Anh, Ireland ủng hộ điều chỉnh thỏa thuận ‘Ngày thứ Sáu tốt lành’

Ngày 19/4, các nhà lãnh đạo Anh và Ireland đều tuyên bố sẵn sàng xem xét điều chỉnh thỏa thuận “ Ngày thứ Sáu tốt lành”, song nhấn mạnh rằng các cuộc thảo luận chỉ có thể được tiến hành khi chính quyền chia sẻ quyền lực tại Bắc Ireland được khôi phục.

Thủ tướng Ireland Leo Varadkar. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN

Phát biểu trước báo giới sau sự kiện kỷ niệm 25 năm ngày ký thỏa thuận “Ngày thứ Sáu tốt lành” giúp chấm dứt xung đột kéo dài hàng chục năm trên đảo Ireland, Thủ tướng Ireland Leo Varadkar nêu rõ quan điểm chung của Chính phủ Anh và Bắc Ireland là cần có một cuộc đối thoại về cải cách thỏa thuận hòa bình này. Tuy nhiên, điều này chỉ có thể diễn ra khi nghị viện, chính quyền và các cơ quan tại Bắc Ireland hoạt động trở lại.

Về phần mình, Thủ tướng Anh Rishi Sunak cho rằng bất kỳ cuộc đối thoại nào về cải cách cũng chỉ có thể bắt đầu khi chính quyền chia sẻ quyền lực tại Bắc Ireland nối lại hoạt động và nhận được sự ủng hộ của tất cả các cộng đồng.

Cả hai nhà lãnh đạo đều khuyến khích đảng Hợp nhất Dân chủ (DUP) – đảng lớn nhất ở Bắc Ireland thân Anh – chấm dứt tẩy chay các quy định thương mại hậu Brexit. Thủ tướng Sunak nhấn mạnh ông sẵn sàng lắng nghe những lo ngại của DUP và sẽ tiếp tục cố gắng thuyết phục họ chấp nhận những thay đổi về quy định thương mại này.

Trước đó, trong bài phát biểu tại Đại học Queen’s Belfast cũng nhân kỷ niệm ngày ký thỏa thuận hòa bình “Ngày thứ Sáu tốt lành”, ông Sunak đề nghị đảng DUP hợp tác chấm dứt việc tẩy chay chính quyền chia sẻ quyền lực tại Bắc Ireland, nhấn mạnh cam kết của Chính phủ Anh trong việc huy động toàn lực để hỗ trợ kinh tế Bắc Ireland.

Được ký vào ngày 10/4/1998, thỏa thuận “Ngày thứ Sáu tốt lành” đã chấm dứt 3 thập kỷ xung đội tại Bắc Ireland và thiết lập chính quyền chia sẻ quyền lực tại Stormont bao gồm đại diện của hai cộng đồng theo chủ nghĩa hợp nhất ủng hộ Bắc Ireland nằm trong Vương quốc Anh và theo chủ nghĩa dân tộc ủng hộ Bắc Ireland sáp nhập với Cộng hòa Ireland.

Kể từ tháng 5/2022, Bắc Ireland đã không có chính quyền chia sẻ quyền lực sau khi DUP tẩy chay việc chia sẻ quyền lực để phản đối các quy tắc thương mại thời hậu Brexit áp dụng với vùng lãnh thổ thuộc Anh này. Trong khi đó, London tuyên bố sẽ không đàm phán lại thỏa thuận Brexit, khiến tình hình tại Bắc Ireland trở nên căng thẳng. Thủ tướng Sunak khẳng định thỏa thuận Khuôn khổ Windsor – thỏa thuận hậu Brexit mới giữa Anh và Liên minh châu Âu – đã giải quyết nhiều vấn đề, song DUP cho biết vẫn cần những thay đổi để bảo vệ vị trí của Bắc Ireland trong Vương quốc Anh.