi ich hơp phap cua Viêt Nam cung như luât phap quôc tê, hoa binh va ôn đinh, tư do an toan hang không hang hai ơ Biên Đông ngay nay. Đê rông đương dư luân, xin trân trong giơi thiêu đên quy ban đoc bai binh luân cua ông. Bai viêt thê hiên quan điêm va văn phong cua tac gia.

Môi năm đên ngay 17/2, ky ưc vê cuôc Chiên tranh Bao vê Biên giơi phia Băc chông quân Trung Quôc xâm lươc giai đoan 1979-1989 lai ua vê trong long môi ngươi con đât Viêt.

Nhưng năm nay, ky ưc ây co phân manh liêt hơn bơi nhưng nguy cơ xung đôt, chiên tranh lăp lai. Chu quyên, toan ven lanh thô, lơi ich hơp phap cua Viêt Nam cung như luât phap quôc tê, hoa binh ôn đinh cua khu vưc, tư do hang hai hang không đang bi Trung Quôc đe doa nghiêm trong vơi môt loat hanh đông leo thang, phiêu lưu quân sư trên Biên Đông.

Chưa bao giơ câu chuyên Biên Đông lai thu hut sư chu y cua dư luân Viêt Nam, khu vưc va thê giơi như luc nay. Ca nhân ngươi viêt cho răng, nhin lai cuôc chiên tranh vê quôc vi đai chông Trung Quôc xâm lươc biên giơi phia Băc, chông Khmer Đo pha hoai biên giơi Tây Nam hay bai hoc Hai chiên Hoang Sa 1974, Hai chiên Gac Ma 1988 co y nghia đăc biêt quan trong, câp bach.

Viêt Nam chung ta co thê rut ra nhiêu bai hoc quy bau cho công cuôc xây dưng va bao vê Tô quôc tư nhưng sư kiên lich sư nay, băng cach nhin nhân no môt cach thưc sư khach quan va câu thi, trong đo lây chuân mưc phap ly quôc tê theo tưng thơi ki, giai đoan lam thươc đo đê đanh gia.

Chi khi nao đanh gia đung va song phăng vê lich sư, chung ta mơi tranh đươc “lăp lai vêt xe đô” trong tương lai. Cung chi co như vây, chung ta mơi không măc bây đôi phương, cung cô vưng chăc đoan kêt dân tôc va tân dung đươc tôi đa sư ung hô, giup đơ tư be ban quôc tê va dư luân nhân loai tiên bô.

Bai hoc canh giac thư nhât: Âm mưu va biên tương

Thiêt nghi câu chuyên Trong Thuy – My Châu va ngan năm Băc Thuôc đa qua đu cho môi chung ta vê bai hoc canh giac, giư vưng đôc lâp chu quyên va toan ven lanh thô trươc âm mưu banh trương, thôn tinh tư phương Băc.

Chi co điêu khi xa hôi phat triên, nhân loai tiên bô hơn va đăc biêt la sư thê chê hoa va hoan thiên cua hê thông phap ly quôc tê vê thu đăc lanh thô, giai quyêt tranh châp lanh thô hang hai ngay nay, tham vong cua Trung Quôc đa co nhưng biên tương nhưng giư nguyên ban chât ma chung ta cân đê cao canh giac.

Biên tương thư nhât chinh la cai “trôi dây hoa binh”, va gân đây la “giâc mông Trung Quôc”, “phuc hưng Trung Hoa” ma ông Tâp Cân Binh thương xuyên nhăc tơi va thuc đây, vân la tư tương Đai Han, ba quyên nươc lơn nhăm tranh gianh anh hương, tiên tơi vươt măt Hoa Ky trơ thanh lưc lương thông tri quôc tê.

Đăng Tiêu Binh đa khơi mao cuôc chiên tranh phi nghia xâm lươc toan tuyên biên giơi phia Băc Viêt Nam ngay 17/2/1979. Xung đôt keo dai đên năm 1989. Anh: Internet.

Biên Đông năm trong bưc tranh chung, muc tiêu chung ây. Va thât không may cho khu vưc cung như Viêt Nam khi Trung Quôc chon Biên Đông lam đôt pha khâu.

Moi phương tiên, công cu khac tư kinh tê, chinh tri, ngoai giao, quân sư, tuyên truyên đươc Trung Quôc sư dung đêu nhăm tiên tơi muc tiêu đây cuông vong nay. Trong đo co Con đương Tơ lua trên biên thê ky 21, Ngân hang Đâu tư ha tâng châu A AIIB hay Hiêp đinh Đôi tac kinh tê toan diên khu vưc RCEP…

Do đo, Biên Đông cân đăt trong bưc tranh tông thê nay đê chung ta nghiên cưu, tim kiêm giai phap.

Điêu nay cung giông như cuôc Chiên tranh Bao vê Biên giơi phia Băc 1979-1989 hay Hai chiên Hoang Sa 1974, Hai chiên Gac Ma 1988 phai đươc đăt trong bôi canh lich sư phưc tap va quan hê giưa cac siêu cương thơi ky đo.

Trong ca 3 cuôc chiên nay, Trung – My vê môt phe, Liên Xô môt phe, chưa kê đên cac lưc lương chinh tri khac trong khu vưc như Khmer Đo. Nhưng bôi canh hiên nay, Nga – Trung gân như đông minh, con Trung – My lai la đôi thu.

Riêng đôi vơi 2 quân đao Hoang Sa va Trương Sa, xin nhăc lai răng nha nươc Trung Quôc qua cac thơi ky du thê chê chinh tri hay thê hê lanh đao thay đôi khac nhau, nhưng âm mưu banh trương không đôi. Ho đa chinh thưc đưa vao yêu sach va muc tiêu chiêm đoat tư đương lươi bo năm 1947, băng hanh đông quân sư cac năm 1946, 1956, 1974, 1988, 1995 va hiên nay.

Thang 3/1988 Trung Quôc đanh Gac Ma khi sung vân nô trên đia đâu biên giơi phia Băc. Nhưng ngay tư ngay 30/7/1977, Hoang Hoa – Ngoai trương Trung Quôc luc đo đa tuyên bô: “Khi thơi cơ đên chung ta se thu hôi toan bô quân đao Trương Sa ma không cân phai thương lương gi hêt”.

Chi trong năm ngoai ông Tâp Cân Binh đa 3 lân công khai tuyên bô vơi dư luân, “cac đao ơ Biên Đông thuôc chu quyên Trung Quôc tư thơi cô đai”, kê ca ngay khi vưa bươc chân rơi khoi Viêt Nam thang 11/2015.

Thuôc câp cua ông, Thư trương Ngoai giao Lưu Chân Dân thi không giâu diêm y đô chiêm đoat nôt phân con lai ơ Trương Sa vơi cai cơ goi la “thu hôi”. Trung Quôc không noi chơi ma đang lam rât manh.

Bai hoc canh giac thư hai: “Đai cuc va Tiêu cuc”

Biên tương thư 2 cân canh giac la “Đai cuc – Tiêu cuc”. Trong chuyên thăm chinh thưc Viêt Nam thang 11 năm ngoai, ông Tâp Cân Binh liên tuc nhân manh răng, hai bên cân “lây đai cuc lam trong”. Cai goi la đai cuc đươc cac nha lanh đao Trung Quôc xac đinh la quan hê chinh tri giưa hai Đang, hai Nươc, con “Tiêu cuc” theo ho chi la nhưng “bât đông” trên Biên Đông.

Ông Tâp Cân Binh khi thăm Viêt Nam thang 11 năm ngoai nhân manh cai goi la “Đai cuc – Tiêu cuc”, nhưng chi hôm sau qua Singapore, ông tuyên bô “cac đao ơ Biên Đông thuôc chu quyên Trung Quôc”. Anh: AP.

Tuy nhiên dươi goc đô phap ly quôc tê, đây la môt cai bây thưc sư nguy hiêm ma chung ta cân hêt sưc tinh tao, lam sao đê không măc bây đôi phương ma con co thê tương kê tưu kê gianh quyên chu đông, hay noi như ngươi Trung Quôc la “phan khach vi chu”.

Trung Quôc đang cô găng lai cac nươc lang giêng gân gui hoăc cac nươc co quan hê gân gui vơi ho lây quan hê chinh tri – đang phai chinh tri thay thê cho quan hê Nha nươc – Nha nươc trong cac vân đê bang giao, đăc biêt la xư ly mâu thuân hay bât đông cân giai quyêt. Viêt Nam chung ta la môt đôi tương ho đăc biêt tâp trung vao.

Co thê thây răng, co nhưng giai đoan lich sư quan hê Viêt Nam – Trung Quôc phat triên manh me, thân mât, gân gui va cung co nhưng luc thăng trâm, đôi đich.

Nhưng ngay ca khi Trung Quôc giup Viêt Nam trong cuôc khang chiên gianh đôc lâp dân tôc va thông nhât Tô quôc, chưa bao giơ sư giup đơ đo la vô tư, chi tinh như nhưng gi ho tuyên truyên. Đăng sau môi miêng pho mat luôn la môt cam bây.

Cam bây nguy hiêm nhât chinh la lam cho đôi phương nhâm lân va đao ngươc vi tri vai tro, chưc năng cua quan hê chinh tri, đang phai – chinh tri vơi quan hê Nha nươc – Nha nươc theo Công phap quôc tê.

Ro rang phai thưa nhân răng, quan hê chinh tri tôt đep giưa hai nươc Viêt Nam – Trung Quôc la yêu tô tao môi trương, điêu kiên rât thuân lơi cho đôi thoai giai quyêt mâu thuân tranh châp, nhưng không phai la căn cư, cơ sơ đê giai quyêt mâu thuân tranh châp.

Giưa Trung Quôc va Viêt Nam, tranh châp chu quyên đôi vơi 2 quân đao Hoang Sa va Trương Sa chi băt đâu xuât hiên tư năm 1909 vơi sư kiên Ly Chuân đô bô bât hơp phap ra Phu Lâm, Hoang Sa, va năm 1946 quân Tương Giơi Thach chiêm đao Ba Binh, Trương Sa.

Trươc đo, Hoang Sa va Trương Sa đa đươc Nha nươc Viêt Nam xac lâp va thưc thi chu quyên môt cach hoa binh, hơp phap va liên tuc. Sau nay do Trung Quôc nhay vao tranh châp va tao ra tranh châp, thâm chi dung vu lưc xâm lươc va chiêm đong trai phep mơi dân đên nhưng hê luy ngay nay.

Đo la môt câu chuyên phap ly, không phai môt vân đê chinh tri. Nhưng ngươi Trung Quôc đang tim moi cach chinh tri hoa cac vân đê phap ly băng mênh đê “Đai cuc – Tiêu cuc”.

Bưc tranh “Vong tron bât tư” tai hiên cuôc chiên đâu bi hung giư Gac Ma trươc hong sung quân Trung Quôc, anh: Bui Lê Trang.

Do đo chung ta cân đăc biêt canh giac vơi âm mưu nay. Viêt Nam cân phai thê hiên cho Trung Quôc thây, chu quyên, đôc lâp va toan ven lanh thô quôc gia la bât kha xâm pham, la điêu thiêng liêng đôi vơi môi ngươi Viêt Nam nên đo không thê xem la “Tiêu cuc”.

Măt khac, duy tri hoa binh va ôn đinh, bao vê luât phap quôc tê, thương tôn công ly, giai quyêt moi tranh châp trên Biên Đông môt cach hoa binh va phu hơp vơi luât phap quôc tê, bao gôm Công ươc Liên Hơp Quôc năm 1982 ma thông qua Cơ quan tai phan phân xư la vi du điên hinh, đo mơi la “Đai cuc”, la cach tôt nhât đê giai quyêt tranh châp, bât đông song phương va cung cô quan hê hơp tac hưu nghi giưa hai nươc.

Chi co thương tôn công ly, tôn trong le phai va sư thât mơi co thê mang lai “Đai cuc” hoa binh, ôn đinh, phat triên quan hê hơp tac hưu nghi lâu dai giưa Viêt Nam va Trung Quôc. Trong đo, quan hê chinh tri giưa hai nươc đong vai tro tao môi trương va câu nôi rât quan trong ma hai bên cân giư gin, nhưng đo không phai la cơ sơ đê đam phan, thương lương.

Nêu con mơ hô vê “Đai cuc – Tiêu cuc”, rât co thê chung ta se bi hơ, bi măc bây Trung Quôc. Ma như dân gian đa noi, “but sa ga chêt”.

Bai hoc canh giac thư ba: Thu đoan không đanh ma thăng

Dân tôc Viêt Nam không bao giơ khuât phuc trươc bât cư ke thu nao du hung han tơi đâu, nhưng Dân tôc Viêt Nam cung hêt sưc trân quy hoa binh, yêu chuông hoa binh.

Va đê bao vê hoa binh thi không cach nao khac la phai giao duc cho cac thê hê nhân thưc đung đăn vê lich sư, trong đo co 3 cuôc chiên 1974, 1979-1989 va 1988. Chung ta gac lai qua khư, hương tơi tương lai không co nghia la quay lưng vơi lich sư, không đươc phep lang quên lich sư.

Ngươc lai chung ta cân hoc hoi tim kiêm tư lich sư nhưng bai hoc đê lam sao tranh đươc chiên tranh trong hiên tai va tương lai. Con môt khi cây muôn lăng ma gio chăng đưng, chung ta cung se đanh bai moi thê lưc cươp nươc va ban nươc.

Bôi canh quôc tê va khu vưc ngay nay đa khac thơi điêm 1974 – 1979 – 1988. Trung Quôc đang ra sưc phat triên sưc manh quân sư sau mây chuc năm tăng trương kinh tê. Ho cam thây đa đên luc tranh hung vơi Hoa Ky va Biên Đông đươc chon lam đôt pha khâu.

Nhưng dư luân nhân loai ngay môt văn minh va tiên bô, luât phap quôc tê ngay môt hoan thiên khiên Trung Quôc kho co thê tiên hanh cac hoat đông phiêu lưu quân sư, chiên tranh xâm lươc như trong nhưng năm 1974, 1979 va 1988.

Tuy nhiên ho lai sư dung chiêu “không đanh ma thăng” cưc ky lơi hai. Ho không/chưa sư dung vu lưc, nhưng đe doa sư dung vu lưc. Ho hô hao đam phan trong khi “gi sung” vao đâu đôi phương. Nhưng gi diên ra ơ Phu Lâm, Hoang Sa hay môt sô đao nhân tao xây bât hơp phap ngoai Trương Sa nhưng ngay gân đây la minh chưng ro net.

HQ-9, loai tên lưa đât đôi không Trung Quôc vưa lăp đăt bât hơp phap ơ Phu Lâm, Hoang Sa, Đa Năng, Viêt Nam. Anh: Đa Chiêu.

Nêu đôi đâu quân sư hay chiên tranh ơ Biên Đông, co le Trung Quôc kho long thăng nôi Hoa Ky thơi điêm hiên nay. Nhưng ho cư nghênh ngang banh trương tưng chut môt băng đu moi loai phương tiên, công cu tư ngư dân tra hinh cho đên hai canh, hai quân hay thâm chi la gian khoan, My kho co cơ gi can thiêp.

My phan đôi cư phan đôi, My tuân tra cư tuân tra, con Trung Quôc thi vân cư ngay đêm liên tuc quân sư hoa cac tiên đôn quân sư phi phap. Cac bên liên quan trong đo co Hoa Ky chưa thưc sư tim ra giai phap gi ngăn chăn đa banh trương ây. Sư kiên Scarborough la bai hoc cay đăng không chi cua Philippines, ma con la canh bao ro rêt đôi vơi Viêt Nam.

Co le Trung Quôc se không cân phai đanh như cuôc chiên xâm lươc Gac Ma năm 1988. Ngươi viêt lo răng, không lâu nưa khi hê thông tiên đôn quân sư bât hơp phap ơ Hoang Sa va Trương Sa hoan thiên, nhe thi Trung Quôc tim cach ep Viêt Nam “hơp tac khai thac chung” trong chinh vung đăc quyên kinh tê, thêm luc đia Viêt Nam.

Năng hơn môt chut, ho hoan toan co thê uy hiêp hay chiêm cac bai can thêm luc đia phia Nam Viêt Nam, nơi co nhiêu mo dâu chung ta đang khai thac, chi băng thu đoan bao vây chăn đương tiêp viên. Con bât châp tât ca, co thê lai tai diên môt vu gian khoan 981 như năm 2014. Cai hoa nay đa rât gân va chung ta cân tim cach hoa giai.

Bai hoc “lây nhân nghia thăng hung tan, lây chi nhân thay cương bao”

Ca nhân ngươi viêt cho răng, chung ta cân phai tim hiêu ro vê Trung Quôc đê co cach ưng xư phu hơp trên cơ sơ lơi ich quôc gia – dân tôc la tôi thương, trên cơ sơ bao vê va giư gin luât phap – công ly quôc tê. Do đo thai đô cua chung ta cân tinh tao.

Cai “hung tan, cương bao” ơ Biên Đông hiên nay chung ta đa qua ro. Nhưng con đâu la “nhân nghia”, “chi nhân”, đâu la le phai? Đo chinh la luât phap va công ly quôc tê, đo la thê manh va cung la ban đap cua chung ta trong công cuôc đâu tranh bao vê chu quyên, quyên va lơi ich hơp phap cua minh cung như hoa binh, ôn đinh cua khu vưc va luât phap quôc tê, tư do hang không hang hai trên Biên Đông.

Muôn co công ly, phai biêt bao vê công ly va le phai. Anh: Internet.

Chi co điêu ca nhân ngươi viêt nhân thây, măt trân nay chung ta chưa thưc sư phat huy hêt sưc manh cua minh, chưa thưc sư thuyêt phuc hiêu qua đôi vơi ban be quôc tê đê ho ung hô lâp trương chinh nghia va quyên lơi hơp phap cua Viêt Nam đôi vơi hai quân đao Hoang Sa va Trương Sa. Vân đê năm ơ cach chung ta lam chư không phai y chi.

Ngay dư luân nôi bô, trong xa hôi chung ta cung con nhiêu nhân thưc khac nhau vê vân đê chu quyên lanh thô, hang hai cho đên cac quan hê chinh tri – ngoai giao phưc tap giưa Viêt Nam vơi cac cương quôc ma chu yêu la Hoa Ky va Trung Quôc.

Nhưng môt khi biêt đăt lơi ich quôc gia, dân tôc lên trên hêt, biêt ưng xư thương tôn phap luât va công ly, hanh xư theo phap luât va thông lê quôc tê thi không nhưng chung ta cung cô đươc đoan kêt nôi bô, thông nhât long ngươi ma con tao ra đươc sư đông thuân, chia se cua ban be quôc tê.

Đơn cư như viêc My tuân tra bao vê tư do hang không hang hai ơ Biên Đông la môt viêc lam rât hơp phap, văn minh theo quy đinh cua Công ươc Liên Hơp Quôc vê Luât Biên 1982.

Chi riêng viêc la môt thanh viên Công ươc, chung ta đa nên ung hô manh me đông thai nay, huông hô trong luc chinh chu quyên, quyên va lơi ich cua chung ta ơ 2 quân đao nay cung như vung đăc quyên kinh tê trên Biên Đông đang bi Trung Quôc đe doa, con hanh đông cua My co tac đông tich cưc chông lai cac môi đe doa ây.

Vi du nưa la vơi vu Philippines khơi kiên Trung Quôc ap dung va giai thich sai Công ươc Liên Hơp Quôc vê Luât Biên 1982 ơ Biên Đông cung tao cho chung ta môt lơi thê rât lơn vê phap ly.

Không nhưng Viêt Nam cân ung hô manh me cac phan quyêt cua Toa Trong tai Thương trưc PCA vơi tư cach thanh viên Công ươc, ma con vơi tư cach môt bên liên quan biêt thương tôn phap luât.

Ung hô phan quyêt cua PCA, chung ta cân chuân bi cu thê, chi tiêt phương an, kich ban cua riêng minh trên măt trân phap ly. Ca nhân ngươi viêt rât mưng va dây lên niêm hy vong khi nghe ngai Tông thông Obama cung như cac nha lanh đao khac cua Hoa Ky phat biêu vê Biên Đông gân đây.

Tiêp theo nhưng tuyên bô chinh thưc đoi Trung Quôc lam ro yêu sach đương lươi bo, cac nha lanh đao My mơi đây cung đa công khai khăng đinh, My se buôc Trung Quôc phai tra gia nêu chông lai phan quyêt cua PCA.

Tuy nhiên ngươi viêt co cam giac dương như Hoa Ky con đơn đôc trong cuôc chiên bao vê hoa binh, ôn đinh, tư do hang không hang hai va luât phap quôc tê ơ Biên Đông. Co ngươi noi răng, My chi bao vê lơi ich cua ho. Không sai, nhưng chưa đu.

Riêng ơ Biên Đông, lơi ich cua Hoa Ky đang trung lăp vơi lơi ich cua khu vưc, cac bên liên quan, trong đo co Viêt Nam.

Viêc ung hô nhưng tiêng noi, viêc lam chinh nghia cua Hoa Ky trong viêc bao vê, duy tri luât phap quôc tê ơ Biên Đông hoan toan không co nghia la theo nươc nay, chông nươc kia như ai đo suy diên. Lây Công phap quôc tê lam chuân, cai gi đung chung ta ung hô, cai gi sai chung ta phan đôi.

Thơi thê thay đôi, quan hê ban – thu cung đôi thay, nhưng lơi ich quôc gia dân tôc, đăc biêt la đôc lâp chu quyên va toan ven lanh thô thi không bao giơ thay đôi.

Chung ta muôn tân dung ngoai lưc, đâu tiên cân thê hiên ro thiên chi va long tin chiên lươc ơ đôi tac. Trong qua trinh đo, cư bam sat luât phap quôc tê va biêt bao vê, thương tôn luât phap quôc tê, chung ta se tranh đươc nhưng nguy cơ, rui ro.

Ngươc lai nêu chinh tri hoa cac vân đê phap ly, chung ta se cưc ky bât lơi, va khi hưu sư kho co thê nhân đươc sư chia se, giup đơ tư be ban.

Ts Trân Công Truc

Theo giaoduc